SlideShare a Scribd company logo
1 of 72
Rehabilitacja psychiatryczna
mgr Irena Jastrzębska
Historia rozwoju rehabilitacji psychiatrycznej (1)
Pierwsze wzmianki o potrzebie rehabilitacji chorych
psychicznie pojawiły się w pierwszej połowie XIX wieku,
kiedy zaczęto zwiększać swobodę pacjentów, a warunki
szpitalne starano się upodobnić do domowych
W 1845 roku Bartłomiej Frydrych
(autor pierwszego podręcznika
psychiatrii w języku polskim)
„ O chorobach umysłowych” pisał,
że „w miarę jak się chory
uspokaja, należy wybrać dla niego
zatrudnienie, bo wszyscy muszą
pracować”
W 1846 roku Andrzej Janikowski
(pionier XIX wiecznej medycyny
sądowej w Polsce) zalecał „aby
w zajęciach organizowanych dla
chorych – zabawy, teatr, muzyka
uczestniczył również personel”
W 1868 roku Stanisław
Chomentowski (psychiatra i
neurolog, autor 40 prac
naukowych) „zachęcał do
kupowania do zakładów
psychiatrycznych gazet, gier
towarzyskich, a także do
urządzania pikników, koncertów
itp.”
Przez następne lata
obserwowano pewnego
rodzaju stagnację, chociaż w
okresie międzywojennym
wiele wysiłku włożono w
zapewnienie chorym
właściwych oddziaływań
społecznych, pracy, rozrywki
i umożliwienie aktywnego
trybu życia
Tradycją polskiej psychiatrii była opieka rodzinna
W 1936 roku 30% chorych
objętych opieką szpitala
psychiatrycznego przebywało
u okolicznych ludności
(opieka heterofamilijna –
osoby chore psychicznie pod
opieką ludności)
Od końca lat 50 rozpoczął się nowy etap w dążeniu do
humanizacji szpitala psychiatrycznego i w walce z
objawami „instytucjonalimu”
W dużych szpitalach psychiatrycznych powstawały
pierwsze programy rehabilitacyjne dla przewlekle
chorych:
 W wyniku powolnego przekształcania dużych, zamkniętych
zakładów w coraz bardziej otwarte instytucje (proces ten
nazywano „terapią instytucji”)
Zaczęto dbać o estetyczne i pogodne urządzenia wnętrz,
zmniejszono liczbę łóżek na oddziałach, a przede
wszystkim w coraz większym stopniu brano pod uwagę
potrzeby i prawa pacjentów i ich rodzin
Dawniej Dzisiaj
Dawniej Dzisiaj
Dawniej Dzisiaj
Rozpoczęta w latach 60 reorganizacja systemu lecznictwa
psychiatrycznego, oparta na zasadach psychiatrii
środowiskowej przynosi wymierne korzyści
Z pośrednich form opieki psychiatrycznej rozwinęły się
stopniowo psychiatryczne oddziały dzienne, w których
realizuje się program zajęć terapeutycznych
Ostatnie lata przyniosły także stopniowy rozwój opieki
nad rodziną w sytuacji kryzysu poprzez wizyty w domu
pacjenta – zespoły leczenia środowiskowego
Dzisiaj Jutro
Definicja
Rehabilitacja psychiatryczna - system skoordynowanych
oddziaływań społecznych, psychologicznych,
wychowawczych i medycznych umożliwiających chorym
psychicznie samodzielną egzystencję i integrację społeczną
Cele
Celem rehabilitacji psychiatrycznej jest wyposażenie
pacjenta w umiejętności:
o Fizyczne
o Intelektualne
o Emocjonalne
Potrzebne do życia, uczenia się i pracy, przy jak
najmniejszym wsparciu ze strony osób, które na co dzień
lub w sytuacjach kryzysowych zajmują się pomaganiem
Rodzaje rehabilitacji psychiatrycznej
Medyczna
 farmakoterapia podtrzymująca
Zawodowa
 poradnictwo i szkolenie zawodowe przystosowane do możliwości
osoby niepełnosprawnej oraz sytuacji na rynku pracy
Społeczna
 Proces przygotowania osoby niepełnosprawnej do aktywnego
życia
 Kształtowanie takich warunków i postaw otoczenia, które
ułatwiałyby jednostce pełną integrację społeczną
Zasady rehabilitacji psychiatrycznej
Zasada optymalnej stymulacji
Zasada wielostronności metod
Zasada stopniowania trudności
Zasada powtarzalności oddziaływań
Zasada partnerstwa
Zasada wielokierunkowości oddziaływań
Zasada optymalnej stymulacji
Wskazuje na niesłuszność stosowania nadmiernej lub zbyt
ubogiej stymulacji chorego, monotonii lub przypadkowości
bodźców
Wymagania zbyt wysokie stają się przyczyną rezygnacji,
apatii, a nawet odmowy udziału w dalszej rehabilitacji
Niedostateczna stymulacja wywołuje lub pogłębia objawy
instytucjonalizmu
Ma na celu dostarczenie wrażeń stymulujących aktywność
psychiczną
Zasada wielostronności metod
Zakłada kompleksowość w rehabilitacji, o której decyduje
równoczasowość biologicznych i niebiologicznych
(psychosocjoterapeutycznych) metod postępowania
Zasada stopniowania trudności
Zwraca uwagę na dostosowanie formy i zakresu pomocy
do zmieniających się możliwości chorego – począwszy od
zastępowania go w działaniach i decyzjach, aż do
pozostawienia mu pełnej swobody i samodzielności
Zasada powtarzalności oddziaływań
Wynika z remitującego przebiegu choroby i nawrotowości
objawów chorobowych
Zaostrzenie objawów psychotycznych i rehospitalizacja są
często powodem do powtórzenia i utrwalenia umiejętności,
które chory nabył wcześniej
Zasada partnerstwa (1)
Wskazuje, że nie można rehabilitować chorego bez jego
czynnego udziału
Rehabilitacja jest prawem, nie obowiązkiem i nie należy
jej realizować wbrew woli i bez zgody pacjenta
Zasada partnerstwa (2)
Zasady:
 Poszanowanie praw i indywidualności chorego
 Budowanie zaufania, akceptacji programu i współpracy pacjenta
 Nie stosowanie zakazów i nakazów
 Zachowanie szacunku dla pacjenta, podtrzymywanie jego poczucia
godności, autonomii i pozytywnej samooceny
 Pozbycie się przez pielęgniarkę postawy nadopiekuńczej
 Dostarczenie jasnych, jednoznacznych norm i wzorców zachowań
 Wzmacnianie pozytywne zachowań prospołecznych pacjenta
 Zwracanie uwagi na zachowanie sprawności , korzystne cechy
osobowości, a nie na deficyty sprawności
 Zachowanie realistycznego optymizmu oraz niezmniejszanie
oczekiwań wobec chorego
Zasada wielokierunkowości oddziaływań
Nakazuje jednoczasowość interwencji w różnych sferach
życia: rodzinnej, zawodowej, towarzyskiej i społecznej
Czynniki decydujące o skuteczności oddziaływań
rehabilitacyjnych
I grupa – związana z osobowością i umiejętnościami
chorego
 Cechy osobowości przedchorobowej
 Przystosowanie przedchorobowe
II grupa – związana bezpośrednio z obrazem choroby
 Wiek zachorowania
 Przebieg choroby
 Czas trwania hospitalizacji
 Nasilenie objawów negatywnych
 Rozległość objawów deficytowych
III grupa – związana z sytuacją psychospołeczną
 Klimat rodzinny
 Stereotyp choroby psychicznej
Czynniki utrudniające rehabilitację
Objawy wytwórcze
Inne objawy psychopatologiczne, np. objawy osiowe
schizofrenii (autyzm)
Obniżenie nastroju i napędu w depresji
Objawy wtórne jako skutek choroby i hospitalizacji
(deficyty)
Objawy schorzeń somatycznych
Stosowane leki
Tok postępowania rehabilitacyjnego pielęgniarki (1)
Nauczenie pacjenta, jak ma żyć ze swoją chorobą:
 Jak unikać okazywania przeżyć psychotycznych wobec obcych
 Jak się ubierać i zachowywać, aby być akceptowanym
 Jak dostosować się do obowiązujących norm
 Jak prowadzić aktywny tryb życia
 Jaki zakres samoopieki jest dostępny pacjentowi
 W jakich sytuacjach powinien zwrócić się do lekarza lub
pielęgniarki
Tok postępowania rehabilitacyjnego pielęgniarki (2)
Pomoc w przywróceniu optymalnych stosunków z innymi
przez:
 Postawę życzliwości wobec otoczenia, dbałość o wygląd
zewnętrzny, czystość i estetykę mieszkania, pamięć o rocznicach
i uroczystościach
 Zwalczanie bezczynności chorego
 Starania, aby zapewnić swej rodzinie przychylność osób
znaczących w środowisku
 Uczestniczenie w pracy grup samopomocy, grup wsparcia
Nie należy stawiać choremu nadmiernych wymagań, gdyż
może to spowodować dekompensację
Tok postępowania rehabilitacyjnego pielęgniarki (3)
Przed wypisem ze szpitala należy się upewnić, jak chory
radzi sobie z nawiązywaniem kontaktów z ludźmi
Istotne jest to, czy chory ma gdzie mieszkać, z czego będzie
żył, jak może korzystać z opieki specjalistycznej i socjalnej
oraz jak można mu zapewnić właściwe kontakty społeczne
Okresy rehabilitacji psychiatrycznej
Rehabilitacja wczesna
Rehabilitacja późna
Rehabilitacja wczesna
Obejmuje rozpoznanie problemów pacjenta, pomoc
psychologiczną dla pacjenta i rodziny w rozwiązywaniu
