SlideShare a Scribd company logo
1 of 12
ISIZULU ULIMI
LASEKHAYA
IBANGA 10
IZINHLOBO ZAMABIZO
IMIPHUMELA YESIFUNDO
Uma kuphela lesi sifundo kumele
ukwazi:
 Ukuhlukanisa amabizo
 Ukwakheka kwamabizo
 Ukutomula amabizo endatsheni
YINI IBIZO?
 IBIZO igama lezinto eziphathekayo noma ezingaphatheki kanye nezibonakalayo
nezingabonakali.
 Isibonelo: umoya (YINTO ENGABONAKALI)
imoto (YINTO EBONAKALAYO)
IZINHLOBO ZAMABIZO
Amabizomvama
 Lawa amabizo achaza izinto ezijwayelekile, zangemihlanehla.
 Amagama ezinto evamile ezintweni eziningi,umuntu,noma izindawo.Ihlanganisa
uhlobo oluthile lwezinto,umuntu,noma izindawo.
 Izibonelo: umuthi, isitulo
Ibizomuntu
 Amabizo asuselwa emsebenzinieyenziwa ngabantu.
 Izibonelo: umthengi
imbongi
Amabizoqobo
 Lawa ngamabizo
Ibizoqoqa
 Lawa amabizo ezinto ezehlukene uma ziqoqeleke ndawonye
 Izibonelo: umhlambi, umkhosi, inqina, ibandla
Amabizonxube
 Amanye amabizo angamabizo ambaxa (amabizombaxa/amabizo
omxube),isibonelo isigodokhaya (ubhiya obuphiwe ekhaya),umtshinamthakathi
Amanye amabizo amabizo amabizo (amabizombaxa/amabizo
omxube),isibonelo isigodokhaya (ubhiya obuphiwe ekhaya),umtshinamthakathi
(computer),indizamtshina (indiza),amabizo amancane,isibonelo umntwana
(ingane),inkonyane (ithole elincane),imvana (lamb) and some are feminine
nouns,isibonelo isikhukhukazi (isikhukhukazi),inkomokazi.
 (ikhompyutha),indizamtshina (indiza),amabizo amancane,isibonelo umntwana
(ingane),inkonyane (ithole elincane),imvana (lamb) and some are feminine
nouns,isibonelo isikhukhukazi (isikhukhukazi),inkomokazi.
Amabizo Awumfakela
 Lawa ngamabizo athathelwe kwezinye izilimi zaseNingizimu Afrika, ikakhulukazi
IsiBhunu nesiNgisi.
 Izibonelo: Itafula, ishethi
References
 Mbatha, M.O., 2017. Ukuchazwa kwamagama esiZulu: udedangendlale wendima
nenkiyankiya umchwayo wamamboza (Doctoral dissertation, University of
Zululand).

More Related Content

What's hot (20)

Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo   Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo
 
Ukulumbana konkamisa(1)
Ukulumbana konkamisa(1)Ukulumbana konkamisa(1)
Ukulumbana konkamisa(1)
 
Ukulumbana konkamisa 2
Ukulumbana konkamisa 2Ukulumbana konkamisa 2
Ukulumbana konkamisa 2
 
iSIZULU
iSIZULUiSIZULU
iSIZULU
 
Ezinye izinguquko zemisindo
Ezinye izinguquko zemisindoEzinye izinguquko zemisindo
Ezinye izinguquko zemisindo
 
ukwakheka kolimi
ukwakheka kolimiukwakheka kolimi
ukwakheka kolimi
 
IZINHLOBO ZEMISHO.pptx
IZINHLOBO ZEMISHO.pptxIZINHLOBO ZEMISHO.pptx
IZINHLOBO ZEMISHO.pptx
 
Isifundo sezincazelo
Isifundo sezincazeloIsifundo sezincazelo
Isifundo sezincazelo
 
Ubuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slidesUbuciko bomlomo slides
Ubuciko bomlomo slides
 
Izindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 bIzindlela zesenzo tst3 b
Izindlela zesenzo tst3 b
 
