1. UZALEŻNIENIA
Uzależnienie od substancji psychoaktywnych określane jest
jako zespół zmian fizjologicznych, psychicznych i
behawioralnych wywołanych daną substancją. Wg ICD-10 zespół
ten charakteryzuje się:
- silną potrzebą przyjmowania substancji
- zaburzeniem kontroli zażywania substancji
- pojawieniem się fizjologicznych objawów odstawienia danej
substancji przy zmniejszeniu ilości przyjmowanej substancji,
ponadto piciem lub zażywaniem środka dla złagodzenia
objawów odstawienia
- wzrostem tolerancji
- zawężeniem zainteresowań
- stosowaniem substancji psychoaktywnych mimo wiedzy o ich
szkodliwości
2. Charakterystyka substancji psychoaktywnych:
Opiaty:
Zależność psychiczna i fizyczna- wysoka
Objawy po przyjęciu: źrenice zwężone oraz ,,szklane oczy”,
brak lub osłabienie reakcji na światło, niepokój ruchowy lub
spowolnienie i senność, bladość skóry, podsychanie śluzówek,
obniżenie ciśnienia krwi i ciepłoty ciała, zaparcia
Objawy zatrucia: euforia, osłabienie, inhibicja układu
oddechowego, zwężenie źrenic, nudności
Przedawkowanie: wolny i płytki oddech, chłodna pokryta potem
skóra, drgawki, śpiączka, niebezpieczeństwo zgonu
4. Przedawkowanie: wolny i płytki oddech, chłodna i pokryta
potem skóra, rozszerzone źrenice, słaby i szybki puls,
śpiączka, niebezpieczeństwo zgonu.
Objawy abstynencyjne: lęk, bezsenność, drżenia, zaburzenia
świadomości, drgawki, możliwość śmierci.
Kokaina:
Zależność fizyczna- możliwa, psychiczna- wysoka
Objawy po przyjęciu; rozszerzenie źrenic, zwiększony napę i
euforia, niepokój ruchowy, ,,gadulstwo”, bezsenność, szybki
oddech, czerwony nos pokryty krostkami, przyspieszenie TT,
wzrost RR
Objawy zatrucia: wzmożona czujność, ekscytacja, euforia,
podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, przyspieszone tętno,
bezsenność, utrata apetytu.
5. Środki pobudzające w tym kofeina:
Zależność fizyczna- możliwa, psychiczna- wysoka
Objawy zatrucia: wzmożona czujność, ekscytacja, euforia,
podwyższenie RR i częstości TT, bezsenność, utrata apetytu
Przedawkowanie: pobudzenie, wzrost temperatury ciała,
omamy, konwulsje, możliwość zgonu
Objawy abstynencyjne: apatia, senność, drażliwość, depresja,
dezorientacja
Halucynogeny:
Zależność fizyczna- brak, psychiczna- możliwa
Objawy zatrucia: omamy, zaburzona percepcja czasu i
odległości
Przedawkowanie: bardziej nasilone omamy i zaburzenia
odczuwania przestrzeni, psychozy, możliwość zgonu
6. Objawy abstynencyjne- nie notowano
UWAGA! Zażywanie LSD i innych środków halucynogennych bywa
przyczyną krótkotrwałych przewlekłych stanów psychotycznych
,,flashback”.
Palenie tytoniu:
Zależność fizyczna- średnia, psychiczna- wysoka
Przedawkowanie: kołatanie serca, nudności i wymioty, bóle głowy,
duszności
Objawy abstynencyjne: spadek napędu, wzrost łaknienia,
zaburzenia snu, nerwowość
Lotne rozpuszczalniki organiczne
Używane głównie grupowo (chłopcy). Efekty działania podobne do
skutków picia alkoholu: początkowo euforia, po której następuje
dezorientacja, nieostre widzenie, zawroty głowy, zamazana mowa,
niezborność ruchowa i senność.
7. Leczenie: ambulatoryjne i szpitalne
Leczenie odwykowe zwykle rozpoczyna się od detoksykacji,
która najczęściej odbywa się w szpitalu. Następnie u chorego
prowadzone jest leczenie rehabilitacyjne, nakierowane na
osiągnięcie przez osobę leczoną trwałej abstynencji.
Podstawową rolę w leczeniu odwykowym odgrywają
oddziaływania psychoterapeutyczne.
Podczas leczenia osób uzależnionych od substancji
psychoaktywnych należy:
- monitorować objawy zespołu abstynencyjnego
- zwracać uwagę na to czy chory odczuwa anhedonię
- wspomagać zdrowie fizyczne
- zapobiegać poszukiwaniu przez chorego środków
uzależniających
- uważać na zachowania manipulacyjne chorych
8. - minimalizować dolegliwości somatyczne
- starać się aby chory nie utrzymywał kontaktów z osobami
,,aktywnie uzależnionymi”
- starać się aby chory utrzymywał kontakt z osobami, które
przezwyciężyły uzależnienie
- prowadzić edukację chorego na temat uzależnienia,
nawrotów uzależnienia, szkód dla niego i jego bliskich
wynikłych z uzależnienia.
Do podstawowych zasad profilaktyki narkomanii zalicza się:
- identyfikację osób wysokiego ryzyka powstania narkomanii
- edukację rodziców na temat tego, jak postępować w okresie
dojrzewania
- edukację uczniów na temat konsekwencji narkomanii
- edukację uczniów dotyczącą tego, jak nie poddawać się
presji rówieśników skierowanej na zażywanie narkotyków
9. -edukację osób z grupy wysokiego ryzyka, jak mogą korzystnie
dla siebie radzić sobie ze stresem
-rozwijanie w społeczności lokalnej rozmaitych form spędzania
wolnego czasu
-prowadzenie programów pomocy w powrocie do społeczeństwa
osób uzależnionych po zakończeniu przez nich leczenia
-działanie grup samopomocowych, jak: Anonimowi Alkoholicy,
Anonimowi Narkomani.
