7. BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-
cita untuk mencapai perpaduan yang lebih erat dalam
kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara
hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil bagi
kemakmuran negara yang akan dapat dinikmati bersama
secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang
liberal terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya
dan berbagai-bagai corak; membina satu masyarakat
progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi
moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan
seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-
cita tersebut berdasarkan atas prinsip-prinsip yang
berikut:
RUKUN NEGARA
v
8. vi
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih memperkembangkan
potensi individu secara menyeluruh dan
bersepadu untuk melahirkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek,
rohani, emosi dan jasmani berdasarkan
kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan.
Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan
warganegara Malaysia yang berilmu
pengetahuan, berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai
kesejahteraan diri serta memberikan sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran
keluarga, masyarakat dan negara.
Falsafah
Pendidikan
Kebangsaan
9. 1
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
KOPOINTUTUNAN
Boros Kadazandusun nopo nga’ iso’ mato palajalan i po’ia’on id sikul tosiriba’ om takawas. Status nopo do mato palajalan diti id kurikulum
perdana nga’ mato palajalan elektif. Po’ia’on o boros diti kumaa tangaanak mantad tinaru Kadazan om Dusun. Po’ia’on nogi’ o boros diti
kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan minsingilo do boros diti.
Hontolon nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun id sikul tosiriba’ nga’ popoingkawas do kabaalan boros miagal ko’
kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’, monuat, koilaan kolumison boros om nogi’ koilaan puralan boros. Oponsol kopio do inoboson o
kabaalan boros diti tu’ iti no kabaalan touvai i koponguhup id pomogunaan boros Kadazandusun id pangaan sikul takawas.
Winonsoi o Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti montok manahak kosiwatan kumaa tangaanak do minsingilo do
boros Kadazandusun id kohuboyoon di kohiok mooi do kikotumbayaan sondii’ o tangaanak soira’ do miromut om nogi’ kaanu papasarabak
pomusarahan di okreatif, imaginatif om okritis. Maya’ do kurikulum diti, kaanu tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun id pongia’an
di otolinahas, poimpunong om oulud. Pongia’an om pambalajalan boros Kadazandusun id sikul kapanahak do kosiwatan kumaa tangaanak do
mongintutun, monginonong, guminawo om popotilombus do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus tinaru Kadazan om
Dusun.
Pongia’an om pambalajalan do boros Kadazandusun diti nogi’ kaanu manahak do kosiwatan kumaa tangaanak mantad tinaru suai i aanangan
minsingilo do boros Kadazandusun mooi do kaanu mongintutun om mangarati’ do adat, koubasanan, kotumbayaan sandad om tungkus
tinaru Kadazan om Dusun.
10. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
2
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
Pongia’an om pambalajalan Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti monokodung do angkab Rukun Negara, Dasar
Pendidikan Kebangsaan om Falsafah Pendidikan Kebangsaan montok momodimpot do kotoronongon om piunungan toinsanan tinaru id pogun
Malaysia. Suang nopo do pongia’an om aktiviti kurikulum id Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ kokomoi do
toilaan om kotumbayaan sandad, tungkus koubasanan, woyo’ toluud om kabaalan boros i koponguhup do popoingkawas koburuon koinanon,
sunduan, pomusarahan om topurimanan tangaanak.
TUDU
Tudu nopo do Kurikulum Standard Boros Kadazandusun Sikul Tosiriba’ diti nga’ popogirot piunungan om papasarabak woyo’ toluud, sunduan
mamasok om ula’ poinsinuhat . Suai ko’ mantad dii, popoingkawas kabaalan boros do tangaanak mooi do kaanu nodii yolo’ momoguno do
boros Kadazandusun sabaagi iso’ boros tungkus di kotunud, oulud om olinuud id piromutan di mogisuai-suai koyuuyuon. DIMPOTON Id
kolimpupuson do Toun 6 kaanu tangaanak do :
duan mamasok om ula’ poinsinuhat.
bayaan sondii’ di olinuud kumaa tambalut om tulun suai id koyuuyuon formal om au’ formal.
duan do aanangan mambasa’
om guminawo kolumison boros.
11. 3
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
DOKUMEN STANDARD KURIKULUM
Id suang do Dokumen Standard diti poinhanggum o Standard Ponuangan om Standard Pambalajalan.
Standard Ponuangan nopo nga’ taang koimpohon do koilaan, kabaalan om koinabasan di minog dimpoton do tangaanak id kolimpupuson
do Toun 6 id sikul tosiriba’.
Standard Pambalajalan nopo nga’ iso’ nuludan koilaan, kabaalan, koinabasan om taang koonuan di minog do dimpoton do tangaanak id isoiso’
Toun id sikul tosiriba’.
PRINSIP DO PEDAGOGI KURIKULUM STANDARD
Ponginsamakan do pongia’an om pambalajalan do Kurikulum Standard diti nopo nga’ maya’ prinsip-prinsip di pointayad:
i. Ponginabasan do kabaalan touvai
Oponsol kopio do pasandadon mantad id kotimpuunon o ponginabasan do kabaalan touvai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’
om monuat, tu’ kabaalan diti no o poimpahan do karaaralano’ pambalajalan do tangaanak. Kabaalan touvai i oinobos do tangaanak koponguhup
tangaanak do popoingkawas kabaalan boros montok momodimpot taang di takawas.
12. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
4
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
ii. Balajal id koyuuyuon di kohiok, kirati’ om kidimpoton
Pambalajalan di poposontol konteks di kirati’ miampai papaamung toinsanan kabaalan boros i kaanu manahak kosiwatan kumaa tangaanak
minsingilo maya’ aktiviti di kohiok.
iii. Poinlongkod do tangaanak
Mogisuai-suai kabalantasan, koporokisan, ralan balajal, koinabasan om koburuon tangaanak id pambalajalan do boros Kadazandusun. Mooi
do odimpot o potensi pambalajalan tangaanak, oponsol do papanahon o pongia’an di momoguno mogikawo-kawo ponginsamakan, teknik om
kakamot pongia’an di kagayat do ginawo tangaanak. Ponginsamakan masteri kaanu manahak kasakadayan kumaa tangaanak do monginobos
toinsanan standard pambalajalan boros Kadazandusun di noulud.
iv. Pomogunaan teknologi wagu
Id abad ko-21 diti, oponsol o koilan momoguno komputer tu’ teknologi nopo diti nga’ teknologi piromutan di gunoon do timpu baino montok
maganu om papatayad koilaan. Pomogunaan kakamot media elektronik om kapamansayan pionitan id internet kaanu manahak kosiwatan di
tosima’ kumaa tangaanak do miromut om mogiilang toilaan. Ogumu’ koilaan di aanu mantad Teknologi Koilaan om Pionitan. Soira’ momproses
do koilaan di naanu kiguno o pomusarahan di okritis montok momili’ koilaan di kosudong. Oponsol o koilaan do tangaanak do momoguno boros
Kadazandusun mooi do kaanu papatayad do koilaan di efektif, kotunud, okreatif om kohiok. Aspek woyo’ toluud om mamasok oponsol nogi’ do
pasandadon mooi do kitonggungan om kidisiplin o tangaanak soira’ mogihum, momproses om poposunud kawagu do koilaan.
v. Pontaksiran Pambalajalan
Pontaksiran pambalajalan nopo do gunoon nga’ pontaksiran di potilombus. Pontaksiran di potilombus kaanu manahak koilaan
kumaa mongingia’ kokomoi taang koinabasan tangaanak do standard pambalajalan. Pointilombus o pontaksiran woyo’ formatif diti
13. 5
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
om okon ko’ miagal do pontaksiran woyo’ sumatif tu’ papanahon id koowian isoiso’ timpu pambalajalan. Kawasa’ do papanahon o
pontaksiran woyo’ formatif maya’ pongintangan om maya’ mogikawo-kawo aktiviti lisan om ponuatan. Koduo-duo pontaksiran diti
kaanu popokito koyuuyuo’ kalantayon pambalajalan tangaanak.
vi. Kapasarabakan ponginlaaban kowoowoyoo’
Prinsip di pasandadon id Kurikulum Boros Kadazandusun nopo nga’ papapanggor sahsiah di tosonong. Pasandadon nogi’ toinsanan
woyo’ toluud id pambalajalan boros Kadazandusun mooi do awangun songulun mamasok di kiwoyo’ toluud, kiimatu om otoronong .
