Aralin 3.1 Filipino-8

1. HALINA’T ATING PASYALANG ANG ISA SA
PINAKAMALAKING BANSA SA BUONG
MUNDO

8. PANITIKAN NG BANSANG INDIA
•SA ARALING ITO, INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO ANG IYONG PAG-UNAWAN SA EPIKO
MULA SA INDIA NA MAY PAMAGAT NA “RAMA AT SITA.
•BAHAGI NG ARALIN ANG PAGTALAKAY SA MGA URI NG PAGHAHAMBING UPANG HIGIT
MONG MAUNAWAAN ANG PAGKAKATULAD AT PAGKAKAIBA NG MGA BANSA SA ASYA.
BIBIGYANG DIIN KUNG PAANO NAIPAKIKITA SA MGA EPIKO ANG KABAYANIHAN NG ISANG
TAO.

9. ATING KILALANIN ANG PANITIKAN NG
BANSANG INDIA

10. KASAYSAYAN NG INDIA
•ANG INDIA O INDIYA O OPISYAL NA TINUTUKOY NA
REPUBLIKA NG INDIA ( INTERNASYONAL O INGGLES :
REPUBLIC OF INDIA) AY ISANG BANSANG MATATAGPUAN SA TIMOG ASYA . ITO AY ANG IKAAPAT
NA PINAKAMALAKING BANSA SA BUONG MUNDO AYON SA LAWAK NG TERITORYO.
ANG MGA KARATIG-BANSA NG INDIA AY ANG: TSINA ,
PAKISTAN , BHUTAN , MYANMAR , NEPAL , AT
BANGLADESH .
ANG MGA PINAKAMAHAHALAGANG LUNGSOD AY
MUMBAI (DATING BOMBAY ), BAGONG DELHI, KOLKATA (DATING CALCUTTA ), AT CHENNAI
(DATING MADRAS ).

11. PAGLALARAWANG HEOGRAPIKA
•ANG INDIA AY ISANG SUBKONTINENTENG MATATAGPUAN SA TIMOG ASYA NA
NAPAPALIGIRAN NG MGA BANSANG BHUTAN AT NEPAL SA HILAGA,
BANGLADESH AT MYANMAR SA SILANGAN, SRI LANKA SA TIMOG, AT PAKISTAN SA
KANLURAN. ITO'Y MAY LAWAK NA 3,185,018.83 KM/ 5,124,695.29747MILYA. [3]
ITO'Y NAPAHIWALAY SA KABUUANG ASYA DAHIL SA BULUBUNDUKIN NG
HIMALAYAS AT SA TALAMPAS NG TIBET. ANG
COASTLINE NG INDIA AY 7517 MILYA [4]

12. KASAYSAYAN
•UNANG KABIHASNAN
TINATAYA NA NOONG 2500 B.K NAGSIMULA ANG UNANG KABIHASNAN NG INDIA SA LAMBAK NG
ILOG INDUS . ITO AY ANG MGA LUNGSOD NG MOHENJO-DARO SA PUNJAB AT HARAPPA, SA LUGAR
NA NGAYON AY PAKISTAN. PINANINIWALAANG NAGING MAUNLAD ANG PAMUMUHAY NG MGA
TAONG NANIRAHAN SA DALAWANG NABANGGIT NA LUNGSOD KUNG IBABATAY SA MGA
NAHUKAY NA LABI NOONG 1920.
MAY KAALAMAN NA SA ARKITEKTURA ANG MGA TAO SA HARAPPA AT MOHENJO-DARO.
MAPAPATUNAYAN ITO SA NAKITANG KAAYUSAN SA MGA KALSADA. IBA-IBA RIN ANG MGA SUKAT
NG MGA NATAGPUANG BAHAY NA KADALASA'Y MAY DALAWANG PALAPAG AT BINUBUO NG
KUSINA, SALAS, KWARTO, AT PALIGUAN. MAY MGA NAHUKAY RIN DITONG UPUANG GAWA SA
KAHOY NA NAPAPALAMUTIAN NG MGA ABALORYO.