konfliktów i podejmowaniu życiowych decyzji
Odbywa się przy pomocy psychoterapii
Rehabilitacja późna
Jest stosowana u osób hospitalizowanych długotrwale,
przewlekle chorych, żyjących w izolacji lub w konflikcie z
otoczeniem
Dotyczy osób, które utraciły zdolność przystosowania do
środowiska, nie spełniają wymagań otoczenia, nie radzą
sobie z podstawowymi wymogami bytowymi, a także osób
przebywających na stałe w opiece stacjonarnej
Do metod stosowanych w ramach tej rehabilitacji należą:
terapia zajęciowa, uczestniczenie w społeczności leczniczej,
treningi aktywności, psychoterapia podtrzymująca i
usprawnianie ruchowe
Zadania rehabilitacyjne realizowane są w
zróżnicowanym wymiarze:
Na dziennych i stacjonarnych oddziałach o profilu
rehabilitacyjnym
W hostelach i mieszkaniach chronionych
W warsztatach terapii zajęciowej
Zakładach aktywizacji zawodowej
Na obozach rehabilitacyjno – wypoczynkowych
Turnusach terapeutyczno – rehabilitacyjnych
W środowiskowych domach samopomocy
Hostele (1)
Hostel – to forma pośrednia między oddziałem
stacjonarnym a powrotem do dotychczasowego środowiska
Jego oferta jest szczególnie korzystna w odniesieniu do
osób, które:
 Uzyskały już względną samodzielność, ale wymagają
jeszcze czasowej separacji od otoczenia
 Potrzebują dłuższego czasu na adaptację do warunków i
wymogów życia pozaszpitalnego po długotrwałym pobycie
na oddziale lecznictwa stacjonarnego
 Rehabilitacja w hostelu przebiega w warunkach
zbliżonych do naturalnego środowiska życia
 Obecność personelu w hostelu ogranicza się do kilku
godzin dziennie
Hostele (2)
Zadaniem hostelu jest kształtowanie i utrwalanie
umiejętności z zakresu:
 Samoobsługi
 Aktywnego udziału we własnej farmakoterapii
 Poszukiwania pracy
 Nawiązywania i podtrzymywania kontaktów międzyludzkich,
rozwiązywania problemów
Pobyt w hostelu jest również okazją do:
 Zwiększenia spójności grupy
 Zawierania nowych znajomości
 Uczenia się dawania i czerpania oparcia w trudnych sytuacjach
Zakład pracy chronionej
Zasady funkcjonowania
zakładów pracy chronionej
określa ustawa o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych z dnia 27
sierpnia 1997 r.
Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy
chronionej wydaje wojewoda.
Wymagania jakie musi spełniać zakład pracy chronionej
to:
 Działalność gospodarcza musi być prowadzona przez co
najmniej 12 miesięcy
 Należy zatrudniać nie mniej niż 25 pracowników w
przeliczeniu na etaty
 co najmniej 40 proc.; w tym co najmniej 10 proc. ogółu
zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo,
 co najmniej 30 proc. osób niewidomych lub psychicznie
chorych, albo osób upośledzonych umysłowo zaliczonych
do znacznego lub umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności
W zakładzie pracy chronionej częściej zatrudnione są
osoby lekko i umiarkowanie niepełnosprawne
Zakłady pracy chronionej zatrudniają bardzo mało osób z
niepełnosprawnością intelektualną.
Czasami niepełnosprawni pracownicy skarżą się, że w
zakładach pracy chronionej są złe warunki pracy.
Zakład Aktywizacji Zawodowej - Zaniedbane
ogniwo rehabilitacji
Polski system rehabilitacji
zawodowej osób
niepełnosprawnych wciąż nie
działa sprawnie.
Mimo miliardów złotych
wydawanych na ten cel
zaledwie kilka procent osób
ze znacznym stopniem
niepełnosprawności pracuje
ZAZ – dostarczają miejsc pracy osobom ze znacznym
stopniem i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
Zakład taki tworzy się także w celu rehabilitacji
zawodowej i społecznej tych osób oraz przygotowania ich
do aktywnego życia w otwartym środowisku na miarę ich
indywidualnych możliwości
Zakład aktywności zawodowej jest wyodrębnioną
organizacyjnie i finansowo jednostką tworzoną przez
powiat, gminę, stowarzyszenie lub inną organizację
społeczną, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja
zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych
Podstawy prawne dla działalności zakładów aktywności
zawodowej stworzyła ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.).
Zgodnie z przepisami ustawy osobami niepełnosprawnymi są
osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale
lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia
wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do
wykonywania pracy zawodowej.
Zakład aktywności zawodowej nie może prowadzić
działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu
wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego,
spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także
pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu
powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z
udziałem tych metali
Zabronione jest również prowadzenie działalności w
zakresie handlu ww. wyrobami
Środki zakładowego funduszu aktywności przeznaczane są
na wydatki związane z:
 usprawnieniem oraz oprzyrządowaniem stanowisk pracy
wspomagających samodzielne funkcjonowanie osób
niepełnosprawnych w zakładzie pracy
 zakupem sprzętu i wyposażenia dla osoby
niepełnosprawnej umożliwiającego jej samodzielne
uczestniczenie w życiu społecznym oraz lokalnym
środowisku
 pomocą osobom niepełnosprawnym w przygotowaniu ich
do pracy poza zakładem
Kto pracuje w ZAZ?
W ZAZ pracuje obecnie najwięcej osób :
 z upośledzeniem umysłowym - ok. 27%
 ze schorzeniami narządu ruchu i kręgosłupa – 16%
 z chorobami psychicznymi i nerwowymi - 15,3%
 ze schorzeniami narządu wzroku - 15%
 ze schorzeniami neurologicznymi – prawie 15%
 ze schorzeniami narządu słuchu i mowy tylko 2,3%
Pracownicy zaz to najczęściej osoby słabo wykwalifikowane.
 Wykształcenie podstawowe - 31,6%
 niepełne podstawowe - 6,5%
 zasadnicze zawodowe - 32,1%
 średnie ogólnokształcące i pomaturalne zawodowe -18,8%
 wyższe - 3,7%
Środowiskowe Domy Samopomocy
Środowiskowy Dom
Samopomocy jest
jednostką organizacyjną
resortu pomocy
społecznej, działającą na
zasadach zadania
zleconego samorządom,
fundacjom,
stowarzyszeniom.
Do zadań ŚDS należy budowanie sieci oparcia
społecznego, przygotowanie do życia w społeczeństwie i
funkcjonowania w środowisku:
 osób przewlekle psychicznie chorych
 niepełnosprawnych intelektualnie.
Podstawy prawne funkcjonowania ŚDS
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie
środowiskowych domów samopomocy z dnia 9 grudnia 2010 r. (Dz.
U. z 2010 nr 238 poz. 1586)
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z dnia
15 kwietnia 2004 r
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego
Misją ŚDS jest przywracanie osobom radzenia sobie
w sytuacjach życiowych na najwyższym z możliwych
poziomie, stwarzanie możliwości do rozwoju ruchu
samopomocowego oraz rozwój sieci oparcia
społecznego we współpracy z najbliższym i dalszym
otoczeniem społecznym.
Cel działalności
Wspieranie uczestników i ich rodzin oraz kompensowanie
skutków niepełnosprawności w sferze zdrowia psychicznego,
a także propagowanie modelu zdrowej rodziny poprzez:
 stwarzanie warunków do nabycia umiejętności wykonywania
podstawowych czynności życia codziennego, doskonalenia
umiejętności nabytych oraz realizacja zadań życiowych,
 podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do
samodzielnego życia,
 zapewnienie miejsca pobytu, jednego gorącego posiłku dziennie, w
tym dietetycznego zgodnie ze wskazówkami lekarza,
 wsparcie psychologiczne i terapeutyczne- wsparcie w sytuacjach
kryzysowych,
 opieka pielęgniarska i rehabilitacja fizyczna
 integracje osób z zaburzeniami psychicznymi w społeczności
lokalnej poprzez aktywizacje zawodową i społeczną
 stymulowanie osobistego rozwoju poprzez opracowanie
indywidualnego planu pomocy
 zapewnienie warunków do rozwoju samorządności uczestników
 umożliwienie udziału w terapii zajęciowej, indywidualnej,
grupowej, grupach wsparcia, spotkaniach grupowych, wspieranie
grup samopomocowych w zakresie zdrowia psychicznego
 zaspokajanie w miarę możliwości tych potrzeb, które wpływają w
