1. zaburzenia postrzegania

1. Zaburzenia treści i formy myślenia
Zaburzenia myślenia mogą dotyczyć treści myślenia oraz formy
myślenia.
Do zaburzeń treści myślenia zaliczamy:
1. Myśli nadwartościowe- to przekonania w zasadzie prawdziwe, które
zyskują bardzo silny wpływ na decyzje, zachowania i całe
postepowanie człowieka. Człowiek zachowuje się mało elastycznie,
jednostronnie a co za tym idzie dysfunkcjonalnie.
2. Urojenia- to fałszywe przekonania pochodzenia chorobowego.
Cechuje je:
- fałszywość (rozmijanie się przekonań chorego z przekonaniami
otoczenia)
- kontekst chorobowy (czyli występowanie innych objawów
psychopatologicznych)
- niezwykle silne odczucie rzeczywistości

2. - niekorygowalność czyli niepodatność na tłumaczenia
3. Myśli natrętne (obsesje)- myśli uporczywie nawracające, narzucające
się choremu z poczuciem przymusu mimo prób ich oddalenia.
Zaburzenia formy myślenia dzielimy na:
A) Zaburzenia toku myślenia
B) Zaburzenia struktury i funkcji myślenia
Do zaburzeń toku myślenia zaliczamy:
1. Spowolnienie/zahamowanie- jest to różnego stopnia ograniczenie
szybkości, spontaniczności oraz zmienności myślenia i wypowiadania się.
Spowolnienie odnosi się bardziej do spontaniczności i zmienności
wątków. Powoduje powolność i pauzy w mówieniu.

3. Często występuje w zaburzeniach organicznych i schizofrenii.
Zahamowanie- dotyczy bardziej samej szybkości rozwijania wątków.
Występuje w depresji.
2. Przyspieszenie - różnego stopnia wzmożenie szybkości przesuwania
się, zmienności, inicjowania coraz to nowych wątków myślenia.
3. Otamowanie- chwilowa, zwykle nieoczekiwana pauza w biegu myśli i
wypowiedzi.
4. Natłok (mantyzm)- subiektywne poczucie uciążliwego nadmiaru
spontanicznie pojawiających się kolejnych wątków i tematów myślenia.
5. Rozwlekłość, drobiazgowość- skłonność do inicjowania nowych,
kolejnych zwykle zbędnych wątków wypowiedzi mimo niezakończenia
już zaczętych. Jeśli występuje nadmierne uszczegóławianie mówimy o
drobiazgowości.
6. Stereotypie, perserweracje, iteracje- są to różne formy
powtarzania, zawężania tych samych tematów, zdań lub wyrażeń.

4. 7. Werbigeracje- kolejne jakby ,,seryjne” powtarzanie słów, fraz w formie
dosłownej lub nieco zmieniającej się.
8. Mutyzm- brak reakcji słownych mimo zachęt i poleceń kierowanych do
chorego.
Do zaburzeń struktury i funkcji myślenia należą:
1. Zubożenie myślenia/ alogia- jest to ograniczanie ilościowej lub treściowej
zawartości myślenia i wypowiedzi.
2. Myślenie nieskładne- zakłócenie reguł wiązania składników myślenia w
spójna całość np. (porzucanie wątku), dźwięczenie (kojarzenie nie na
zasadzie związków logicznych ale fonetycznego podobieństwa słów).
3. Myślenie niekomunikatywne do którego należą:
a) myślenie dereistyczne (oderwane od rzeczywistości)
b) myślenie autystyczne (przeniesienie zainteresowania chorego na własne
życie wewnętrzne)
c) myślenie odnoszące do siebie (potrzeba odnoszenia wszelkiej komunikacji
do siebie)

5. 4. Myślenie paralogiczne- jest to komunikowanie się za pomocą
wypowiedzi wyraźnie odbiegających od logiki.
5. Rozkojarzenie- wypowiedzi stają się mało lub zupełnie niezrozumiałe.
Całkowicie chaotyczny sposób wypowiadania się, w którym logika,
składnia i funkcje komunikacyjne zanikają nazywamy schizofazją (sałata
słowna).
6. Splatanie/inkoherencja- złożone zaburzenie struktury i czynności
myślenia, które prowadzi do wypowiedzi niezrozumiałych,
niekomunikatywnych i wybitnie nieskładnych.
7. Afazje- są to różnorodne zaburzenia mowy powstające na skutek
uszkodzenia mózgu.

6. Zaburzenia uczuciowości
Emocja, uczucie to subiektywnie odczuwany stan psychiczny, który
przynagla do rozpoczęcia pewnych działań i któremu towarzyszą różne
zmiany cielesne, ekspresja mimiczna oraz zachowanie.
I Obniżenie nastroju- dłużej utrzymujący się ujemny ton emocjonalny i
ujemne zabarwienie uczuciowe wszystkich przeżyć (np. smutek,
bezradność, beznadziejność, ból istnienia).
Wyróżniamy m.in. nastrój depresyjny, dystymiczny, depresyjno-
dysforyczny.
II Podwyższenie nastroju- cechuje się wybitnie dodatnim tonem i
zabarwieniem emocjonalnym wszystkich przeżyć, które chory opisuje
jako: radość, wesołość, entuzjazm, poczucie mocy.
Wyróżniamy nastrój maniakalny, euforyczny, moriatyczny (odmiana
euforii ze szczególnie nasiloną wesołkowatością, tendencją do
błaznowania-przy uszkodzeniu płatów czołowych), ekstatyczny (cechuje
się wzmożeniem nastroju z odcieniem ekstazy)

