2. 2.2 Kepentingan Gizi Seimbang
Gizi seimbang
1. Gizi ialah makanan yang dimakan setiap hari.
2. Gizi seimbang mengandungi semua kelas makanan yang
diperlukan dalam kuantiti yang betul.
3. Gizi seimbang mengandungi:
• karbohidrat (55%-65%) dan lemak (20%-35%) untuk
membekalkan tenaga.
• protein (10%-15%) untuk pertumbuhan dan membaiki
tisu-tisu yang rosak.
• vitamin dan mineral yang mencukupi untuk memelihara
kesihatan.
• air dan pelawas untuk mengekalkan keseimbangan
cecair di dalam badan dan menggalakkan peristalsis.
3.
4. 4. Faktor-faktor yang mempengaruhi gizi seimbang
seseorang: umur, saiz badan, jantina, pekerjaan, aktiviti
fizikal, iklim, tahap kesihatan.
Umur: Orang muda Orang tua
Saiz badan: Badan kecil Badan besar
Jantina: Lelaki Perempuan
Pekerjaan: Kerja berat Kerja ringan
Iklim: iklim panas Iklim sejuk
Kesihatan: Orang sihat Orang sakit
Kenal pasti dan tandai () bagi golongan individu yang
memerlukan gizi dan tenaga yang lebih banyak dalam
kehidupan seharian
5.
6. Kuantiti tenaga dalam makanan
• Kandungan tenaga dalam makanan dikenali sebagai kalori.
• Nilai kalori atau nilai tenaga ialah jumlah tenaga yang
dihasilkan oleh satu gram makanan yang tertentu.
• Nilai kalori di dalam sampel makanan boleh ditentukan
dengan menggunakan kalorimeter bom.
• Unit S.l. untuk kuantiti tenaga dalam makanan ialah joule
(J) atau kalori (cal).
I kalori (cal) = 4.2 joule (J)
I kilojoule (kj) = 1000 joule (])
7.
8. • Nilai kalori untuk tiga kelas makanan adalah seperti
yang berikut:
Kelas makanan
Nilai kalori makanan
per gram (kJ)
Karbohidrat 17.2
Protein 22.2
Lemak 38.5
13. Sistem Pencernaan Manusia
Proses pencernaan
• Proses pencernaan ialah proses menguraikan molekul-
molekul makanan yang besar kepada molekul-molekul
yang lebih kecil yang dapat larut dan sedia diserap oleh
badan.
• Sistem pencernaan memecahkan karbohidrat kepada
glukosa, protein kepada asid amino dan lemak kepada
asid lemak dan gliserol.
Jenis makanan Hasil akhir pencernaan
Karbohidrat
Protein
Lemak
Glukosa
Asid amino
Asid lemak dan gliserol
14. Sistem pencernaan
• Salur pencernaan manusia
terdiri daripada satu tiub
yang bermula dari mulut
dan berakhir di dubur.
Pencernaan makanan
berlaku di dalam salur ini
secara berterusan dari
mulut dan berakhir di usus
kecil.
• organ-organ aksesori yang
berhubung secara
langsung dengan salur
alimentari seperti hati,
pundi hempedu dan
pankreas.
15.
16. Laluan makanan di dalam salur alimentari adalah
seperti yang berikut:
Mulut
Rektum
Dubur
esofagus Perut
Usus
kecil
Usus
besar
17. Proses Pencernaan
• Proses pencernaan ialah satu rantaian pemecahan
makanan dalam sistem pencernaan.
• Pencernaan berlaku secara fizikal dan kimia:
Pencernaan fizikal melibatkan pengunyahan makanan
oleh gigi dan menggodaknya di dalam perut.
Pencernaan kimia melibatkan tindakan enzim
terhadap makanan.
• Enzim yang mempercepat pencernaan makanan dipanggil
enzim pencernaan.
• Setiap enzim hanya boleh bertindak terhadap sejenis
bahan makanan atau substrat.
18. • Enzim memerlukan medium yang mempunyai nilai pH
yang tertentu untuk berfungsi secara sempurna.
• Medium itu mungkin berasid, beralkali atau neutral.
• Terdapat tiga jenis enzim pencernaan yang utama:
Amilase yang mencernakan kanji.
Protease yang mencernakan protein.
Lipase yang mencernakan lemak.
19. Aktiviti 2.4 Tindakan enzim dalam air liur terhadap kanji
Tujuan: Menunjukkan tindakan enzim dalam air liur terhadap
kanji
Bahan: Larutan kanji 1%, air liur, larutan iodin, larutan
Benedict, air, dan kertas label
Radas: Bikar, penitis, termometer makmal, silinder
penyukat, tabung uji, jubin putih, penunu Bunsen,
tungku kaki tiga, dan kasa dawai
21. 1. Masukkan 5 ml larutan kanji ke dalam dua biji tabung uji
yang berlabel A dan B.
