Cơ sở lí luận và hiệu quả sản xuất kinh doanh cảng biển.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH CẢNG BIỂN
1.1 Cảng biển
Cảng biển gắn liền với sự phát triển của ngành hàng hải. Trước đây, cảng biển
chỉ được xem là nơi tránh gió to, bão lớn của các loại tàu bè nên trang thiết bị của
cảng lúc bấy giờ rất đơn giản và thô sơ. Ngày nay, cảng biển không những là nơi bảo
vệ an toàn cho tàu biển trước các hiện tượng thiên nhiên bất lợi, mà còn là đầu mối
giao thông, mắt xích quan trọng trong cả quá trình vận tải. Cảng biển thực hiện nhiều
chức năng và nhiệm vụ khác nhau, do đó kỹ thuật xây dựng, trang thiết bị, cơ cấu tổ
chức của cảng cũng rất khác nhau và ngày càng được hiện đại hóa.
1.1.1 Khái niệm cảng biển
Cảng biển là khu vực bao gồm vùng đất cảng và vùng nước cảng, được xây
dựng kết cấu hạ tầng và lắp đặt trang thiết bị cho tàu biển ra, vào hoạt động để bốc
xếp dỡ hàng hóa, đón trả hành khách và thực hiện các dịch vụ khác.
Vùng đất cảng là vùng đất được giới hạn để xây dựng cầu cảng, kho , bãi,
nhà xưởng, trụ sở, cơ sở dịch vụ, hệ thống giao thông, thông tin liên lạc, điện, nước,
các công trình phụ trợ khác và lắp đặt trang thiết bị.
Vùng nước cảng là vùng nước được giới hạn để thiết lập vùng nước trước cầu
cảng, vùng quay trở tàu, khu neo đậu, khu chuyển tải, khu tránh bão, vùng đón trả
hoa tiêu, vùng kiểm dịch, vùng để xây dựng luồng cảng biển và các công trình phụ
trợ khác.
Cảng biển có một hoặc nhiều bến cảng. Bến cảng có một hoặc nhiều cầu cảng.
Bến cảng bao gồm cầu cảng, kho, bãi, nhà xưởng, trụ sở, cơ sở dịch vụ, hệ thống giao
thông, thông tin liên lạc, điện, nước, luồng vào bến cảng và các công trình phụ trợ
khác. Cầu cảng là kết cấu cố định thuộc bến cảng, được sử dụng cho tàu biển neo đậu,
bốc dở hàng hóa, đón, trả hành khách và thực hiện các dịch vụ khác
3

1.1.2 Phân loại cảng biển
Dựa vào những tiêu chuẩn khác nhau và từ những quan điểm thông thường
dễ nhận thấy có thể có các cách phân loại cảng biển khác nhau:
- Căn cứ theo chức năng cơ bản mà cảng biển thực hiện, chúng ta có thể chia
cảng biển ra thành: cảng buôn, cảng khách, cảng công nghiệp, cảng cá, cảng thể thao
và quan cảng.
- Căn cứ theo quan điểm khai thác, có thể chia cảng biển ra thành cảng tổng
hợp và cảng chuyên dụng.
- Căn cứ vào điều kiện tự nhiên, có thể chia cảng biển thành cảng tự nhiên và
cảng nhân tạo.
- Căn cứ vào điều kiện hành hải, có thể chia cảng biển ra thành: cảng có chế
độ thủy triều, cảng có chế độ nhật triều, cảng bị đóng băng, cảng không bị đóng
băng.
- Căn cứ theo phạm vi quản lý cảng, có thể chia cảng biển thành: cảng quốc
gia, cảng địa phương, cảng công cộng, cảng tư nhân.
- Căn cứ theo ý nghĩa của cảng đối với lưu thông hàng hóa thế giới, có thể chia
cảng ra thành: cảng có ý nghĩa địa phương, cảng có ý nghĩa khu vực và cảng có
ý nghĩa quốc tế.
- Căn cứ theo quy mô phục vụ tàu vào cảng có thể chia cảng ra thành:
+ Cảng quốc tế loại 1: có khả năng tiếp nhận tàu có trọng tải từ 250.000 –
1.000.000 Tấn
+ Cảng quốc tế loại 2 hay cảng quốc gia loại I: có khả năng tiếp nhận tàu có
trọng tải từ 50.000 – 250.000 Tấn
+ Cảng quốc gia loại II: có khả năng tiếp nhận tàu có trọng tải từ 20.000 –
50.000 Tấn.
+ Cảng quốc gia loại III: có khả năng tiếp nhận tàu có trọng tải đến 20.000 Tấn.
+ Cảng quốc gia loại IV: có khả năng tiếp nhận trọng tải đến 10.000 tấn.
1.1.3 Vai trò cảng biển
4