13. KASAYSAYAN
•ANG MGA HARAPPA AY TINATAYANG ISA SA MGA NAUNANG TAONG NATUTONG
GUMAWA NG TELANG YARI SA BULAK. NAGTANIM SILA NG PALAY AT IBA PANG
BUNGANGKAHOY AT NATUTONG MAG-ALAGA NG MGA HAYOP KAGAYA NG ASO,
PUSA, TUPA, KAMBING, AT ELEPANTE . NATAGPUAN DIN SA LUNGSOD NG HARAPPA
ANG MGA SELYONG GINAMIT BILANG TANDA NG IBA'T IBANG ITINITINDA KAYA'T
HINIHINALANG MAGAGALING NA MANGANGALAKAL ANG MGA MAMAMAYAN DITO.

14. KASAYSAYAN
•PAGKARAAN NG KABIHASNANG INDUS, NAG-KANYAKANYA ANG MGA TAO AT
NAGTAYO NG MGA MALILIIT NA KAHARIAN. ANG MGA KAHARIAN NA ITO NA PINAG-
ISA NOONG IKA-3 SIGLO B.C.E. BILANG
IMPERYONG MAURYA NA ITINATAG NI CHANDRAGUPTA MAURYA AT UMUNLAD SA
PAMAMAHALA NI DAKILANG ASOKA .[6] ANG MGA NAGING HARI NG IMPERYO AY
PINAUNLAD ANG PAG-AARAL SA AGHAM, MATEMATIKA, HEOGRAPIYA, MEDISINA,
SINING AT PANITIKAN.

15. IMPERYONG MUGHAL
•SA PAGSUGOD NG MGA MUSLIM MULA SA GITNANG ASYA NOONG IKA-10 SIGLO HANGGANG IKA-
12 SIGLO, HALOS ANG BUONG HILAGANG INDIA AY PINAMUMUNUAN NG ISANG SULTAN. ANG
TINAWAG SA MUSLIM NA IMPERYO NA ITO AY IMPERYONG MUGHAL. SA PAMUMUNO NI DAKILANG
AKBAR, NAGING BALANSE ANG PAG-TUTURING SA MGA HINDU AT MUSLIM. [7]
[8] PINALAWAK NG MGA EMPERADOR ANG NASASAKUPAN NG IMPERYO. BUMAGSAK ANG
IMPERYONG ITO DAHIL SA PAG-ALSA NG MGA MILITANTENG HINDU, ANG MARATHA . DAHIL SA
GULO NA NANGYARI, MADALING NASAKOP NG MGA EUROPEO ANG SUBCONTINENT .
KOLONYA NG MGA EUROPEO AT PAGLAYA

16. IMPERYONG MUGHAL
•NASAKOP NG MGA EUROPEO NANG IKA-16 SIGLO ANG INDIA. ANG NAMAHALA SA
KOLONYANG ITO AY ANG
EAST INDIA COMPANY AT PAGKATAPOS NG REBOLUSYONG SEPOY, DIREKTANG
NAMAHALA NA ANG
EMPRESS NG BRITANYA AT ISINAMA ANG INDIA SA
IMPERYONG BRITANYA . [9]
SI MAHATMA GANDHI (KANAN) KASAMA SI JAWAHARLAL NEHRU, 1937. SI NEHRU
ANG NAGING UNANG MINISTRONG PINUNO NOONG 1947

17. IMPERYONG MUGHAL
•NANG IKA-20 SIGLO, ISANG MALAWAKANG KILOS PARA SA KALAYAAN AY
PINANGUNAHAN NI MAHATMA GANDHI . NAGKARON NG CIVIL DISOBEDIENCE
BILANG PROTESTA. NAKALAYA DIN ANG INDIA NOONG 15 AGOSTO 1947, PERO ANG
REHIYON NA PINAMUMUNUAN NG MGA MUSLIM AY HUMIWALAY AT ITINATAG ANG
PAKISTAN . NOONG 26 ENERO 1950, NAGING ISANG OPISYAL NA REPUBLIKA ANG
INDIA AT NAGKAROON NG SARILING SALIGANG-BATAS. ANG INDIA AY
NAGKAKAROON NG MGA PROBLEMA SA KAHIRAPAN, TERRORISMO, DIGMAAN UKOL
SA RELIHIYON, DISKRIMINASYON SA MGA MABABABA SA CASTE AT NAXALISMO.