PONGINSAMAKAN KURIKULUM MODULAR
Timpu pongia’an do mato palajalan boros Kadazandusun nopo nga’ tolu timpu sominggu’. Pongia’an do Kurikulum Standard Sikul
Tosiriba’ diti manahak kopomogiratan do kabaalan momoguno boros Kadazandusun montok tangaanak ngaawi’.
Kurikulum Standard Sikul Tosiriba’ Boros Kadazandusun diti minaganu ponginsamakan woyo’ modular i popohontol om manahak
kosulimbangan kumaa toinsanan kabaalan boros miagal do kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’, monuat, kolumison
boros om puralan boros.
Id pongia’an om pambalajalan do Boros Kadazandusun id kalas, onuan panatalan toinsanan kabaalan boros id isoiso’ timpu
pongia’an. Sabaagi iso’ poomitanan, onuan panatalan o kabaalan mokinongou om moboros id pongia’an ontok timpu koiso’ do
minggu’ koiso’. Ontok timpu koduo, panatalan do pongia’an nopo nga’ kabaalan mambasa’ om kotolu onuan panatalan kabaalan
monuat. Timpu koiso’ om koduo do minggu’ sumusuhut gunoon montok pongia’an kolumison boros om timpu kotolu gunoon montok
pongia’an puralan boros. Kawasa’ mongingia’ do momoguno duo timpu montok mongia’ isoiso’ kabaalan soira’ do osubai. Pongia’an
om pambalajalan do isoiso’ topik kawasa’ do papanahon id kalas daasom duo minggu’.
14. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
6
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
Ponginsamakan woyo’ modular diti kaanu popisoungko toinsanan kabaalan boros di strategik montok tudu do popoingkawas
kabaalan boros miagal di poinsuat id standard ponuangan om pambalajalan. Sabaagi iso’ poomitanan, soira’ do mongia’ do
kabaalan kolumison boros, kopisoungko nogi’ o kabaalan suai miagal ko’ kabaalan mokinongou, moboros, mambasa’ om monuat id
pongia’an dii. Ponginsamakan woyo’ modular diti manahak nogi’ do panatalan kumaa pongia’an om pambalajalan kabaalan boros di
touvai kumaa kabaalan boros di apangkal miagal id siriba’ diti:
> Kabaalan Mokinongou om Moboros
> Kabaalan Mambasa’
> Kabaalan Monuat
> Kolumison Boros
> Puralan Boros
Tema
Ponuangan montok tikid gana’ pomogunaan boros id pambalajalan boros Kadazandusun nopo nga’ pinoimpou tema di kosudong
montok tangaanak id sikul tosiriba’. Tema nopo ngawi’ diti nga’ :
> Tinan Sondii’
> Susuyan
> Toilaa
15. 7
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
KURIKULUM BOROS KADAZANDUSUN
Panatalan nopo do pongia’an om pambalajalan Boros Kadazandusun nga’ mongintutun do pimato, putul boros, boros, frasa
om ayat-ayat di toniba’. Ponginabasan do kabaalan boros di touvai miagal ko kabaalan mokinongou om moboros, mambasa’,
monuat om kolumison boros nga’ onuan nogi’ do kapanatalan id pongia’an om pambalajalan do mato palajalan diti. Suai ko’
mantad dii, koilaan kokomoi tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun nga’ po’ia’on nogi’ kumaa tangaanak.
1.0 KABAALAN MOKINONGOU OM MOBOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mokinongou, mongintutun om mamarait do tuni di norongou mantad mogisuai-
suai tadon, mokinongou, mongintutun, mamarait om popisuai tuni do pimato boros Kadazandusun, mokinongou, mongintutun om
mamarait do boros miampai momoguno pomoroitan om loyuk di kotunud, manahak do tisuli’ kokomoi koilaan di norongou, moboros
miampai momoguno do boros di kotunud, oulud om olinuud tumanud koyuuyuon, status, umul om koulunan om popolombus
topurimanan om pomusarahan di oulud om olinuud id intoraksi sosial miampai momoguno do boros, pomoroitan om kolooloyuko’ di
kotunud.
Poinhanggum nopo id standard pambalajalan diti nga’ kabaalan mokinongou om popolombus kawagu do tuni, boros, frasa om ayat
di norongou mantad mogisuai-suai tadon. Mokinongou om moboros nopo nga’ iso’ kabaalan di touvai montok literasi. Ii nodii poogi’
do unsubon o tangaanak do minsingilo do woyo’ mokinongou di kotunud om tumimpuun do minsingilo do moboros mantad taang
popolombus do tuni di kotunud om kumaa nogi’ do popolombus do boros, frasa om gisom no do kaanu popolombus do ayat di
kotunud, oulud om olinuud montok mogikawo-kawo koyuuyuo’. Oponsol nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak o loyuk om rima di
kotunud montok popolombus isoiso’ tuni, boros, frasa om ayat. Suai ko’ mantad dii, minog nogi’ do po’ia’on kumaa doid tangaanak
o koilaan miromut maya’ lisan om okon ko’ lisan. Aktiviti nopo di kosudong do papanahon montok do kabaalan diti nga’ aktiviti
16. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
8
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
minsingumbal, manahak tisuli’, mangarati’ om momoguno do koilaan di norongou. Toinsanan aktiviti diti kawasa’ do huliton mooi do
kogirot o pomogunaan do pancaindera do tangaanak om pointounda’ tomoimo do miromut.
2.0 KABAALAN MAMBASA’
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongija’ mogikaakawo boros, mongintutun om momungaran nunu i okito,
orongou, osingud, oroso, akama’ om opurimanan, kaanu mambasa’ mogikaakawo boros, frasa om ayat miampai momoguno
do pomoroitan di kotunud, kaanu mambasa’ montok mangarati’ om manahak do tisuli’ kumaa koilaan di nabasa’, kaanu popoilo
kawagu do koilaan di nabasa’ miampai momoguno mogikaakawo bahan om manahang do teks di nabasa’.
Id kabaalan diti, oponsol do kaanu o tangaanak do mongintutun tuni do 29 pimato Boros Kadazandusun tu’ iti nopo nga’
koilaan di touvai no kopio montok kabaalan mambasa’. Koilaan diti koponguhup id kabaalan popolombus boros, frasa, ayat
mintootoiso’ om ayat di mogikawo-kawo loyuk om kopolombusan. Montok iso’ pongia’an kabaalan mambasa’ di kohiok,
unsubon o mongingia’ do momoguno teks mantad sinding, hiis, tangon toi ko’ bukakak, tu’ kounsub iti do tangaanak om nogi’
kagayat do ginawo diolo’. Montok kabaalan mongija’, potimpuunon do popo’ia’ mantad mongintutun tuni pimato kumaa putul
boros gisom no owonsoi iso’ boros di kotunud.
3.0 KABAALAN MONUAT
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do momoguno do ralan ponuatan di pointunud, kaanu poposuat kawagu nunu i
okito, orongou, oroso, osingud, akama’ om opurimanan, kaanu monuat mogikaakawo ayat miampai momoguno boros, ayat om
tanda’ basa’, format om puralan boros di kotunud, kaanu mongoput sorita’ miampai momoguno do boros om ayat di kotunud
om olinuud.
17. 9
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
Timpuunon nopo do popo’ia’ id kabaalan diti nga’ kabaalan mongigit pinsil di pointunud. Oponsol do pasandadon kabaalan diti
mooi do oubas dii o tangaanak do monuat momoguno ralan di pointunud. Panatalan nopo do kabaalan diti nga’ papawakas tuhat
tunturu’ om longon, popomogot kabaalan motor, popoingkawas kabaalan visual om koordinasi mato om longon mooi do kaanu dii
o tangaanak monginobos kabaalan monuat di touvai kopio. Suai ko’ mantad dilo, hontolon nogi’ id kabaalan diti o koilaan monuat
pimato miampai momoguno ralan di pointunud mooi do kaanu o tangaanak do monuat boros, frasa om ayat di poimpunong,
otolinahas om oulud.
4.0. KABAALAN KOLUMISON BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu tangaanak maganu, popolombus om monusui koilaan kokomoi do tungkus koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok.