Mục đích việc phân loại là nhằm xây dựng chính sách quản lý Nhà nước và
quản lý khai thác cho mỗi loại cảng trên cơ sở khuyến khích phát triển cảng phù
hợp, cải thiện năng suất cảng biển và dịch vụ, tăng cường khả năng tài chính trong
quản lý cảng và đáp ứng các yêu cầu về xã hội và môi trường.
Tại Việt Nam có khá nhiều cảng được xếp vào loại 1, lý giải cho việc này vì
Nhà nước muốn dành ưu tiên cho việc phát triển cảng biển loại 1. Như vậy, các
cảng biển loại 1 được xếp loại trên cơ cở ưu tiên đầu tư và ít quan tâm hơn đến
chức năng cửa ngõ quốc tế hoặc phát triển liên vùng.
Các cảng biển loại 2 chủ yếu phục vụ vận tải ven biển hoặc xuất nhập khẩu
một số hàng hóa có giá trị thấp. Do đó, việc phát triển cảng biển loại 2 phụ thuộc vào
các ngành công nghiệp nằm trong vùng hấp dẫn. Nếu xét đến qui mô cảng biển loại
2 thường nhỏ hơn loại 1 và một số người sử dụng giới hạn. Về nguyên tắc, các cảng
biển loại 2 do địa phương quản lý, tuy nhiên có thể cần đến sự chỉ đạo từ Trung Ương
vào việc phát triển và quản lý cảng loại này.
Các cảng loại 3 đang và sẽ phát triển phục vụ các ngành công nghiệp cụ thể
việc mở rộng, duy tu bảo dưỡng và quản lý các cảng loại này thuộc trách nhiệm của
các ngành công nghiệp này trong vùng hấp dẫn. Do đó vai trò Nhà nước đối với cảng
biển loại 3 là kiểm tra an toàn trong các hoạt động cảng , bảo vệ môi trường, thu phí
cảng và các hoạt động hành chính khác.
Vai trò cảng biển đối với ngoại thương: Cảng là nhân tố tạo điều kiện cho việc
phát triển đội tàu buôn và cho phép không bị lệ thuộc vào sự kiểm soát của nước cũng
như của cảng quá cảnh. Ngoài ra nó còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển
và giữ vững quan hệ ngoại thương giữa các nước trên thế giới. Nhờ vậy vận tải đường
biển, hàng hóa có thể được đưa đi khắp nơi trên thế giới.
Đối với nội thương: Cảng biển phục vụ việc xếp dỡ hàng hóa cho các phương
tiện vận tải nội địa, vận tải ven biển, vận tải quá cảnh và là nhân tố tăng cường hoạt
động của các cơ quan kinh doanh và phục vụ.
1.1.4 Chức năng cảng biển
Theo điều 61 Bộ Luật Hàng hải Việt Nam 2005, cảng biển có 5 chức năng sau:
- Bảo đảm an toàn cho tàu biển ra, vào hoạt động
5

- Cung cấp phương tiện và thiết bị cần thiết cho tàu biển neo đậu, bốc dỡ
hàng hóa và đón trả hành khách.
- Cung cấp dịch vụ vận chuyển bốc dỡ, lưu kho bãi và bảo quản hàng hóa
trong cảng.
- Để tàu biển và các phương tiện thủy thủ khác trú ẩn, sữa chữa, đảm bảo
hoặc thực hiện những dịch vụ cần thiết trong trường hợp khẩn cấp.
- Cung cấp các dịch vụ khác cho tàu biển, người và hàng hóa
1.1.5 Hoạt động sản xuất kinh doanh của cảng biển
Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cảng biển là những hoạt
động mang tính dịch vụ. Các ngành nghề sản xuất kinh doanh của cảng biển gồm:
- Dịch vụ cho thuê cầu bến: là thực hiện công việc cho thuê cầu bến, bến để
tàu thuyền làm nơi neo đậu an toàn nhằm chuẩn bị cho việc làm hàng hóa thông qua
cảng;
- Dịch vụ bốc dỡ hàng hóa tại cảng: là thực hiện các công việc bốc dỡ hàng
hóa theo quy trình công nghệ bốc, dỡ từng loại hàng;
- Dịch vụ cho thuê kho, bãi: là cho thuê kho bãi để bảo quản hàng hóa xuất
nhập khẩu
- Dịch vụ kiểm đếm hàng hóa: làm công việc kiểm đếm số lượng hàng hóa
thực tế khi giao hoặc nhận với tàu biển hoặc các phương tiện khác theo ủy thác của
người giao, nhận hàng hoặc người vận chuyển
- Dịch vụ vận tải và lai dắt tàu biển: bao gồm các dịch vụ hoa tiêu và các tác
nghiệp lai, kéo, đẩy hoặc hỗ trợ tàu biển và các phương tiện nổi khác tại vùng nước
thuộc khu vực cảng biển mà phương tiện cần được hỗ trợ.
- Dịch vụ cung ứng tàu biển: bao gồm lương thực, thực phẩm, nước ngọt,
trang thiết bị vật tư, phụ tùng thay thế, nhiên liệu dầu mỡ, vật liệu chèn lót….
- Dịch vụ bảo dưỡng và sửa chữa tàu tại càng biển: là các dịch vụ bảo dưỡng
và việc sửa chữa tàu thuyền tại cảng
- Dịch vụ vệ sinh tải biển: là dịch vụ thực hiện các công việc thu gom và xử
lý rác thải, dầu thải, chất thải khác từ tàu biển khi neo đậu tại cảng
6

