1. Rosnąca luka na rynku
pracy w Polsce.
Jak ją zniwelować?
Styczeń 2019
2. PwC
Fundamentalne zmiany na polskim rynku pracy
89%
prezesów firm w Polsce
i Europie Środkowo-Wschodniej jako
jedno z największych wyzwań
biznesowych wskazuje dostęp do
talentów i kluczowych umiejętności*
Źródło: 22. Global CEO Survey (2019)
Niski przyrost
naturalny
Starzejące się
społeczeństwo
Wyjazdy
zarobkowe
na zachód
2
3. PwC
Coraz większa konkurencja o pracownika – Niemcy otwierają się na
pracowników spoza Unii Europejskiej
3
Ułatwienia
• Zezwolenie na pobyt do 6 miesięcy w celu
znalezienia pracy
• Zniesienie tzw. badania rynku pracy – zniesione
pierwszeństwo w podjęciu pracy dla obywateli
Niemiec i UE
• Uproszczone procedury uznawania
zagranicznych świadectw kwalifikacji
zawodowych
Warunki
• Znajomość języka niemieckiego oraz środki
na utrzymanie
• Brak świadczeń socjalnych dla osób
szukających pracy
4. PwC
Źródło: Analiza prof. Witolda Orłowskiego (Niezależny Ośrodek badań Ekonomicznych,
dane GUS oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Luka na rynku pracy – potrzeby
polskiej gospodarki w latach
2019-2025
4
5,0%
3,9%
3,0%
2,5%
2,9%
3,5% 3,5%
3,4%
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
0
50 000
100 000
150 000
200 000
250 000
300 000
350 000
400 000
2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
Luka na rynku pracy PKB
1,5 mln osób to szacunkowa
luka na rynku pracy w Polsce.
Oznacza to zatrudnienie dodatkowo
ok. 150-300 tys. osób rocznie,
aby planowany poziom wzrostu
gospodarczego do 2025 r. był możliwy.
5. PwC
Jak ograniczyć lukę na rynku pracy?
Konieczne są nowe:
1. Ulgi i zachęty do szybkiego wchodzenia na rynek pracy
i pozostawania na nim po przekroczeniu wieku
emerytalnego.
2. Ulga inwestycyjna związana z wydatkami na automatyzację
– zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Krajowy rynek pracy może okazać się zbyt mały, więc kluczowe
jest opracowanie zachęt do zatrudniania cudzoziemców
w Polsce.
• Stworzenie strategii imigracyjnej, aby przyciągać do
Polski tych cudzoziemców, którzy rzeczywiście chcą
pracować.
• Ujednolicenie interpretacji przepisów
oraz udoskonalenie procedur administracyjnych.
5
6. PwC
Propozycje PwC: pakiet podatkowy
Ulga na start
Dla osób, które wchodzą na rynek pracy:
„podwójna” kwota wolna od opodatkowania
(16 000 zł rocznie).
Stawka retencyjna
Dla osób, które po przekroczeniu
wieku emerytalnego kontynuują
zatrudnienie: 5% stawka podatku PIT.
Ulga generacyjna
Dla pracodawców zatrudniających osoby
wchodzące na rynek pracy, albo na nim
pozostające po przekroczeniu wieku
emerytalnego (możliwość zaliczenia do kosztów
uzyskania przychodów dodatkowej kwoty
odpowiadającej 50% kosztów wynagrodzenia).
6
Program wsparcia inwestycji
w automatyzację procesów pracy
„Innovation Box” na rynku pracy
– wsparcie wydatków firm na techniki
praco-oszczędne.