dużym stopniu na rozwój psychiczny: bezpieczeństwa, działania
higieniczne, odżywiania, ruchu, odpoczynku, kontaktu, godności
osobistej, kontaktu emocjonalnego, sensu życia, kulturalne
 umożliwienie realizacji potrzeb religijnych i kulturalnych
 zapobieganie stanom powodującym konieczność ciągłej opieki ze
strony instytucji poprzez globalna rehabilitacje środowiskową
 zróżnicowanie usług w zależności od możliwości psychofizycznych
osób oraz ich potrzeb, oczekiwań, zainteresowań
 organizowanie spotkań i zajęć integracyjnych poza Środowiskowym
Domem Samopomocy
 współpraca z rodzinami osób korzystających z działalności Domu,
poradnictwo, informacja, wsparcie i pomoc w rozwiązywaniu
problemów życiowych
 wspieranie grup samopomocowych
 uaktywnianie środowiska związane z propagowaniem i ochrona
zdrowia psychicznego
 współpraca ze środkami masowego przekazu w celu propagowania
ochrony zdrowia psychicznego
 kształtowanie wobec osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin
właściwych postaw społecznych a zwłaszcza zrozumienia,
tolerancji, życzliwości a także przeciwdziałaniu ich dyskryminacji
Typy ŚDS
Typ A – dom dla osób psychicznie chorych, przeznaczony dla osób
z przewlekłymi zaburzeniami psychotycznymi, takich jak np.
schizofrenia, zaburzenia schizotypowe, urojeniowe lub
schizoafektywne,
Typ B – dom dla osób niepełnosprawnych intelektualnie –
upośledzonych umysłowo, przeznaczony dla osób
niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim,
umiarkowanym i lekkim (gdy osoba z lekkim stopniem
niepełnosprawności ma sprzężone zaburzenie, np. dysfunkcja
narządów ruchu, padaczka, autyzm, itp.),
Typ C – dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia
czynności psychicznych.
Turnusy rehabilitacyjne
Turnusy rehabilitacyjne mają
na celu przede wszystkim:
 ogólną poprawę sprawności,
 Wyrabianie zaradności,
 Pobudzanie i rozwijanie
zainteresowań osób
niepełnosprawnych
intelektualnie.
Cele działalności
Osoby NI są kierowane do oddziału w turnusie na wniosek
lekarza
Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym aktywny
wypoczynek i rehabilitację, koszty uczestnictwa osób NI w
turnusach są dofinansowywane ze środków PFRON – u, na
podstawie ustawy z dnia 27. 08. 1997 roku o rehabilitacji
społecznej i zawodowej oraz o zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych.
Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze
środków Funduszu, wyjazdu jej opiekuna.
Szczegółowe zasady finansowania do wyjazdów
rehabilitacyjnych ustala Rozporządzenie Ministra Pracy i
Polityki Społecznej z dnia 25. 06. 2002 roku, w sprawie
określenia rodzaju zadań powiatu, które mogą być
finansowane ze środków PFRON – [Dz. U. z dnia 01. 08. 2002]
Obecnie w Polsce realizowane są:
 Obozy o profilu terapeutyczno – rehabilitacyjnym (ich program jest
z góry ustalony i świadomie włączony do psychoterapii)
 Turnusy rehabilitacyjno – wypoczynkowe (ich nadrzędnym celem
jest rekreacja i wypoczynek)
Domy Pomocy Społecznej
DPS – instytucja świadcząca na
poziomie obowiązującego
standardu, osobom
wymagającym całodobowej
opieki z powodu wieku, choroby
lub niepełnosprawności usługi:
bytowe, opiekuńcze,
wspomagające, edukacyjne w
formach i zakresie wynikających
z indywidualnych potrzeb.
Rodzaje DPS
Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą
się na domy dla:
 Osób w podeszłym wieku
 Osób przewlekle somatycznie chorych
 Osób przewlekle psychicznie chorych
 Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
 Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
 Osób niepełnosprawnych fizycznie
Rodzaje DPS
Domy pomocy Społecznej mogą być również prowadzone
łącznie dla:
 Osób w podeszłym wieku i chorych przewlekle somatycznie
 Osób chorych przewlekle somatycznie oraz niepełnosprawnych
fizycznie
 Osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych fizycznie
 Osób dorosłych oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych
intelektualnie
Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej z 12 marca 2004
roku z późniejszymi zmianami domy pomocy społecznej
może prowadzić:
 jednostki samorządu terytorialnego,
 kościół katolicki, inne związki wyznaniowe,
 fundacje i stowarzyszenia
 pozostałe osoby prawne i fizyczne
Cele DPS - u
Profilaktyczny - przeciwdziałanie zjawisku instytucjonalizacji
polegającym na negatywnym wpływie instytucji totalnej na
przebywające w DPS osoby
Socjalny - zaspokajanie potrzeb fizjologicznych,
o zaspakajanie potrzeb psychofizycznych takich jak; potrzeba
bezpieczeństwa; uznania; przynależności; miłości;
samorealizacji;
o przystosowanie do życia w instytucji; - życie w instytucji
totalnej wymaga uruchomienia wielu mechanizmów
adaptacyjnych.
o indywidualne wspieranie.
Cele DPS – u cd.
Aktywizujący – aktywizowanie, przygotowanie do podjęcia
pracy chociażby o charakterze terapeutycznym,
dysponowanie własnymi pieniędzmi, podejmowanie
samodzielnych decyzji;
o współdecydowanie;
o usamodzielnienie;
Warsztaty terapii zajęciowej
WTZ – funkcjonują od 1992 roku i zgodnie z Ustawą o
rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych stanowią „wyodrębnioną
organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom
niepełnosprawnym (DzU 97.123.776 z późn.zm.)
niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji
zawodowej i społecznej w zakresie pozyskiwania lub
przywracania umiejętności niezbędnych do zatrudnienia”
Dla kogo WTZ?
Warsztaty terapii zajęciowej – są to miejsca pracy dla osób z
ogólnie znacznie obniżoną sprawnością intelektualną lub
wysiłkową, wymagających szczególnej opieki i ułatwień w celu
zaadaptowania się do pracy, którą mogą podjąć w przyszłości
w zwykłych zakładach, albo stałego miejsca zatrudnienia oraz
dla tych które nie mogą zarabiać na życie, pracując zawodowo
w normalnych warunkach.
WTZ - placówki wyodrębnione organizacyjnie i finansowo,
które mają na celu stwarzanie osobom z niepełnosprawnością
możliwości uczestniczenia w rehabilitacji społecznej i
zawodowej. Terapia realizowana jest poprzez terapię
zajęciową.
Zadania WTZ
ogólne usprawnianie;
rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia
codziennego, w tym zaradności osobistej dzięki stosowaniu
różnych technik terapii zajęciowej;
przygotowanie do życia w środowisku społecznym w
szczególności poprzez rozwój umiejętności planowania i
komunikowania się, dokonywania wyborów, decydowania o
swoich sprawach oraz rozwój innych umiejętności
niezbędnych w życiu, a także poprawę kondycji fizycznej i
psychicznej;
rozwijanie podstawowych oraz specjalistycznych umiejętności
zawodowych, umożliwiających późniejsze podjęcie pracy
zawodowej w zakładzie aktywności zawodowej lub innej
pracy zarobkowej bądź szkolenia zawodowego.
Uczestnicy
Zajęcia w warsztacie prowadzone są zgodnie z indywidualnym
programem rehabilitacji i terapii.
Uczestnikami WTZ są osoby niepełnosprawne będące
klientami WTZ, nazywane są one uczestnikami.
Uczestnicy WTZ muszą posiadać orzeczenie o
niepełnosprawności. Orzeczenie takie (wraz z
kwalifikowaniem terapii zajęciowej) wydaje Powiatowy Zespół
do Spraw Orzekania o stopniu niepełnosprawności.
Formy pracy w WTZ
Zasadniczą formą terapii jest terapia zajęciowa (ergoterapia).
Poza nią WTZ wykorzystują najczęściej zajęcia ruchowe,
ogólnousprawniające, komunikację społeczną i terapię
psychologiczną.
Finansowanie
WTZ jest finansowany ze środków PFRON.
Możliwe jest też pozyskiwanie środków z innych źródeł.
Wśród nich wymienia się: dotacje samorządowe, darowizny z
organizacji pozarządowych i osób prywatnych oraz
darowizny sponsorów
Działalność WTZ jest działalnością o charakterze
niezarobkowym.
Ewentualny dochód ze sprzedaży produktów i usług
wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach
realizowanego przez nich programu rehabilitacji i terapii
przeznacza się w porozumieniu z uczestnikami na pokrycie
wydatków związanych z integracją społeczną uczestników.
Dziękuję za uwagę