- Dịch vụ logistics và thủ tục khai báo hải quan: là cung cấp các dịch vụ
trong chuỗi cung ứng, như là: khai thuê hải quan, lưu kho, vận tải, phân phối,…
- Dịch vụ đại lý vận tải đường biển: là bao gồm các dịch vụ được hưởng phí
hoa hồng khi thực hiện các dịch vụ nhận đại lý tàu biển và môi giới tàu biển
- Dịch vụ hỗ trợ vận tải khác: như điều hành cảng biển (phao neo đậu, cầu
tàu,…), dịch vụ đăng lý hoạt động cho tàu biển,…
1.1.6 Hiệu quả sản xuất kinh doanh của cảng biển
Hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và cảng biển nói
riêng là phạm trù kinh tế, gắn với cơ chế thị trường có quan hệ với tất cả các yếu tố
trong quá trình sản xuất kinh doanh như: lao động, vốn, máy móc, nguyên vật
liệu,…nên doanh nghiệp chỉ có thể đạt được hiệu quả cao khi việc sử dụng các yếu
tố cơ bản của quá trình kinh doanh có hiệu quả. Khi đề cập đến hiệu quả kinh doanh,
nhà kinh tế dựa vào từng góc độ xem xét để đưa ra các định nghĩa khác nhau.
Đối với doanh nghiệp, để đạt được mục tiêu sản xuất kinh doanh cần phải chú
trọng đến điều kiện nội tại, phát huy năng lực hiệu quả của các yếu tố sản xuất và tiết
kiệm mọi chi phí. Yêu cầu của việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh là phải sử
dụng các yếu tố đầu vào hợp lý nhằm đạt được kết quả tối đa và chi phí tối thiểu.
Ta có có thể rút ra khái niệm về hiệu quả như sau: Hiệu quả là sự so sánh kết
quả đầu ra và yếu tố nguồn lực đầu vào, giữa chi phí bỏ ra và kết quả thu được.
Như vậy hiệu quả kinh doanh là phạm trù kinh tế theo chiều sâu, phản ánh
trình độ khai thác các nguồn lực và trình độ chi phí nguồn lực đó trong quá trình tái
sản xuất nhằm thực hiện mục tiêu kinh doanh, với chi phí bỏ ra ít nhất mà đạt hiệu
quả cao nhất. Hiệu quả sản xuất kinh doanh ngày nay càng trở nên quan trọng đối với
tăng trưởng kinh tế và là chỗ dựa cơ bản để đánh giá việc thực hiện mục tiêu kinh
doanh của doanh nghiệp trong từng thời kỳ.
Khi phân tích hiệu quả sản xuất kinh doanh còn được phân thành hiệu quả các
loại như sau:
7

- Hiệu quả kinh tế: thể hiện quan hệ giữa lợi ích kinh tế mà chủ thể nhận
được và chi phí bỏ ra để nhận được lợi ích kinh tế đó theo mục tiêu đã đề ra.
- Hiệu quả xã hội: đó là sự phản ánh kết quả thực hiện các mục tiêu về mặt xã
hội như: giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nộp ngân sách Nhà nước, bảo vệ môi
trường, cải thiện môi trường kinh doanh,…
- Hiệu quả an ninh quốc phòng: phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực vào
sản xuất kinh doanh với mục tiêu lợi nhuận nhưng phải đảm bảo an ninh chính trị,
trận tự xã hội trong và ngoài nước.
- Hiệu quả đầu tư: phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực ở hiện tại để tiến
hành các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm đem lại cho nhà đầu tư các kết quả
nhất định trong tương lai lớn hơn nguồn lực đã bỏ ra.
- Hiệu quả môi trường: phản ánh việc khai thác và sử dụng các nguồn lực trong
sản xuất kinh doanh với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận nhưng phải xem xét mức tương
quan giữa kết quả đạt được về kinh tế với đảm bảo vệ sinh, môi trường và điều kiện
làm việc của người lao động và khu vực dân cư.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp phải phấn đấu đạt đồng
thời các loại hiệu quả trên, song trong thực tế khó có thể đạt đồng thời các mục tiêu
hiệu quả tổng hợp đó.
1.2 Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh của cảng biển
Khi xem xét hiệu quả sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp, cần phải dựa
vào một hệ thống tiêu chuẩn, các doanh nghiệp phải coi các tiêu chuẩn là mục tiêu
phấn đấu. Nếu theo phương pháp so sánh toàn ngành thì có thể lấy giá trị bình quân
đạt được của ngành làm tiêu chuẩn hiệu quả. Nếu vươn lên và đạt được chỉ tiêu trung
bình của ngành thì hoạt động đó là tương đối tốt nhưng vấn đề đặt ra là cảng phải đạt
được trên mức trung bình của ngành. Phân tích hiệu quả hoạt động sản xuất kinh
doanh của cảng biển là phân tích trên hai phương diện hiệu quả kinh doanh và hiệu
quả khai thác.
1.2.1 Các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật
1.2.1.1 Chỉ tiêu sản lượng
8