Sicikoza ngosiba
Sicikoza ngosibaSicikoza ngosiba
Sicikoza ngosiba
 
409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf
409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf
409581744-MTSHALI-BONGUMENZI.pdf
 
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdfIzingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
Izingcezu zenkulumo (sandiso).pdf
 
Ukuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondloUkuhluzwa kwezinkondlo
Ukuhluzwa kwezinkondlo
 
UBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMOUBUCIKO BOMLOMO
UBUCIKO BOMLOMO
 
Ulimi lwesizulu ulimi lwasekhaya
Ulimi lwesizulu ulimi lwasekhayaUlimi lwesizulu ulimi lwasekhaya
Ulimi lwesizulu ulimi lwasekhaya
 
Ukulumbanakonkamisa2 151030105824-lva1-app6891
Ukulumbanakonkamisa2 151030105824-lva1-app6891Ukulumbanakonkamisa2 151030105824-lva1-app6891
Ukulumbanakonkamisa2 151030105824-lva1-app6891
 
Inkondlo
InkondloInkondlo
Inkondlo
 
Incwadi Yobungani.pptx
Incwadi Yobungani.pptxIncwadi Yobungani.pptx
Incwadi Yobungani.pptx
 
IZIMPAMBOSI ZESENZO (VERB DERIVATIVES).pdf
IZIMPAMBOSI ZESENZO (VERB DERIVATIVES).pdfIZIMPAMBOSI ZESENZO (VERB DERIVATIVES).pdf
IZIMPAMBOSI ZESENZO (VERB DERIVATIVES).pdf
 

Izinhlobo zamabizo grade 10.pptx

  • 3. Uma kuphela lesi sifundo kumele ukwazi:  Ukuhlukanisa amabizo  Ukwakheka kwamabizo  Ukutomula amabizo endatsheni
  • 4. YINI IBIZO?  IBIZO igama lezinto eziphathekayo noma ezingaphatheki kanye nezibonakalayo nezingabonakali.  Isibonelo: umoya (YINTO ENGABONAKALI) imoto (YINTO EBONAKALAYO)
  • 6. Amabizomvama  Lawa amabizo achaza izinto ezijwayelekile, zangemihlanehla.  Amagama ezinto evamile ezintweni eziningi,umuntu,noma izindawo.Ihlanganisa uhlobo oluthile lwezinto,umuntu,noma izindawo.  Izibonelo: umuthi, isitulo
  • 7. Ibizomuntu  Amabizo asuselwa emsebenzinieyenziwa ngabantu.  Izibonelo: umthengi imbongi
  • 9. Ibizoqoqa  Lawa amabizo ezinto ezehlukene uma ziqoqeleke ndawonye  Izibonelo: umhlambi, umkhosi, inqina, ibandla
  • 10. Amabizonxube  Amanye amabizo angamabizo ambaxa (amabizombaxa/amabizo omxube),isibonelo isigodokhaya (ubhiya obuphiwe ekhaya),umtshinamthakathi Amanye amabizo amabizo amabizo (amabizombaxa/amabizo omxube),isibonelo isigodokhaya (ubhiya obuphiwe ekhaya),umtshinamthakathi (computer),indizamtshina (indiza),amabizo amancane,isibonelo umntwana (ingane),inkonyane (ithole elincane),imvana (lamb) and some are feminine nouns,isibonelo isikhukhukazi (isikhukhukazi),inkomokazi.  (ikhompyutha),indizamtshina (indiza),amabizo amancane,isibonelo umntwana (ingane),inkonyane (ithole elincane),imvana (lamb) and some are feminine nouns,isibonelo isikhukhukazi (isikhukhukazi),inkomokazi.
  • 11. Amabizo Awumfakela  Lawa ngamabizo athathelwe kwezinye izilimi zaseNingizimu Afrika, ikakhulukazi IsiBhunu nesiNgisi.  Izibonelo: Itafula, ishethi
  • 12. References  Mbatha, M.O., 2017. Ukuchazwa kwamagama esiZulu: udedangendlale wendima nenkiyankiya umchwayo wamamboza (Doctoral dissertation, University of Zululand).