More Related Content

What's hot

14. komunikacja w psychiatrii
14. komunikacja w psychiatrii14. komunikacja w psychiatrii
14. komunikacja w psychiatriiMrtinez86
 
8. psychoterapia
8. psychoterapia8. psychoterapia
8. psychoterapiaMrtinez86
 
Psychoterapia behawioralno- poznawcza
Psychoterapia behawioralno- poznawczaPsychoterapia behawioralno- poznawcza
Psychoterapia behawioralno- poznawczapaulinakaa113
 
Ipet zaburzenia zachowania
Ipet zaburzenia zachowaniaIpet zaburzenia zachowania
Ipet zaburzenia zachowaniaAga Szajda
 
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapiiDzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapiiAlicja Wujec Kaczmarek
 
Muzykoterapia
MuzykoterapiaMuzykoterapia
Muzykoterapiaevelein02
 
Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2Pola Honorata
 
Emocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacjaEmocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacjaPola Honorata
 
Problemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznego
Problemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznegoProblemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznego
Problemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznegoFundacja Instytut Zdrowia FIZ-LK
 
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznegoUstawa o ochronie zdrowia psychicznego
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznegoMrtinez86
 

What's hot (20)

14. komunikacja w psychiatrii
14. komunikacja w psychiatrii14. komunikacja w psychiatrii
14. komunikacja w psychiatrii
 
Stres
StresStres
Stres
 
Metodologia badań
Metodologia badańMetodologia badań
Metodologia badań
 
Uczeń autystyczny w zespole klasowym
Uczeń autystyczny w zespole klasowymUczeń autystyczny w zespole klasowym
Uczeń autystyczny w zespole klasowym
 
8. psychoterapia
8. psychoterapia8. psychoterapia
8. psychoterapia
 
Biblioterapia
BiblioterapiaBiblioterapia
Biblioterapia
 
Psychoterapia behawioralno- poznawcza
Psychoterapia behawioralno- poznawczaPsychoterapia behawioralno- poznawcza
Psychoterapia behawioralno- poznawcza
 
Ipet zaburzenia zachowania
Ipet zaburzenia zachowaniaIpet zaburzenia zachowania
Ipet zaburzenia zachowania
 
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapiiDzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
 
Muzykoterapia
MuzykoterapiaMuzykoterapia
Muzykoterapia
 
Techniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresemTechniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresem
 
Organizowanie różnych form spędzania czasu wolnego
Organizowanie różnych form spędzania czasu wolnegoOrganizowanie różnych form spędzania czasu wolnego
Organizowanie różnych form spędzania czasu wolnego
 
Hipoterapia2011
Hipoterapia2011Hipoterapia2011
Hipoterapia2011
 
System ochrony zdrowia w polsce ok. 1
System ochrony zdrowia w polsce ok. 1System ochrony zdrowia w polsce ok. 1
System ochrony zdrowia w polsce ok. 1
 
11
1111
11
 
Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2
 
Emocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacjaEmocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacja
 
Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej
Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnejCharakterystyka niepełnosprawności intelektualnej
Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej
 
Problemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznego
Problemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznegoProblemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznego
Problemy i potrzeby pacjenta z chorobą otępienną.Działania opiekuna medycznego
 
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznegoUstawa o ochronie zdrowia psychicznego
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego
 

Viewers also liked

Zasady stosowania przymusu bezpo[redniego
Zasady stosowania przymusu bezpo[redniegoZasady stosowania przymusu bezpo[redniego
Zasady stosowania przymusu bezpo[redniegoMrtinez86
 
Rozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniego
Rozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniegoRozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniego
Rozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniegoMrtinez86
 
Prawa pacjenta
Prawa pacjentaPrawa pacjenta
Prawa pacjentaMrtinez86
 
2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce
2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce
2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsceMrtinez86
 
4. zespo by leczenia [rodowiskowego
4. zespo by leczenia [rodowiskowego4. zespo by leczenia [rodowiskowego
4. zespo by leczenia [rodowiskowegoMrtinez86
 
6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owa6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owaMrtinez86
 
5.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 2
5.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 25.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 2
5.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 2Mrtinez86
 
5. uzaleznienie od alkoholu
5. uzaleznienie od alkoholu5. uzaleznienie od alkoholu
5. uzaleznienie od alkoholuMrtinez86
 
3. ot%18 pienia
3. ot%18 pienia3. ot%18 pienia
3. ot%18 pieniaMrtinez86
 
1. zaburzenia postrzegania
1. zaburzenia postrzegania1. zaburzenia postrzegania
1. zaburzenia postrzeganiaMrtinez86
 
3. ot%18 pienia
3. ot%18 pienia3. ot%18 pienia
3. ot%18 pieniaMrtinez86
 
10. problem samobójstw
10. problem samobójstw10. problem samobójstw
10. problem samobójstwMrtinez86
 