Pongia’an do kabaalan kolumison boros diti manahak panatalan kumaa pambalajalan di kohiok maya’ aktiviti di kohiok om kagayat
ginawo miagal ko’ momonsoi buuk tonini’, poster, kolaj, kad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau
om popolombus hiis. Maya’ kabaalan kolumison boros diti kaanu nogi’ o tangaanak do kosiwatan mongintutun, minsingumbal om
monginonong do tungkus koubasanan tinaru Kadazan om Dusun maya’ mogikawo-kawo aktiviti di kohiok om kosudong. Aktiviti-
aktiviti diti kaanu papasarabak kaanangan do tangaanak kumaa minsingilo do boros Kadazandusun om nogi’ kaanu popoingkawas
imaginasi tangaanak. Komponen diti manahak kosiwatan kumaa tangaanak do mokinongou boros Kadazandusun mantad mogisuai-
suai tadon miagal ko’ mantad sinding tangaanak, hiis koubasanan om susuyan di kosudong. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ o
tangaanak ngaawi’ do momoguno do boros Kadazandusun id koyuuyuo’ di mogisuai-suai miagal ko’ id pamansayan buuk tonini’,
poster, kolaj om kad om nogi’ maya’ aktiviti manangon, suminding, minsingkono’, sumayau om popolombus hiis. Oponsol kopio do
unsubon o tangaanak maya’ boros pangarayou montok isoiso’ asil di nowonsoi toi ko’ pinolombus. Pongunsuban kaanu popogirot
kotumbayaan sondii’ do tangaanak om kaanu nogi’ poposunduan do aanangan balajal. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ iti do mananom
topurimanan do monginsonong asil kalaja’ om nogi’ mongunsub pomusarahan di okreatif.
18. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
10
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
5.0 SISTOM BOROS
Id kolimpupuson do Toun 6, kaanu o tangaanak do mongintutun om momoguno do 29 pimato Boros Kadazandusun id lisan om
ponuatan, kaanu momoguno mogikaakawo sompuruan boros, kaanu momonsoi mogikaakawo boros, frasa om ayat di agramatis
om momoguno do tanda’ basa’ di kotunud, kaanu momoguno do kopomoroitan ginumu’ om tukadan id lisan om ponuatan.
Abaagi o sistom boros Kadazandusun id piipiro komponen: fonetik om fonologi, sistom ija’an, puralan boros, tukadan, kopomoroitan
ginumu’ om tinimungan boros. Oponsol do po’ia’on koilaan momoguno puralan boros kumaa tangaanak di minsingilo do boros
Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momoguno boros Kadazandusun di kotunud om oulud.
5.1 Fonetik om Fonologi
Oponsol do posunudon kumaa do tangaanak o koilaan mamarait om momoguno loyuk om kopolombusan di pointunud mooi do
koilo o tangaanak do mamarait boros om popolombus ayat, om nogi’ kaanu o tangaanak do popolombus komoyon di kotunud
kumaa tulun suai. Suai ko’ mantad dii, oponsol nogi’ o koilaan diti mooi do kaanu o tangaanak do mangarati’ boros om komoyon
do tulun suai id pilumaagan tikid tadau. Kawo ayat di oponsol do oilaan tangaanak do popolombus miampai momoguno
pomoroitan om loyuk miagal id siriba’:-
a) Ayat Toomod
b) Ayat Pongudio’
c) Ayat Ponuhuan
d) Ayat Kotigagan
5.2 Sistom Ija’an
Oponsol kopio do posunudon kumaa do tangaanak o sistom ija’an boros Kadazandusun mooi do kaanu o tangaanak do momonsoi
19. 11
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
ponuatan di pointunud om oulud. Id sistom ija’an minog do inoboson do tangaanak o piipiro aspek mooi do kaanu do momonsoi
ponuatan di poimpunong. Pointayad id siriba’ diti, toinsanan aspek di oponsol do oilaan:
a) 29 pimato boros Kadazandusun
b) pomogunaan do sigot / ’/ id ponuatan
c) pomogunaan do / b / om / d / id ponuatan
d) vokal tanaru om diftong id ponuatan om pomoroitan
e) pomogunaan konsonan on vokal noolos id ponuatan
5.3 Puralan Boros
Abaagi o aspek Puralan Boros id duo boogian : morfologi om sintaksis.
5.3.1 Morfologi nopo nga’ iso’ gana’ toilaan i monoriuk pamansayan isoiso’ boros id aspek struktur, bontuk om ponompipian
boros. Pointayad id siriba’ diti nopo nga’ aspek di okito id morfologi.
(a) Struktur Boros
i) Boros Sandad
ii) Boros Noolos
(b) Bontuk Boros
i) Boros Mintootoiso’
ii) Boros Nosugkuan
iii) Boros Misompuru
iv) Boros Misaup
20. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
12
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
(c) Karaaralano’ pamansayan boros:
i) Ponugku’
ii) Ponginsoupan
iii) Ponompuruan
(d) Sompuruan Boros:
i) Boros Ngaran
ii) Boros Maan
iii) Boros Ula
iv) Boros Toguangon
5.3.2 Sintaksis nopo nga’ iso’ ponoriukan kokomoi pamansayan ayat. Aspek sintaksis di oponsol do oilaan do tangaanak id sikul
tosiriba’ nopo nga’ miagal di pointayad id siriba’ diti :
a) Karaaralano’ momonsoi boros, frasa, klausa om ayat.
b) Pamansayan ayat nopo nga’ tumanud nuludan VSO (Boros Maan, Subjek om Objek).
c) Kawo ayat: ayat toomod, ayat pongudio’, ayat ponuhuan om ayat kotigagan.
d) Kawo pamansayan ayat: ayat toomod, ayat mintootoiso’
5.4 Tanda’ Basa’
Oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ id piromutan mooi do kaanu popolombus boros Kadazandusun di
pointunud om oulud id kobooboroso’ om nogi’ id ponuatan. Id piromutan maya’ ponuatan oponsol do kaanu o tangaanak momoguno
do tanda’ basa’ di kotunud mooi do kaanu popolombus pomusarahan toi ko’ koilaan di pointunud om kirati’. Id piromutan lisan,
oponsol do koilo o tangaanak momoguno do tanda’ basa’ miagal ko’ koma om titik mooi do kotunud kopolombusan boros.
21. 13
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
5.5 Tukadan
Poinhanggum no id tukadan o boros mikagos, poiradan om poniriban i oponsol do po’ia’on kumaa tangaanak mooi do kaanu
nodii mongintutun om momoguno do tukadan id lisan toi ko’ ponuatan montok popokito iso’ ponginabasan do boros di takawas.
Nota: Montok popomogot toilaan kokomoi puralan boros Kadazandusun kawasa’ do momorujuk do Buuk Puralan Boros Kadazandusun id
Sikul i pinalabus do Boogian Popotounda Kurikulum, Komontirian Palajalan Malaysia.
22. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
14
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
6.0 PONUANGAN KURIKULUM
Ponuangan kurikulum nopo nga’ iso’ poingkawasan kawawagu id ponginabasan koilaan om oponsol do onuan kapanatalan tu’ iti no
kabaalan di koponguhup do tangaanak id koposion tikid tadau om id ponginabasan toilaan. Ponuangan kurikulum i pasandadon id
pongia’an boros Kadazandusun nopo nga’ miagal id siriba’:-
i. Kabaalan Momusorou
Kabaalan momusorou di okritis om okreatif pinosuang id standard pambalajalan mooi do kaanu o tangaanak do monolibamban
kobolingkangan, maganu kootuson om kaanu popolombus do koilaan di kotunud kokomoi isoiso’ ahal miampai momoguno
boros di efektif.
ii. Kabaalan Balajal Karaaralano’ Balajal
Pasandadon o kabaalan diti id standard pambalajalan mooi do kitonggungan o tangaanak id pambalajalan diolo’. Poinhanggum
id kabaalan diti o kabaalan balajal om kabaalan maganu koilaan montok popotounda’ do tangaanak do monginobos koilaan
di potilombus.
iii. Kabaalan Momoguno Teknologi Koilaan om Piromutan
Kabaalan momoguno do Teknologi Koilaan om Piromutan nopo nga’ kabaalan abad ko-21. Kabaalan nopo di poinhanggum
nga’ kabaalan momoguno kakamot multimedia miagal ko’ komputer montok momonsoi om momongo kalaja’ sikul om nogi’
momoguno mogikawo-kawo koilaan mantad multimedia miagal ko’ mongintong dokumentari televison om maganu koilaan
mantad internet. Suai ko’ mantad dii, kaanu nogi’ do kosiwatan o tangaanak do papaatod om monorimo do e-mel, mamalayag
23. 15
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
piromutan elektronik montok mogihum, maganu om papatayad koilaan om milumaag miampai tulun suai maya’ piromutan
sosial miagal ko’ Facebook om Twitter.
iv. Woyoo’ Toluud om Sunduan Mamasok
Oponsol do pasandadon o woyo’ toluud miagal ko’ woyo’ guminawo pogun sondii’ om kopuriman sunduan mamasok id
standard pambalajalan mooi do awangun o tangaanak di kiwoyo’ toluud om oupus tomoimo do pogun sondii’.