2. Masukkan kira-kira 1 ml air liur ke dalam tabung uji B.
Goncang campuran itu.
3. Titiskan beberapa titik larutan dari tabung uji A dan B
(a) pada jubin putih dan uji dengan larutan iodin untuk
mengesan kehadiran gula.
(b) ke dalam satu lagi tabung uji yang berisi larutan
Benedict dan didihkannya dalam kukus air untuk
mengesan kehadiran gula.
Catat pemerhatian dalam jadual.
4. Kemudian, letakkan kedua-dua tabung uji dengan
kandungannya di dalam kukus air dengan suhu
dikekalkan pada kira-kira 37 °C selama 15 minit.
5. Ulangi langkah 3 bagi larutan dalam tabung uji A dan B
sekali lagi.
23. 1. Mengapakan anda perlu berkumur dengan air yang
banyak sebelum mengambil air liur?
2. Apakah yang terdapat dalam air liur yang dapat
mencernakan kanji?
3. Apakah yang berlaku kepada kanji akibat tindakan enzim?
4. Mengapakah kukus air dikekalkan pada suhu 37C?
5. Apakah kesimpulan yang dapat dibuat daripada aktiviti ini?
24. Penyerapan glukosa melalui tiub Visking
Tujuan: Menunjukkan penyerapan glukosa melalui tiub
Visking
Pernyataan masalah: Bagaimanakah proses penyerapan
makanan tercema berlaku dalam usus
kecil?
Hipotesis: Makanan tercema yang ringkas meresap melalui
dinding usus kecil ke dalam aliran darah.
Pemboleh ubah:
yang dimanipulasikan: Kehadiran kanji dan glukosa dalam
tiub Visking
yang bergerak balas: Kehadiran glukosa dalam air suling
yang dimalarkan: Jenis tiub Visking
25. Bahan: Larutan kanji 1%, larutan glukosa, tiub Visking, air
suling, larutan iodin, larutan Benedict, dan benang
Radas: Tabung didih
27. 1. Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan dalam
rajah.
2. Uji air suling di dalam tabung didih untuk mengesan
kehadiran kanji dan glukosa masing- masing dengan
larutan iodin dan larutan Benedict pada awal eksperimen.
3. Biarkan radas selama 30 minit.
4. Uji semula air suling di dalam tabung uji untuk mengesan
kehadiran kanji dan glukosa.
5. Catatkan keputusan dalam jadual.
28. Pencernaan makanan di mulut
• Di dalam mulut, makanan dipotong,
dikunyah, dan dikisar oleh gigi
untuk menjadi butir-butir yang lebih
kecil.
• Tindakan ini menambah jumlah
luas permukaan makanan untuk
tindakan enzim-enzim pencernaan.
• Pada masa yang sama，air liur
yang mengandungi enzim amilase
dirembeskan oleh kelenjar air liur
untuk mencernakan kanji dalam
makanan kepada maltosa.
• Kemudian, makanan digumpalkan
oleh lidah untuk menjadi ketulan
bulat yang disebut bolus dan
ditelan ke dalam esofagus.
29. Pergerakan makanan di
esofagus
• Makanan ditolak menuruni
esofagus ke dalam perut
oleh otot- otot dinding
esofagus yang mengecut
dan mengendur secara
bersilih ganti.
• Proses pengecutan dan
pengenduran otot-otot ini
disebut peristalsis.
30. Pencernaan makanan di dalam perut
• Di dalam perut, makanan bercampur
dengan jus gaster yang dirembeskan
oleh kelenjar-kelenjar dalam dinding
perut.
• Jus gaster mengandungi enzim dan
asid hidroklorik.
• Asid hidroklorik membunuh bakteria
dalam makanan dan menyediakan
medium berasid untuk tindakan
enzim.
• Enzim protease bertindak terhadap
protein dan menguraikannya menjadi
molekul yang lebih kecil, iaitu
polipeptida.
• Selepas itu, makanan yang separa
tercema akan masuk ke dalam usus
kecil.
31. Pencernaan makanan di dalam
usus kecil
1. Duodenum ialah bahagian
pertama usus kecil yang
menerima hempedu dan jus
pankreas.
2. Di dalam usus kecil, makanan
bercampur dengan jus pankreas
dan hempedu.
3. Hempedu dihasilkan oleh hati
dan disimpan dalam pundi
hempedu.
4. Hempedu membaurkan lemak
menjadi titisan kecil untuk
menambahkan jumlah luas
permukaan bagi tindakan enzim
lipase.
32. 5. Jus pankreas dihasilkan
oleh pankreas dan
mengandungi enzim
yang mencernakan kanji,
protein, dan lemak.