9. spo beczno[%07 terapeutyczna
9. spo beczno[%07 terapeutyczna9. spo beczno[%07 terapeutyczna
9. spo beczno[%07 terapeutycznaMrtinez86
 
13. proces piel%19nowania
13. proces piel%19nowania13. proces piel%19nowania
13. proces piel%19nowaniaMrtinez86
 
7. leczenie biologiczne w psychiatrii
7. leczenie biologiczne w psychiatrii7. leczenie biologiczne w psychiatrii
7. leczenie biologiczne w psychiatriiMrtinez86
 
4. uzale nienia
4. uzale nienia4. uzale nienia
4. uzale nieniaMrtinez86
 
12. zespób serotoninowy
12. zespób serotoninowy12. zespób serotoninowy
12. zespób serotoninowyMrtinez86
 

Viewers also liked (20)

Zasady stosowania przymusu bezpo[redniego
Zasady stosowania przymusu bezpo[redniegoZasady stosowania przymusu bezpo[redniego
Zasady stosowania przymusu bezpo[redniego
 
Rozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniego
Rozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniegoRozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniego
Rozporzadzenie ws stosowania przymusu bezpo[redniego
 
Prawa pacjenta
Prawa pacjentaPrawa pacjenta
Prawa pacjenta
 
2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce
2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce
2. psychiatryczna opieka [rodowiskowa w polsce
 
4. zespo by leczenia [rodowiskowego
4. zespo by leczenia [rodowiskowego4. zespo by leczenia [rodowiskowego
4. zespo by leczenia [rodowiskowego
 
6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owa6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owa
 
5.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 2
5.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 25.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 2
5.treningi umiej%19tno[ci spo becznych 2
 
5. uzaleznienie od alkoholu
5. uzaleznienie od alkoholu5. uzaleznienie od alkoholu
5. uzaleznienie od alkoholu
 
2. klinika
2. klinika2. klinika
2. klinika
 
3. ot%18 pienia
3. ot%18 pienia3. ot%18 pienia
3. ot%18 pienia
 
1. zaburzenia postrzegania
1. zaburzenia postrzegania1. zaburzenia postrzegania
1. zaburzenia postrzegania
 
3. ot%18 pienia
3. ot%18 pienia3. ot%18 pienia
3. ot%18 pienia
 
10. problem samobójstw
10. problem samobójstw10. problem samobójstw
10. problem samobójstw
 
9. spo beczno[%07 terapeutyczna
9. spo beczno[%07 terapeutyczna9. spo beczno[%07 terapeutyczna
9. spo beczno[%07 terapeutyczna
 
13. proces piel%19nowania
13. proces piel%19nowania13. proces piel%19nowania
13. proces piel%19nowania
 
11. zzn
11. zzn11. zzn
11. zzn
 
7. leczenie biologiczne w psychiatrii
7. leczenie biologiczne w psychiatrii7. leczenie biologiczne w psychiatrii
7. leczenie biologiczne w psychiatrii
 
4. uzale nienia
4. uzale nienia4. uzale nienia
4. uzale nienia
 
12. zespób serotoninowy
12. zespób serotoninowy12. zespób serotoninowy
12. zespób serotoninowy
 
Documento di Buona Causa
Documento di Buona CausaDocumento di Buona Causa
Documento di Buona Causa
 

Similar to 1.rehabilitacja psychiatryczna

Similar to 1.rehabilitacja psychiatryczna (20)

Pedagogika porównawcza
Pedagogika porównawczaPedagogika porównawcza
Pedagogika porównawcza
 
Zdrowie ok
Zdrowie okZdrowie ok
Zdrowie ok
 
Ciekawe programy
Ciekawe programy Ciekawe programy
Ciekawe programy
 
Wszystko o psychiatrii
Wszystko o psychiatriiWszystko o psychiatrii
Wszystko o psychiatrii
 
Psych kliniczna
Psych klinicznaPsych kliniczna
Psych kliniczna
 
Emilia kobiela diagnoza
Emilia kobiela diagnozaEmilia kobiela diagnoza
Emilia kobiela diagnoza
 
13
1313
13
 
Psychologia - opracowanie
Psychologia - opracowaniePsychologia - opracowanie
Psychologia - opracowanie
 
4
44
4
 
Psychologia
PsychologiaPsychologia
Psychologia
 
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_uAsystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
 
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_uAsystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
 
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_uAsystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
Asystent.osoby.niepelnosprawnej 346[02] o1.04_u
 
Dorothei orem model samoopieki
Dorothei orem  model samoopiekiDorothei orem  model samoopieki
Dorothei orem model samoopieki
 
14
1414
14
 
2
22
2
 
4
44
4
 
5
55
5
 
7
77
7
 
19
1919
19
 

More from Mrtinez86

Zmiany postepowe
Zmiany postepoweZmiany postepowe
Zmiany postepoweMrtinez86
 
Zaburzenia w krazeniu
Zaburzenia w krazeniuZaburzenia w krazeniu
Zaburzenia w krazeniuMrtinez86
 
Zmiany wsteczne
Zmiany wsteczneZmiany wsteczne
Zmiany wsteczneMrtinez86
 
prezentacja wyników 2019
prezentacja wyników 2019prezentacja wyników 2019
prezentacja wyników 2019Mrtinez86
 
Pierszwa pomoc
Pierszwa pomoc Pierszwa pomoc
Pierszwa pomoc Mrtinez86
 
Opieka paliatywna w geriatrii
Opieka paliatywna w geriatriiOpieka paliatywna w geriatrii
Opieka paliatywna w geriatriiMrtinez86
 
Pezentacja techniki 1
Pezentacja techniki 1Pezentacja techniki 1
Pezentacja techniki 1Mrtinez86
 
Autyzm pezentacja
Autyzm pezentacjaAutyzm pezentacja
Autyzm pezentacjaMrtinez86
 

More from Mrtinez86 (9)

Zmiany postepowe
Zmiany postepoweZmiany postepowe
Zmiany postepowe
 
Zaburzenia w krazeniu
Zaburzenia w krazeniuZaburzenia w krazeniu
Zaburzenia w krazeniu
 
Zapalenia
ZapaleniaZapalenia
Zapalenia
 
Zmiany wsteczne
Zmiany wsteczneZmiany wsteczne
Zmiany wsteczne
 
prezentacja wyników 2019
prezentacja wyników 2019prezentacja wyników 2019
prezentacja wyników 2019
 
Pierszwa pomoc
Pierszwa pomoc Pierszwa pomoc
Pierszwa pomoc
 
Opieka paliatywna w geriatrii
Opieka paliatywna w geriatriiOpieka paliatywna w geriatrii
Opieka paliatywna w geriatrii
 
Pezentacja techniki 1
Pezentacja techniki 1Pezentacja techniki 1
Pezentacja techniki 1
 