Sản lượng thông qua (QTQ)
Sản lượng thông qua (hay còn gọi là tấn thông qua) là chỉ tiêu đánh giá quy
mô sản xuất của một cảng, nó biểu thị khối lượng hàng hóa được xếp dỡ qua mặt cắt
của cầu tàu hoặc sang mạn trong một đơn vị thời gian nhất định bằng thiết bị và nhân
lực của cảng.
Có thể hiểu một cách đơn giản là: khi một lượng hàng hóa được cảng xếp dỡ
từ tàu biển sang phương tiện vận tải trên bộ như ô tô hay toa xe, hoặc từ tàu biển sang
sà lan, thậm chí sang tàu biển khác, thì khối lượng hàng hóa đó được gọi là đã thông
qua cảng. Trường hợp hàng từ tàu biển mới được chuyển vào kho bãi cũng tính là sản
lượng thông qua vì đã được chuyển qua mặt cắt của cầu tàu, và hàng sẽ được lấy đi
khỏi cảng sau đó.
Những khối lượng hàng được tính vào tấn thông qua:
- Lượng hàng chuyển qua mặt cắt cầu tàu.
- Nguyên nhiên vật liệu cấp cho tàu.
- Nguyên nhiên vật liệu xây dựng cảng được chuyển đến cảng bằng đường
thủy và do máy móc thiết bị, nhân lực của cảng thực hiện.
- Hàng hóa sang mạn nhưng khi chuyển vào cầu tàu được tính vào tấn thông
qua một lần.
Những khối lượng hàng hóa không được tính vào tấn thông qua:
- Hàng hóa chuyển đến cảng bằng đường sắt (ô tô) sau đó lại chuyển đi khỏi
cảng bằng đường sắt (ô tô).
- Hàng hóa được chuyển từ cầu tàu này sang cầu tàu khác.
- Hàng hóa do tàu tránh nạn xếp lên bờ sau đó lại xếp xuống tàu chuyển đi.
- Lượng hàng còn ở trên tàu đang xếp dở dang giữa hai kỳ kế hoạch.
Ý nghĩa: Tấn thông qua là chỉ tiêu chủ yếu để đánh giá qui mô sản xuất của
cảng và căn cứ vào chỉ tiêu này để giao kế hoạch hàng năm cho cảng.
1.2.1.2 Tấn xếp dở
Sản lượng xếp dỡ (QXD):
Sản lượng xếp dỡ (hay còn gọi là tấn xếp dỡ) là khối lượng hàng được chuyển
theo các quá trình xếp dỡ, nó không phụ thuộc vào cự ly vận chuyển hàng,
9

phương pháp xếp dỡ và các công việc phụ khác. Điều này có nghĩa là: tổng sản lượng
xếp dỡ của cảng bằng khối lượng hàng hóa xếp dỡ theo các phương án:
(T)
Quá trình xếp dỡ (phương án xếp dỡ) là quá trình chuyển hoàn toàn một tấn
hàng từ phương tiện vận tải này sang phương tiện vận tải khác, từ phương tiện vận
tải vào kho hoặc ngược lại và cả những công việc tự chuyển hàng trong kho, trong
cảng đều được thực hiện theo kế hoạch đã vạch sẵn.
Các phương án xếp dỡ tại cảng bao gồm:
- Phương án chuyển thẳng là phương án mà trong đó hàng được chuyển từ
phương tiện vận tải này sang phương tiện vận tải khác mà không qua kho, nó là
phương án có hiệu quả nhất
- Phương án sang mạn là phương án chuyển hàng trực tiếp từ tàu sang sà lan
(thực chất đây cũng có thể gọi là phương án chuyển thẳng)
- Phương án lưu kho là phương án chuyển hàng từ tàu sang kho bãi và ngược lại
- Phương án giao nhận hàng tại kho bãi là phương án chuyển hàng từ kho bãi
của cảng lên ô tô, toa xe và ngược lại
- Phương án dịch chuyển nội bộ là phương án chuyển hàng từ kho bãi này
sang kho bãi khác trong phạm vi của cảng.
Ý nghĩa: chỉ tiêu này phản ánh khối lượng công tác của cảng. Đây chính là
khối lượng công việc thực tế mà cảng phải sử dụng thiết bị và nhân lực của mình để
thực hiện. Việc xác định sản lượng xếp dỡ theo các phương án sẽ là một trong các cơ
sở để lập kế hoạch sản xuất hàng năm.
1.2.1.3 Các chỉ tiêu khai thác sử dụng thiết bị xếp dỡ.
Chỉ tiêu thời gian:
- Thời gian thiết bị có: là thời gian từ lúc bắt đầu mua thiết bị và đem về cảng
để sử dụng
- Thời gian khai thác thiết bị: là thời gian thiết bị được đưa vào khai thác, bao
gồm thời gian thiết bị làm hàng thực tế và không làm hàng
- Thời gian làm hàng thực tế của thiết bị: là thời gian thực tế thiết bị được
đưa vào khai thác xếp dỡ hàng hóa
10