6. Enzim amilase dalam jus
pankreas mencernakan
kanji kepada maltosa.
7. Enzim protease
mencernakan polipeptida
kepada peptida.
8. Enzim lipase pula
mencernakan lemak
kepada asid lemak dan
gliserol.
33. Proses Penyerapan Makanan
Penyerapan makanan
1. Penyerapan makanan ialah
proses pengambilan hasil-
hasil akhir pencernaan ke
dalam sistem aliran darah
melalui dinding usus kecil.
2. Permukaan usus kecil diliputi
oleh berjuta-juta unjuran
halus yang panjangnya 1
mm.
3. Unjuran ini disebut vilus.
Setiap vilus mempunyai
banyak jaringan kapilari
darah.
4. Dinding vilus adalah sangat
nipis，iaitu senipis satu sel.
37. Penyerapan semula air
• Penyerapan semula air ialah
tugas utama usus besar.
• Bahan-bahan yang
memasuki usus besar terdiri
daripada air dan bahan-
bahan yang tidak tercema
seperti selulosa daripada
gentian sayur-sayuran dan
buah-buahan.
• Hampir 80% daripada air
akan diserap semula ke
dalam kapilari darah melalui
vilus pada dinding usus
besar.
2.5 Penyerapan Semula Air dan Penyahtinjaan
38. Penyahtinjaan
• Makanan tidak tercema di dalam
usus besar akan disingkirkan
sebagai tinja melalui proses
penyahtinjaan.
• Selain air, tinja yang sampai ke
rektum mengandungi makanan
tidak tercema.
• Tinja akan disimpan di dalam
rektum.
• Apabila rektum sudah penuh
dengan tinja, tindakan peristalsis
rektum yang dibantu oleh
pengecutan otot abdomen akan
menolak tinja supaya disingkirkan
melalui dubur.
39. • Jika seseorang mengalami kesukaran untuk membuang
air besar, dia dikatakan menghidapi sembelit.
40. 1. ____________ membekalkan tenaga kepada badan kita.
2. ____________ membekalkan bahan untuk membina sel
baharu dan membaiki tisu yang rosak.
3. ____________ juga membekalkan tenaga dan bertindak
sebagai penebat haba di bawah kulit manusia dan
melindungi organ-organ dalaman.
4. ____________ menguatkan daya tahan badan terhadap
serangan penyakit;
5. ____________ diperlukan untuk mengekalkan kesihatan
badan.
6. ____________ membantu pergerakan makanan di
sepanjang salur pencernaan dan mencegah sembelit.
7. Air diperlukan untuk mengangkut bahan makanan yang
tercerna dan oksigen ke sel-sel badan. Air juga mengawal
kepekatan darah dan mengawal suhu badan.
Ingat semula
Karbohidrat
Protein
Lemak
Vitamin
Garam mineral
Pelawas
41. 8. Gizi ____________ ialah gizi yang mengandungi
semua zat makanan dalam kuantiti yang betul.
9. Jumlah tenaga yang diperlukan oleh seorang individu
bergantung pada umur, saiz badan, jantina, jenis
pekerjaan, iklim, dan keadaan kesihatan badan.
10.____________ ialah penguraian molekul kompleks
kepada molekul ringkas yang dapat diserap ke dalam
sistem aliran darah.
11.Di dalam mulut，enzim ____________ mencernakan
kanji kepada ____________.
12.Dinding perut menghasilkan jus gaster yang
mengandungi asid ____________ dan enzim _______.
Asid hidroklorik membunuh bakteria dan menyediakan
medium berasid untuk tindakan enzim. Enzim pepsin
mencernakan ____________ kepada ____________.
seimbang
Pencernaan
amilase
maltosa
hidroklorik pepsin
protein peptida
42. 13.Jus pankreas mengandungi enzim amilase, protease,
dan lipase. Enzim amilase yang mencernakan kanji
kepada maltosa.
14.Enzim protease mencernakan peptida kepada ______
________.
15.Enzim lipase mencernakan lemak kepada ___________
dan ____________.
16.Hasil akhir pencernaan karbohidrat, protein, dan lemak
masing-masing ialah glukosa, asid amino, dan asid
lemak serta gliserol.
17.Makanan yang tercerna akan meresap ke dalam sistem
aliran darah melalui vilus pada dinding ____________.
18.Unjuran _______ menambah luas permukaan dinding
usus kecil untuk penyerapan makanan tercerna.
19.Sebahagian besar air diserap semula di dalam ______
________. Bahan makanan tidak tercema disingkirkan
sebagai _______ melalui proses penyahtinjaan.
asid
amino
asid lemak
gliserol
usus kecil
vilus
usus
besar
tinja