10. Psychoterapia uzależnień:
1. Psychoterapia indywidualna- sama nie powinna być prowadzona,
należy łączyć ją z edukacją, AA, interwencja rodzinną, terapia
farmakologiczną.
2. Psychoterapia grupowa- podstawowy składnik leczenia.
Przeważnie grupy 10-12 osobowe. Uczestnik:
- zastanawia się nad różnymi aspektami choroby
- omawia aktualne przeżycia i doświadczenia
- mówi o triumfach i porażkach
- czasem to, co usłyszy od innego uczestnika skłania go do
refleksji
- grupa daje oparcie, którego uczestnik może już nie ma w
środowisku
- psychodrama- gra się rolę własnego ojca, siebie, szefa byle
lepiej zrozumieć swoje postępowanie
11. -grupa służy odkrywaniu siebie (gdy wiemy kim jesteśmy
odkrywamy swoje możliwości)
-grupa służy rozwojowi
-są tu wykłady, filmy edukacyjne, pisanie prac, zajęcia
porządkowe
Nie kwalifikuje się chorych z zaburzeniami świadomości,
psychozami, pogranicza psychoz, upośledzonych umysłowo,
których upośledzenie uniemożliwia zastosowanie się do reguł
pracy grupowej; mających kłopot z opanowaniem agresji.
3. Socjoterapia- zazębia się z terapią grupową.
To:
-zajęcia rozrywkowe
-wyszukiwanie i kształtowanie indywidualnych ,,koników”
-organizowanie życia kulturalnego i towarzyskiego
12. -terapia pracą
-umiejętność organizowania i wykorzystania wolnego czasu
Zajęcia te służą wzmocnieniu aktywności życiowej,
rozładowaniu napięcia w pozytywny sposób oraz kształceniu
odbierania przeżyć. Praca w leczeniu uzależnienia alkoholowego
ma ogromne znaczenie. Ci, co ją jeszcze mają lepiej rokują.
W leczeniu uzależnień dobre rezultaty przynoszą: terapia
kognitywno-behawioralna, wspierająco- ekspresywna.
Rokowanie i ocena wyników leczenia:
-nawroty po miesiącach, latach
-rokowanie trudne, złożone, nieprzewidywalne
-wyniki leczenia zależne od chorego
-leczenie długie i konsekwentne
-cenna biologicznie i społecznie jest każda ,, poprawa”
13. -można uzyskać ,,readaptację pacjenta” do życia bez alkoholu
nawet u 2/3 liczby leczonych alkoholików, 3-5% ze zmianami
degeneracyjnymi, u 10% ze zmianami psychicznymi
-,,alkoholika lepiej nie leczyć niż leczyć źle’
Przebieg procesu zdrowienia:
1. Podjęcie abstynencji
2. Utrzymanie abstynencji
3. Wprowadzenie konstruktywnych zmian w swoim życiu
4. Samorealizacja
GRUPY SAMOPOMOCOWE dają:
- emocjonalne i społeczne oparcie i zrozumienie
- akceptacje problemu
- poszerzenie wiedzy o wspólnym problemie (praktyczne
sposoby radzenia sobie z problemem)
14. • opanowanie urazu (skutki problemu)
• rozbudzenie terapeutycznych możliwości członków
(praktyczne sposoby radzenia z problemem)
• zapanowanie nad losem (na skutek wzajemnego wspierania się
i zaspokojenia zbliżonych potrzeb)
• osiągnięcia społecznego substytutu tego, co się utraciło
(kontakt i wspólne działanie)
• stworzenie nowego układu stosunków i nowego sposobu na
życie
W grupie obowiązuje zasada równości, uczestnictwo jest
dobrowolne, każdy decyduje o sobie, grupa jest tylko
odpowiedzialna za własne decyzje. Każdy przystępujący czuje
się w niej bezpiecznie, bo omawiane sprawy nie wychodzą poza
grupę.
15. AA- ,,najważniejszym jest pozostać trzeźwym i pomagać innym
alkoholikom w osiągnięciu trzeźwości”
Program:
-ułatwia uzyskanie wglądu w istotę uzależnienia i samego siebie
- umożliwia analizę swoich kontaktów interpersonalnych
- wspiera w poznawaniu i wzbogacaniu własnego rozwoju
- daje wskazówki jak osiągnąć trzeźwość
MONAR- Młodzieżowy Ruch na Rzecz Przeciwdziałania Narkomanii-
narkomani uczą się na nowo życia, poznają smak i koloryt
codzienności próbują stworzyć alternatywę dla dotychczasowej
narkomańskiej egzystencji.
Al.-Anon (rodzinne grupy Al.-Anon):
- ,mówimy o trudnej miłości”
- ,,uczymy się żyć dla siebie’
16. • ,,uczymy się mówić o tym, co czujemy:
• ,,nauczyłam się mówić: dosyć, gdy mam dosyć”
• ,,przestałam się czuć odpowiedzialna za jego kłopoty”
• ,,zaczęłam się uniezależniać od niego”
• Alateen- przeznaczona dla nastolatków
• Alatot- dla najmłodszych
• DDA
• Kluby abstynenta- umożliwiają swoim członkom korzystanie
z różnych form aktywności organizując:
-zajęcia edukacyjno-informacyjne
-terapię grupową
-muzykoterapie
-zajęcia sportowe, turystyczne