18. PANANAMPALATAYA
•PANGUNAHING LATHALAIN: HINDUISMO SA INDIA
ANG PANANAMPALATAYANG HINDUISMO AY ISINILANG SA INDIA. ISANG MILENYO BAGO
DUMATING SI KRISTO, NABUO ANG RELIHIYONG HINDUISMO. ANG PANGUNAHING DIYOS NG
HINDUISMO AY SI BRAHMA, ANG “KALULUWA NG DAIGDIG”. NANINIWALA ANG MGA HINDU NA
MAAABOT NG TAO ANG TUNAY NA KALIGAYAHAN KUNG ANG KANYANG KALULUWA AY SASANIB
KAY BRAHMA. ANG ISANG NAKAKAALIW NA PANINIWALA NG HINDUISMO AY ANG PAGLIPAT NG
KALULUWA SA PANIBAGONG BUHAY, O ANG REINCARNATION O REINKARNASYON. AYON SA
PANINIWALANG ITO, ANG KALULUWA NG MABUTING TAO AY IPINANGANGANAK MULI SA ISANG
TAO NA MAY MAS MATAAS NA ANTAS, SAMANTALANG ANG ISANG MASAMANG TAO AY
IPINANGANGANAK MULI SA ISANG MAS MABABANG NILALANG. PAGKALIPAS NG PAGSASALIN NG
PAGSILANG AT KAMATAYAN, ANG KALULUWA NG MABUTING TAO AY GINAGANTIMPALAAN SA
PAMAMAGITAN NG PAGSANIB SA KALULUWA NI BRAHMA.

19. PANANAMPALATAYA
•ANG KILALANG TRINIDAD NG MGA DIYOS NG HINDU AY SI BRAHMA ANG
MANLILIKHA, VISHNU ANG TAGAPANGALAGA, AT SHIVA ANG TAGAWASAK. ANG IBA
PANG DIYOS NILA AY SINA AGNI, DIYOS NG APOY; INDRA, DIYOS NG BAGYO;
GANESHA, DIYOS NG ELEPANTE; LAKSMI, DIYOSA NG MAGANDANG KAPALARAN; AT
VASANTI, DIYOSA NG KALIGAYAHAN O KASAYAHAN. LAHAT-LAHAT, ANG MGA HINDU
AY MERONG HUMIGIT-KUMULANG SA 300 MILYONG DIYOS, NA KUNG TAWAGIN AY
TEOKRATIK.
ANG LOKASYON NG INDIA SA ISANG GLOBO.

20. PANANAMPALATAYA
•ANG SISTEMANG CASTE AY BAHAGI NG HINDUISMO. ANG MGA TAO AY HINATI SA MGA ANTAS O
CASTE, GAYA NG: (1) BRAHMA (PARI AT MGA ISKOLAR), (2) KSHATRIYAS (MAHARLIKA AT
MANDIRIGMA), (3) VAISHYAS (MAGSASAKA, MANGANGALAKAL AT MANGGAGAWA), AT (4) SUDRAS
(MANGGAGAWA AT ALIPIN). ANG NASA MATAAS NA ANTAS AY HINDI PINAPAYAGANG MAG-ASAWA O
MAMUHAY KASAMA NG NASA MABABANG CASTE. ANG MGA DI KABILANG SA ANUMANG CASTE AY
MGA PATAPON, ITINATAWAG NA “UNTOUCHABLES”. NAPAKAHIRAP NG KANILANG BUHAY SA
KANILANG SARILING MGA NAYON AT LUNGSOD. SILA ANG GUMAGAWA NG PINAKAMABABANG
TRABAHO. HINDI SILA PINABABAYAANG GUMAMIT NG MGA PAMPUBLIKONG PALIGUAN, PUMASOK
SA MGA TEMPLO, O KUMAIN SA MGA PAMPUBLIKONG KAINAN DAHIL ANG PAGHIPO LAMANG SA
ISANG “UNTOUCHABLE” AY PINANINIWALAANG MARUMI PARA SA ISANG MAY CASTE.
ANG BANAL NA ILOG NG MGA HINDU AY ANG ILOG GANGES NA MATATAGPUAN DIN SA INDIA. ANG
ILOG NA ITO AY SINASABING MAY BANAL NA TUBIG.