- Thời gian sửa chữa, bảo dưỡng: là thời gian thiết bị được đưa ra khỏi khai
thác để tiến hành sửa chữa bảo dưỡng.
Chỉ tiêu về năng suất sử dụng thiết bị xếp dỡ:
Đối với cảng biển chuyên dụng container, thì trang thiết bị kỹ thuật xếp dỡ
hàng hóa gồm: các thiết bị xếp dỡ có tính chất chu kỳ (cầu giàn, cần trục chân đế, cần
trục ô tô, cần trục khung bánh lốp,…), phương tiện vận chuyển các loại (ô tô, xe nâng,
toa xe,…), trang thiết bị mang tính tổng hợp, tính chuyên dụng, các loại công cụ mang
hàng,…
Như vậy, ứng với một loại thiết bị xếp dỡ ta có năng suất xếp dỡ của thiết bị
đó, và công thức được tính như sau:
- Năng suất khai thác bình quân của thiết bị: là tổng sản lượng hàng xếp dỡ
tại cảng (container hoặc TEU) của thiết bị trên tổng thời gian khai thác thiết bị
- Năng suất làm hàng thực tế của thiết bị: là tổng sản lượng hàng hóa xếp dỡ
tại cảng của thiết bị (container hoặc TEU) trên thời gian làm hàng thực tế của thiết bị.
1.2.2 Các chỉ tiêu kinh tế tài chính
1.2.2.1 Chỉ tiêu chi phí
Đánh giá hiệu quả SXKD của doanh nghiệp cảng biển không những đánh giá
hiệu quả tổng hợp của các loại chi phí trong quá trình khai thác và chi phí ngoài khai
thác dịch vụ mà còn phải đánh giá hiệu quả của từng loại chi phí. Hiệu quả SXKD
của doanh nghiệp cảng biển được tạo thành trên cơ sở hiệu quả các loại chi phí cấu
thành.
Các loại chi phí cấu thành gồm:
- Giá vốn hàng bán:
Là toàn bộ chi phí để tạo ra một đơn vị dịch vụ khai thác. Gồm các loại chi
phí: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí dụng cụ sản xuất, chi phí nhân công,
chi phí khấu hao tài sản cố định (TSCĐ), chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác
bằng tiền.
- Chi phí quản lý doanh nghiệp:
11

Là những khoản chi phí có liên quan chung đến toàn bộ hoạt động của cả doanh
nghiệp mà không tách riêng được cho bất kỳ hoạt động nào. Chi phí quản lý doanh
nghiệp gồm lương cán bộ quản lý, chi phí vật liệu quản lý, chi phí văn phòng phẩm,
chi phí điện nước và thông tin liên lạc,…
- Chi phí tài chính và các loại chi phí khác:
Là những khoản chi phí hoạt động tài chính bao gồm các chi phí hoặc các
khoản lỗ liên quan đến hoạt động đầu tư tài chính, chi phí cho vay và đi vay vốn,…
1.2.2.2 Chỉ tiêu doanh thu
Doanh thu là toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp cảng biển thu được trong quá
trình sản xuất kinh doanh, nó bao gồm doanh thu từ hoạt động khai thác cảng biển và
doanh thu từ hoạt động tài chính của doanh nghiệp cảng biển.
- Doanh thu từ hoạt động khai thác dịch vụ của cảng:
Là doanh thu của tất các hoạt động dịch vụ mà cảng kinh doanh như doanh thu
từ hoạt động bốc xếp tại cầu cảng, từ vận chuyển bốc xếp trong cảng, doanh thu từ
hoạt động lưu kho/bãi, doanh thu cầu bến,…
- Doanh thu từ hoạt động tài chính:
Là doanh thu từ tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận được chia và doanh thu từ các hoạt
động tài chính khác của doanh nghiệp.
- Các khoản thu khác:
Là các các khoản thu từ hoạt động nhượng bán, thanh lý TSCĐ, thu nhập từ
nghiệp vụ bán và thuê lại tài sản, thu tiền được phạt do khách hàng vi phạm hợp đồng,
các khoản tiền thưởng của khách hàng liên quan đến tiêu thụ hàng hóa, sản phẩm dịch
vụ không tính trong doanh thu (nếu có).
1.2.2.3 Chỉ tiêu lợi nhuận
- Lợi nhuận là khoản chênh lệch giữa tổng doanh thu và tổng chi phí từ quá
trình hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như các khoản lợi nhuận khác từ các thu
nhập khác của doanh nghiệp cảng biển đem lại
- Tỷ suất lợi nhuận: là chỉ tiêu tương đối phản ánh mối quan hệ giữa lợi nhuận
và doanh thu, phản ánh một phần hiệu quả trong hoạt động của doanh nghiệp. Cho
phép so sánh hiệu quả sản xuất kinh doanh giữa các thời kỳ khác nhau trong
12