7. PwC
Przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców
zbyt wolno nadążają za potrzebami biznesu
Obecnie wprowadzone
• Zachowanie ciągłości zatrudnienia po
wygaśnięciu oświadczenia
• Stworzenie wykazu zawodów, które zwolnione
są z konieczności badania rynku pracy
• Ustanowienie nowego rodzaju zezwoleń na
pobyt w celu wykonywania pracy w zawodzie
pożądanym dla polskiej gospodarki
• Zezwolenia sezonowe
• Przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa
Co w 2019 – czekamy na nową
ustawę
• Wydłużenie okresu wykonywania
prac na oświadczeniach
• Ułatwienia w przypadku zmiany stanowiska
w ramach tego samego pracodawcy
• Obowiązek elektronicznego składania
wniosków o wydanie oświadczeń oraz
zezwoleń na pracę
7
8. PwC
Dynamiczny wzrost liczby
zezwoleń na pracę w Polsce
w kolejnych latach
Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Ponad 700 tys. zezwoleń może być
wydawanych cudzoziemcom w Polsce
tylko w 2025 r.
Od 2014 r. widoczny jest dynamiczny wzrost liczby
wydawanych dokumentów legalizujących pracę
w Polsce. Sytuacja utrzymała się również po
wprowadzeniu ruchu bezwizowego do Unii
Europejskiej dla obywateli Ukrainy.
W 2017 r. ponad 81% wszystkich zezwoleń na
pracę zostało wydanych dla obywateli Ukrainy.
8
Dane szacunkowe za 2018 r. to 310-320 tys.
740 000
625 000
450 000
235 626
127 394
65 786
43 663
39 078
2025
2023
2020
2017
2016
2015
2014
2013
9. PwC
Uproszczone zasady
dla wybranych krajów*
Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Ponad 4 mln oświadczeń może zostać
wydanych w 2025 r.
Ponad 90% wszystkich oświadczeń o powierzeniu
pracy zostało wydanych dla obywateli Ukrainy.
Od 1 stycznia 2018 r. wzrosła liczba oświadczeń,
na których cudzoziemcy rzeczywiście rozpoczynają
pracę. Szacuje się, że do 2018 roku nawet 70%
cudzoziemców nie rozpoczynało pracy na podstawie
wydanych dokumentów. Od 2018 roku około
1/3 osób nie podejmuje pracy na oświadczaniach
rejestrowanych w Urzędach Pracy.
* Ukraina, Białoruś, Rosja, Mołdawia, Armenia, Gruzja
9
4 290 000
3 240 000
2 223 000
1 824 464
1 314 127
782 222
387 398
235 616
2025
2023
2020
2017
2016
2015
2014
2013
Dane szacunkowe za 2018 r. to 1,6 mln
10. PwC
Przyjazd
do Polski
i rozpoczęcie
pracy
Umówienie się
na wizytę
w Urzędzie
Wojewódzkim
Osobiste
aplikowanie
o zezwolenie
na pobyt
czasowy (tzw.
karta pobytu)
Odbiór
dokumentu
Badanie rynku
pracy
Wnioskowanie
o zezwolenie
na pracę
Aplikowanie
o wizę
narodową
10
1 2 3 4 5 6 7
Dokument legalizujący pracę
• Zezwolenie na pracę –
wydawane przez Wojewodę
lub
• Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy
(Ukraina, Białoruś, Rosja, Mołdawia, Armenia,
Gruzja) – rejestrowane w Urzędach Pracy.
Dokument legalizujący pobyt
• Wiza – wydawana przez Konsula na okres do 1 roku
lub
• Zezwolenie na pobyt (tzw. Karta pobytu) – udzielane
przez Wojewodę, w przypadku, gdy pobyt w Polsce
miałby być dłuższy niż ważność wizy.
Procedura legalizacji pracy i pobytu cudzoziemców w Polsce
11. PwC
Kraków
Warszawa
Łódź
Gdańsk
Katowice
Wrocław
Większość firm sektora nowoczesnych
usług biznesowych, jako największe
przeszkody w zatrudnianiu
cudzoziemców wskazuje formalności
administracyjne oraz podejście
urzędów, które nie odpowiadają
potrzebom biznesu.