Autyzm pezentacja
Autyzm pezentacjaAutyzm pezentacja
Autyzm pezentacja
 

1.rehabilitacja psychiatryczna

  • 2. Historia rozwoju rehabilitacji psychiatrycznej (1) Pierwsze wzmianki o potrzebie rehabilitacji chorych psychicznie pojawiły się w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy zaczęto zwiększać swobodę pacjentów, a warunki szpitalne starano się upodobnić do domowych
  • 3. W 1845 roku Bartłomiej Frydrych (autor pierwszego podręcznika psychiatrii w języku polskim) „ O chorobach umysłowych” pisał, że „w miarę jak się chory uspokaja, należy wybrać dla niego zatrudnienie, bo wszyscy muszą pracować”
  • 4. W 1846 roku Andrzej Janikowski (pionier XIX wiecznej medycyny sądowej w Polsce) zalecał „aby w zajęciach organizowanych dla chorych – zabawy, teatr, muzyka uczestniczył również personel”
  • 5. W 1868 roku Stanisław Chomentowski (psychiatra i neurolog, autor 40 prac naukowych) „zachęcał do kupowania do zakładów psychiatrycznych gazet, gier towarzyskich, a także do urządzania pikników, koncertów itp.”
  • 6. Przez następne lata obserwowano pewnego rodzaju stagnację, chociaż w okresie międzywojennym wiele wysiłku włożono w zapewnienie chorym właściwych oddziaływań społecznych, pracy, rozrywki i umożliwienie aktywnego trybu życia
  • 7. Tradycją polskiej psychiatrii była opieka rodzinna W 1936 roku 30% chorych objętych opieką szpitala psychiatrycznego przebywało u okolicznych ludności (opieka heterofamilijna – osoby chore psychicznie pod opieką ludności)
  • 8. Od końca lat 50 rozpoczął się nowy etap w dążeniu do humanizacji szpitala psychiatrycznego i w walce z objawami „instytucjonalimu” W dużych szpitalach psychiatrycznych powstawały pierwsze programy rehabilitacyjne dla przewlekle chorych:  W wyniku powolnego przekształcania dużych, zamkniętych zakładów w coraz bardziej otwarte instytucje (proces ten nazywano „terapią instytucji”) Zaczęto dbać o estetyczne i pogodne urządzenia wnętrz, zmniejszono liczbę łóżek na oddziałach, a przede wszystkim w coraz większym stopniu brano pod uwagę potrzeby i prawa pacjentów i ich rodzin
  • 12. Rozpoczęta w latach 60 reorganizacja systemu lecznictwa psychiatrycznego, oparta na zasadach psychiatrii środowiskowej przynosi wymierne korzyści Z pośrednich form opieki psychiatrycznej rozwinęły się stopniowo psychiatryczne oddziały dzienne, w których realizuje się program zajęć terapeutycznych Ostatnie lata przyniosły także stopniowy rozwój opieki nad rodziną w sytuacji kryzysu poprzez wizyty w domu pacjenta – zespoły leczenia środowiskowego
  • 14.
  • 15.
  • 16.
  • 17. Definicja Rehabilitacja psychiatryczna - system skoordynowanych oddziaływań społecznych, psychologicznych, wychowawczych i medycznych umożliwiających chorym psychicznie samodzielną egzystencję i integrację społeczną
  • 18. Cele Celem rehabilitacji psychiatrycznej jest wyposażenie pacjenta w umiejętności: o Fizyczne o Intelektualne o Emocjonalne Potrzebne do życia, uczenia się i pracy, przy jak najmniejszym wsparciu ze strony osób, które na co dzień lub w sytuacjach kryzysowych zajmują się pomaganiem
  • 19. Rodzaje rehabilitacji psychiatrycznej Medyczna  farmakoterapia podtrzymująca Zawodowa  poradnictwo i szkolenie zawodowe przystosowane do możliwości osoby niepełnosprawnej oraz sytuacji na rynku pracy Społeczna  Proces przygotowania osoby niepełnosprawnej do aktywnego życia  Kształtowanie takich warunków i postaw otoczenia, które ułatwiałyby jednostce pełną integrację społeczną
  • 20. Zasady rehabilitacji psychiatrycznej Zasada optymalnej stymulacji Zasada wielostronności metod Zasada stopniowania trudności Zasada powtarzalności oddziaływań Zasada partnerstwa Zasada wielokierunkowości oddziaływań
  • 21. Zasada optymalnej stymulacji Wskazuje na niesłuszność stosowania nadmiernej lub zbyt ubogiej stymulacji chorego, monotonii lub przypadkowości bodźców Wymagania zbyt wysokie stają się przyczyną rezygnacji, apatii, a nawet odmowy udziału w dalszej rehabilitacji Niedostateczna stymulacja wywołuje lub pogłębia objawy instytucjonalizmu Ma na celu dostarczenie wrażeń stymulujących aktywność psychiczną
  • 22. Zasada wielostronności metod Zakłada kompleksowość w rehabilitacji, o której decyduje równoczasowość biologicznych i niebiologicznych (psychosocjoterapeutycznych) metod postępowania
  • 23. Zasada stopniowania trudności Zwraca uwagę na dostosowanie formy i zakresu pomocy do zmieniających się możliwości chorego – począwszy od zastępowania go w działaniach i decyzjach, aż do pozostawienia mu pełnej swobody i samodzielności
  • 24. Zasada powtarzalności oddziaływań Wynika z remitującego przebiegu choroby i nawrotowości objawów chorobowych Zaostrzenie objawów psychotycznych i rehospitalizacja są często powodem do powtórzenia i utrwalenia umiejętności, które chory nabył wcześniej
  • 25. Zasada partnerstwa (1) Wskazuje, że nie można rehabilitować chorego bez jego czynnego udziału Rehabilitacja jest prawem, nie obowiązkiem i nie należy jej realizować wbrew woli i bez zgody pacjenta
  • 26. Zasada partnerstwa (2) Zasady:  Poszanowanie praw i indywidualności chorego  Budowanie zaufania, akceptacji programu i współpracy pacjenta  Nie stosowanie zakazów i nakazów  Zachowanie szacunku dla pacjenta, podtrzymywanie jego poczucia godności, autonomii i pozytywnej samooceny  Pozbycie się przez pielęgniarkę postawy nadopiekuńczej  Dostarczenie jasnych, jednoznacznych norm i wzorców zachowań  Wzmacnianie pozytywne zachowań prospołecznych pacjenta  Zwracanie uwagi na zachowanie sprawności , korzystne cechy osobowości, a nie na deficyty sprawności  Zachowanie realistycznego optymizmu oraz niezmniejszanie oczekiwań wobec chorego
  • 27. Zasada wielokierunkowości oddziaływań Nakazuje jednoczasowość interwencji w różnych sferach życia: rodzinnej, zawodowej, towarzyskiej i społecznej
  • 28. Czynniki decydujące o skuteczności oddziaływań rehabilitacyjnych I grupa – związana z osobowością i umiejętnościami chorego  Cechy osobowości przedchorobowej  Przystosowanie przedchorobowe II grupa – związana bezpośrednio z obrazem choroby  Wiek zachorowania  Przebieg choroby  Czas trwania hospitalizacji  Nasilenie objawów negatywnych  Rozległość objawów deficytowych III grupa – związana z sytuacją psychospołeczną  Klimat rodzinny  Stereotyp choroby psychicznej
  • 29. Czynniki utrudniające rehabilitację Objawy wytwórcze Inne objawy psychopatologiczne, np. objawy osiowe schizofrenii (autyzm) Obniżenie nastroju i napędu w depresji Objawy wtórne jako skutek choroby i hospitalizacji (deficyty) Objawy schorzeń somatycznych Stosowane leki
  • 30. Tok postępowania rehabilitacyjnego pielęgniarki (1) Nauczenie pacjenta, jak ma żyć ze swoją chorobą:  Jak unikać okazywania przeżyć psychotycznych wobec obcych  Jak się ubierać i zachowywać, aby być akceptowanym  Jak dostosować się do obowiązujących norm  Jak prowadzić aktywny tryb życia  Jaki zakres samoopieki jest dostępny pacjentowi  W jakich sytuacjach powinien zwrócić się do lekarza lub pielęgniarki
  • 31. Tok postępowania rehabilitacyjnego pielęgniarki (2) Pomoc w przywróceniu optymalnych stosunków z innymi przez:  Postawę życzliwości wobec otoczenia, dbałość o wygląd zewnętrzny, czystość i estetykę mieszkania, pamięć o rocznicach i uroczystościach  Zwalczanie bezczynności chorego  Starania, aby zapewnić swej rodzinie przychylność osób znaczących w środowisku  Uczestniczenie w pracy grup samopomocy, grup wsparcia Nie należy stawiać choremu nadmiernych wymagań, gdyż może to spowodować dekompensację
  • 32. Tok postępowania rehabilitacyjnego pielęgniarki (3) Przed wypisem ze szpitala należy się upewnić, jak chory radzi sobie z nawiązywaniem kontaktów z ludźmi Istotne jest to, czy chory ma gdzie mieszkać, z czego będzie żył, jak może korzystać z opieki specjalistycznej i socjalnej oraz jak można mu zapewnić właściwe kontakty społeczne