một doanh nghiệp. Mức tỷ suất lợi nhuận càng cao chứng tỏ hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp càng hiệu quả.
❖
Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu thuần (ROS – Return on Sales)
Công thức:
Ý nghĩa: chỉ tiêu này cho biết doanh nghiệp tạo ra được bao nhiêu đồng lợi
nhuận từ một đồng doanh thu thuần. Tỷ số này mang giá trị dương nghĩa là doanh
nghiệp kinh doanh có lãi, giá trị âm nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, tỷ số
càng lớn nghĩa là lợi nhuận càng cao. Chỉ tiêu này có ý nghĩa khuyến khích doanh
nghiệp tăng doanh thu, giảm chi phí và tốc độ tăng doanh thu phải lớn hơn tốc độ tăng
chi phí.
❖
Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA- Return on Assets)
Công thức:
Ý nghĩa: Chỉ tiêu này cho thấy hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp: một
đồng tài sản tạo ra được bao nhiêu đồng lời. Tỷ số này càng cao cho thấy doanh
nghiệp làm ăn hiệu quả.
❖
Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE – Retrun on Equity)
Công thức:
Ý nghĩa: Chỉ tiêu này cho biết hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp: một
đồng vốn tạo ra được bao nhiêu đồng lời. Nó phản ánh trình độ lợi dụng yếu tố vốn
của doanh nghiệp.

13

1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của cảng biển
Hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là mối quan hệ so sánh
giữa kết quả đạt được trong trình sản xuất kinh doanh với chi phí bỏ ra để đạt được
kết quả đó. Các đại lượng kết quả đạt được và chi phí bỏ ra cũng như trình độ lợi dụng
các nguồn lực nó chịu tác động trực tiếp của rất nhiều các nhân tố khác nhau với các
mức độ khác nhau, do đó nó ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của
các doanh nghiệp. Đối với các cảng biển ta có thể chia nhân tố ảnh hưởng tới hiệu
quả sản xuất kinh doanh của cảng biển như sau :
1.3.1 Các nhân tố khách quan
1.3.1.1 Nhân tố môi trường quốc tế và khu vực
Các xu hướng chính trị trên thế giới, các chính sách bảo hộ và mở cửa của các
nước trên thế giới, tình hình chiến tranh, sự mất ổn định chính trị, tình hình phát triển
kinh tế của các nước trên thế giới,…ảnh hưởng trực tiếp tới các hoạt động giao thương
giữa các nước. Do vậy nó tác động trực tiếp tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của các
cảng biển. Môi trường kinh tế ổn định cũng như chính trị trong khu vực ổn định là cơ
sở cho các doanh nghiệp sản xuất trong khu vực tiến hành các hoạt động sản xuất
kinh doanh thuận lợi, từ đó nâng cao sản lượng sản xuất, thúc đẩy chuyển dịch hàng
hóa qua lại giữa các nước trong khu vực và thế giới. Hoạt động kinh doanh khai thác
của cảng biển cũng được củng cố và phát triển hơn.
Nhu cầu vận chuyển ngày cảng tăng cao cũng đòi hỏi chất lượng dịch vụ ngày
càng cao hơn. Các dịch vụ logistics cảng và sau cảng cũng ngày càng phát triển. Xu
hướng container hóa cũng dẫn đến sự ra đời của các cảng biển quốc tế ngày một nhiều
hơn và trở nên phổ biến, thành một xu thế tất yếu cho sự phát triển hệ thống cảng biển
giai đoạn hiện nay.
Bên cạnh chính sách và luật pháp địa phương, luật pháp quốc tế cũng ảnh
hưởng rất lớn đến quá trình giao nhận hàng hóa, container giữa cảng và khách hàng.
Một số bộ luật quốc tế mới ra đời như luật 24 giờ của châu Âu và Mỹ cũng làm thay
đổi tập quán đóng hàng và chất xếp hàng hóa của các chủ hàng Việt Nam. Việc kết
thúc đóng hàng sớm và phải trình hải quan cảng dỡ 24 tiếng trước khi hàng xếp lên
14

tàu khiến cho thời gian trở nên gấp rút hơn, đòi hỏi cách làm việc chuyên nghiệp
hơn.
1.3.1.2 Nhân tố môi trường trong nước
a) Môi trường chính trị, luật pháp
Môi trường chính trị và luật pháp ổn định luôn là tiền đề cho việc phát triển và
mở rộng các hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp, các tổ chức cá nhân trong và
ngoài nước. Đặc biệt là với doanh nghiệp cảng biển vô cùng nhạy cảm với các biến
động về chính trị và luật pháp. Vì nếu môi trường chính trị và luật pháp của một quốc
gia không ổn định, các hoạt động kinh tế, sản xuất kinh doanh của quốc gia đó cũng
bị ảnh hưởng thì nguồn hàng hóa và lượng tàu ra vào cảng biển hoạt động tại quốc
gia đó cũng bị ảnh hưởng theo.
b) Môi trường sinh thái và cơ sở hạ tầng giao thông
Các điều kiện tự nhiên như: luồng lạch, mớn nước, thời tiết khí hậu, vị trí địa
lý của dự án cảng biển so với các vùng kinh tế tại địa phương và các tỉnh thành trong
nước cũng như khu vực các nước lân cận,...ảnh hưởng tới chi phí sử dụng nhiên liệu,
năng lượng, tới nguồn hàng khai thác, khối lượng và hiệu quả khai thác, ảnh hưởng
tới cung cầu sản phẩm hàng hóa do tính chất mùa vụ,.. do đó ảnh hưởng đến hiệu quả
sản xuất kinh doanh của cảng biển.
Cơ sở hạ tầng giao thông có vai trò hết sức quan trọng đối với hoạt động sản
xuất kinh doanh cảng biển, nó là yếu tố quan trọng đánh giá sức cạnh tranh trong hoạt
động sản xuất kinh doanh của cảng biển.
1.3.1.3 Nguồn hàng
Vấn đề chính của hoạt động của biển là xếp dỡ hàng hóa, có tàu mà không có
hàng thì hoạt động kinh doanh của cảng biển đó giống như bến đỗ cho các tàu ra vào
khi cần trú ẩn hoặc sửa chữa. Vì vậy việc thu hút được nguồn hàng thông qua cảng là
rất quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của cảng. Việc chuyển giao
hàng hóa từ phương thức này sang phương thức vận chuyển khác, nối liền giao thông
giữa các nước cần có sự tham gia của người giao nhận, là đại diện của người
15