Okito nogi’ id suang do standard pambalajalan diti o koponoinaan do koporokisan tangaanak di mogisuai-suai. Okito iti id
suang do standard pambalajalan, miagal ko’ koponoinaan koporokisan kinestetik maya’ aktiviti di noulud id standard
pambalajalan kabaalan kolumison boros.
vi. Kopogonuan Toilaan
Koilaan om ponuangan nopo di pohontolon id standard pambalajalan nga’ koilaan di naanu mantad mogikawo-kawo gana’
mantad dii, ponuangan boros aanu nogi’ mantad surat abal om isu-isu timpu baino.
vii. Mongindapu’
Mooi do kaanu o tangaanak ngawi’ do monoguang karaaralano’ koposion timpu baino, minog nogi’ do pasandadon id
pomusarahan do tangaanak o kabaalan mongindapu’. Montok popoburu’ koposion tangaanak, elemen mongindapu’ miagal
ko’ kreativiti, inovasi om inisiatif oponsol do posunudon kumaa tangaanak.
24. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
16
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
viii.Kreativiti
Kreativiti nopo nga’ iso’ aspek inovasi. Koimbulai o kreativiti mantad ponguhatan om pomusarahan di okreatif om okritis.
Oponsol do momoguno o mongingia’ do mogikawo-kawo ponguhatan di okreatif om okritis montok mongunsub kreativiti do
tangaanak. Pongia’an di okreatif milo papanahon maya’ mogikawo-kawo aktiviti miagal ko’ popoia’ do puralan boros miampai
momoguno do sayau, toi ko’ momoguno sinding montok popoia’ do kabaalan mambasa’.
7.0 PONTAKSIRAN
Pontaksiran standard pambalajalan kawasa’ do papanahon maya’ pontaksiran formatif om pontaksiran sumatif.
Taangkoinabasan tangaanak do momoguno boros milo tipongon maya’ koduo-duo kawo pontaksiran diti.
Pontaksiran Formatif
Papanahon o pontaksiran formatif diti do poingompus toun do mongilo nunu o taang kalantayan do tangaanak. Koindalan o
pontaksiran diti maya’ pongintangan mooi do kaanu nodii mongingia’ do monipong kogisaman do tangaanak monginobos boros
ontok poingampayat id aktiviti pambalajalan boros. Pontaksiran diti kapanahak kounalan kumaa mongingia’ om tangaanak. Maya’
pongintangan diolo’, kaanu o mongingia’ do koilaan kokomoi tangaanak di au’ kodimpot toi ko’ au’ kaampayat id aktiviti di papanahon
id kalas. Soira’ okito do mongingia’ o kobolingkangan diti, oponsol papanahon do mongingia’ o aktiviti suai di kosudong om kaanu
mongunsub do tangaanak dii do monginobos boros. Kosudong nogi’ o pontaksiran formatif montok mongintong kogisaman do
tangaanak id kabaalan mokinongou om moboros. Ponginsamakan di kawasa’ do gunoon montok pontaksiran formatif nopo nga’
maya’ folio, kalaja’ id tinimungan, pongimatan om maya’ aktiviti monginobos boros miagal ko’ mambasa’ om kuiz.
25. 17
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
Pontaksiran Sumatif
Sumatif Papanahon o pontaksiran sumatif maya’ poniisan toi ko’ panaasan formal. Maya’ pontaksiran diti, kaanu o mongingia’
ngaawi’ do monimung profail di popokito koburuon do tangaanak id monginobos do boros Kadazandusun. Kawasa’ do papanahon
o pontaksiran diti montok tosoosongulun tanak. Tudu nopo do pontaksiran sumatif nga’ monipong om monimung koilaan kokomoi
standard om taang koinabasan do tangaanak minsingilo do boros Kadazandusun.
26. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
18
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
1.1.1 Kaanu momungaran do
tuni di norongou.
1.1.2 Kaanu manahak
pomusarahan kokomoi
tadon do tuni di
norongou.
1.1.3 Kaanu popolombus do
kobooboroso’ tumanud
loyuk di norongou.
1.2.1 Kaanu mamarait pimato
tumanud nuludan di
kotunud.
1.2.2 Kaanu popisuai om
popouni tuni vokal
toniba’ om tanaru.
Poomitanan:
di om dii
STANDARD PONUANGAN
1.1 Kaanu o tangaanak do
mokinongou, mongintutun
om mamarait do tuni di
norongou mantad
kolimpupuson do Toun 6.
1.2 Kaanu o tangaanak do
mokinongou, mongintutun,
mamarait om popisuai tuni
do pimato boros
Kadazandusun id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
1.1.1 Kaanu mokinongou om
monindu’ do tuni di
norongou.
1.1.2 Kaanu popoilo do koilaan
kokomoi tuni di norongou
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
1.1.3 Kaanu popouni kawagu
do tuni di norongou.
1.2.1 Kaanu mokinongou om
monugut do mamarait do
29 pimato boros
Kadazandusun.
1.2.2 Kaanu mongintutun om
popouni tuni vokal
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
Poomitanan: a, e, i,o, u
STANDARD
PAMB
1.1.1 Kaanu mongintutun tuni
di norongou.
1.1.2 Kaanu momungaran do
tuni di norongou tumanud
ponontudukan do
mongingia’ .
1.1.3 Kaanu monugut om
popouni kawagu tuni di
norongou.
1.2.1 Kaanu mamarait 29
pimato boros
Kadazandusun.
1.2.2 Kaanu mongintutun om
popouni tuni vokal toniba’
om tanaru tumanud
ponontudukan do
mongingia’ Poomitanan:
di om dii
Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Kabaalan Mokinongou om Moboros
27. 19
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB TOUN 3
1.2.3 Kaanu mongintutun
pisuayan tuni konsonan.
1.2.4 Kaanu mamarait om
popisuai tuni boros di
kipimato sigot / ’ / om
aiso sigot.
1.2.5 Kaanu mamarait boros
kipimato /b/ om /b/.
1.2.6 Kaanu mamarait boros
kipimato /d/ om /d/.
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB TOUN 1
1.2.3 Kaanu mongintutun om
popouni tuni konsonan
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
1.2.4 Kaanu mongintutun om
popouni tuni do pimato
sigot / ’ / tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
1.2.5 Kaanu mongintutun om
popouni tuni do pimato
/b/ tumanud ponontudukan
do mongingia’ .
1.2.6 Kaanu mongintutun om
popouni tuni do pimato
/d/ tumanud ponontudukan
do mongingia’.
STANDARD
PAMB TOUN 2
1.2.3 Kaanu mongintutun om
popouni tuni konsonan
noolos tumanud
ponontudukan do
mongingia’. /c/ om /f/, /q/
om /x/
1.2.4 Kaanu mamarait boros
kipimato sigot / ’ / om aiso
sigot tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
1.2.5 Kaanu mamarait boros
kipimato /b/ om /b/
tumanud ponontudukan do
mongingia’
1.2.6 Kaanu mamarait boros
kipimato /d/ om /d/
tumanud ponontudukan do
mongingia’.
28. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
20
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
1.3.1 Kaanu popisudong om
popolombus do putul
boros dumadi iso’ boros
di kirati’.
1.3.2 Kaanu mamarait do
boros miampai momoguno
do pomoroitan di
kotunud kokomoi
(a) Boogian tinan
(b) Kakamot
(c) Sikul
(d) Pomoinan
(e) Songongi’
(f) Tanom
(g) Tayam
(h) Iman-imanon
(i) Sandad pogun
(j) Basaan
(k) Tuunion
(l) Kinoyonon
(m) Kalendar
(n) Karamayan
STANDARD PONUANGAN
1.3 Kaanu o tangaanak do
mokinongou, mongintutun
om mamarait do boros
miampai momoguno
pomoroitan om loyuk di
kotunud id kolimpupuson
do Toun 6.