21. BUDDHISMO
•ITINURO NI BUDDHA ANG APAT NA "MARANGAL NA KATOTOHANAN," GAYA NG: (1)
ANG BUHAY NG TAO AY BATBAT NG PAGHIHIRAP; (2) ANG PAGHIHIRAP NG TAO AY
BUNGA NG KANYANG PANSARILING PAGNANASA; (3)MAWAWAKASAN NG TAO ANG
KANYANG PAGHIHIRAP SA PAMAMAGITAN NG PAGSUPIL SA KANYANG PANSARILING
PAGNANASA; AT (4) MATAPOS MASUPIL ANG SARILING PAGNANASA, NARARATING
NG TAO ANG TUNAY NA NIRVANA (GANAP NA KALIGAYAHAN). UPANG MARATING ANG
NIRVANA DAPAT SUNDIN NG TAO ANG "WALUHANG DAAN" ( EIGHTFOLD PATH SA
INGLES) NA BINUBUO NG (1) TAMANG PANINIWALA; (2) TAMANG ADHIKAIN; (3)
TAMANG PANANALITA; (4) TAMANG PAG-UUGALI; (5) TAMANG PAGHAHANAP-BUHAY;
(6) TAMANG PAGSISIKAP; (7) TAMANG PAG-ALAALA; AT (8) TAMANG MEDITASYON

22. PAMAHALAAN
• ANG KONSTITUSYON AY SINASABI NA ANG INDIA AY ISANG SOSYALISTANG DEMOKRATIKONG REPUBLIKA. [10]
ANG KASALUKUYANG PANGULO NG INDIA, SI
PRATIBHA PATIL .
ANG PANGULO NG INDIA AY ANG PINUNO NG ESTADO
[11] ELECTED INDIRECTLY BY AN ELECTORAL COLLEGE
[12] NA HINAHALAL NG ISANG PINUNUNUAAN NA TINATAWAG NA ELECTORAL COLLEGE PARA SA ISANG 5-TAON
TERMINO. ANG PINUNONG MINISTRO AY ANG PINUNO NG PAMAHALAAN AT SIYA RIN ANG HUMAHAWAK SA
KAPANGYARIHANG- EXECUTIVE. SIYA AY DAPAT PINILI NG PANGULO AT SINUSUPORTAHAN NG PARTIDONG
PAMPOLITIKA ( POLITICAL PARTY ). ANG
KONGRESONG NASYONAL NG INDIA ANG NAMAMAHALA SA LEHISLATURA NG INDIA. SA KASALUKUYAN, ANG PANGULO
NG INDIA AY SI PRATIBHA PATIL , NA UNANG NAGSILBI NOONG 25 HULYO 2007. SIYA ANG UNANG BABAE NA NAGING
PANGULO NG INDIA. ANG TIRAHAN O PALASYO NG MGA PANGULO AY ANG RASTHRAPATI BHAVAN .

23. PAMAHALAAN
• ANG INDIA AY ITINUTURING NA PINAKA-MATAONG DEMOKRASYA SA MUNDO.[13][14]
AMBAG NG INDIA SA KABIHASNAN
ANG INDIA AY DUYAN DIN NG KABIHASNAN AT ISA SA PINAKADAKILANG IMBAKAN NG SINING, PANITIKAN, RELIHIYON,
AT AGHAM. ILAN SA MGA AMBAG NG INDIA AY:
RELIHIYON
ANG PINAKAUNANG AMBAG NG INDIA AY ANG PAGBIBIGAY SA DAIGDIG NG APAT NA RELIHIYON —
HINDUISMO, BUDHISMO , SIKHISMO , AT JAINISMO. ANG HINDUISMO ANG PINAKAMATANDANG ORGANISADONG
RELIHIYON AT MAY 463 MILYONG TAGASUNOD, KARAMIHAN AY SA INDIAN SUBCONTINENT. ITO ANG PINAGMULAN NG
MARAMING MODERNONG KULTONG RELIHIYON TULAD NG TRANSCENDENTAL MADITATION (TM) NG MAHARISHI
MAHESH YOGI, ANG GRUPONG RAMAKRISHNA, THEOSOPHY, ANG JAG GURU, AT IBA PA. ANG BUDDHISMO AY
MAYROONG 247 MILYONG TAGASUNOD SA BUONG MUNDO.

24. PILOSOPIYA
•ANG IKALAWANG AMBAG NG INDIA AY ANG PAGPAPAUNLAD NG PILOSOPIYA NG
INDIA KAYSA SA KANLURAN. BAGO PA ANG MGA GRIEGO AT ROMANO ANG MGA
PILOSOPIYA NG INDIA AY NAGTATAG NA NG MARAMING SISTEMANG PILOSOPIKAL,
KABILANG ANG YOGA, ANG DISIPLINA NG ISIP AT KATAWAN SA PAMAMAGITAN NG
ESPIRITUWAL NA PAGSASANAY.