gởi hàng (nhà xuất khẩu) hay người nhận hàng (nhà nhập khẩu). Và nhiệm vụ của họ
là phải cung cấp dịch vụ một cách nhanh chóng, chu đáo với mức giá hợp lý. Họ nắm
giữ quan hệ quốc tế trong phạm vi rộng và kết hợp hài hóa các dịch vụ liên quan đến
xếp dỡ, giao nhận và vận chuyển hàng hóa. Các văn phòng giao nhận ở cảng thường
là chi nhánh của các tổ chức tầm cỡ có lợi nhuận cao trong phạm vi quốc gia hoặc
quốc tế. Các tổ chức này khai thác trực tiếp những tuyến đường vận chuyển thuận lợi
nhất theo yêu cầu của khách hàng. Vì vậy, muốn có nguồn hàng thì cảng cần phối
hợp với chính quyền cảng lưu tâm tới họ trong môi trường kinh doanh của mình, đặc
biệt là giá phí, chất lượng dịch vụ của cảng sẽ là cơ sở để họ quyết định tuyến vận
chuyển hàng hóa có đi qua cảng hay không
1.3.1.4 Nhân tố môi trường kinh doanh cạnh tranh
Trong kinh tế thị trường thì cạnh tranh trong kinh doanh là một vấn đề tất yếu.
Cạnh tranh buộc các doanh nghiệp phải luôn tìm cách nâng cao chất lượng dịch vụ
nhằm thu hút khách hàng về với doanh nghiệp mình, đảm bảo sự sống còn của doanh
nghiệp. Đối với doanh nghiệp cảng biển, cạnh tranh là một thách thức cho việc kinh
doanh của cảng biển đặc biệt là khi nguồn cầu ít mà cung thì nhiều. Tuy nhiên, đây
cũng chính là cơ hội để cảng biển nổ lực tìm ra thế mạnh cạnh tranh của cảng mình
so với các đối thủ cũng như có thực hiện các giải pháp để ngày càng hoàn thiện các
hoạt động nội bộ. Cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh của cảng biển bao gồm:
- Sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cảng biển
- Khả năng gia nhập mới của các cảng biển
- Các dịch vụ bổ trợ ngành kinh doanh chính của cảng
- Khách hàng của cảng.
1.3.2 Các nhân tố chủ quan (nhân tố bên trong doanh nghiệp)
1.3.2.1 Bộ máy quản trị của cảng
Bộ máy quản trị của cảng có vai trò đặc biệt quan trong đối với sự tồn tại và
phát triển của hoạt động san xuất kinh doanh cảng biển, bộ máy quản trị doanh nghiệp
phải đồng thời thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau:
16

- Một là xây dựng cho cảng biển đó một chiến lược kinh doanh và phát triển
dài hạn cũng như ngắn hạn. Một chiến lược hợp lý (phù hợp với môi trường kinh
doanh và khả năng của doanh nghiệp) sẽ là cơ sở là định hướng tốt để cảng biển hoạt
động khai thác kinh doanh có hiệu quả.
- Hai là xây dựng các kế hoạch kinh doanh, các phương án kinh doanh doanh,
các hoạt động khai thác của cảng biển trên cơ sở chiến lược đã đề ra.
- Ba là tổ chức thực hiện các kế hoạch, các phương án và các hoạt động khai
thác hàng hóa đã đề ra.
- Bốn là cần tổ chức kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh các quá trình thực hiện
nhằm đảm bảo các kế hoạch đều thực hiện đúng quy trình.
Với chức năng và nhiệm vụ vô cùng quan trọng của bộ máy quản trị, có thể
nói rằng chất lượng của bộ máy quản trị quyết định rất lớn đến hiệu quả sản xuất kinh
doanh của cảng biển.
1.3.2.2 Lao động tiền lương
Lao động là một trong các yếu tố đầu vào quan trọng, nó tham gia vào mọi
hoạt động, mọi giai đoạn, mọi quá trình khai thác kinh doanh của cảng biển. Nếu ta
coi chất lượng lao động là điều kiện cần để tiến hành các hoạt động khai thác kinh
doanh ở cảng thì công tác tổ chức lao động hợp lý là điều kiện đủ để cảng biển tiến
hành sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Công tác tổ chức lao động cần tuân thủ các
nguyên tắc chung và sử dụng đúng người đúng việc, quyền lợi và trách nhiệm rõ ràng
sao cho có thể thực hiện nhanh nhất, tốt nhất các nhiệm vụ được giao, đồng thời phải
phát huy được tính độc lập, sáng tạo của người lao động có như vậy sẽ góp phần vào
việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của cảng biển.
Bên cạnh lao động thì tiền lương và thu nhập của người lao động cũng ảnh
hưởng trực tiếp tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của một cảng biển vì tiền lương là
một bộ phận cấu thành lên chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đồng thời
nó còn tác động tói tâm lý người lao động. Nếu tiền lương cao thì chi phí sản xuất
kinh doanh sẽ tăng do đó làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh, nhưng lại tác động
tới tính thần và trách nhiệm người lao động cao hơn do đó làm tăng năng suất và chất
lượng khai thác dịch vụ nên làm tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Còn nếu
17