  • 33. Okresy rehabilitacji psychiatrycznej Rehabilitacja wczesna Rehabilitacja późna
  • 34. Rehabilitacja wczesna Obejmuje rozpoznanie problemów pacjenta, pomoc psychologiczną dla pacjenta i rodziny w rozwiązywaniu konfliktów i podejmowaniu życiowych decyzji Odbywa się przy pomocy psychoterapii
  • 35. Rehabilitacja późna Jest stosowana u osób hospitalizowanych długotrwale, przewlekle chorych, żyjących w izolacji lub w konflikcie z otoczeniem Dotyczy osób, które utraciły zdolność przystosowania do środowiska, nie spełniają wymagań otoczenia, nie radzą sobie z podstawowymi wymogami bytowymi, a także osób przebywających na stałe w opiece stacjonarnej Do metod stosowanych w ramach tej rehabilitacji należą: terapia zajęciowa, uczestniczenie w społeczności leczniczej, treningi aktywności, psychoterapia podtrzymująca i usprawnianie ruchowe
  • 36. Zadania rehabilitacyjne realizowane są w zróżnicowanym wymiarze: Na dziennych i stacjonarnych oddziałach o profilu rehabilitacyjnym W hostelach i mieszkaniach chronionych W warsztatach terapii zajęciowej Zakładach aktywizacji zawodowej Na obozach rehabilitacyjno – wypoczynkowych Turnusach terapeutyczno – rehabilitacyjnych W środowiskowych domach samopomocy
  • 37. Hostele (1) Hostel – to forma pośrednia między oddziałem stacjonarnym a powrotem do dotychczasowego środowiska Jego oferta jest szczególnie korzystna w odniesieniu do osób, które:  Uzyskały już względną samodzielność, ale wymagają jeszcze czasowej separacji od otoczenia  Potrzebują dłuższego czasu na adaptację do warunków i wymogów życia pozaszpitalnego po długotrwałym pobycie na oddziale lecznictwa stacjonarnego  Rehabilitacja w hostelu przebiega w warunkach zbliżonych do naturalnego środowiska życia  Obecność personelu w hostelu ogranicza się do kilku godzin dziennie
  • 38. Hostele (2) Zadaniem hostelu jest kształtowanie i utrwalanie umiejętności z zakresu:  Samoobsługi  Aktywnego udziału we własnej farmakoterapii  Poszukiwania pracy  Nawiązywania i podtrzymywania kontaktów międzyludzkich, rozwiązywania problemów Pobyt w hostelu jest również okazją do:  Zwiększenia spójności grupy  Zawierania nowych znajomości  Uczenia się dawania i czerpania oparcia w trudnych sytuacjach
  • 39. Zakład pracy chronionej Zasady funkcjonowania zakładów pracy chronionej określa ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r.
  • 40. Decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej wydaje wojewoda. Wymagania jakie musi spełniać zakład pracy chronionej to:  Działalność gospodarcza musi być prowadzona przez co najmniej 12 miesięcy  Należy zatrudniać nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na etaty  co najmniej 40 proc.; w tym co najmniej 10 proc. ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo,
  • 41.  co najmniej 30 proc. osób niewidomych lub psychicznie chorych, albo osób upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności W zakładzie pracy chronionej częściej zatrudnione są osoby lekko i umiarkowanie niepełnosprawne Zakłady pracy chronionej zatrudniają bardzo mało osób z niepełnosprawnością intelektualną. Czasami niepełnosprawni pracownicy skarżą się, że w zakładach pracy chronionej są złe warunki pracy.
  • 42. Zakład Aktywizacji Zawodowej - Zaniedbane ogniwo rehabilitacji Polski system rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych wciąż nie działa sprawnie. Mimo miliardów złotych wydawanych na ten cel zaledwie kilka procent osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności pracuje
  • 43. ZAZ – dostarczają miejsc pracy osobom ze znacznym stopniem i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności Zakład taki tworzy się także w celu rehabilitacji zawodowej i społecznej tych osób oraz przygotowania ich do aktywnego życia w otwartym środowisku na miarę ich indywidualnych możliwości Zakład aktywności zawodowej jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostką tworzoną przez powiat, gminę, stowarzyszenie lub inną organizację społeczną, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych
  • 44. Podstawy prawne dla działalności zakładów aktywności zawodowej stworzyła ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.). Zgodnie z przepisami ustawy osobami niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej.
  • 45. Zakład aktywności zawodowej nie może prowadzić działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali Zabronione jest również prowadzenie działalności w zakresie handlu ww. wyrobami
  • 46. Środki zakładowego funduszu aktywności przeznaczane są na wydatki związane z:  usprawnieniem oraz oprzyrządowaniem stanowisk pracy wspomagających samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie pracy  zakupem sprzętu i wyposażenia dla osoby niepełnosprawnej umożliwiającego jej samodzielne uczestniczenie w życiu społecznym oraz lokalnym środowisku  pomocą osobom niepełnosprawnym w przygotowaniu ich do pracy poza zakładem
  • 47. Kto pracuje w ZAZ? W ZAZ pracuje obecnie najwięcej osób :  z upośledzeniem umysłowym - ok. 27%  ze schorzeniami narządu ruchu i kręgosłupa – 16%  z chorobami psychicznymi i nerwowymi - 15,3%  ze schorzeniami narządu wzroku - 15%  ze schorzeniami neurologicznymi – prawie 15%  ze schorzeniami narządu słuchu i mowy tylko 2,3% Pracownicy zaz to najczęściej osoby słabo wykwalifikowane.  Wykształcenie podstawowe - 31,6%  niepełne podstawowe - 6,5%  zasadnicze zawodowe - 32,1%  średnie ogólnokształcące i pomaturalne zawodowe -18,8%  wyższe - 3,7%
  • 48. Środowiskowe Domy Samopomocy Środowiskowy Dom Samopomocy jest jednostką organizacyjną resortu pomocy społecznej, działającą na zasadach zadania zleconego samorządom, fundacjom, stowarzyszeniom.
  • 49. Do zadań ŚDS należy budowanie sieci oparcia społecznego, przygotowanie do życia w społeczeństwie i funkcjonowania w środowisku:  osób przewlekle psychicznie chorych  niepełnosprawnych intelektualnie.
  • 50. Podstawy prawne funkcjonowania ŚDS Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie środowiskowych domów samopomocy z dnia 9 grudnia 2010 r. (Dz. U. z 2010 nr 238 poz. 1586) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z dnia 15 kwietnia 2004 r Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego
  • 51. Misją ŚDS jest przywracanie osobom radzenia sobie w sytuacjach życiowych na najwyższym z możliwych poziomie, stwarzanie możliwości do rozwoju ruchu samopomocowego oraz rozwój sieci oparcia społecznego we współpracy z najbliższym i dalszym otoczeniem społecznym.
  • 52. Cel działalności Wspieranie uczestników i ich rodzin oraz kompensowanie skutków niepełnosprawności w sferze zdrowia psychicznego, a także propagowanie modelu zdrowej rodziny poprzez:  stwarzanie warunków do nabycia umiejętności wykonywania podstawowych czynności życia codziennego, doskonalenia umiejętności nabytych oraz realizacja zadań życiowych,  podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia,  zapewnienie miejsca pobytu, jednego gorącego posiłku dziennie, w tym dietetycznego zgodnie ze wskazówkami lekarza,  wsparcie psychologiczne i terapeutyczne- wsparcie w sytuacjach kryzysowych,
  • 53.  opieka pielęgniarska i rehabilitacja fizyczna  integracje osób z zaburzeniami psychicznymi w społeczności lokalnej poprzez aktywizacje zawodową i społeczną  stymulowanie osobistego rozwoju poprzez opracowanie indywidualnego planu pomocy  zapewnienie warunków do rozwoju samorządności uczestników  umożliwienie udziału w terapii zajęciowej, indywidualnej, grupowej, grupach wsparcia, spotkaniach grupowych, wspieranie grup samopomocowych w zakresie zdrowia psychicznego  zaspokajanie w miarę możliwości tych potrzeb, które wpływają w dużym stopniu na rozwój psychiczny: bezpieczeństwa, działania higieniczne, odżywiania, ruchu, odpoczynku, kontaktu, godności osobistej, kontaktu emocjonalnego, sensu życia, kulturalne