STANDARD
PAMB
1.3.1 Kaanu mamarait boros
tumanud putul boros
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
1.3.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
mongintutun om mamarait
do boros kokomoi:
(a) numbul
(b) warana’
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendar
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan
STANDARD
PAMB
1.3.1 Kaanu mamarait boros
tumanud putul boros.
1.3.2 Kaanu sumugut do
mongingia’ montok
mongintutun om mamarait
do boros kokomoi
(a) Boogian tinan
(b) Paganakan
(c) Kakamot
(d) Sikul
(e) Pomoinan
(f) Numbul
(g) Timpu
(h) Tayam
(i) Kinotuan
(j) Koua’an
(k) Padsakayan
(l) Kinoyonon
(m) Pakalajaan
(n) Karamayan
29. 21
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
1.3.3 Kaanu momili’ om
mamarait do boros
miampai momoguno do
pomoroitan di kotunud
soira’
(a) popointutun
(b) mintutun
(c) monuhu’
(d) mongudio
(e) mokianu
(f) mongimbayat
(g) mogodu
(h) mamason
poniod-siod
1.4.1 Kaanu mokinongou om
maganu koilaan toponsol id:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) poskad
(i) kopoilaan
(j) surat
(k) rencana
STANDARD PONUANGAN
1.4 Kaanu o tangaanak do
manahak do tisuli’
kokomoi koilaan di
norongou id kolimpupuson
doToun 6.
STANDARD
PAMB
1.3.3 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
mongintutun om mamarait
do boros:
(a) mumpongol
(b) mitongkiad
(c) popointutun
(d) mintutun
(e) monuhu’
(f) monongkotoluod
(g) mongudio
(h) mokianu
1.4.1 Kaanu mokinongou do:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
STANDARD
PAMB
1.3.3 Kaanu mamarait boros
montok
(a) mamason kounsikahan
(b) popointutun
(c) mintutun
(d) magalap om monorimo
pagalapan
(e) monongkosiou
(f) monuhu’
(g) mongudio
1.4.1 Kaanu mokinongou om
maganu koilaan mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) ponguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) kopoilaan
(i) surat
(j) rencana
30. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
22
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
1.4.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
mongintutun om
popoboros do koilaan di
norongou mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) poskad
(i) kopoilaan
(j) surat
(k) rencana
1.4.3 Kaanu miuhot om misimbar
miampai momoguno do
boros di oulud om olinuud
montok maganu koilaan
id
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
1.4.2 Kaanu manahak do tisuli’
maya’ demonstrasi, lisan
toi ko’ ponuatan kokomoi
nunu i norongou mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
STANDARD
PAMB
1.4.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok mongintutun om
popoboros do koilaan di
norongou mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) ponguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) kopoilaan
(i) surat
(j) rencana
1.4.3 Kaanu moguhot miampai
momoguno boros di
kosudong om olinuud
montok mokianu koilaan.
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
31. 23
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) poskad
(i) kopoilaan
(j) surat
(k) rencana
1.4.4 Kaanu manahak sisimbar
di kotunud kumaa isoiso’
ponguhatan.
1.4.5 Kaanu mangarati’ om
tumanud do ponuhuan.
1.4.6 Kaanu mangarati’ om
popolombus do
pokionuon miampai do
olinuud.
STANDARD PONUANGAN STANDARD STANDARD
(e) ponguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) kopoilaan
(i) surat
(j) rencana
1.4.4 Kaanu manahak sisimbar di
kosudong kumaa isoiso’
ponguhatan.
1.4.5 Kaanu mangarati’ om
tumanud do ponuhuan.
1.4.6 Kaanu mangarati’ do
pokionuon di norongou
32. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
24
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB TOUN 3
1.5.1 Kaanu mokinongou om
momohulit model
pibarasan di norongou.
1.5.2 Kaanu momoguno boros di
kotunud om olinuud soira’
(a) popointutun
(b) mintutun
(c) monuhu
(d) mongudio
(e) mokianu
(f) mongimbayat
(g) mogodu
(h) mamason poniod-
siod
STANDARD PONUANGAN
1.5 Kaanu o tangaanak do
moboros miampai
momoguno do boros di
kotunud, oulud om
olinuud tumanud
koyuuyuon, status, umul
om koulunan id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB TOUN 1
1.5.1 Kaanu mokinongou om
popolombus kawagu do
model pibarasan kokomoi:
(a) mumpongol
(b) mitongkiad
(c) popointutun
(d) mintutun
(e) monuhu’
(f) monongkotoluod
(g) mongudio
(h) mokianu
1.5.2 Kaanu popolombus do
pibarasan miampai
momoguno do boros
pomolohou di kotunud
montok:
(a) mumpongol
(b) mitongkiad
(c) popointutun
(d) mintutun
(e) monuhu’
(f) monongkotoluod
(g) mongudio
(h) mokianu
STANDARD
PAMB TOUN 2
1.5.1 Kaanu mokinongou om
monugut model pibarasan
di norongou.
1.5.2 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
montok:
(a) mamason kounsikahan
(b) popointutun
(c) mintutun
(d) magalap om monorimo
pagalapan
(e) monongkosiou
(f) monuhu
(g) mongudio
33. 25
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
1.5.3 Kaanu papatantu do
boros pomolohou
id pibarasan toi ko’ id
pononsunudan.
1.5.4 Kaanu manahak ponuhuan
di tangasaanang.
1.5.5 Kaanu popoboros do
pokionuon di
tangasaanang.
1.5.6 Kaanu popolombus do
ponguhatan di
tangasaanang.
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
1.5.3 Kaanu momili’ boros
pomolohou di kotunud id
pibarasan toi ko’ id
pononsunudan.
1.5.4 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok manahak do
ponuhuan di tangasaanang.
1.5.5 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok poposunud do
pokionuon di tangasaanang.
1.5.6 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok popolombus do
ponguhatan di tangasaanang.
34. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
26
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
1.6.1 Kaanu popointalang do
koilaan kokomoi ahal
sondii’.
1.6.2 Kaanu popolombus do
sorita’ miampai tumanud
nuludan di kosudong.
1.6.3 Kaanu momoguno do
boros sondii’ montok
monguyad isoiso’ ahal.
(a) kakamot
(b) kinoyonon
(c) Karamayan
STANDARD PONUANGAN
1.6 Kaanu o tangaanak do
popolombus topurimanan
om pomusarahan di oulud
om olinuud id pilumaagan
sosial miampai momoguno
do boros, pomoroitan om
kolooloyuko’ di kotunud
id kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
1.6.1 Kaanu popoilo do ahal
sondii’ miampai momoguno
do boros di oulud om
olinuud.
1.6.2 Kaanu poposunud kawagu
do isoiso’ kinantakan
miampai momoguno do
gambal.
1.6.3 Kaanu popointalang do
isoiso’ koilaan miampai
momoguno do boros di
oulud om olinuud.
STANDARD
PAMB
1.6.1 Kaanu popolombus do
koilaan kokomoi ahal sondii’.
1.6.2 Kaanu monorita’ kokomoi
nunu i okito id gambal.
1.6.3 Kaanu tumanud ponontudukan
do mongingia’ montok
popointalang do isoiso’ ahal.
a) kakamot
b) tanom
c) tayam
35. 27
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
2.1.2 Kaanu mongija’ boros:
a) kivokal tanaru om
toniba’
b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om
/d/, /b/ om /d/
d) kipimato noolos.
2.1.3 Kaanu mongija’ boros:
a) mintootoiso’
b) nosugku
c) misompuru’
2.1.4 Kaanu mongija’
mogikawo-kawo boros
kokomoi:
(a) boogian tinan
STANDARD PONUANGAN
2.1 Kaanu o tangaanak do
boros id kolimpupuson do
Toun 6.
STANDARD
PAMB
2.1.1 Kaanu mongintutun bontuk
om ngaran do 29 pimato
boros Kadazandusun
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.1.2 Kaanu mamarait ngaran
29 pimato boros
Kadazandusun.
2.1.3 Kaanu mongija’ tumanud
putul boros.tumanud
ponontudukan do mongingia’.