mà mức lương thấp thì ngược lại. Cho nên doanh nghiệp cần chú ý tới các chính sách
tiền lương, chính sách phân phối thu nhập, các biện pháp khuyến khích sao cho hợp
lý, hài hoà giữa lợi ích của người lao động và lợi ích của doanh nghiệp.
1.3.2.3 Tình hình tài chính của doanh nghiệp
Doanh nghiệp có khả năng tài chính mạnh thì không những đảm bảo cho các
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục và ổn định mà còn
giúp cho doanh nghiệp có khả năng đầu tư đổi mới công nghệ và áp dụng kỹ thuật
tiên tiến vào sản xuất nhằm làm giảm chi phí, nâng cao năng suất và chất lượng sản
phẩm. Ngược lại, nếu như khả năng về tài chính của doanh nghiệp yếu kém thì doanh
nghiệp không những không đảm bảo được các hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp diễn ra bình thường mà còn không có khả năng đầu tư đổi mới công
nghệ, áp dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất do đó không nâng cao được năng suất
và chất lượng sản phẩm. Khả năng tài chính của doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp
tới uy tín của doanh nghiệp, tới khả năng chủ động trong sản xuất kinh doanh tới tốc
độ tiêu thụ và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, ảnh hưởng tới mục tiêu tối thiểu
hoá chi phí băng cách chủ động khai thác và sử dụng tối ưu các nguồn lực đầu vào.
Vì vậy tình hình tài chính của doanh nghiệp tác động rất mạnh tới hiệu quả sản xuất
kinh doanh của chính doanh nghiệp đó.
1.3.2.4 Cơ sở vật chất, kỹ thuật và công nghệ
Cơ sở vật chất kỹ thuật trong doanh nghiệp là yếu tố vật chất hữu hình quan
trọng phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, làm nền tảng quan
trọng để doanh nghiệp tiến hành các hoạt động kinh doanh. Cơ sở vật chất đem lại
sức mạnh kinh doanh cho doanh nghiệp trên cơ sở sức sinh lời của tài sản. Cơ sở vật
chất dù chiếm tỷ trọng lớn hay nhỏ trong tổng tài sản của doanh nghiệp thì nó vẫn có
vai trò quan trọng thúc đẩy các hoạt động kinh doanh. Nếu một doanh nghiệp có hệ
thống nhà xưởng, kho tàng, cửa hàng, bến bãi được bố trí hợp lý, nằm trong khu vực
có mật độ dân cư lớn, thu nhập về cầu về tiêu dùng của người dân cao…và thuận lợi
về giao thông sẽ đem lại cho doanh nghiệp một tài sản vô hình rất lớn đó là lợi thế
kinh doanh đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả cao.
18

Trình độ kỹ thuật và trình độ công nghệ sản xuất của doanh nghiệp ảnh hưởng
tới năng suất, chất lượng sản phẩm, ảnh hưởng tới mức độ tiết kiệm hay tăng phí
nguyên vật liệu do đó ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp có trình độ kỹ thuật sản xuất còn có công nghệ sản xuất tiên tiến
và hiện đại sẽ đảm bảo cho doanh nghiệp sử dụng tiết kiệm nguyên vật liệu, nâng cao
năng suất và chất lượng sản phẩm, còn nếu trình độ kỹ thuật sản xuất của doanh nghiệp
thấp kém hoặc công nghệ sản xuất lạc hậu hay thiếu đồng bộ sẽ làm cho năng suất,
chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp rất thấp, sử dụng lãng phí nguyên vật liệu.

Cơ sở lí luận và hiệu quả sản xuất kinh doanh cảng biển.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở lí luận và hiệu quả sản xuất kinh doanh cảng biển.docx

Similar to Cơ sở lí luận và hiệu quả sản xuất kinh doanh cảng biển.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở lí luận và hiệu quả sản xuất kinh doanh cảng biển.docx