Konieczne jest ujednolicenie procedur związanych
z wydawaniem pozwoleń na pracę dla cudzoziemców
Ile trwa proces wydawania zezwolenia na pracę
w poszczególnych miastach (dni)
11Ok. 2-3 tygodnie tyle trwa test rynku pracy poprzedzający złożenie wniosku o zezwolenie na pracę
30
30-45
30-45
30-60
60-90
60-90
12. PwC
Propozycje PwC: pakiet ułatwień administracyjnych w zakresie
legalizacji pracy cudzoziemców w Polsce
Ujednolicenie procedur
administracyjnych w
poszczególnych
województwach ws. wydawania
dokumentów legalizujących
pracę.
Wprowadzenie skróconej
ścieżki uzyskania zezwoleń
na pracę dla firm szczególnie
istotnych z punktu widzenia
gospodarki w regionie.
Zapewnienie przejrzystości
prowadzonych postępowań
i rozwój funkcjonalności
systemów IT, takich jak
śledzenie sprawy
on-line.
12
Dodanie do wykazu
kolejnych zawodów
specjalistycznych oraz
usprawnienie procedury dla
zawodów deficytowych na
polskim rynku pracy
Rozszerzenie listy państw,
których obywatele mogliby
korzystać z podjęcia pracy na
podstawie oświadczeń.
Przygotowanie listy
zawodów pożądanych dla
polskiej gospodarki
adekwatnych do aktualnej
sytuacji na rynku pracy.
13. PwC
Aktualna sytuacja:
Polska liderem UE pod względem
liczby wydawanych zezwoleń na
pobyt (tzw. karty pobytu)
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
2013 2014 2015 2016 2017
Źródło: dane Eurostat 13
W ciągu 4 lat, czyli od uchwalenia przez polski
Sejm Ustawy o cudzoziemcach, liczba
udzielonych zezwoleń na pobyt w Polsce
wzrosła o 149%. Dla porównania, liczba
dokumentów wydanych przez wszystkie
państwa członkowskie UE wzrosła jedynie
o 33%.
14. PwC
W Polsce osiedlają się już nie
tylko Ukraińcy
Źródło: UDSC
14
Obywatele Ukrainy są nadal najliczniejszą
grupą cudzoziemców osiedlających się
w Polsce.
Natomiast w ostatnich latach widoczny jest
wzrost liczby wniosków składanych przez
obywateli Białorusi i Indii. Mieszkańcy tych
państw w roku 2017 złożyli prawie dwukrotnie
więcej wniosków niż dwa lata wcześniej.
210%
529%
791%
1016%
109% 112%
128%
211%
125%
183%
315%
617%
0%
200%
400%
600%
800%
1000%
1200%
2014 2015 2016 2017
Ukraina Białoruś Indie
15. PwC
Coraz więcej cudzoziemców
pracuje w Polsce legalnie
Źródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych
569 116 cudzoziemców było
zarejestrowanych w ZUS na koniec września
2018 r.
Liczba osób odprowadzających składki do ZUS
może stale rosnąć biorąc pod uwagę, że Urzędy
Wojewódzkie promują i zachęcają pracodawców
do podpisywania z cudzoziemcami umów o pracę.
101 083
124 349
184 188
293 188
440 255
2013 2014 2015 2016 2017
15
16. PwC
Cudzoziemcy pracują już nie
tylko w woj. mazowieckim, ale
też w innych regionach Polski
Źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie
Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie
Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie
Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie
W 2013 r. co drugie zezwolenie na pracę
(55%) w Polsce wydawane było przez
Wojewodę Mazowieckiego, w 2017 r. już tylko
niecałe 32% zezwoleń jest wydawanych dla
firm zarejestrowanych w województwie
Mazowieckiem.
16
2013 2017
17. PwC
Kontakty
17
Mariusz Ignatowicz
Partner w PwC
Agnieszka Kucharska
Menedżer w dziale
prawno-podatkowym PwC
mariusz.ignatowicz@pwc.com
agnieszka.kucharska@pwc.com
Jadwiga Chorązka
Wicedyrektor w dziale
prawno-podatkowym PwC
Filip Kowalski
Starszy konsultant w dziale
prawno-podatkowym PwC
jadwiga.chorazka@pwc.com
filip.kowalski@pwc.com
