1. โครงการพัฒ นาตัว ชี้ว ัด เพื่อ
ประเมิน คุณ ภาพ
เชิง ผลลัพ ธ์ข องระบบบริก ารผู้
ป่ว ยนอก
(Ambulatory Care Sensitive Conditions: ACSCs)
อาณัต ิ วรรณศรี
สำา นัก งานวิจ ัย เพื่อ การพัฒ นาหลัก ประกัน สุข ภาพไทย
นำา เสนอ รพ.มหาราชนครราชสีม า และ หน่ว ยระบาด
วิท ยา มหาวิท ยาลัย สงขลานคริน ทร์
28 กัน ยายน 2555

2. ที่ม าและความสำา คัญ (1)
โรคหรือ ภาวะที่ไ ม่ส มควรนอนโรง
พยาบาล (Ambulatory care sensitive conditions:
ACSCs)
•เป็นการนอนรักษาในโรงพยาบาลที่ไม่จำาเป็น
ซึ่งสามารถหลีกเลี่ยงได้ (Avoidable hospitalization)
ป้องกันได้ (Preventable hospitalization) หากได้รับ
บริการที่ระดับปฐมภูมิหรือบริการผูป่วยนอกที่
้
ทันท่วงที
•เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหอบ
หืด เป็นต้น

3. ที่ม าและความสำา คัญ (2)
การพัฒ นาตัว ชีว ัด ACSC
้
•การพัฒ นาเครื่อ งมือ ACSC ในต่า ง
ประเทศ
- เริ่มมีการพัฒนามาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1976 โดย
Rustein และคณะ เพื่อใช้เป็น Indexes of the quality
of care
- นำาไปสูการพัฒนาตัวชีวัดคุณภาพบริการ
่ ้
(Quality) และการเข้าถึงบริการ (Accessibility) ใน
หลายประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย
สเปน แคนนาดา เป็นต้น

4. ที่ม าและความสำา คัญ (3)
• การพัฒ นาเครื่อ งมือ ACSC ใน
ประเทศไทย
- ACSC กับบทบาทหน้าที่ของบริการปฐมภูมิ
จ.พิษณุโลก
- การศึกษาภาระโรคตามกลุ่มโรคร่วมผูป่วย
้
นอกและคุณภาพของระบบบริการปฐมภูมิที่
ไม่สมควรนอนโรงพยาบาล
- คู่มือการวิเคราะห์อัตราการนอนโรง
พยาบาลของภาวะ ACSC (สวปก.)

5. ที่ม าและความสำา คัญ (4)
ความจำา เป็น ในการประเมิน การเข้า ถึง
บริก าร และคุณ ภาพของระบบบริก ารผู้
ป่ว ยนอกด้ว ยตัว ชีว ัด ACSC ของไทย
้
•การเข้าถึงบริการ และคุณภาพของบริการ
เป็นหัวใจสำาคัญ และเป้าหมายหลักของการ
ปฏิรูประบบสาธารณสุขของไทย
•จากการศึกษา พบว่าอัตราการนอนรักษาใน
โรงพยาบาลด้วยภาวะ ACSC ที่สง สะท้อนการ
ู
เข้าถึงบริการผู้ปวยนอกหรือบริการปฐมภูมิใน
่
อัตราส่วนที่ตำ่า

6. ที่ม าและความสำา คัญ (5)
ระบบบริก ารสุข ภาพของไทย
•แบ่งเป็น 3 ระดับ คือ ปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติย
ภูมิ
ความสนใจเฉพาะของการศึก ษาครั้ง นี้
ระบบบริก ารปฐมภูม ิ (Primary care)
- บริการด่านแรก ให้การดูแลทีต่อเนื่อง และให้
่
บริการรอบด้าน จัดบริการที่ รพ.สต. และ รพ.ชุมชน
ระบบบริก ารผูป ว ยนอก (Ambulatory care)
้ ่
- ไม่ต้องนอนรักษาในโรงพยาบาล เช่น การ
วินิจฉัยโรค การผ่าตัดเล็ก (minor surgery) การฟื้นฟู
สมรรถภาพร่างกาย เป็นต้น ผูให้บริการมีความ
้

7. ที่ม าและความสำา คัญ (6)
ความซำ้า ซ้อ นของระบบบริก าร
•บริก ารปฐมภูม ิ vs. บริก ารผูป ว ยนอก
้ ่
- คำา นิย าม: บริการด่านแรก?
- สถานที่ต ง : โรงพยาบาลขนาดใหญ่ตั้ง
ั้
อยู่ในแหล่งชุมชน?
- สิท ธิห ลัก ประกัน สุข ภาพ: ประกัน
สังคม, สิทธิข้าราชการ vs. สิทธิหลักประกัน
สุขภาพแห่งชาติ?

8. ที่ม าและความสำา คัญ (7)
สรุป : บริการผูป่วยนอกมีความคลอบคลุมของ
้
การให้บริการด้านสุขภาพทั้งที่เป็นบริการปฐม
ภูมิรวมถึงบริการที่จัดโดยแพทย์เฉพาะทางใน
โรงพยาบาล
ดัง นั้น ผลลัพธ์ที่ได้จากการศึกษาจึงสะท้อน
การให้บริการผู้ปวยนอกสำาหรับโรคที่ไม่ซับ
่
ซ้อนของ รพ.สต. และบริการที่จัดโดยโรง
พยาบาลทุกระดับที่มีการให้บริการผู้ปวยนอก
่

9. วัต ถุป ระสงค์
• เพื่อพัฒนาหากลุ่มโรคที่มีความเหมาะสมใน
การเป็นตัวแทนในการบ่งชีการเข้าถึง
้
บริการและคุณภาพของระบบบริการผูป่วย้
นอกที่หมายความรวมถึงระบบบริการปฐม
ภูมิ
• เพื่อประเมินการเข้าถึงระบบบริการ
สาธารณสุขในพื้นที่เขต สปสช.
• เพื่อประเมินคุณภาพระบบบริการ
สาธารณสุขในพื้นที่เขต สปสช.

10. ระเบีย บวิธ ีว ิจ ัย
• การศึก ษาเชิง คุณ ภาพ: ประยุกต์ใช้เดล
ฟายเทคนิค
• เชิง ปริม าณ: วิเคราะห์อัตรานอนรักษาใน
โรงพยาบาลด้วยภาวะ ACSC ใช้ฐานข้อมูลผู้
ป่วยในของ สปสช. ปี 2550-2554
• ผูเ ชีย วชาญด้า นระบบบริก าร
้ ่
สาธารณสุข : คุณสมบัติที่เหมาะสม?
• เกณฑ์พ ิจ ารณากลุ่ม โรค ACSC: อัตราการ
นอนรักษาในโรงพยาบาลไม่ตำ่ากว่า 1/10,000
ประชากร, Data clarity, Clinical validity

11. กรอบการคัด เลือ กกลุ่ม โรค

12. ขั้น ตอนการศึก ษา

13. บทบาทของนัก วิจ ัย ร่ว มของ
โครงการฯ
• ให้ข้อคิดเห็น/เสนอแนะต่อ (ร่าง) โครงการ
และรายงานการศึกษา
• มีส่วนร่วมในการพัฒนาตัวชีวัด ACSC ที่มี
้
ความเหมาะสมกับบริบทไทย ทั้งการศึกษา
เชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ
• เข้าร่วมประชุมกลุ่มคณะทำางาน และเข้าร่วม
ประชุมคณะกรรมการที่ปรึกษาวิชาการของ
โครงการ

14. ขอบคุณ ครับ