25. PANITIKAN
•ANG IKATLONG AMBAG NG INDIA AY ANG PAGPAPAYAMAN NG INDIA SA KANILANG
PANDAIGDIG NA PANITIKAN SA PAMAMAGITAN NG PAGBIBIGAY NG UNANG PABULA
( PANCHATANTRA ), UNANG DULANG EPIKO ( THE CLAY CART NI SUDAKRA AT
SAKUNTALA NI KALIDASA), ANG DAKILANG TULANG EPIKO ( MAHABHARATA AT
RAMAYANA ), AT ANG DAKILANG PILOSOPIKANG TULA NG DAIGDIG ( BHAGAVAD
GITA ).

26. PANITIKAN
•ANG PANITIKANG INDIYANO O PANITIKAN SA INDIYA AY TUMUTUKOY SA PANITIKANG NAGAWA
SA SUBKONTINENTE NG INDIYA HANGGANG 1947 AT SA
REPUBLIKA NG INDIYA PAGKARAAN NG TAONG ITO. ANG REPUBLIKA NG INDIYA AY MAY 22
OPISYAL NA KINIKILALANG MGA WIKA . ANG PINAKAMAAGANG MGA GAWA NG PANITIKANG
INDIYANO AY IPINASA SA PAMAMAGITAN NG BUKAMBIBIG. NAGSIMULA ANG
PANITIKANG SANSKRIT SA RIG VEDA, ISANG KALIPUNAN NG BANAL NA MGA HIMNO NA
PUMEPETSA SA KAPANAHUNANG 1500–1200 BKE. LUMITAW ANG MGA EPIKONG SANSKRIT NA
RAMAYANA AT
MAHABHARATA PAPUNTA SA HULIHAN NG UNANG MILENYO BKE. LUMAGANAP ANG PANITIKAN NG
KLASIKONG SANSKIRT NOONG UNANG ILANG MGA DAANTAON NG UNANG MILENYO KE, GAYUN DIN
ANG
PANITIKANG TAMIL , SANGAM , AT KANON NG PĀLI.

27. •KANNADA AT TELUGU NOONG IKA-9 AT IKA-11 MGA DAANGTAON AYON SA
PAGKAKASUNUD-SUNOD NG DALAWA. [1] SA PAGLAON, NAGSIMULA RING
LUMITAWA ANG PANITIKAN SA MGA WIKANG MARATHI, BENGALI , SARI-SARING
MGA DIYALEKTO NG HINDI, PERSA , AT
URDU . SA KAAGAHAN NG IKA-20 DAANGTAON, ANG MAKATANG BENGALI NA SI
RABINDRANATH TAGORE ANG NAGGING LAUREADO NG NOBEL MULA SA INDIYA. SA
KONTEMPORARYONG PANITIKANG INDIYANO, MAY DALAWANG PANGUNAHING
GANTIMPALANG PAMPANITIKAN; ITO ANG KAPATIRANG SAHITYA AKADEMI AT ANG
GANTIMPALANG JNANPITH . PITONG MGA GANTIMPALANG JNANPITH BAWAT ISA
ANG IGINAWAD SA WIKANG HINDI AT KANNADA, NA SINUNDAN NG LIMANG SA
BENGALI, APAT SA MALAYAM AT TATLO SA GUJARATI , MARATHI, AT URDU.

28. PANGKATANG GAWAIN
• PICTURE FREEZE: MGA PANINIWALA SA BANSANG INDIA
• VLOG: BIYAHE SA INDIA
• PAGGUHIT: ISA SA MGA DIYOS NG MGA HINDU
• DULA: TARDISYON O PANINIWALANG HINDU
• TALK SHOW: PAG-USAPAN ANG KONTRIBUSYON NG INDIA SA DAIGDIG
• SHARE KO LANG: BAKIT GUSTING KONG MARATING ANG BANSANG INDIA
•

29. •PAGBABAHAGINAN SA PANGKAT
•PAGBABAHAGI NG BAWAT PANGKAT
•PAG-UULAT NG BAWAT PANGKAT

30. •KUNG IKAW TATANUNGIN, ANONG AMBAG NG INDIA ANG SA
IYONG PALAGAY ANG NAKATULONG SA BAWAT BANSA SA BUONG
MUNDO?

31. •ANO ANG NATUTUNAN SA KATATAPOS NA ARALIN?