Poomitanan : /ta/ + /pa’/ =
tapa’
2.1.4 Kaanu mongija’
mogikawo-kawo boros
tumanud ponontudukan
do mongingia’ kokomoi:
STANDARD
PAMB
2.1.2 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
mongija’ boros:
a) kivokal tanaru om
toniba’
b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om /d/ ,
/b/ om /d/.
2.1.3 Kaanu mongija’ boros
tumanud putul boros:
a) boros mintootoiso’
b) boros nosugku
2.1.4 Kaanu mongija’
mogikaakawo boros kokomoi:
(a) boogian tinan
(b) paganakan
Standard Ponuangan om Pambalajalan Toun 1 montok Kabaalan Mambasa’
37. 29
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
2.2.1 Kaanu mambasa’ om
mogihum boros kokomoi:
(a) boogian tinan
(b) kakamot
(c) sikul
(d) pomoinan
(e) songongi’
(f) tanom
(g) tayam
(h) iman-imanon
(i) sandad pogun
(j) basaan
(k) tuunion
(l) kinoyonon
(m) kalendar
(n) karamayan
2.2.2 Kaanu mambasa’ om
mangarati’ komoyon boros.
2.2.3 Kaanu momoguno do
komoiboros kigambal
montok mogihum do
boros misulak.
STANDARD PONUANGAN
2.2 Kaanu o tangaanak do
mongintutun om
momungaran nunu i okito,
orongou, oroso, osingud
om opurimanan id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
2.2.1 Kaanu mambasa’ om
momungaran tumanud
ponontudukan do
mongingia’ kokomoi:
(a) numbul
(b) warana’
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendar
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan
STANDARD
PAMB
2.2.1 Kaanu mongintutun om
mambasa’ boros kokomoi:
(a) boogian tinan
(b) paganakan
(c) kakamot
(d) sikul
(e) pomoinan
(f) numbul
(g) timpu
(h) tayam
(i) kinotuan
(j) koua’an
(k) padsakayan
(l) kinoyonon
(m) pakalajaan
(n) karamayan
2.2.2 Kaanu mambasa’ om
mangarati’ do boros.
2.2.3 Kaanu momoguno do
komoiboros kigambal
montok mogihum boros.
38. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
30
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
2.3.1 Kaanu popisudong do
piipiro putul boros montok
popolombus boros di kirati.
2.3.2 Kaanu mambasa’ boros
a) kivokal toniba’om tanaru
b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om
/d/ , /b/ om /d/
d) kipimato noolos
2.3.3 Kaanu mambasa’
a) boros mintootoiso’
b) boros nosugku
STANDARD PONUANGAN
2.3 Kaanu o tangaanak do
mamb
boros miampai momoguno
do pomoroitan di kotunud id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
2.3.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok popolombus boros
tumanud putul boros.
Poomitanan : /ko/ /pi/ /wo/ /
sian/
2.3.2 Kaanu mambasa’ boros
montok popouni do tuni
vokal tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
2.3.3 Kaanu mambasa’ boros
montok popouni do tuni
konsonan tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
2.3.4 Kaanu mambasa’ boros
montok popouni do tuni
sigot /’/.tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
STANDARD
PAMB
2.3.1 Kaanu popolombus boros
tumanud putul boros.
2.3.2 Kaanu minsingumbal do
popolombus boros
a) kivokal toniba’ om tanaru
b) kipimato sigot
c) kikonsonan /b/ om /d/,
/b/ om /d/.
2.3.3 Kaanu minsingumbal
popolombus
a) boros mintootoiso’
b) boros nosugku
39. 31
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
2.3.5 Kaanu mambasa’ boros
montok popouni do tuni do
/b/ tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.3.6 Kaanu mambasa’ boros
montok popouni do tuni
/d/ tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.3.7 Kaanu popolombus boros
tumanud loyuk di pointunud
tumanud ponontudukan do
mongingia’.
40. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
32
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
2.4.1 Kaanu mambasa’ boros
tumanud pomoroitan om
loyuk di pointunud.
(a) popointutun
(b) mintutun
(c) monuhu
(d) mongudio
(e) mokianu
(f) mongimbayat
(g) mogodu
(h) mamason poniod-
siod
2.4.2 Kaanu mambasa’ do frasa
om ayat miampai
momoguno do pomoroitan
di kotunud id :
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) poskad
(i) kopoilaan
(j) surat
(k) rencana
STANDARD PONUANGAN
2.4 Kaanu o tangaanak do
mambasa’ boros id frasa
om ayat miampai
momoguno do pomoroitan
om loyuk di kotunud id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
2.4.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok mongintutun om
popolombus boros
(a) mumpongol
(b) mitongkiad
(c) popointutun
(d) mintutun
(e) monuhu’
(f) monongkotoluod
(g) mongudio
(h) mokianu
2.4.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
mambasa’ do frasa om
ayat
(a) mumpongol
(b) mitongkiad
(c) popointutun
(d) mintutun
(e) monuhu’
(f) monongkotoluod
(g) mongudio
(h) mokianu
STANDARD
PAMB
2.4.1 Kaanu minsingumbal
popolombus do boros miampai
momoguno pomoroitan di
kosudong montok
(a) mamason kounsikahan
(b) popointutun
(c) mintutun
(d) magahap om monorimo
(e) pagahapan
(f) monongkosiou
(g) monuhu’
(h) mongudio
(i) mokianu
2.4.2 Kaanu mambasa’ do frasa
om ayat mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) ponguhatan
(f) ponuhuan
(g) pokionuon
(h) poskad
(i) kopoilaan
(j) surat
(k) rencana
41. 33
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
2.4.3 Kaanu mambasa’ do
opuhod miampai
momoguno do pomoroitan
di kotunud.
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
2.4.3 Kaanu mambasa’ opuhod
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
STANDARD
PAMB
2.4.3 Kaanu mambasa’ do
opuhod miampai
momoguno do pomoroitan
di kotunud
42. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
34
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
2.5.1 Kaanu mambasa’ montok
maganu koilaan toponsol
mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) ponguhatan
(f) ponuhuan
(g) poskad
(h) kopoilaan
(i) surat
(j) rencana
2.5.2 Kaanu momili’ om
mongulud do koilaan di
nabasa’
2.5.3 Kaanu popolombus do
koilaan di nabasa’.
STANDARD PONUANGAN
2.5 Kaanu o tangaanak do
mambasa’, mangarati’ om
manahak do tisuli’ kumaa
koilaan di nabasa’ id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
2.5.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
maganu koilaan mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) poskad
2.5.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
manahak do tisuli’ lisan toi
ko’ ponuatan kokomoi
koilaan id
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) poskad
STANDARD
PAMB
2.5.1 Kaanu mambasa’ montok
maganu koilaan mantad:
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) ponguhatan
(f) ponuhuan
(g) poskad
(h) kopoilaan
(i) surat
(j) rencana
2.5.2 Kaanu mongintutun om
papatayad do koilaan di
nabasa’
2.5.3 Kaanu popoboros do
kolilaan di nabasa’.
43. 35
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
2.6.1 Kaanu momoguno do
peta minda om carta
montok poposunud kawagu
do koilaan di nabasa’
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.6.2 Kaanu momonsoi do
ilustrasi montok popoilo
kawagu koilaan di
nabasa’ mantad teks
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.7.1 Kaanu popolombus do
topurimanan kokomoi
koilaan di nabasa’.
2.7.2 Kaanu mongintutun om
monokodung watak id
susuyan
STANDARD PONUANGAN
2.6 Kaanu o tangaanak do
popoilo kawagu do
koilaan di nabasa’
miampai momoguno
kolimpupuson do Toun 6.
2.7 Kaanu o tangaanak do
manahang do teks di
nabasa’ id kolimpupuson
do Toun 6.
STANDARD
PAMB
2.6.1 Kaanu popokito do
demonstrasi montok
popoilo kawagu koilaan di
nabasa’ tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
2.6.2 Kaanu momonsoi do
ilustrasi montok popoilo
kawagu koilaan di
nabasa’ mantad teks
tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.7.1 Kaanu popoilo do
topurimanan kokomoi teks
di nabasa’.
2.7.2 Kaanu momili’ do watak di
korohian toi ko’ di au’
korohian.
STANDARD
PAMB
2.6.1 Kaanu poposodia do peta
minda montok popoilo’
kawagu do koilaan di
nabasa’ tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
2.6.2 Kaanu momonsoi do ilustrasi
montok popoilo kawagu
koilaan di nabasa’ mantad
teks tumanud ponontudukan
do mongingia’.
2.7.1 Kaanu popoboros do
topurimanan kokomoi
koilaan di nabasa’
2.7.2 Kaanu momili’ om manahang
do watak id susuyan.
44. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
36
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.1.3 Kaanu monuat do
Isoiso’ bontuk tumanud
ponuhuan do mongingia’.
3.1.4 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ do monuat
pimato tumanud ponuatan
mirangkai.
STANDARD PONUANGAN
3.1 Kaanu o tangaanak
poposuat do boros
miampai momoguno
ralan di kotunud id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
3.1.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
do monuat momoguno
pinsil di pointunud.
3.1.2 Kaanu o tangaanak do
momorulud
(a) mantad id sawat
kumaa id siriba’
(b) mantad id siriba’
kumaa id sawat
(c) mantad gibang kumaa
wanan
(d) mantad wanan kumaa
gibang
3.1.3 Kaanu molukis do bontuk
tumanud rulud.
3.1.4 Kaanu monuat tumanud do
rulud:
(a) pimato tagayo
(b) pimato tokoro’
(c) numbul
(d) boros
STANDARD
PAMB
3.1.3 Kaanu popiromut do titik
montok poposiliu do isoiso’
bontuk.
3.1.4 Kaanu poposuat do pimato
tumanud bontuk.
Poomitanan:
(a) a,c,e,o
(b) b, b,d,d,
(c) g, j, p, q
(d) m, n, u, w
Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Kabaalan Monuat
45. 37
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.1.5 Kaanu monuat putul boros
om boros tumanud
ponuatan mirangkai.
3.1.7 Kaanu papatayad do
numbul ordinal.
Poomitanan: Koiso’-
Kohopod
3.1.8 Kaanu momoguno do
komoiboros montok
momorujuk ija’an.
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
3.1.5 Kaanu monuat kawagu do
a) pimato tagayo
b) pimato tokoro’
c) numbul
d) boros
3.1.6 Kaanu papatayad do
29 pimato boros
Kadazandusun.
3.1.7 Kaanu papatayad do
numbul 1 – 50.
STANDARD
PAMB
3.1.5 Kaanu monuat kawagu do
boros om frasa.
3.1.6 Kaanu papatayad tumanud
nuludan di kotunud do 29
pimato boros Kadazandusun.
(a) pimato tagayo
(b) pimato tokoro’
3.1.7 Kaanu papatayad do numbul
tumanud nuludan di
kotunud 0 – 100.
46. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
38
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.2.1 Kaanu momili’ om poposuat
kawagu do boros kokomoi
(a) boogian tinan
(b) kakamot
(c) sikul
(d) pomoinan
(e) songongi’
(f) tanom
(g) tayam
(h) iman-imanon
(i) sandad pogun
(j) basaan
(k) tuunion
(l) kinoyonon
(m) kalendar
(n) karamayan
3.2.2 Kaanu monuat boros
mantad bahan pongunsub
di pinatahak.
STANDARD PONUANGAN
3.2 Kaanu o tangaanak
poposuat kawagu
nunu i okito, orongou,
oroso, osingud om
opurimanan id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
3.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok momungaran om
poposuat kawagu boros
kokomoi
(a) numbul
(b) warana’
(c) bontuk
(d) boogian tinan
(e) paganakan
(f) kakamot
(g) sikul
(h) tayam
(i) kalendar
(j) taakanon
(k) tanom
(l) karamayan
STANDARD
PAMB
3.2.1 Kaanu poposuat kawagu do
boros kokomoi
(a) boogian tinan
(b) paganakan
(c) kakamot
(d) sikul
(e) pomoinan
(f) numbul
(g) timpu
(h) tayam
(i) kinotuan
(j) koua’an
(k) padsakayan
(l) kinoyonon
(m) pakalajaan
(n) karamayan
3.2.2 Kaanu poposuat do boros
do nunu i okito, orongou,
oroso, osingud, akama’ om
opurimanan.
47. 39
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.2.3 Kaanu momili om monuat
boros tumanud bahan
pongunsub di pinatahak.
3.2.4 Kaanu popisudong om
monuat frasa toi ko’ ayat
tumanud bahan pongunsub
di pinatahak.
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
3.2.3 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ mongulud om
poposuat do pimato montok
momonsoi do boros.
Poomitanan:
uTaugn
48. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
40
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do
frasa om ayat mantad
bahan pongunsub
di pinatahak.
3.3.3 Kaanu mongulud boros
om frasa sumiliu do ayat
misompuru’.
3.3.4 Kaanu momonsoi do
frasa om ayat mantad
boros pongunsub montok:
(a) popointutun
(b) mintutun
(c) monuhu’
(d) mongudio
(e) mokianu
(f) mongimbayat
(g) mogodu
(h) mamason poniod –
siod
STANDARD PONUANGAN
3.3 Kaanu o tangaanak do
ayat miampai momoguno
boros, ayat om tanda’
basa’ di kotunud id
kolimpupuson do
Toun 6.
STANDARD
PAMB
3.3.1 Kaanu monuat do frasa om
ayat tumanud rulud.
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do
frasa om ayat.
3.3.3 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
do mongulud boros om
frasa sumiliu do ayat.
3.3.4 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
montok momogonop do
frasa om ayat.
(a) mumpongol
(b) mitongkiad
(c) popointutun
(d) mintutun
(e) monuhu’
(f) monongkotoluod
(g) mongudio
STANDARD
PAMB
3.3.1 Kaanu monuat do frasa om
ayat.
3.3.2 Kaanu monuat kawagu do
frasa om ayat
3.3.3 Kaanu mongulud boros om
frasa sumiliu do ayat
mintootoiso’.
3.3.4 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongngia’
montok momonsoi do frasa
om ayat montok
(a) mamason kounsikahan
(b) popointutun
(c) mintutun
(d) magalap om monorimo
pagalapan
(e) monongkosiou
(f) monuhu’
(g) mongudio
(h) mokianu
49. 41
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.3.5 Kaanu momonsoi ayat
mintootoiso’ mantad
isoiso’ bahan pongunsub.
3.3.6 Kaanu momonsoi ayat
mintootoiso’ toi ko’ ayat
misompuru’ mantad
isoiso’ bahan pongunsub.
3.3.7 Kaanu momoguno tanda’
basa’ di kotunud id
ponuatan do :
(a) sinding
(b) susuyan
(c) hiis
(d) pibarasan
(e) poguhatan
(f) ponuhuan
(g) poskad
(h) kopoilaan
(i) surat
(j) rencana
STANDARD PONUANGAN STANDARD
PAMB
3.3.5 Kaanu momonsoi ayat
mantad gambal om boros
pongunsub.
3.3.6 Kaanu momonsoi ayat
mintootoiso’ tumanud
gambal.
3.3.7 Kaanu monuat ayat
miampai momoguno tanda’
basa’ di kotunud.
50. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
42
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
3.4.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
mongintutun do format
ponuatan di kotunud
montok:
(a) susuyan
(b) hiis
(c) pibarasan
(d) poskad
(e) kopoilaan
(f) surat
(g) rencana
3.4.2 Kaanu momoguno
mogikaakawo boros id
ponuatan.
3.4.3 Kaanu momoguno
mogikaakawo ayat id
ponuatan.
STANDARD PONUANGAN
3.4 Kaanu o tangaanak do
monuat isoiso’ ponuatan
miampai momoguno do
format, boros, ayat di
pointunud id kolimpupuson
do toun 6..
STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
51. 43
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
4.1.1 Kaanu popolombus
kawagu do koilaan maya’
aktiviti momonsoi:
(a) buuk tonini’
(b) poster
(c) kolaj
(d) kad
(e) mobail
(f) origami om suusuai po
4.1.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
popolombus om popokito
do manangon
(a) tangon
(b) suminding
(c) minsingkono’
(d) sumayau
(e) popolombus hiis
i. sudawil
ii. sundait
iii. tala-ala’
iv. sisindiron
STANDARD PONUANGAN
4.1 Kaanu o tangaanak do
koilaan maya’ m
kawo aktiviti di kohiok id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
4.1.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
montok popolombus
kawagu do koilaan maya’
aktiviti momonsoi:
(a) buuk tonini’
(b) poster
(c) kolaj
(d) kad om suusuai po
4.1.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
popolombus toi ko’
popokito do
(a) tangon
(b) sinding
(c) pinsingkanaan
(d) sayau
(e) hiis
i. sudawil
ii. sundait
iii. sisindiron
STANDARD
PAMB
4.1.1 Kaanu tumanud
Ponontudukan mongingia’
montok popolombus kawagu
do koilaan maya’ aktiviti
momonsoi:
(a) buuk tonini’
(b) poster
(c) kolaj
(d) kad
(e) origami
(f) mobail om suusuai po
4.1.2 Kaanu tumanud
ponontudukan do mongingia’
montok popolombus om
popokito do
(a) tangon
(b) suminding
(c) minsingkono’
(d) sumayau
(e) popolombus hiis
i. sudawil
ii. sundait
iii. tala’-ala’
Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Kolumison Boros
53. 45
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
4.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan do
mongingia’ montok
monimung do koilaan
maya’ mogikaakawo
aktiviti kokomoi do
a) Koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun
i. Pogoduhan/
Pogilinan
b) Basaan koubasanan
i. Mongintutun om
popisuai wotik
tumanud watas.
c) Taakanon koubasanan
i. Parai
ii. Mongintutun
resepi taakanon.
d) Mongintutun do
kakamot
i) Tinunturu’
i) Pomutanaman.
STANDARD PONUANGAN
4.2 Kaanu o tangaanak do
koilaan kokomoi tungkus
koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun maya’
di kohiok id kolimpupuson
do Toun 6.
STANDARD
PAMB
4.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
montok monimung do
koilaan maya’ mogikawo-
kawo aktiviti kokomoi do :
a) Koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun
i. Sayau
ii. Tuunion
iii. Pogoduhan/Pogilinan
b) Basaan om karamayan
di taandakon do tinaru
Kadazan om Dusun
c) Taakanon om tiinumon
koubasanan do tinaru
Kadazan om Dusun
STANDARD
PAMB
4.2.1 Kaanu tumanud
ponontudukan mongingia’
montok monimung do
koilaan maya’ mogikaakawo
aktiviti kokomoi do :
a) Koubasanan tinaru
Kadazan om Dusun
i. Pogoduhan /
Pogilinan
ii Kaamatan.
b) Basaan koubasanan
i. ogingot basaan
koubasanan
c) Taakanon
i. Taakanon
koubasanan (gamut,
roun om tua’
d) Kakamot
i. Tinunturu
54. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
46
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
5.1.1 Kaanu momoguno do
pimato noolos.
5.1.2 Kaanu momoguno do
sigot /’/ id lisan om
ponuatan.
5.1.3 Kaanu momoguno do
konsonan /b/ om /d/, /b/
om /d/ id lisan om
ponuatan.
5.1.4 Kaanu momoguno do
vokal tanaru om toniba’ id
lisan om ponuatan
STANDARD PONUANGAN
5.1 Kaanu o tangaanak
mongintutun om
momoguno do 29 pimato
Boros Kadazandusun id
lisan om ponuatan id
kolimpupuson do toun 6.
STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
5.1.1 Kaanu mongintutun bontuk,
ngaran om tuni do 29
pimato Boros Kadazandusun.
5.1.2 Kaanu momoguno do sigot
/’/ id lisan om ponuatan.
5.1.3 Kaanu momoguno do /b/ om
/d/ poloputon om /b/ om
/d/ au’ poloputon id lisan
om ponuatan.
5.1.4 Kaanu mongintutun boros
kivokal tanaru om toniba’
tumanud ponontudukan do
mongingia’.
Standard Ponuangan om Pambalajalan Tahap 1 montok Puralan Boros
55. 47
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
5.2.1 Kaanu momoguno do
Boros Ngaran.
5.2.2 Kaanu momoguno do
Boros Maan.
5.2.3 Kaanu momoguno do
Boros Ula.
5.2.4 Kaanu momoguno do
Boros Toguangon.
(a) popionit
(b) kotigagan
(c) pongudio
(d) ponuhuan
(e) pongintaban
STANDARD PONUANGAN
5.2 Kaanu o tangaanak do
momoguno
mogikaakawo
sompuruan boros id
kolimpupuson do
Toun 6.
STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
5.2.1 Kaanu mongintutun
Boros Ngaran.
5.2.2 Kaanu mongintutun Boros
Maan.
5.2.3 Kaanu mongintutun Boros
Ula
5.2.4 Kaanu mongintutun Boros
Toguangon.
(a) kotigagan
(b) pongudio
(c) ponuhuan
56. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
48
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
5.3.1 Kaanu momoguno do
boros mintootoiso’ id
ponuatan.
5.3.2 Kaanu momonsoi
mogikaakawo boros
nosugku.
5.3.3 Kaanu momonsoi ayat
misompuru’.
5.3.4 Kaanu momili’ tanda basa’
di kotunud id ponuatan.
STANDARD PONUANGAN
5.3 Kaanu o tangaanak
momonsoi mogikaakawo
boros om ayat miampai
momoguno do tanda
basa’ di kotunud id
kolimpupuson Toun 6.
STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
5.3.1 Kaanu momonsoi boros
mintotoiso’.
5.3.2 Kaanu mongintutun om
momonsoi boros nosugku
tumanud ponontudukan
mongingia’ .
5.3.3 Kaanu mongintutun om
momonsoi boros
misompuru’ tumanud
ponontudukan mongingia’.
5.3.4 Kaanu momoguno tanda
basa’.
57. 49
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
5.4.1 Kaanu mongintutun om
monuat kawagu Guas Ayat
tumanud ponuntudukan do
mongingia’ mongintutun
Guas Ayat Poomitanan :
FN + FN
Mongingia’ i tapa’ ku.
FM + FN
Maamaso mongia’ i tapa’ ku.
5.4.2 Kaanu mongintutun om
momonsoi Ayat Mintootoiso
(VSO) tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
5.4.3 Kaanu momonsoi
mogikaakawo ayat .
tumanud ponontudukan do
mongingia’ .
(a) ayat toomod
(b) ayat pongudio
(c) ayat ponuhuan
(d) ayat kotigagan.
STANDARD PONUANGAN
5.4 Kaanu o tangaanak do
momonsoi mogikaakawo
ayat di agramatis id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
5.4.1 Kaanu mongintutun om
monuat kawagu Guas Ayat
di agramatis tumanud
ponuntudukan do
mongingia’ .
Poomitanan :
FN + FN
Mongingia’ i tapa’ ku.
5.4.2 Kaanu mongintutun om
momonsoi Ayat Mintootoiso
(VSO) tumanud
ponontudukan do
mongingia’.
5.4.3 Kaanu mongintutun om
monuat kawagu
mogikaakawo ayat tumanud
ponontudukan do
mongingia’
(a) ayat toomod
(b) ayat pongudio
(c) ayat ponuhuan
(d) ayat kotigagan.
58. KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
KURIKULUMSTANDARDSEKOLAHRENDAH
BAHASAKADAZANDUSUNTAHAP12010
50
Dokumen Standard Boros Kadazandusun KSSR Tahap 1
STANDARD
PAMB
5.5.1 Kaanu mongintutun om
momoguno kopomoroitan
ginumu montok:
(a) tayam
(b) kakamot
(c) taakanon
(d) tanom
(e) tulun
5.6.1 Kaanu mongintutun om
mongilo rati’ do tukadan.
STANDARD PONUANGAN
5.5 Kaanu o tangaanak do
momoguno do
kopomoroitan ginumu
id lisan om ponuatan id
kolimpupuson do Toun 6.
5.6 Kaanu o tangaanak do
momoguno tukadan id
lisan om ponuatan id
kolimpupuson do Toun 6.
STANDARD
PAMB
STANDARD
PAMB
5.5.1 Kaanu mongintutun om
popisudong kopomoroitan
ginumu montok:
(a) tayam
(b) kakamot
(c) taakanon
(d) tanom
(e) tulun
5.6.1 Kaanu mongintutun om
mongilo rati’ do tukadan
tumanud ponontudukan do
mongingia’.
59.
60. Terbitan:
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
Aras 4-8, Blok E9
Kompleks Kerajaan Parcel E
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
62604 PUTRAJAYA
Tel: 03-8884 2000 Faks: 03-8888 9917
http://www.moe.gov.my/bpk