แผนการจัดการเรียนรู้ ป.4-6 หน่วย 5+477+dltvsocp5+T2 p4 6-u05-soc

1. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
77
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้
สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ เที่ยวทั่วไทย ระยะเวลาในการสอน....................ชั่วโมง
๑. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกันและกัน
ในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ สรุปและใช้ข้อมูลสารสนเทศอย่างมี
ประสิทธิภาพ
ตัวชี้วัด
ป. ๔/๓ ใช้แผนที่อธิบายความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ในจังหวัด
ป. ๕/๑ รู้ตำ�แหน่ง (พิกัดภูมิศาสตร์ ละติจูด ลองติจูด) ระยะ ทิศทางของภูมิภาคของตนเอง
ป. ๕/๒ ระบุลักษณะภูมิลักษณ์ที่สำ�คัญในภูมิภาคของตนเองในแผนที่
ป. ๕/๓ อธิบายความสัมพันธ์ของลักษณะทางกายภาพกับลักษณะทางสังคมในภูมิภาคของตนเอง
ป. ๖/๑ ใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์(แผนที่ภาพถ่ายชนิดต่างๆ)ระบุลักษณะสำ�คัญทางกายภาพและสังคมของ
ประเทศ
ป. ๖/๒ อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของประเทศ
มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์
วัฒนธรรม มีจิตสำ�นึกและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
ตัวชี้วัด
ป. ๕/๑ วิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางกายภาพที่มีอิทธิพลต่อลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการย้ายถิ่นของ
ประชากรในภูมิภาค
ป. ๕/๒ อธิบายอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่ก่อให้เกิดวิถีชีวิตและการสร้างสรรค์วัฒนธรรมใน
ภูมิภาค
ป. ๕/๓ นำ�เสนอตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นผลจากการรักษาและการทำ�ลายสภาพแวดล้อม และเสนอแนวคิด
ในการักษาสภาพแวดล้อมในภูมิภาค
ป. ๖/๑ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติกับสิ่งแวดล้อมทางสังคมในประเทศ
ป. ๖/๒ อธิบายการแปลงสภาพธรรมชาติในประเทศไทยจากอดีตถึงปัจจุบัน และผลที่เกิดขึ้นจากการ
เปลี่ยนแปลงนั้น
ป.๔-๖
Untitled-1 77 9/13/11 1:41 PM

2. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
78
๒. สาระสำ�คัญ
ลักษณะของสิ่งแวดล้อมทางกายภาพและสังคม ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์
สรุปและใช้ข้อมูลสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพในการท่องเที่ยว
๓. จุดประสงค์การเรียนรู้
๑. บอกและสนทนาเกี่ยวกับความเจริญยาวนานจากสุโขทัยถึงกรุงเทพฯ พร้อมทั้งค้นคว้าหาข้อมูลได้
๒. สนทนา อภิปราย เกี่ยวกับความเจริญและสถานที่ท่องเที่ยวในภาคกลาง ภาคเหนือ และแหล่งวัฒนธรรม
ตลอดจนการเดินทางท่องเที่ยว และปัจจัยที่มีผลต่อการสร้างสรรค์วัฒนธรรมไทยและท้องถิ่น
๓. รู้จักและวิเคราะห์ผลงานสำ�คัญๆ ที่เกิดจากการสร้างสรรค์วัฒนธรรมในภาคต่างๆ และชุมชน
๔. ฝึกสมาธิ บริหารจิต เพื่อเจริญปัญญา สมาธิ และบอกประโยชน์ในการปฏิบัติได้
๕. บอกและอธิบาย บทบาท สิทธิ เสรีภาพ และหน้าที่ของพลเมืองดีได้
๖. บอกและอธิบายข้อมูล ข่าวสาร เกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้
๔. กระบวนการจัดการเรียนรู้
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
๑. ร้องเพลง “ต้นตระกูลไทย” หรือเพลงเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทย ฟังเพลง
ดูภาพดูวีดิทัศน์ซีดีเกี่ยวกับภาพในประวัติศาสตร์เหตุการณ์สำ�คัญๆในสมัย
ต่างๆ รวมทั้งภาพเหตุการณ์สำ�คัญๆ ในสมัยปัจจุบัน พระราชพิธีต่างๆ เช่น
พระราชพิธีแรกนาขวัญ ขบวนเสด็จทางชลมารค ฯลฯ
ครูซักถามนักเรียน ขณะดูภาพต่างๆ
– ประเทศไทยเรามีประวัติยาวนาน ตั้งแต่สมัยใด
– มีเหตุการณ์สำ�คัญๆ ใดบ้าง จงอธิบาย
– บ้านเมืองในสมัยสุโขทัยเป็นอย่างไรบ้าง เพราะเหตุใด
– พิธีลอยกระทงเกิดขึ้นในสมัยใด ปัจจุบันนี้เรายังอนุรักษ์ไว้หรือไม่ เพราะ
เหตุใด
– อาณาจักรล้านนา หมายถึงบริเวณส่วนใดของประเทศไทย/จังหวัดใดบ้าง
– วัฒนธรรมประเพณีไทย มีความสำ�คัญอย่างไร
– เหตุใดประเทศไทย จึงเป็นประเทศเอกราช
– เราเป็นคนไทย ควรมีหน้าที่ในการอนุรักษ์วัฒนธรรม ประเพณี อันดีงาม
อย่างไรบ้าง
– หน้าที่ในฐานะเป็นพลเมืองดี ควรมีอย่างไรบ้าง ฯลฯ
(การตั้งคำ�ถาม เพื่อให้นักเรียนได้รู้จักประเทศไทยโดยภาพ ทั้งด้าน
ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ วัฒนธรรม ประเพณีต่างๆ เพื่อให้นักเรียนรู้ และ
สามารถอธิบายแก่คนต่างชาติได้)
– ปฏิบัติกิจกรรมเหมือนโรงเรียน
ต้นทาง
– ก่อนดูโทรทัศน์ คุณครูทบทวน
สาระสังคมตามหลักสูตรกลาง
Untitled-1 78 9/13/11 1:41 PM

3. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
79
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
ครูจึงควรใช้สื่อหลากหลายให้นักเรียนได้เรียนรู้เรื่องราว โดยใช้การ
อธิบายให้น้อยให้ดูภาพฯลฯให้อ่านให้ศึกษาเรื่องราวครูมีหน้าที่ตั้งคำ�ถาม
ป้อนคำ�ถาม ให้เด็กคิด สังเกต เพื่อเกิดความเข้าใจ วิเคราะห์ สังเคราะห์ได้
พร้อมกันนั้นให้นักเรียนเกิดความเพลิดเพลิน อยากเรียนรู้ ไม่เบื่อหน่าย
สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ต้องให้ผู้เรียนได้แสวงหาความรู้
และประสบการณ์เกี่ยวกับความเป็นมาของตนเอง ของสังคม และของ
ประเทศชาติว่ามีวิวัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง และเปลี่ยนแปลงมาสู่ปัจจุบัน
อย่างไร มีความสามารถในการตีความ และอธิบายนัยสำ�คัญของเหตุการณ์
ปัญหา และแบบแผนการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เชิงประวัติศาสตร์ของประเทศ
และสังคมอื่น จากอดีตมาทำ�ความเข้าใจปัจจุบัน และที่จะเปลี่ยนแปลงใน
อนาคต)
๒. กลุ่มนักเรียน ศึกษาเกี่ยวกับสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ในประเทศไทย ที่มีการ
ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม และอนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณีไทย
ให้เขียนแผนที่และแผนผังประกอบ ควรได้ศึกษาในทุกภาคของ
ประเทศไทย เพื่อให้เกิดความหลากหลาย และมีมุมมองที่เข้าใจ รู้จัก
ประเทศไทย ทั้งในด้านประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ สังคม ศิลปวัฒนธรรม
ให้กลุ่มนักเรียนได้ศึกษา และค้นคว้าจากห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุด
ชุมชนแหล่งบริการนักท่องเที่ยวอื่นๆก่อนไปศึกษาครูและนักเรียนร่วมกัน
วางแผนว่า ควรศึกษาเรื่องใดบ้าง จังหวัดใด ภาคใดของประเทศไทย เพื่อให้
ได้เนื้อหาครอบคลุมทั่วประเทศ และวางแผนหัวข้อที่ควรศึกษา เช่น
– สถานที่ใด ควรแก่การท่องเที่ยว
– อยู่ในจังหวัดใด ภาคใด
– เขียนแผนที่ประกอบ
– วัน เดือน ปี ที่ควรไปเที่ยว
เพื่อให้ตรงฤดูกาล เช่น การไปดูดอกทานตะวันที่จังหวัดสระบุรี หรือ
การ ไปดูพิธีทำ�บุญบั้งไฟทางภาคอีสาน จังหวัดใด จัดวันใด โดยติดตามจาก
การประชาสัมพันธ์
– เส้นทางการเดินทาง รถยนต์ รถไฟ เครื่องบิน
– กฎระเบียบ และวินัยของผู้ไปเที่ยวชมควรมีเพื่อความปลอดภัย เพื่อความ
สนุกสนานเพื่อให้ได้ความรู้ ฯลฯ
– การเดินทางควรศึกษาเรื่องใดไปล่วงหน้าควรศึกษาคู่มือการเดินทาง
ท่องเที่ยว ควรรู้ขนบธรรมเนียมประเพณี ฯลฯ
๓. กลุ่มนักเรียนรายงานผลการศึกษาหน้าชั้นเรียนจัดป้ายนิเทศ หรือรายงาน
ต่อคณะนักเรียนทั้งโรงเรียนมีการซักถามอภิปรายเหตุผลตั้งข้อสังเกตและ
ให้ข้อคิดต่างๆ
– สารานุกรมไทยฯ เล่มที่ ๒๙
– กลุ่มนักเรียน รวบรวมผลดี ผล
เสีย จากการท่องเที่ยวในท้อง
ถิ่น/ชุมชน (สัมภาษณ์คนใน
ชุมชน)
– สรุปข้อคิดเห็นจะแก้ปัญหาการ
ท่องเที่ยวที่ทำ�ลายทรัพยากร
วัฒนธรรมอันดีงามในท้องถิ่น
ได้อย่างไร จงอธิบาย หาข้อเท็จ
จริงประกอบ
– หลักเศรษฐกิจพอเพียงจะช่วย
แก้ปัญหาแหล่งเสื่อมโทรมจาก
การท่องเที่ยวได้อย่างไร
Untitled-1 79 9/13/11 1:41 PM

4. กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
80
– สารานุกรมไทยฯ เล่มที่ ๒๙
ความเดือดร้อนของชุมชน
– นักท่องเที่ยวจำ�นวนมาก
– การจราจรติดขัด
– เสียงรบกวน
– ค่าครองชีพสูง
– ครูตั้งคำ�ถามทั้งด้านบวก และ
ด้านลบ
– ทำ�อย่างไรทุกคนจึงจะตระหนัก
ถึงความสำ�คัญของสิ่งแวดล้อม
การศึกษาธรรมชาติใน
ป่าเขาใหญ่
– ศึกษารายละเอียดเส้นทาง
– เลือกเส้นทาง
– สอบถามเจ้าหน้าที่
– ถ้าทางไกลมาก ควรมี
เจ้าหน้าที่ไปด้วย
– เดินตามเส้นทางเท่านั้น
– อย่าเข้าใกล้สัตว์ป่า
– ไม่ส่งเสียงดัง
– ไม่ทำ�ลายธรรมชาติ
เบญจศีล - เบญจธรรม ศีล ๕ ข้อ
ควรเว้น
เบญจธรรม ข้อปฏิบัติอันดีงาม
๕ ประการ
ควรมีการบันทึกการรายงานลงสมุดรายงานเป็นสมุดเล่มเล็กหรือเล่มใหญ่
ตามความเหมาะสมเพื่อเป็นหลักฐานเผยแพร่และเป็นข้อมูลให้นักเรียนรุ่น
ต่อๆ ไปได้ค้นคว้าศึกษา
๔. กลุ่มนักเรียนเขียนผังความคิด (Mind Mapping) เรื่องและหัวข้อเกี่ยวกับ
การท่องเที่ยวที่น่าสนใจ เช่น การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์การท่องเที่ยวเพื่อ
เรียนรู้ศิลปวัฒนธรรม การท่องเที่ยวเพื่อศึกษาสิ่งแวดล้อม ฯลฯ
เมื่อแต่ละกลุ่มเขียนผังความคิดแล้วให้วิเคราะห์ดูว่าสิ่งที่อาจได้จากการ
ศึกษาเกี่ยวข้องกับภูมิศาสตร์สิ่งแวดล้อม ประวัติศาสตร์ สังคมศึกษา และ
วัฒนธรรมอย่างไรบ้าง
ให้กลุ่มร่วมกันอภิปรายจนเกิดข้อคิดสรุปให้ได้หัวข้อเรื่องที่จะศึกษา
ต่อไปในส่วนลึก รายงานหน้าชั้น และอภิปรายซักถาม
๕. แสดงบทบาทสมมติตามเรื่องที่วิเคราะห์อุปกรณ์ต่างๆ ในข้อ ๔ เพื่อให้
เข้าใจในประวัติศาสตร์สังคมศาสนาวัฒนธรรมของหัวข้อนั้นๆแสดงความ
ชื่นชมต่อกลุ่มที่แสดงได้ดี
(ในการแสดง ให้แต่กลุ่มเขียนบทสั้น เพื่อให้ผู้ดูเข้าใจ และเป็นบท
ประกอบการแสดงด้วย)
๖. ฝึกสมาธิก่อนเรียนทุกชั่วโมง
ครูพยายามสอดแทรกข้อปฏิบัติ เป็นกฎกติกาที่ทุกคน ทุกกลุ่ม ควรปฏิบัติ
ตามหลักคุณธรรม จริยธรรม และควรประเมินพฤติกรรมนักเรียนรายกลุ่ม
รายคน ทุกชั่วโมง
Untitled-1 80 9/13/11 1:41 PM

5. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
81
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
– เมตตากรุณา
– สัมมาอาชีวะ
– ความสำ�รวมในกาม
– สัจจะ
– สติสัมปชัญญะ
วิธีการเรียนรู้
– สอดแทรกการปฏิบัติทุก
กิจกรรม/ชั่วโมงอภิปราย
แก้ปัญหา (โดยใช้สติฯ)
การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ควร
เรียนรู้ ป่าอนุรักษ์ ซึ่งมี
๑. อุทยานแห่งชาติ ๘๒ แห่ง
พื้นที่ ๒๖ ล้านไร่เศษ และ
กำ�ลังดำ�เนินการอีก ๔๔ แห่ง
๒. วนอุทยาน ๕๕ แห่ง
๓. สวนพฤกษศาสตร์
๔. สวนรุกขชาติ
๕. พื้นที่มรดกโลก มี ๔ แห่งใน
ไทย
– เขียนแผนที่จังหวัดพระนคร-
ศรีอยุธยา
– สถานที่สำ�คัญในจังหวัด
– อุทยานประวัติศาสตร์อยุธยา
เป็นมรดกโลก มีคุณสมบัติ ๓
ประการ ตามหลักเกณฑ์ คือ
๑. มีคุณค่า ความสำ�คัญทาง
ชีวภาพ (ห้วยขาแข้ง)
๒. มีลักษณะพิเศษเฉพาะตัว
ที่เป็นเอกลักษณ์ (จังหวัด
พระนครศรีอยุธยา, จังหวัด
สุโขทัย)
๓. เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่า
พืชพรรณนานาชนิด
สถานที่น่าสนใจในจังหวัด
พระนครศรีอยุธยา
ในการศึกษาเรื่องราวต่างๆ เกี่ยวกับแหล่งท่องเที่ยวตามภาคต่างๆ ของ
ประเทศไทยนักเรียนควรแสวงความรู้ประสบการณ์ด้านสังคมศึกษาศาสนา
และวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มชุมชนสังคมที่มีวัฒนธรรมคล้ายคลึงและ
แตกต่างกัน มีการขัดเกลาทางสังคมทั้งทางตรงและทางอ้อม ในฐานะเป็น
สมาชิกที่อยู่ร่วมกัน อันมีบรรทัดฐานทางสังคม มีระบบค่านิยม ความเชื่อ
และประเพณีทางสังคม สถาบันต่างๆ ซึ่งมีอิทธิพลต่อพฤติกรรมทางสังคม
รวมทั้งสามารถวิเคราะห์สภาพสังคม วัฒนธรรม และความเป็นอยู่ระหว่าง
สังคมไทยกับสังคมอื่นในโลก เพื่อให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน
๗. กลุ่มนักเรียนช่วยกันสร้างกรอบความคิดเกี่ยวกับเรื่องที่จะเรียนรู้โดยเทคนิค
การจัดทำ�ผังความคิด ครูตั้งคำ�ถาม เช่น
– เมื่อกล่าวถึงเรื่องที่จะเรียนรู้ เกี่ยวกับแหล่งท่องเที่ยวไทย นักเรียนนึกถึง
อะไรบ้าง
– นักเรียนช่วยกันอภิปรายและบอกสิ่งที่นับถือ ในขั้นตอนนี้จะไม่มีการ
ตรวจสอบคำ�ตอบของนักเรียนว่าถูกผิด เป็นการระดมสมอง และกระตุ้น
ให้นักเรียนตอบให้มากที่สุด ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการหาเนื้อหาที่จะ
เรียนรู้ต่อไป เช่น นักเรียนเลือกที่จะเรียนรู้เกี่ยวกับ “กรุงศรีอยุธยา”
ครูกำ�หนดให้ “กรุงศรีอยุธยา” เป็นหัวเรื่อง (theme) แล้วเขียนสิ่งต่างๆ
ที่นักเรียนคิดว่ามีสัมพันธ์กับกรุงศรีอยุธยา เป็นส่วนขยาย เช่น
กลุ่มนักเรียนช่วยกันรวมจัดกลุ่มหัวข้อที่คล้ายคลึงเข้าด้วยกัน แล้วตั้งชื่อ
กลุ่มหัวข้อนั้น เช่น
Untitled-1 81 9/13/11 1:41 PM

6. กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
82
– ศูนย์กลางการเรียนรู้จังหวัด
พระนครศรีอยุธยา
– ศูนย์ท่องเที่ยวอยุธยา
– ศูนย์ศึกษาประวัติศาสตร์อยุธยา
– พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ
เจ้าสามพระยา
– พระราชวังหลวง
– วังจันทรเกษม/วังหน้า
– วังหลัง
– วัดพระศรีสรรเพชญ์
– วิหารพระมงคลบพิตร
– วัดพระราม
– วัดมหาธาตุ
– วัดราชบูรณะ
– ฯลฯ
(จากคู่มือท่องเที่ยวพระนคร-
ศรีอยุธยา)
– สารานุกรมไทยฯ เล่มที่ ๒๙
หน้า ๘๑ ไทยมีวัฒนธรรม
ของชาติ และของท้องถิ่น
ที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง
– รายงานกิจกรรม/โครงงานเกี่ยว
กับการท่องเที่ยวที่ร.ร.จัดทำ�ให้
ร.ร.ต้นทาง เพื่อแลกเปลี่ยน -
เรียนรู้และเผยแพร่
จากการเขียนผังความคิด(MindMapping)เรื่องกรุงศรีอยุธยาก็จะได้ประเด็น
หลัก หรือหัวข้อที่จะเรียนรู้ ๘ เรื่อง คือ พระมหากษัตริย์ โบราณสถาน
วัฒนธรรมประเพณี ประวัติ ที่ตั้ง แม่นํ้า อาชีพ สัตว์เลี้ยง
ครูแบ่งกลุ่มนักเรียนเป็น ๘ กลุ่ม ศึกษาตามหัวข้อเรื่อง อาจเขียนเป็น
ผังความคิด แต่ละหัวข้อและสืบค้นข้อมูลศึกษา จากอดีตจนถึงปัจจุบัน
วิเคราะห์ข้อย่อย เช่น
ให้แต่ละกลุ่มเขียนผังความคิดแต่ละหัวข้อ และศึกษาโดยละเอียด
ผู้แทนกลุ่มรายงานหน้าชั้นอภิปรายแสดงความคิดเห็นสรุปลงสมุดรายงาน
ร่วมกันร้องเพลง เกี่ยวกับอยุธยา ทำ�ท่าทางประกอบเพลง
หมายเหตุ แต่ละเรื่องและหัวข้อที่ต้องการศึกษาให้ดำ�เนินการสอนคล้ายๆ
กัน เพื่อศึกษารายละเอียดและสรุป ควรให้ดูภาพ อ่านหนังสือหลายๆ เล่ม
และอภิปรายร่วมกับครูผู้สอนเชิญวิทยากรผู้รู้มาบรรยายเป็นครั้งคราวหรือ
กำ�หนดให้ดูละคร “ฟ้าใหม่” หรือละครประวัติศาสตร์ แล้วมาอภิปราย ร่วม
กัน เพื่อแสดงความคิดเห็นและเรียนรู้ประวัติศาสตร์ สังคม ศิลปวัฒนธรรม
และความเป็นอยู่ของคนไทยในสมัยโบราณจนปัจจุบัน
๘. บันทึกพฤติกรรมรายบุคคล / กลุ่ม วัดผลประเมินผล
w w w w w w w w
Untitled-1 82 9/13/11 1:41 PM

7. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
83
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้
สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ เที่ยวทั่วไทย ระยะเวลาในการสอน....................ชั่วโมง
๑. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกันและกัน
ในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ สรุปและใช้ข้อมูลสารสนเทศอย่างมี
ประสิทธิภาพ
ตัวชี้วัด
ป. ๔/๓ ใช้แผนที่อธิบายความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ในจังหวัด
ป. ๕/๑ รู้ตำ�แหน่ง (พิกัดภูมิศาสตร์ ละติจูด ลองจิจูด) ระยะ ทิศทางของภูมิภาคของตนเอง
ป. ๕/๒ ระบุลักษณะภูมิลักษณ์ที่สำ�คัญในภูมิภาคของตนเองในแผนที่
ป. ๕/๓ อธิบายความสัมพันธ์ของลักษณะทางกายภาพกับลักษณะทางสังคมในภูมิภาคของตนเอง
ป. ๖/๑ ใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ (แผนที่ภาพถ่ายชนิดต่างๆ) ระบุลักษณะสำ�คัญทางกายภาพและสังคม
ของประเทศ
ป. ๖/๒ อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของประเทศ
มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์
วัฒนธรรม มีจิตสำ�นึกและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
ตัวชี้วัด
ป. ๕/๑ วิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางกายภาพที่มีอิทธิพลต่อลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการย้ายถิ่นของ
ประชากรในภูมิภาค
ป. ๕/๒ อธิบายอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่ก่อให้เกิดวิถีชีวิตและการสร้างสรรค์วัฒนธรรมใน
ภูมิภาค
ป. ๕/๓ นำ�เสนอตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นผลจากการรักษาและการทำ�ลายสภาพแวดล้อม และเสนอแนวคิด
ในการรักษาสภาพแวดล้อมในภูมิภาค
ป. ๖/๑ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติกับสิ่งแวดล้อมทางสังคมในประเทศ
ป. ๖/๒ อธิบายการแปลงสภาพธรรมชาติในประเทศไทยจากอดีตถึงปัจจุบัน และผลที่เกิดขึ้นจากการ
เปลี่ยนแปลงนั้น
๒. สาระสำ�คัญ
ลักษณะของสิ่งแวดล้อมทางกายภาพและสังคม ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์
สรุปและใช้ข้อมูลสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพในการท่องเที่ยว
ป.๔-๖
Untitled-1 83 9/13/11 1:41 PM

8. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
84
๓. จุดประสงค์การเรียนรู้
๑. บอกวัตถุประสงค์ของการท่องเที่ยวไทย และวางแผนการท่องเที่ยวใกล้ๆ ได้
๒. รวบรวมข่าว ข้อมูล เกี่ยวกับการท่องเที่ยวและการเดินทางท่องเที่ยวไทยได้
๓. ร่วมกับกลุ่มสาระภาษาไทยและกลุ่มสาระการงานอาชีพ และเทคโนโลยี จัดกิจกรรมประชาสัมพันธ์
ท่องเที่ยวชุมชนและมีการแสดงการละเล่นแบบไทยได้
๔. ฝึกมรรยาทแบบไทยและสาธิตได้
๕. ร่วมศาสนาพิธี พิธีกรรม วันสำ�คัญทางศาสนา
๔. กระบวนการจัดการเรียนรู้
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
ฝึกสมาธิก่อนเรียนออกอากาศ
๑. สนทนาอภิปรายเกี่ยวกับวัตถุประสงค์ของการท่องเที่ยวทั่วไทยตามนโยบาย
ของรัฐบาลปัจจุบัน สรุปเขียนเป็นผังความคิด
๒. ศึกษา ค้นคว้า สืบหาข้อมูล เกี่ยวกับการท่องเที่ยวและการเดินทางท่องเที่ยว
ไทยจากคู่มือไทยเที่ยวไทยหรือห้องสมุดโรงเรียน และชุมชน เขียนรายงาน
ส่งครู รายงานหน้าชั้น อภิปราย และช่วยกันสรุป
๓. เขียนคำ�ขวัญ ข้อความประชาสัมพันธ์ การท่องเที่ยวในชุมชนหัวหินและ
จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จัดป้ายนิเทศ คำ�ขวัญต่างๆ จัดประกวดคำ�ขวัญร่วม
กับภาษาไทย
๔. ทำ�โครงงานเกี่ยวกับการละเล่นแบบไทย กีฬาพื้นเมืองไทยที่อาจส่งเสริมการ
ท่องเที่ยว โดยแบ่งกันจัดทำ�กลุ่มละโครงงาน โครงงานละเรื่อง กลุ่มรายงาน
หน้าชั้น ร่วมกันอภิปราย และสรุป
– ปฏิบัติกิจกรรมเหมือนโรงเรียน
ต้นทาง
วิธีการเรียนรู้
– ประชุมกลุ่ม
– ระดมสมอง
– เขียนผังความคิด
– ตอบคำ�ถาม
– จัดทำ�สมุดภาพ
– ปฏิบัติจริง
– ศึกษาค้นคว้า
– ทำ�โครงงาน
– เขียนแผนที่
– แสดงบทบาทสมมติ
– สาธิตมรรยาท
– เขียนแผนที่
ศึกษาเกี่ยวกับ :-
– การเล่นพื้นเมืองไทย
– เกมพื้นเมืองไทย
– กีฬาพื้นเมืองไทย
– ประเพณีต่างๆ ในท้องถิ่น
จัดทำ�ปฏิทิน : กิจกรรม
ประเพณี มีความสำ�คัญ
อย่างไร
Untitled-1 84 9/13/11 1:41 PM

9. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
85
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
๕. เขียนแผนที่ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพชรบุรี ราชบุรี และจังหวัดใกล้เคียง
กลุ่มละ ๑ จังหวัด บอกสถานที่ท่องเที่ยวและเส้นทางคมนาคม จัดป้าย
นิเทศ และอธิบายให้นักเรียนในโรงเรียนและผู้สนใจทราบ
๖. กลุ่มนักเรียนแสดงบทบาทสมมติเกี่ยวกับการละเล่นแบบไทยให้มีผู้บรรยาย
และรับฟังความคิดเห็นจากเพื่อนนักเรียน
๗. กลุ่มนักเรียนสาธิตมรรยาทไทยโดยไปฝึกจากผู้รู้(อาจเป็นผู้ปกครองหรือครู)
และสาธิตในห้องเรียนหน้าแถวและเมื่อมีแขกมาเยี่ยมโรงเรียนให้กรรมการ
สถานศึกษาและผู้ปกครองชมรับฟังคำ�ติชมปรับปรุงแก้ไขร่วมทำ�โครงการ
“พี่สอนน้อง” ให้รุ่นพี่สอนให้น้องๆ ฝึกปฏิบัติหลังกล้อง และมีกิจกรรม
สาธิตออกอากาศเป็นครั้งคราว ตามปฏิทินปฏิบัติงาน
๘. บันทึกพฤติกรรม วัดผล และประเมินผล
– อาหารในท้องถิ่น
วิธีปรุงอาหาร
วิธีรับประทาน
ประโยชน์
ผังความคิด
ให้กลุ่มนักเรียนศึกษาและทำ�โครงงานเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
w w w w w w w w
Untitled-1 85 9/13/11 1:41 PM

10. คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
86
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้
สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ เที่ยวทั่วไทย
เรื่อง การท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ ระยะเวลาในการสอน....................ชั่วโมง
๑. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกันและกัน
ในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ สรุปและใช้ข้อมูลสารสนเทศอย่างมี
ประสิทธิภาพ
ตัวชี้วัด
ป. ๔/๓ ใช้แผนที่อธิบายความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ในจังหวัด
ป. ๕/๑ รู้ตำ�แหน่ง (พิกัดภูมิศาสตร์ ละติจูด ลองจิจูด) ระยะ ทิศทางของภูมิภาคของตนเอง
ป. ๕/๒ ระบุลักษณะภูมิลักษณ์ที่สำ�คัญในภูมิภาคของตนเองในแผนที่
ป. ๕/๓ อธิบายความสัมพันธ์ของลักษณะทางกายภาพกับลักษณะทางสังคมในภูมิภาคของตนเอง
ป. ๖/๑ ใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์(แผนที่ภาพถ่ายชนิดต่างๆ)ระบุลักษณะสำ�คัญทางกายภาพและสังคมของ
ประเทศ
ป. ๖/๒ อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของประเทศ
มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์
วัฒนธรรม มีจิตสำ�นึกและมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
ตัวชี้วัด
ป. ๕/๑ วิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางกายภาพที่มีอิทธิพลต่อลักษณะการตั้งถิ่นฐานและการย้ายถิ่นของ
ประชากรในภูมิภาค
ป. ๕/๒ อธิบายอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่ก่อให้เกิดวิถีชีวิตและการสร้างสรรค์วัฒนธรรมใน
ภูมิภาค
ป. ๕/๓ นำ�เสนอตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นผลจากการรักษาและการทำ�ลายสภาพแวดล้อม และเสนอแนวคิด
ในการรักษาสภาพแวดล้อมในภูมิภาค
ป. ๖/๑ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติกับสิ่งแวดล้อมทางสังคมในประเทศ
ป. ๖/๒ อธิบายการแปลงสภาพธรรมชาติในประเทศไทยจากอดีตถึงปัจจุบัน และผลที่เกิดขึ้นจากการ
เปลี่ยนแปลงนั้น
ป.๔-๖
Untitled-1 86 9/13/11 1:41 PM

11. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
87
๒. สาระสำ�คัญ
ลักษณะของสิ่งแวดล้อมทางกายภาพและสังคม ใช้แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์
สรุปและใช้ข้อมูลสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพในการท่องเที่ยว
๓. จุดประสงค์การเรียนรู้
๑. แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ได้
๒. ศึกษาและสำ�รวจแหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญในชุมชนและในประเทศไทยได้
๓. รู้จักวิเคราะห์และจำ�แนกระบบนิเวศน์
๔. อธิบายแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ในประเทศไทยได้
๕. เผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ได้
๖. ปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดี และปฏิบัติตนตามคำ�สั่งสอนของพระพุทธองค์
๔. กระบวนการจัดการเรียนรู้
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
๑. ร้องเพลง “รักกันไว้เถิด” หรือเพลงที่นักเรียนชอบ และสนใจ เหมาะสมกับ
บรรยากาศสนทนาและศึกษาจากภาพข่าวเกี่ยวกับการท่องเที่ยวโดยวิธีการ
ประชุมกลุ่ม ระดมสมอง เขียนผังความคิด ตั้งคำ�ถาม ตอบคำ�ถาม เช่น
– นักท่องเที่ยวในชุมชนของเรา มีมากขึ้น หรือน้อยลง
– เพราะเหตุใด
– นักเรียนคิดว่าการที่นักท่องเที่ยวเพิ่มมากขึ้นดีต่อชุมชนของเราหรือไม่
– ถ้าดี ในด้านใดบ้าง ช่วยกันอธิบาย
– มีผลในด้านลบหรือไม่ เช่นด้านใดบ้าง ช่วยกันอภิปราย
– ผลในด้านลบนี้ เกิดขึ้นเพราะเหตุใด
– ถ้าเราซึ่งเป็นเจ้าของบ้านจะหาทางระมัดระวังและป้องกันโดยวิธีใดได้บ้าง
– ผลเสียจะลดลงหรือไม่ เพราะเหตุใด
(การตั้งคำ�ถามควรมีข่าวภาพเหตุการณ์ประกอบเพื่อกระตุ้นให้นักเรียนคิด
ตาม โดยครูไม่ต้องบอก ควรเป็นภาพใกล้ตัว หรือเป็นจุดสนใจจากสื่อ)
๒. กลุ่มนักเรียนช่วยกันเขียนผังความคิด เช่น
– ภาพการท่องเที่ยว
– เหตุการณ์จากหนังสือพิมพ์
– สื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ
– เรื่องเล่าจากนักเรียน
จงรวบรวมรายชื่อต่อไปนี้
๑. อุทยานแห่งชาติ
(National Park)
๒. วนอุทยาน (Nature Park หรือ
Forest Park)
๓. สวนพฤกษศาสตร์
(Botanical garden)
๔. สวนรุกขชาติ (Arboretum)
๕. พื้นที่มรดกโลก
(World Heritage)
– จัดกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิง
นิเวศน์/ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ใน
ชุมชน/จังหวัดและรายงานเพื่อ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้
กลุ่มนักเรียนศึกษาส่วนรวมแหล่ง
ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ เช่น
Untitled-1 87 9/13/11 1:41 PM

12. กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
88
ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปราย ข้อมูลที่ได้อาจน้อย/มากกว่าตัวอย่าง
ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ และการคิดวิเคราะห์
ในขณะที่คิด ครูให้หลักคิดอย่าง “โยนิโสมนสิการ” ไปด้วย ไม่ใช่คิด
สะเปะสะปะ
ถาม : – ความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อมในแหล่งท่องเที่ยวเกิดจากอะไร
บ้าง
– เราจะช่วยกันป้องกันได้หรือไม่ หรือเป็นหน้าที่ของเทศบาล
(อบต., อบจ. ฯลฯ) เท่านั้น
– เราจะช่วยกันป้องกันได้อย่างไร
– ใครบ้างที่ควรร่วมมือกันในเรื่องนี้
– นักเรียนเคยอ่านข่าวในหนังสือพิมพ์ ที่ท้องถิ่น, ชาวบ้าน เขา
ร่วมมือกันรักษาและป้องกันสิ่งแวดล้อม/แหล่งท่องเที่ยวตาม
ธรรมชาติหรือไม่
– ในจังหวัดของเรามีหรือไม่ ที่ใด
๓. กลุ่มนักเรียนช่วยกันทำ�โครงงาน “สำ�รวจปัญหาของสิ่งแวดล้อมและแหล่ง
ท่องเที่ยวในชุมชนของเรา” (อาจใช้หัวข้ออื่นที่อยู่ในความสนใจก็ได้)
โครงงานประเภทนี้ เป็นโครงงานที่มีวัตถุประสงค์เพื่อสำ�รวจ และ
รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องใดเรื่องหนึ่ง แล้วนำ�ข้อมูลที่ได้มาจำ�แนกเป็น
หมวดหมู่ และนำ�เสนอในรูปแบบต่างๆ อย่างมีระบบ เช่น ตาราง แผนภูมิ
กราฟ และอธิบายประกอบเพื่อให้เห็นลักษณะหรือความสัมพันธ์ของเรื่อง
ที่ศึกษาได้ชัดเจนขึ้น
การปฏิบัติโครงงานประเภทนี้ ผู้เรียนจะต้องไปศึกษารวบรวมข้อมูล
๑. สถานีวิจัยโครงการหลวง
อินทนนท์ (เชียงใหม่)
– แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร
• ไม้ดอก, แปลงผัก
• สวนไม้ผลเมืองหนาว
– แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
• อากาศ
• นํ้าตกสิริภูมิ
• เดินป่าศึกษาธรรมชาติ
– แหล่งท่องเที่ยวเชิง
วัฒนธรรม
• ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง
ปลูกพืชไร่
• การเลี้ยงผีของชนเผ่าม้ง
– ศูนย์พัฒนาโครงการหลวง
ฯลฯ
– ศึกษาและรวบรวมข้อมูล
“ศักยภาพของประเทศไทย ใน
ด้านการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์”
เช่น
• มีระบบนิเวศน์หลากหลาย
ตามภูมิภาคต่างๆ
• มีวิถีชีวิตและวัฒนธรรม
ชุมชนที่แตกต่างกัน
Untitled-1 88 9/13/11 1:41 PM

13. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
89
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
ด้วยวิธีการต่างๆเช่นสอบถามสัมภาษณ์สำ�รวจโดยใช้เครื่องมือเก็บรวบรวม
ข้อมูล เป็นแบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึก)
๔. กลุ่มนักเรียนช่วยกันเขียนผังความคิดเช่น
ถาม: การท่องเที่ยวแบบใด ที่นักเรียนต้องการ
คำ�ว่า นิเวศน์ หมายถึง บ้านหรือที่อยู่อาศัย
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยให้นิยามว่าการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์คือ
การเดินทางไปยังสถานที่ท่องเที่ยวแห่งใดแห่งหนึ่ง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ
การศึกษา ชื่นชมและเพลิดเพลินไปกับทัศนียภาพธรรมชาติ สภาพสังคม
วัฒนธรรม และชีวิตของคนในท้องถิ่น บนพื้นฐานความรู้ และความรับผิด
ชอบต่อระบบนิเวศน์
ถาม: – จากการสำ�รวจปัญหาของสิ่งแวดล้อม และแหล่งท่องเที่ยว
นักเรียนพบปัญหาที่ร้ายแรงที่สุดและอื่นๆอย่างไรบ้างลองลำ�ดับ
ความสำ�คัญ/ความร้ายแรงของปัญหา
– เราเริ่มแก้ปัญหาอย่างไรดี
– เป็นหน้าที่ของใครบ้างที่ต้องร่วมกันแก้ปัญหา รัฐบาล? ท้องถิ่น?
เทศบาล? โรงเรียน?
– มีวิธีการป้องกันอย่างไรบ้าง
– นักเรียนจะช่วยได้อย่างไร
– เหตุใดนักเรียนต้องช่วยกันคิด และมีส่วนร่วม
– เราจะเริ่มทำ�อะไร อย่างไร จัดลำ�ดับงาน ก่อน - หลัง
– เราควรสร้างเครือข่ายร่วมทำ�งานดีหรือไม่
– ใครจะเป็นเครือข่ายของเราได้บ้าง (เพื่อนนักเรียนในชั้น/ห้องอื่น/
โรงเรียนอื่น/ผู้ปกครอง/ชุมชน)
– เราควรเริ่มเมื่อใด และควรมีระยะเวลาทำ�งานนานเท่าใด
– ควรมีการประเมินผลหรือไม่ อย่างไร
หลักการแนวคิด “การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน” (ควรใช้วิธีอภิปราย แสดง
ความคิดเห็นให้ได้ผังความคิด)
– ถามให้นักเรียนตอบ ให้หลาก
หลาย ก่อนสรุป
– มีความเป็นมิตรไมตรีของคนใน
ท้องถิ่น
ดูความหมายโดยละเอียด
จากสารานุกรมไทย เล่มที่ ๒๙
– กลุ่มนักเรียนรวบรวมแหล่ง
ท่องเที่ยวทางธรรมชาติในไทย
เช่น
• ถํ้า
• นํ้าตก
• หนอง บึง ทะเลสาบ
และอ่างเก็บนํ้า
• ป่าไม้ :– วนอุทยาน ฯลฯ
• แม่นํ้าลำ�คลอง
• ภูเขา
• ชายฝั่งทะเลและเกาะ
• นํ้าพุร้อน, โกรกธาร
โขดหิน สันเขา
ซากดึกดำ�บรรพ์
– จัดทำ�โครงงานตามคู่มือและส่ง
โรงเรียนต้นทางเพื่อแลกเปลี่ยน
เรียนรู้
Untitled-1 89 9/13/11 1:41 PM

14. กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
90
อภิปรายสรุปว่า ควรมีนโยบายการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์อย่างไร
– เราควรมีนโยบายเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์หรือไม่
– ควรมีอย่างไรบ้าง
– ใครควรมีส่วนในเรื่องนี้บ้าง เป็นหน้าที่ของใครบ้าง
– ถ้าเราทำ�ทุกอย่างแล้ว ยังไม่ดีขึ้น ในระบอบสังคมประชาธิปไตย ควรทำ�
อย่างไร (ควรเสนอ ออกแบบ...)
ร่วมกันเขียนผังความคิด
– จัดทำ�โครงงานเกี่ยวกับท่อง
เที่ยวเชิงนิเวศน์และท่องเที่ยว
เชิงอนุรักษ์ฯในชุมชนของท่าน
และแลกเปลี่ยนเรียนรู้
– ศึกษา วิเคราะห์การพัฒนา
รูปแบบของการท่องเที่ยวเชิง
นิเวศน์ เช่น
Untitled-1 90 9/13/11 1:41 PM

15. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
91
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
ผังความคิด (ก่อนเขียนควรรวบรวมข่าวจากหนังสือพิมพ์และข่าว
ท่องเที่ยว) ซึ่งเกี่ยวกับเศรษฐกิจ การศึกษา และสังคม)
๕. กลุ่มนักเรียนช่วยกันวาดแผนที่ประเทศไทย ศึกษาลักษณะภูมิประเทศที่มี
ความสำ�คัญต่อการดำ�รงชีวิตของคนในท้องถิ่น และการเปลี่ยนแปลงสภาพ
ของท้องถิ่น
ภูมิประเทศที่เป็นที่ราบที่ราบสูงเป็นภูเขาเหมาะแก่การตั้งถิ่นฐาน และ
ทำ�มาหากินอย่างไร ประชากรมากน้อย เศรษฐกิจเป็นอย่างไร การคมนาคม
สะดวกหรือไม่ ภูมิอากาศ ทรัพยากรธรรมชาติเป็นอย่างไร
– ฝึกให้นักเรียนใช้แผนที่ เรียนรู้ในเรื่องต่างๆ รวมทั้งแหล่งท่องเที่ยว
– แผนที่ที่ควรฝึกวาดและลงรายละเอียดที่สำ�คัญๆ ควรเป็นแผนที่ประเทศ
ไทย แผนที่ภูมิภาค แผนที่จังหวัด แผนที่ชุมชน และแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ
• การเดินเส้นทางธรรมชาติ
(Nature trail)
• การส่องสัตว์
• การดูนก ผีเสื้อ ค้างคาว
• การไต่หน้าผา
• การล่องแก่ง
• การพายเรือแคนู ฯลฯ
• การดำ�นํ้า
• การนั่งเรือ-แพชมธรรมชาติ
• การนั่งช้าง
• การชมสวนเกษตร
– วิเคราะห์โครงงานของชุมชน
(อบต., อบจ., จังหวัด) เกี่ยวกับ
การท่องเที่ยวว่าเป็นการท่อง
เที่ยวเชิงนิเวศน์/เชิงอนุรักษ์
หรือไม่ มีข้อเสนอแนะอย่างไร
จะให้เป็นการพัฒนาการท่อง
เที่ยวที่ยั่งยืน
• การขี่จักรยาน
• การกางเต็นท์พักแรม
• การพักแรมตามบ้าน
– วาดแผนที่ชุมชน จังหวัด
ประเทศไทยให้มีเครื่องหมาย
บอกภูมิประเทศได้
– กลุ่มนักเรียนศึกษาสถานที่ที่
ต้องระวังภัยจากคลื่นยักษ์,แผ่น
ดินไหว, นํ้าป่าไหลหลาก, แผ่น
ดินถล่มและยุบตัว ฯลฯ เช่น
ตามแหล่งนํ้าตกต่างๆประมาณ
๒๐๐ แห่ง
– เขียนบทความประชาสัมพันธ์
Untitled-1 91 9/13/11 1:41 PM

16. กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
92
๖. ให้กลุ่มเขียนรายงานประกอบเป็นการสรุปรายงานผลการดำ�เนินงานเพื่อให้
ผู้อื่นได้ทราบถึงแนวคิดวิธีดำ�เนินผลที่ได้รับตลอดจนข้อสรุปข้อเสนอแนะ
ต่างๆ ที่เกี่ยวกับโครงงาน
การเขียนรายงาน ควรใช้ภาษาที่อ่านเข้าใจง่าย ชัดเจน สั้น และตรงไป
ตรงมา ให้ครอบคลุมหัวข้อต่างๆ
๑) ส่วนนำ� เป็นการให้ข้อมูลเกี่ยวกับโครงงานนั้น ประกอบด้วย ชื่อ
โครงงาน ชื่อผู้ทำ�โครงงาน ที่ปรึกษา
๒) บทนำ� ประกอบด้วย
– ที่มาและความสำ�คัญของโครงงาน (อธิบายความสำ�คัญของโครงงาน
เหตุผลที่เลือกทำ�โครงงานนี้ หลักการ หรือทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับ
โครงงาน)
– วัตถุประสงค์ของการศึกษา ค้นคว้า
– สมมติฐานของการศึกษา ค้นคว้า (ถ้ามี)
๓) วิธีการดำ�เนินงาน
– อธิบายขั้นตอนการดำ�เนินงาน
– ระบุวัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้
๔) ผลการศึกษา ค้นคว้า สำ�รวจ
นำ�เสนอข้อมูลหรือผลการศึกษาต่างๆที่สังเกตศึกษารวบรวมได้รวมทั้ง
เสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลด้วย
๕) สรุปและข้อเสนอแนะ
อธิบายสรุปผลที่ได้จากการทำ�งานการนำ�ผลที่ได้ไปใช้ประโยชน์อุปสรรค
ของการทำ�โครงงาน และข้อเสนอแนะ เพื่อการปรับปรุงแก้ไข
๖) เอกสารอ้างอิง
รายชื่อหนังสือ เอกสารต่างๆ เว็บไซต์ที่ใช้อ้างอิงในการทำ�โครงงาน
๗. เมื่อกลุ่มนักเรียนได้ศึกษาจากแผนที่ประเทศไทย จนทราบภูมิประเทศที่แตก
ต่างกัน
ครูตั้งคำ�ถาม ให้นักเรียนคิด (แบบหมวก ๖ ใบ)
– ประเทศไทยสามารถจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
อย่างไร
– ประเทศไทยมีระบบนิเวศน์ที่หลากหลายหรือไม่ อย่างไร (ดูตัวอย่างใน
ชุมชนของเรา)
– ประเทศไทยตั้งอยู่เขตใดของโลก/เส้นศูนย์สูตร (เขตป่าร้อนชื้น ใกล้
เส้นศูนย์สูตร ให้ดูจากแผนที่โลก)
– เขตป่าร้อนชื้นเป็นอย่างไร พืชพันธุ์ไม้เป็นอย่างไร มากน้อย หลากหลาย
และเสนอแนะการท่องเที่ยวใน
ชุมชน
– กลุ่มนักเรียนศึกษาพันธุ์ไม้ใน
ชุมชนหรือสัตว์ในระบบนิเวศน์
ป่าชายเลน
– ป่าชายเลนมีความสำ�คัญอย่างไร
– พืชในป่าชายเลนมีประมาณกี่
ชนิด
– ป่าชายเลนมีหน้าที่หลักอย่างไร
บ้าง
– สัตว์อะไรบ้างที่พบมากในป่า
ชายเลน
– สัตว์ในป่าชายเลนจัดสรรหน้าที่
และบทบาทอย่างไร
– สัตว์ทะเลหน้าดิน คืออะไร
(ค้นหาคำ�ตอบได้ในสารานุกรม
ไทย ฉบับเสริมการเรียนรู้
เล่ม ๕)
– ทำ�รายงานประกอบภาพเก็บไว้
ในห้องเรียน/ห้องสมุด
– กลุ่มนักเรียนศึกษารูปแบบและ
ความเป็นไปได้ว่า ในชุมชน
ของเรามีการพักแรมตามบ้าน
(Homestay) หรือไม่ มีความ
เป็นไปได้หรือไม่ ที่จะจัดให้มี
ถ้ามีควรประชาสัมพันธ์มายัง
โรงเรียนต้นทางเพื่อให้ทราบทั่ว
กัน
– คลื่นสึนามิ หรือสิ่งใดแน่ที่
ทำ�ลายป่าชายเลน กรุณาศึกษา
หาคำ�ตอบ
– จงบอกประโยชน์ของสวน
พฤกษศาสตร์
• ในชุมชนของเราสามารถ
Untitled-1 92 9/13/11 1:41 PM

17. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
93
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
– เรามีระบบนิเวศน์ทางใดบ้าง (ทางบก ทะเล พื้นที่ชุ่มนํ้า เช่น ป่าชายเลน
พรุ ฯลฯ)
– ระบบนิเวศน์ทางทะเลและบริเวณชายฝั่งของเราอยู่ภาคใดบ้างเป็นอย่างไร
– ระบบนิเวศน์ทางบกของเรา มีภาคใดบ้าง เป็นอย่างไร
– วัฒนธรรมไทย น่าสนใจหรือไม่ อย่างไร
– ประชาชนทั่วไป โดยเฉพาะชาวบ้านในท้องถิ่นต่างๆ เป็นอย่างไร
– นักเรียนชอบไปเที่ยวภาคใด ที่ใด เพราะเหตุใด
– นักเรียนคิดว่าประเทศเราควรมีการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์
หรือไม่ เพราะเหตุใด
– นักเรียนลองเสนอแหล่งท่องเที่ยวในชุมชน/ท้องถิ่นที่มีระบบนิเวศน์
สมบูรณ์ เพราะเหตุใด
– นักเรียนคิดว่า เราจะอนุรักษ์ไว้ได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
– นักเรียนคิดว่า เราควรอนุรักษ์ไว้หรือไม่ เพราะเหตุใด ควรทำ�อย่างไรบ้าง
– ฯลฯ
กลุ่มนักเรียนช่วยกันเขียนแผนผังความคิด
สร้างสวนพฤกษศาสตร์ได้
หรือไม่
• ในโรงเรียนของเรามีการปลูก
ต้นไม้หรือไม่ อย่างไร
– กิจกรรมวาดภาพประกอบ
รายงานหรืออาจถ่ายภาพ
ประกอบ
– ความหมายของอุทยาน
ประวัติศาสตร์
๑) อาคารสถาปัตยกรรม ซาก
โบราณสถาน ฯลฯ
๒) สภาพแวดล้อม เช่น
สระนํ้า คู คลอง ฯลฯ
๓) การผสมผสานกันระหว่าง
การก่อสร้างของมนุษย์กับ
ธรรมชาติ
Untitled-1 93 9/13/11 1:41 PM

18. กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
คู่มือครูสอนทางไกลผ่านดาวเทียมสำ�หรับโรงเรียนปลายทาง
94
ผังความคิด
ผังความคิด
Untitled-1 94 9/13/11 1:41 PM

19. ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ - ๖ เล่ม ๔
95
กิจกรรมโรงเรียนต้นทาง กิจกรรมโรงเรียนปลายทาง
๘. การวัดผล ประเมินผล
– ประเมินจากการปฏิบัติจริง (การสังเกตและแสดงความคิดเห็น)
– ความรู้ความคิด และจิตสำ�นึกเชิงอนุรักษ์
– คุณภาพจริยภาพและความคิดเชิงสร้างสรรค์
– รู้จักและรักถิ่นเกิดและประเทศ
w w w w w w w w
Untitled-1 95 9/13/11 1:41 PM