7. III Lęk- jest to stan emocjonalny, w którym dominuje uczucie
zagrożenia, zatrważającej zmiany wywodzącej się z nieznanego źródła.
Wyróżniamy: lęk uogólniony tzw. wolno płynący
lęk napadowy (krótki i bardzo silny) w postaci paniki
IV Złość (dysforia)- to stan emocjonalny, w którym dominuje
negatywnie przeżywane wzburzenie związane z poczuciem ograniczenia
lub zablokowania możliwości osiągniecia własnych celów. Mogą być
wybuchy złości i złość uogólniona.
V Zobojętnienie uczuciowe, apatia, stępienie- ograniczenie lub brak
przeżywania uczuć.
VI Spłycenie uczuciowe (sztywność, bladość)- wyraża się zatraceniem
intensywności, amplitudy, modulacji, zabarwienia reakcji emocjonalnych
na zachodzące wydarzenia, wypowiedzi, osoby i okoliczności.
VII zaleganie uczuć- tendencja do długotrwałego utrzymywania się
stanów emocjonalnych w mało lub niezmienionej postaci.

8. VIII Lepkość uczuciowa- niemożność oderwania się od jakiś uczuć i
przejścia nad nimi do porządku. Utrudnia to zachowanie dystansu
emocjonalnego wobec ludzi i okoliczności i nadmierne wikłanie się w
reakcje lub związki uczuciowe.
IX Chwiejność uczuciowa- występuje nadmierna zmienność, niestałość,
nietrwałość nastroju.
X Nietrzymanie uczuć- przejawia się tendencją do wyzwalania
gwałtownych i intensywnych reakcji uczuciowych, które wyłamują się
spod kontroli z powodu błahych bodźców.

9. Zaburzenia czynności motywacyjnych
I Zaburzenia aktywności ruchowej:
1. Spowolnienie lub zahamowanie ruchowe.
2. Przyspieszenie/pobudzenie ruchowe.
3. Ruchy mimowolne(nie podlegające woli): drżenia, ruchy pląsawicze,
ruchy atetotyczne- drobne nieregularne ruchy w odsiebnych
częściach kończyn górnych, dystonie, dyskinezy, ruchy baliczne-
szybkie, nieregularne obszerne skręcające ruchy w dosiebnych
częściach kończyn, mioklonie- krótkotrwałe, szybkie skurcze części
lub całości mięśnia: szarpnięcia, zrywania, tiki.
4. Stereotypie, perserweracje, iteracje ruchowe
5. Czynności natrętne (kompulsje)
6. Parakinezy- niezwykłe formy aktywności ruchowej typowe dla
katatonii.
Należą do nich:

10. a) Katalepsja- nienaturalne wzmożone napięcie mięśniowe
b) Zastyganie-wybitne spowolnienie ruchów powodujące, że pozycja
nadana ciału chorego z trudem i bardzo wolno powraca do stanu
pierwotnego.
c) Giętkość woskowa- plastyczność napięcia mięśniowego i uległość
chorego pozwalają nadać jego ciału pozycje prawie dowolną
ograniczona jedynie ruchomością stawów. Pozycja ta jest
nienaturalna, niezwykła.
d) Objawy echa- natychmiastowe, wiernie jakby automatyczne
powtarzanie za rozmówcą gestów (echopraksja), wyrazu twarzy
(echomimia), lub wypowiedzi (echolalia).
e) Automatyzm nakazowy- skrajna uległość chorego wobec mimowolnych
sugestii płynących z otoczenia
f) Automatyczna uległość-automatyczne, bezrefleksyjne
podporządkowanie się chorego poleceniom czy sugestiom otoczenia

11. g) negatywizm- bezzasadny opór chorego lub przeciwstawianie się
sugestiom i poleceniom płynącym z otoczenia. Jest czynny i bierny.
Czynny polega na aktywnym przeciwstawianiu się poleceniom, a bierny na
niepodejmowaniu.
h) apraksja- niemożność wykonywania ruchów mimo sprawności ruchowej
i zrozumienia polecenia. Czasem ruch jest wykonany spontanicznie ale
nie może być wykonany na polecenie.

12. Zaburzenia spostrzegania
1. Przeżycia ejdetyczne- są to raczej wyobrażenia lub wspomnienia.
2. Zniekształcenie spostrzegania (anomalie)- są to spostrzeżenia
rzeczywistych przedmiotów, prawidłowo rozpoznawanych,
zakwalifikowanych i umiejscowionych w realnej przestrzeni
cechujące się jednak zmienną niektórych właściwości spostrzeganych
przedmiotów. Mogą wystąpić po środkach halucynogennych, w
uszkodzeniach mózgu, migrenie, chorobach psychicznych w których
występują omamy.
3. Paraidolie- są to spostrzeżenia nierzeczywiste wyprowadzone (np.
wypatrzone, wysłuchane) z jednostajnego tła, nieostrego lub
rytmicznie ukształtowanego tła.
4. Złudzenia (iluzje)- sa to błędnie rozpoznawane spostrzeżenia
istniejących realnie przedmiotów, którym towarzyszy

13. Mniej lub bardziej stanowczy sąd realizujący. Dzieli je się zwykle
stosownie do rodzaju zmysłów.
5. Omamy (halucynacje)- to spostrzeżenia nieistniejących w
rzeczywistości przedmiotów, którym towarzyszy błędny sąd realizujący.
Poczucie realności nie podlega korekcie.
6. Parahalucynacje- to wrażenia lub spostrzeżenia nieistniejących
realnie przedmiotów, których nie traktuje chory jako realnych
przedmiotów rzeczywistości (brak sadu realizującego), np. błyski,
migoczące punkty w migrenie.
7. Deficyty zmysłowe- jest to częściowa lub całkowita utrata wrażeń z
poszczególnych zmysłów.
8. Agnozje- niemożność rozpoznawania danego przedmiotu (chory
opisuje go ale nie potrafi nazwać).