  • 54.  umożliwienie realizacji potrzeb religijnych i kulturalnych  zapobieganie stanom powodującym konieczność ciągłej opieki ze strony instytucji poprzez globalna rehabilitacje środowiskową  zróżnicowanie usług w zależności od możliwości psychofizycznych osób oraz ich potrzeb, oczekiwań, zainteresowań  organizowanie spotkań i zajęć integracyjnych poza Środowiskowym Domem Samopomocy  współpraca z rodzinami osób korzystających z działalności Domu, poradnictwo, informacja, wsparcie i pomoc w rozwiązywaniu problemów życiowych  wspieranie grup samopomocowych
  • 55.  uaktywnianie środowiska związane z propagowaniem i ochrona zdrowia psychicznego  współpraca ze środkami masowego przekazu w celu propagowania ochrony zdrowia psychicznego  kształtowanie wobec osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin właściwych postaw społecznych a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości a także przeciwdziałaniu ich dyskryminacji
  • 56. Typy ŚDS Typ A – dom dla osób psychicznie chorych, przeznaczony dla osób z przewlekłymi zaburzeniami psychotycznymi, takich jak np. schizofrenia, zaburzenia schizotypowe, urojeniowe lub schizoafektywne, Typ B – dom dla osób niepełnosprawnych intelektualnie – upośledzonych umysłowo, przeznaczony dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim, umiarkowanym i lekkim (gdy osoba z lekkim stopniem niepełnosprawności ma sprzężone zaburzenie, np. dysfunkcja narządów ruchu, padaczka, autyzm, itp.), Typ C – dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych.
  • 57. Turnusy rehabilitacyjne Turnusy rehabilitacyjne mają na celu przede wszystkim:  ogólną poprawę sprawności,  Wyrabianie zaradności,  Pobudzanie i rozwijanie zainteresowań osób niepełnosprawnych intelektualnie.
  • 58. Cele działalności Osoby NI są kierowane do oddziału w turnusie na wniosek lekarza Aby umożliwić osobom niepełnosprawnym aktywny wypoczynek i rehabilitację, koszty uczestnictwa osób NI w turnusach są dofinansowywane ze środków PFRON – u, na podstawie ustawy z dnia 27. 08. 1997 roku o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków Funduszu, wyjazdu jej opiekuna.
  • 59. Szczegółowe zasady finansowania do wyjazdów rehabilitacyjnych ustala Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25. 06. 2002 roku, w sprawie określenia rodzaju zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków PFRON – [Dz. U. z dnia 01. 08. 2002] Obecnie w Polsce realizowane są:  Obozy o profilu terapeutyczno – rehabilitacyjnym (ich program jest z góry ustalony i świadomie włączony do psychoterapii)  Turnusy rehabilitacyjno – wypoczynkowe (ich nadrzędnym celem jest rekreacja i wypoczynek)
  • 60. Domy Pomocy Społecznej DPS – instytucja świadcząca na poziomie obowiązującego standardu, osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające, edukacyjne w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb.
  • 61. Rodzaje DPS Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na domy dla:  Osób w podeszłym wieku  Osób przewlekle somatycznie chorych  Osób przewlekle psychicznie chorych  Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie  Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie  Osób niepełnosprawnych fizycznie
  • 62. Rodzaje DPS Domy pomocy Społecznej mogą być również prowadzone łącznie dla:  Osób w podeszłym wieku i chorych przewlekle somatycznie  Osób chorych przewlekle somatycznie oraz niepełnosprawnych fizycznie  Osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych fizycznie  Osób dorosłych oraz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
  • 63. Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku z późniejszymi zmianami domy pomocy społecznej może prowadzić:  jednostki samorządu terytorialnego,  kościół katolicki, inne związki wyznaniowe,  fundacje i stowarzyszenia  pozostałe osoby prawne i fizyczne
  • 64. Cele DPS - u Profilaktyczny - przeciwdziałanie zjawisku instytucjonalizacji polegającym na negatywnym wpływie instytucji totalnej na przebywające w DPS osoby Socjalny - zaspokajanie potrzeb fizjologicznych, o zaspakajanie potrzeb psychofizycznych takich jak; potrzeba bezpieczeństwa; uznania; przynależności; miłości; samorealizacji; o przystosowanie do życia w instytucji; - życie w instytucji totalnej wymaga uruchomienia wielu mechanizmów adaptacyjnych. o indywidualne wspieranie.
  • 65. Cele DPS – u cd. Aktywizujący – aktywizowanie, przygotowanie do podjęcia pracy chociażby o charakterze terapeutycznym, dysponowanie własnymi pieniędzmi, podejmowanie samodzielnych decyzji; o współdecydowanie; o usamodzielnienie;
  • 66. Warsztaty terapii zajęciowej WTZ – funkcjonują od 1992 roku i zgodnie z Ustawą o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych stanowią „wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym (DzU 97.123.776 z późn.zm.) niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji zawodowej i społecznej w zakresie pozyskiwania lub przywracania umiejętności niezbędnych do zatrudnienia”
  • 67. Dla kogo WTZ? Warsztaty terapii zajęciowej – są to miejsca pracy dla osób z ogólnie znacznie obniżoną sprawnością intelektualną lub wysiłkową, wymagających szczególnej opieki i ułatwień w celu zaadaptowania się do pracy, którą mogą podjąć w przyszłości w zwykłych zakładach, albo stałego miejsca zatrudnienia oraz dla tych które nie mogą zarabiać na życie, pracując zawodowo w normalnych warunkach. WTZ - placówki wyodrębnione organizacyjnie i finansowo, które mają na celu stwarzanie osobom z niepełnosprawnością możliwości uczestniczenia w rehabilitacji społecznej i zawodowej. Terapia realizowana jest poprzez terapię zajęciową.
  • 68. Zadania WTZ ogólne usprawnianie; rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego, w tym zaradności osobistej dzięki stosowaniu różnych technik terapii zajęciowej; przygotowanie do życia w środowisku społecznym w szczególności poprzez rozwój umiejętności planowania i komunikowania się, dokonywania wyborów, decydowania o swoich sprawach oraz rozwój innych umiejętności niezbędnych w życiu, a także poprawę kondycji fizycznej i psychicznej; rozwijanie podstawowych oraz specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających późniejsze podjęcie pracy zawodowej w zakładzie aktywności zawodowej lub innej pracy zarobkowej bądź szkolenia zawodowego.
  • 69. Uczestnicy Zajęcia w warsztacie prowadzone są zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji i terapii. Uczestnikami WTZ są osoby niepełnosprawne będące klientami WTZ, nazywane są one uczestnikami. Uczestnicy WTZ muszą posiadać orzeczenie o niepełnosprawności. Orzeczenie takie (wraz z kwalifikowaniem terapii zajęciowej) wydaje Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o stopniu niepełnosprawności.
  • 70. Formy pracy w WTZ Zasadniczą formą terapii jest terapia zajęciowa (ergoterapia). Poza nią WTZ wykorzystują najczęściej zajęcia ruchowe, ogólnousprawniające, komunikację społeczną i terapię psychologiczną.
  • 71. Finansowanie WTZ jest finansowany ze środków PFRON. Możliwe jest też pozyskiwanie środków z innych źródeł. Wśród nich wymienia się: dotacje samorządowe, darowizny z organizacji pozarządowych i osób prywatnych oraz darowizny sponsorów Działalność WTZ jest działalnością o charakterze niezarobkowym. Ewentualny dochód ze sprzedaży produktów i usług wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach realizowanego przez nich programu rehabilitacji i terapii przeznacza się w porozumieniu z uczestnikami na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników.