SlideShare a Scribd company logo
1 of 58
1
GJEOPOLITIKA
ISLAME
Në botë jetojnë rreth 1.5miliard myslimanë
Ku 1.3miliard syni dhe 200milion shitë.
Besimi mysliman është përhapur kudo në botë dhe vijnë të
dytët pas atij kristian.
Ata janë të përhapur kryesisht në gadishullin e Arabisë ku
edhe është origina e këtij besimi.
Veç këtij i përhapur dhe shumicë është në
Turqi,Pakistan,Afganistan,Kashmir të Indisë, Sinkiang të
Kinës,vendet e Azisë qëndrore të ish Bashkimit
Sovjetik,Tartaristan dhe Kaukaz të Rusisë,Indonezi,Malajzi
si edhe në vendet e Afrikës veriore si Egjypt,Algjeri,Libi,
etj.I përhapur është edhe në Evropë si në
Shqipëri,Bosnjë,Sanxhak të Serbisë,Kosovë dhe në
minorancë në Macedoni.Gjitashtu në genocidin ndaj
2
myslimanëve në Evropë do fillojmë me rekonkistën në
Spanjë dhe më vonë në Serbi dhe Greqi.Do flitet dhe për
minoritetet e reja myslimane në Evropë si Itali,Germani,etj.
Historia e myslimanizmit.
Islamizmi lindi në Gadishullin Arabik.Para se të linde ky
besim në Arabi do të mbizotëronin besimet politeiste në
shumë zota dhe Arabët do të ishin të përçarë
Një qendër tregtare ishte Meka.Muhameti do u ofronte fiseve
arabe besimin në një zot monoteist..Pasuesit e tij quhen
myslimanë dhe feja islame.
Parimet e këtij religioni bazohen tek libri i shenjtë i tyre që
është Kurani.Sipas kuranit ndalohet kumari,alkooli.Njeriu
duhet të shkojë për haxhillëk,vlerësohet bamirësia,etj.
Ndërkohë që Evropën e kishte përfshirë erësira në Arabi në
mesjetë mbizotëronte drita e diturisë e vlerësuar edhe vetë
nga urani që thotë i vlerësuar është ai që lexon.
3
Arabët gjatë Muhametit u bashkuan dhe bënë pushtime të
mëdha duke ngritur mbretërinë e tyre që morri emrin
kalifate.Pas vdekjes së tij
morri fund edhe mbretëria e tij ku tani u ndanë në mbretëri
më të vogla.
Gjithsesi cultura dhe besimi islam do të përhapen gjithandej
Besimi islam si gjatë kohës së kalifatit edhe gjatë kohës së
sundimit osman dallohej për tolerancë ndaj besimeve të
tjera,por jo ndaj moralit dhe shthurjes.
Baza e ligjeve të tij ishte sheriati një libër me kode që
rregullonte jetën e arabëve.
Dhe toleranca ndaj fesë theksohej gjithashtu në
kuran.Respekto fenë e tjetrit theksohet aty.
Psh gjatë sundimit osman ortodoksët e patriarkanës së
Stambollit gëzonin liri të plotë.Kur u pushtua
Konstandinopoja asgjë nuk u shkatërrua nga trashëgimia
kristiane.
Ndërkohë që arabët ishin tolerantë ndaj feve të tjera e
kundërta ndodhi lidhur me qëndrimin e të tjerëve ndaj këtij
besimi.
Genocidi ndaj myslimanëve
Në fakt genocidi ndaj myslimanëve veçanërisht në Evropë do
të fillojë që me kryqëzatat.Që nga fjala kryqëzatë ose çlirimi
i varrit të krishtit nga të pafetë siç njihen ndryshe
myslimanët e vendosur në Jeruzalem.
Do të vazhdojmë pastaj me rekonkistën ose pushtimin
spanjoll.ku në atë kohë sapo ishte shpërbërë kalifati i
Kordovës.
Dhe vazhdojmë në fillim të shek të XIX ku në shtetet e reja të
krijuar në Evropë në Ballkan filloi një genocid i paparë.Do
fillojë me Malin e Zi kur u shpall si shtet gjys fetar i pavarur
dhe më pas me pashallëkun e Beogradit që kishte 30%
islamë dhe vetë qyteti 56% në shekXVIII,por pas shpalljes së
4
shtetit serb autonom ngelën më pak se 5% dhe pjesa tjetër
emigroi.
E njëjta gjë dhe në Greqi.Athina e shek XVIII kishte 30%
myslimanë,por më pas asnjë dhe me rradhë.Në Bulgari 50%
dhe më pas asnjë.
Vazhdojmë me rajonet e marra më vonë
Dhe në rajonet e dhëna nga traktati i Berlinit.
Në vilajetin e Nishit dhe Pirotit rreth 30% myslimanë dhe më
pas më pak se 5%.
Në jug në Tesali rreth 35% myslimanë dhe më pas vetëm
6000vetë në Larisa.
Genocidi do të vazhdojë me rajonet e dhëna në Konferencën
e Londrës ku do kemi shpërngulje nga Macedonia e dhënë
Serbisë
Ku nga 45% sot janë më pak se 30%. Nga rajonet e dhëna
Greqisë si pasojë e Marrëveshjes turko-greke të 1923 nga
45% që kishte Macedonia greke sot nuk ka asnjë, apo nga
Thrakia greke nga 65% sot janë më pak se 32%.Në Epir sdo
ketë fare myslimanë.
Dhe shpërngulja më e fundit ku si rrjedhojë e represionit të
regjimit komunist të Zhelu Zhelev nga Bulgari në Turqi në
1989 do të shpërngulen rreth 600mijë pomarkë që njihen
ndryshe bullgarët myslimanë që janë turqizuar nga
ndjenjat,por jo nga gjuha.
Si rrjedhojë sot nga 60milion banorë që ka Turqia rreth ¼
janë me origjinë nga Ballkani si 10milion shqiptarë ku
2milion nga Greqia dhe 8milion nga Kosova dhe Macedonia
1milion boshnjakë të ardhur që me dhënien e Bosnjës
Austro-Hungarisë,por edhe nga Sanxhaku i Serbisë, 2milion
pomakë të Bullgarisë,por edhe nga Macedonia Lindore,
3milion të ardhur turq nga Greqia që më 1923.
Gjithashtu kemi edhe 5milion myslimanë të shpërngulur nga
rajonet e tyre në ish Bashkimin Sovjetik.
5
RAJONET MYSLIMANE NË EVROPË
Bosnja
Me 52mijë km2 dhe 4milion banorë ku myslimanët zënë
rreth 48% të popullsisë,por për fat të keq ishin shumicë në
qytete dhe në fshatra ishin serbët dhe 17% kroate e 35%
serbe.Nga përqnidja e tokës rreth 10% e kishin kroatët
15%serbët dhe 20% myslimanët dhe 55% shtetërore.
Dhe më pas 20% kroate,42% myslimane dhe38% serbe.
Nga lufta serbët zotëruan 70%,myslimanët 15% dhe kroatët
15%.
Por në paqen e Dejtonit u krijua federata mylimane kroate
me 26mijë km2 ku 10mijë kroate dhe 16mijë boshnjake.Si
popullsi 1.6milion ku 1.2milion boshnjake,300mijë serbe dhe
6
100mijë kroate.Nga ana tjetër Herceg Kroatva me 1milion ku
500mijë kroate dhe 300mijë myslimane dhe 200mijë serbe
Si edhe republika serbska me 25mijë km2 dhe 1.5milion ku
1milion serbë,400mijë myslimane dhe 100mijë kroatë.
U gjet kjo zgjidhja pasi rajonet me shumicë myslimane të
Tuzlës dhe Bihaçit nuk kishin lidhje njëra me tjetrën.
Rreth 500mijë myslimanë janë me origjinë shqiptare,por
rreth 30mijë flasin sot shqip,kryesisht në Sarajevë dhe pjesa
tjetër Sllavisht.
Rajoni i Sanxhakut
Me 8000km2 dhe 500mijë banorë ku 260mijë myslimanë
dhe 240mijë serbë.
I ndarë mes Malit të Zi Bjelopolje,Rozhaje,
Plavë dhe Beranje e Plevje dhe Serbisë me Novi Pazar si
qendër,Sjenice,Novi Varosh, Prijepolje.
Më përpara ishin 75% myslimanë ku 40% shqiptarë dhe 35%
boshnjakë,por shpërngulja bëri që sot të jenë rreth 60%.
Minoritetet etnike myslimane.
Dhe këta janë në Maqedoni,Thraki greke dhe Bullgari.
Sot në Maqedoni rreth 30% e popullsisë është myslimane ose
më saktë 80mijë turq ose 4%
40mijë goranë ose si njihen ndryshe tërbesh dhe në
përqindje 2% dhe 520mijë shqiptarë ose 26%.Goranët
jetojnë në malësinë e Tetovës dhe Gostivarit dhe turqit rreth
Strumicës.Më përpara kanë qenë më shumë se 40%,por
40mijë shqiptarët myslimanë të rajonit të Manastirit
emigruan në vitet 60 dhe 80mijë pomakët e Maqedonisë
lindore emigruan që në 1912.
Rajoni i Thrakisë ka 3000km2 dhe 350mijë banorë ku
1/3turq.Më parë në këtë rajon të Greqisë myslimanët ishin
7
65%.Ndërkohë myslimanët e tjerë emigruan me kohë që në
1923.
Në Bullgarinë e jugut në Thrakinë jugore jetojnë sot rreth
600mijë pomakë si njihen ndryshe bullgarët myslimanë me
ndjenja turke.Një pjesë u shpërngulën që në 1933 dhe pjesa
tjetër në 1989 drejt Turqisë.
Minoritetet emigrante myslimane në
Evropën Perëndimore
Sot në Evropën perëndimore jetojnë mbi 10milion emigrantë
myslimanë si Germani 6milion ku 2.5milion kurdë,1.5milion
turq,500mijë shqipt dhe kosovarë,500mijë boshnjakë dhe
1milion të tjerë ose 6% e popullsisë germane,në Itali
1milion,në Francë 8milion shumica nga ish colonia e saj
Algjeria
Në Greqi 1milion shqiptarë,por edhe nga Azia,në Angli dhe
Spanjë afërsisht po aq.
Ata kërkojnë të respektohen të drejtat e tyre kulturore dhe
religjioze si psh në Greqi të drejtën e ngritjes së xhamisë në
Athinë që për grekët është herezi në mes të kryeqytetit të
tyre.
LINDJA E MESME
Me termin Lindje e mesme quajmë rajonin që shtrihet mes
Turiqsë dhe Indisë.Këtu përfshihen
Irak,Iran,Siri,Jordani,Izrael,
Palestinë.Arabi Saudite,etj.Popullsia të trajtojmë vetëm
rajonet që janë në konflikt.
Si rajon ka 60milion banorë dhe 3milion km2.Dhe si gjë të
përbashkët kanë gjuhën arabe përveç hebrenjve.Këtu
përfshihen shtetet e Arabisë Saudite,Iran,Irak,
Kuvajt,Jemen,Oman,Bahrejn.Izraeli është besim hebre,Irani
sektit mysliman shit dhe Iraku mbi 60% shit dhe të tjerët janë
syni me qendër në Arabi Saudite.Por liga arabe është më e
8
gjerë.Ajo përfshin edhe Afrikën e veriut,për shkak të besimit
mysliman.
Kurse vetë organizmi i naftës OPEK që është burimi kryesor
jetese përfshin edhe Venezuelën dhe Kolumbinë që janë dy
shtete
ameriko-latine.Kontraditat brenda shteteve arabe kanë qenë
të mëdhaja.Kujtojmë këtu dallimet në luftën e Gjirit në vitet
90 apo veçanërisht pas ngjarjeve të 11shtatorit.
Kujtojmë këtu që gjatë luftës së ftohtë veç Arabisë saudite që
ishte pro amerikane të tjerët ishin pro sovjetike.Kujtojmë
këtu që edhe ato individë që Amerika i përkrahu për një
moment pasi merrnin pushtetin ktheheshin kundra saj.
Gjithsesi këto divergjenca i kanë origjinën në sfondin e
lashtësi.
Prandaj edhe do flasim nga frigas,hebrenj,
fenikas dhe filistinë deri në kohërat e sotme si problemi kurd
dhe armen.
LINDJA E MESME NË LASHTËSI
Në lashtësi në këtë rajon banonin frigët,
asirianët,fenikasit,persianët,etj.
Frigasit.
Frigia është një rajon në Turqinë e sotme.
Sipas Sami Frashërit frigasit,trakët dhe ilirët janë një popull i
trungut pellazgjik.Merren me lundrim.Madje ata krijuan një
coloni që quhet Lidi dhe qendër e saj ishte Troja ose
Smirnium ose Izmiri i sotëm.Ishte kjo arsyeja që i përkisnin
një trung që ilirët në luftën trojane mbajtën anën e trojanëve
dhe jo të akeasve.Frigasit janë parardhës të armenëve.
9
Ishin degë e popullsisë semite kanane.Jetonin në rripin mes
maleve të Libanti dhe detit mesdhe.Të kufizuar nga malet
shfrytëzuan
detin si burim jete.Nuk patën arritjet si qytetërmet e tjera.
Fenikasit
Dallohen në sistemin e shkrimit të ri ku një pjesë e morrën
dhe grekët.Të përmendur anijet fenikase.Krijuan coloni ku
më e rëndësishmja Kartagjena në brigjet e Tunizisë së
sotme.Madje të përmendur luftërat punike mes Kartagjenës
dhe Romës në lashtësi.
Filistinët
Filistinët në fakt janë parardhës të palestinezëve të sotëm të
përzier me arabë
Lufta mes hebrenjve dhe atyre është një luftë qytetërimi që
në lashtësi,ku më vonë ishte dallimi fetar.Filistinët merreshin
me metalurgji dhe zejtari
Hebrenjtë
Në jug të fenikasve ishte një vend i banuar nga judenjtë.Këto
tribu ishin nomade.Gjuha ishte
hebraishtja e lidhur me fenikasen dhe shkruar me të njëjtin
shkrim.
Si burim historik merret nga bibla.
Historia e tyre fillon me klanin patriarkal të Abrahamit.Rreth
viteve 1800pes ai udhëhoqi njerëzit e tij nga qyteti Uhr në
sumer në tokat e Kananit ku edhe u vendosën.Rreth viteve
1700 për shkak të urisë shumë hebrenj nën udhëheqien e
Josifit shkuan në Egjipt dhe u vendosën aty ku u morrën me
bujqësi dhe blegtori.Por faraonët filluan ti kthejnë ata në
skllevër
Në 1290 hebrejnjtë e Egjiptit për ti shpëtuar skllavërisë
shtegtuan sërish në Kanan.Në krye ishte Moisiu.Ai premtoi
tokë të sigurtë ku do të jetonin të lirë.Kemi këtu dhjetë
porosità e Moisiut që janë dhjetë ligjet e tij. Ishte toka e
premtuar nga zoti sipas hebrenjve.
Por deri në themelimin e mbretërisë hebrenjtë do të kalojnë
disa luftëra.Armik i tmerrshëm i tyre ishin filistinët që ishin
vendosur në këto treva rreth 117 pasi ishin shpërngulur nga
Azia e vogël
10
Mbretëria e parë u themelua në 1020pes dhe mbret i parë
ishte ushtari Saul.Martesat e përziera u ndaluan.
Në 1000-960 sundoi Davidi.Ai siguroi fitoren e plotë mbi
filistinët një armiqësi që do zgjasë tërë jetën.
Gjatë Solomonit djalit të tij mbretëria arriti fuqi të plotë
politike dhe ushtarake.Kur Solomoni vdiq mbretëria u nda në
dy pjesë veriore dhe jugore.Izraeli më pas u pushtua nga
asirianët.
Kur persianët pushtuan Babiloninë lejuan izraelitët të
rivendosen në Jeruzalem.Më pas u pushtua nga grekë dhe
romakë.Në 66-70 u bënë rivolta ndaj romakëve ku
Jeruzalemi i shkatërrua nga sulmet mizore.
Asirianët
Asiria shtrihet në veri të Mesopotamisë mes lumenjve Tigër
dhe Eufrat aty ku shtrihet Iraku i sotëm.Kulmin e arriti me
Babiloninë dhe ligjet e Hamurapit që ishin shumë të rrepta
dhe rol në këtë forcim luajti ushtria,
por luftërat kërkonin ushtarë.Më pas u nda në dy pjesë
Babiloni dhe Medi.
Persianët
Në Azinë e Mesme jetonin popuj gjysëm nomadë bujq që
përqëndrohen në zonat më pjellore.Dhe kjo ishte
Persia.Kulmin e arriti me Kirin dhe Darin ku u pushtua edhe
Travia.
Por pengesa pati gjatë pushtimit të grekërve ku edhe filloi
tërheqia.Përmendim këtu betejën e Maratonës.Vetë feja e
tyre është politeiste në shumë zota dhe besojnë te rimishërimi
ose ringjallja.
Fetë monoteiste
Ndryshe nga popujt e tjerë të Lindjes së Mesme si babilonas
dhe egjiptian që besonin në shumë perëndi hebrenjtë besonin
në një zot.Dhe feja e tyre quhet judeizëm.Sipas kësaj feje
zoti sjell gjithmonë të dërguar që janë profetët.Por ata
pranojnë si të dërguar vetëm Mosiun dhe Jezu krishtin nuk e
njohin si Mesia apo shpëtimtari.nga kjo fe e tyre e kanë
origjinën edhe kristianizmi dhe myslimanizmi.
Kështu në Bibël Eva,Adam,Moisi ku përfshihet edhe dhiata e
vjetër dhe në Kuran Hava,Adem dhe Musa.
11
Në kohë kur shoqëria skllavërpronare kishte rënë në krizë të
plotë morale dhe politike dhe shpëtimi nuk shihej veçse nga
zoti dhe qielli ishin këto rrethanat që bënë të lindte
krishtërimi si filosofi fetare.
Këtu u gërshetuan besimet e vjetëra si mëshirimi i persianëve
dhe mbi të gjitha feja monoteiste e hebrenjve.Fliste për
shpëtim dhe
U pranua edhe nga të varfërit.Baza janë bibla me dy pjesë
dhiata e vjetër dhe e re.Besojnë te friniteti ati biri sopirti.U
ligjërua nga Konstandini në shek Ives.
Por sipas një feje tjetër që ishte ajo islame thuhet se vërtet
zoti dha bekimin djalit të Abrahamit Isait që janë degë e
izraelitëve,por më pas për shkak të gabimeve i kaloi bekimi
djalit që ai kishte me shërbyesen Ismailit që janë degë e
arabëve.Ajo si fe lindi në Mekë një qendër tregtare dhe
panairesh në lindjen e Mesme në Arabi Saudite.Themelues
ishte Muhamedi.Ajo lindi si filosofi fetare në mesjetë si
nevojë për të bashkuar fiset arabe tek diçka kundër fiseve të
tjera nomade dhe për të thyer politeizmin dhe idhujt shumë
zotër.
Një fe tjetër ose më saktë një sekt fetar me bazë në lindjen e
Mesme është ajo bekashiane ose shite.Përmendim këtu
qerbela,luftërat,etj.
Themelues Abaz Aliu.Ata në fakt janë më pak të dhunshëm
se sekti tjetër fetar mysliman syni.
Lindja e mesme në mesjetë.
Në fillim e tërë lindja e mesme si kryqëzim rrugësh lindje
perëndim u vu në fillim nën sundimin persia si e përmendëm
më lart.
Më pas nën sundimin e Aleksandrit të Madh të
Maqedonisë.Vijmë më vonë nën sundimin romak.Pas ndarjes
së perandorisë romake do të kalojë nën sundimin
bizantin.Pas shek VIIIes në sundimin arab të kalifateve.
Më pas do të pushtohet nga kryqëzatat që synim kryesor
sipas tyre kishin çlirimin e varrit të Jezu Krishtit në
Jeruzalem nga të pafetë dhe të pafe sipas tyre ishin
myslimanët.
12
Më pas do të kalojë nën sundimin e Perandorisë Osmane dhe
pas 1918 kur u shpërnda kjo perandori një pjesë do të kalojë
nën sundimin anglez dhe një pjesë nën sundimin francez.
LINDJA E MESME NË KOHË MODERNE
Israeli dhe Shtetet arabe
Në vitet 70pas krishtit romakët pushtuan Jeruzalemin.Nga
atëherë deri 1948 toka e Izraelitëve gjithmonë ishte pjesë e
disa perandorive të mëdha si
romakëve,bizantinëve,arabëve,kryqëzatave,mamlukëve apo
otomanëve.Në 1918kur perandoria ottomane ra liga e
kombeve ia lidhi atë së bashku me Irakun,Jordaninë dhe
Palestinën Britanisë si mandat dhe Libanin e Sirisë
Francës.Represioni i kishte bërë izraelitët të qëndronin së
bashku.Kongresi sionist në Zvicër shfaqi ambicje.
13
Deklarata e Balfurit dhe mandati
britanik
Qeveria britanike simpatizonte lëvizjen sioniste.Në 1903 kur
çifutët rusë vuanin represionin Çamberlain sugjeroi tokë në
Uganda për ta.Por Balfur paraqiti një deklaratë për kthimin e
çifutëve në shtëpi dhe krijimin e një shteti sionist aty në
Palestinë.Britanisë iu dha mandati i Palestinës në
Konferencën e San Remos në 1920.Këshilli i San Lidhjes së
Kombeve e ratifikoi atë dhe deklaratën e Lidhjes së
Kombeve.
Imigrimi çifut
Në 1922 jetoni 84000çifutë në Palestinë ose 11% e
popullsisë.Si pasojë e persekucionit në Germani numri i tyre
u rrit.Në 1937 komisioni Peel rekomandoi ndarjen e
Palestinës në shtet arab dhe shtet izraelit.
Simpatia për mbijetesën e çifutëve nga nazistët bëri të
rriteshin kërkesat në përkrahje të tyre
Krijimi i Izraelit
Mandati britanik ishte deri 1948 dhe Britania në këtë territor
nuk kishte dëshirë të zgjaste më shumë zotërimin e saj.Një
komitet special vendosi që 2/3 të ishte për izraelitët dhe 1/3
për Palestinën dhe Jeruzalemi si rajon ndërkombëtar.Arabët
nuk e pranuan dhe izraelitët po.Për 24orë rajoni u pushtua
nga arabët.Por në përkrahje nga amerikanët izraelitët fituan
më shumë toka sesa u takonin.Rreth 1milion arabë u larguan
nga tokat që i përkisnin izraelitët dhe ata u bënë shumicë aty.
Qeveria e Izraelit
Në 1949 izraelitët zgjodhën Knesetin ose parlamentin e
tyre.Qenë dy parti laburiste dhe unioniste.Të drejtë për votim
e kishte çdo njeri mbi 18vjeç dhe parlamenti kishte 120
vende.Gra dhe burra bënin pjesë në ushtri..Krijoheshin
kibutzet fermat kolektive dhe pranohej emigrimi.
Izraeli dhe fqinjët
Për 30vjet Izraeli nuk u njoh nga arabët.Në 1950 deklarata
triplaëshe Angli,Francë dhe SHBA tentoi të njohë
ndërkombëtarisht shtetin e ri izraelit që dështoi pasi B.S
përkrahu ushtarakisht shtetin egjiptian kundër atij izraelit në
1955.
14
Lidhja egjyptiane
Në shek XIX interesat britanike ishin së pari në Egjypt
ekonomike dhe kjo kishte të bënte
me kanalin e Suezit madje pati edhe probleme kur kjo firmë
falimentoi.Në 1922 protektorati u zëvendësua nga një
monarki konstuticionale e mbretit Fuad dhe djalit të tij Faruk
deri 1952.
Pas luftës nacionalistët britanikë i mëshuan kërkesës që
britanikët të linin kanalin e Suezit për shkak të përkrahjes së
tyre pro izraelitëve.Në qershor 1952 Faruk u rrëzua si pasojë
e një revolucioni dhe shkoi në egzil.Naser premtoi
socializëm dhe përkrahu B.S. Britanikët lanë Sudanin në
1953 dhe zonën e kanalit në 1954 me evakuim final në 1955.
Suezi dhe lufta e 1956
Në shtator 1955 Egjypti shpalli një marrëveshje me
Çekosllovakinë dhe u duk se do lidhej me bllokun lindor,por
në dhjetor 1955 banka botërore dha një kredi dhe SHBA bëri
një investim aty.Por kushti ishte që ndihma do të jepej dhe
Nastri të tërhiqej nga blloku komunist që ai nuk e pranoi dhe
si rrjedhojë tërë firmat perëndimore u tërhoqën.
Me mbështetjen ruse ai sulmoi Izraelin ku u bashkuan edhe
Siria me Jordaninë.Por Izraelitët pushtuan Sinain.Anglo
francezët lëshuan një ultimatum për tërheqie..Diplomacia
ishte intensive që çoi armëpushim në 1956.
Konflikti vazhdon
Mgjth konflikti mes Izraelit dhe fqinjët vazhdoi.Në 1964 u
themelua O.Ç.P ose Organizzata për Çlirimin e Palestinës.Në
1966 kufiri sirian u bë pjesë e bombardimeve.Naser foli për
tërheqie.Në 1967 ndodhi edhe një luftë gjashtë ditore që pati
rrjedhoja të mëdha.
Në 1973 Egjipti dhe Siria lançuan një sulm të ri kundër
Izraelit.Lufta nuk po zgjidhte asjgë.Humbja ishte miliona
dollarë dhe mijëra të vdekur.
Sadat dhe pranimi i Izraelit
Në 1974 Sadat pasuesi i Naserit pas vdekjes së tij në 1970
urdhëroi qartësimin e pozicionit në lidhje me bllokimin e
anijeve në kanalin e Suezit.Egjyptianët dhe sirianët u
tërhoqën nga pozicionet e tyre të 1973.
15
Qendra e re e sulmeve palestinese u bë Libani.
Në 1977 Sadat ndryshoi nga pozicioni i tij.Ai ishte më
stimulant kundrejt paqes.Madje ai foli edhe për njohje të
Izraelit që u dënua nga vendet arabe.
Vetëm në 1978 me ndihmën e presidentit Carter u arrit
marrëveshja në Kejp Dejvid ku Egjipti njohu Izraelin dhe
Izraeli u tërhoq gradualisht nga gadishulli i Sinait.Madje
pranoi edhe program vetëqeverisës për rripin e Gazës dhe
Bregun perëndimor të lumit Jordan.
OIL&OPEC
Nafta është arma e vetme e Lindjes së Mesme..Këto vende
krijuan OPEC ose Organizzata e Vendeve Eksportuese dhe
Prodhuese e Naftës.
Çdo vendim i kësaj organizate kishte efekt në ekonominë
botërore.
IRAN
Influencat e huaja
Irani i shek XIX i quajtur Persi ishte një perandori feudale
shkretinore dhe misioni ishte tregtar.Britania ndërtoi një
linjë telegrafie që kalonte mes Evropës dhe Indisë ku kalonte
edhe përmes Iranit..Për 60vjet e pati shoqëria anglopersiane e
naftës.Britanikët investuan 2milion paund.Ndërkohë pesë
provincat veriore të Iranit ranë nën influencën ruse që u
detyruan ta njohin edhe anglezët me anë të një marrëveshje
me rusët në 1907.
Lufta e parë botërore ishte një periudhë kaotike në politikat
iraniane parlamenti që u krijua në 1906 u bë i korruptuar dhe
inefektiv.dhe familjet tradizionale u ristabilizuan.Në 1925
erdhi në krye Rezah Shah.Ai reduktoi fuqinë e mullahëve
dhe modernizoi komunikimin duke hapur hekurudhën e parë
në 1938.Rinegocioi me shoqërinë anglopersiane të
naftës.Frika nga komunistët e bëri të lidhej me gjermanët në
1939.Pas invazionit aleat në 1941 Rezah Shah kapitulloi në
favor të djalit të tij Rezah Pahlavi
Rusët premtuan se do të linin provincën e okupuar të
Azerbazhanit pas luftës dhe shpresonin të kthenin Iranin në
satelit të tyre dhe duke nxitur lëvizjen comuniste në këtë
shtet dhe lëvizjen separatiste kurde.
16
Nga ana tjetër në 1954 u vendosën lidhja normale me
Britaninë duke kënaqur për naftën edhe nacionalistët.
Revolucioni i brendshëm
Prej 1961 shahu kishte stabilizuar politikën
e tij të pavarur.Nga ana tjetër në 1962 doli ligji për reformën
agrare duke thyer rendin feudal.Në 1963 ai tentoi me
referendum të kryejë revolucionin e bardhë.Të ardhurat nga
nafta të Iranit u rritën.Por në vitet 70 u rrit inflazioni.Metodat
diktatoriale të shahut shtuan armiqësinë.Udhëheqësi radikal
islamik Komneni priste në egzil në Paris derisa në 1979 ai
hyri në Teheran dhe shahu emigroi.Ai shpalli gjyqin islamik
dhe bazë Kuranin
Lidhjet me perëndimin u ashpërsuan derisa SHBA la
ambasadën.Pushtimi rus në Afganistan shtoi tensionin dhe
rezikoi paqen dhe diplomacinë në botë.
Shkurt në shifra mes
Izraelit&Palestinës
Rajoni që pretendojnë të dy palët ka një sipërfaqe prej
25000km2.
Në 1945 kongresi amerikan adoptoi një rezolutë për kthimin
e hebrenjve në tokën e premtuar dhe kjo në shenjë respekti
ndaj vuajtjeve të tyre në regjimin nazist mes të cilave edhe
6milion viktima si edhe në sajë të ndikimit të lobit çifut në
SHBA prej 20milion vetësh.
Nga ana tjetër komunuelthi mbështeti krijimin këtij shteti
izraelit.
Por administrata britanike nuk nxiti OKB në ndërmarjen e
ndonjë plan veprimi.Në atë kohë rreth 3% epopullsisë
amerikane ishin me origjinë hebreje
Lufta bëhej e gjallë edhe në OKB ku arabët kishin fituar
përkrahjen e sovjetikëve.
Madje edhe Kuba edhe Greqia votuan kundër kërkesave
amerikane.
Edhe Vatikani ishte kundër ndarjes.Në fund 33votuan pro
dhe 13kundra dhe 1o abstenuan.Nga 10400milje të palestinës
ose 25mijë km2 6120milje iu dhanë Izraelit ku 3670milje
katrorë i përkisnin shkretëtirës së Negevit.Ky shtet kishte
500mijë izraelitë dhe 350mijë arabë ku 92 mijë jetonin në
17
Tiberia,Safed,Haifa dhe Bet Shean ku 40mijë ishin beduin në
Negev.Çekosllovakia,Bolivia
Panamaja dhe Filipine u lejuan të implementonin rezolutën
Në maj 1948 Britania njoftoi evakuimin.Arabët deklaruan
luftë.Për një javë 90arabë të vrarë dhe 80çifutë por edhe
7anglezë paqëruajtësNë 9janar 1948 100arabë sulmuan
izraelitët në veri.Nga ana tjetër britanikët refuzonin çifutët të
formonin milicinë e tyre.Ata u detyruan të importonin armë
nga SHBA,Rreth 350mijë arabë emigruan nga Bregu
perëndimor Izraelitët filluan të marshonin mbi damask,Kajro
dhe Aman dhe këtu filloi ndërhyrja sovjetike.Vendi ndodhej
në prag të lufte të re botërore.Totalisht Izraeli humbi 1000 të
vrarë
Jeruzalemi u unifikua dhe Sinai,Golan dhe Gaza iu dhanë
izraelitë.Nga ana tjetër SHBA për të tërhequr Izraelin pas
marrëveshjes me Egjyptin për Suezin bëri bllokadë armësh
ndaj tij.Nga ana tjetër 60mijë arabë u lejuan të
kthehen.Vetëm në marrëveshjen e Kemp Dejvid u pranua
tërheqia e Izraelit nga Sinai si edhe autonomia dhe lëvizja e
palestinezëve në Gaza dhe Bregun Perëndimor,por jo në
Jeruzalem që OKB e shpalli neutral dhe izraelitët e shpallën
shtet të tyren.
Kur O.K.B e ndau në dy shtete në 1948 kishte
1500000banorë ku 500000izraelitë dhe 1000000palestinezë
dhe në 80% të tokës ishin pronarë palestinezët dhe 20%
izraelitët.
Në planin e 1948 u vendos që Izraeli të kishte 14000km2 dhe
800000banorë ku 450000izraelitë dhe 350000palestinezë ku
do ishte kryesisht në shkretëtirën e Negevit.
Kurse Palestina do të kishte 11000km2 dhe 700000banorë ku
650000palestinezë dhe 50000izraelitë.
Mgjth ishte shkretëtirë Izraeli e pranoi paqen,
kurse Palestina jo.Shteti i Izraelit ndërtoi irrigracione aty
dhe u morr me bujqësi.
Aktualisht edhe në sajë të përkrahjes së lobit çifut në
Amerikë Izraeli e zgjeroi territorin duke përfshirë edhe
lartësitë Golan dhe 27000km2
18
Më parë kishte pushtuar edhe Gadishullin e Sinait dhe
Libanin e jugut, por që
u tërhoq.
Ndërkohë trojet palestineze aktualisht janë rrudhur
shumë.Edhe palestinezi më ekstremist nuk pretendon sot më
shumë se
8000km2 dhe kryesisht rripin e gazës dhe Bregun Jordan si
edhe Jeruzalemin perëndimor të banuar me shumicë arabe.
Organizata e Palestinës dhe udhëheqësi i saj Jaser Arafat nga
nuk e njohim shtetin izraelit sot kanë rënë në bisedime. E
vetmja organizata që nuk e njeh është Hamas e përkrahur nga
sirianët që sot është në pushtet në Palestinë.
Izraelitët nga ana e tyre kanë pranuar të tërhiqen nga lartësitë
Golan.
Gjatë luftës së ftohtë izraelitët përkraheshin nga Amerika dhe
arabët nga sovjetikët
Pas luftës bisedimet më serioze kanë qenë ato të 1996 me
ndërmjetësinë e ish presidentit amerikan Bill Klinton.
Marrëveshja që u arrit ishte që të krijohej shteti palestinez në
Gazë dhe Jordan si edhe Jeruzalemin perëndimor ta kishin
palestinezët ,përveç nëntokës së tij që ishte trashëgimi
izraelite dhe i takonte atij ose në 7000km2
Por Arafati nuk e pranoi dhe vrasja e Shimon Peresit nga
ekstremistët izraelitë ndryshoi gjithçka.
Ardhja e ekstremistit Sharon gjeneralit të Sinait si
kryeministër i Izraelit bëri që veprimet të ecin
ngadalë.Kështu ai në bisedimet e Peresit ishte për një shtet
palestinez vetëm në 70% të Gazas dhe 50% të Jordanit ose në
rreth 3000km2.Gjithsesi drita jeshile është road map ku
aktualisht Palestinës i janë lëshuar rreth 2000km2.
19
Izraeli &Palestina
Totalish me 28250km2 dhe 5milion banorë ku 80%çifutë dhe
15% arabë mes të tjerave edhe 3000grekë
Dhe besimi izraelitë dhe arabët që janë myslimanë,pra 15%
si edhe 1% katolikë
Në shtetin izraelit prej 20700km2 jetojnë rreth 700mijë
arabë.
Rajonet e Izraelit janë
Seterionale me Nazaret qendër dhe
3200km2 dhe 750mijë banorë
Haifa me 900km2 dhe 600mijë banorë
20
Qëndra me 1200km2 dhe 1milion banorë
Tel Aviv me 200km2 dhe 1milion banorë
Jeruzalemi vetë 600km2 dhe 600mijë banorë ku 200mijë
palestinezë dhe 400mijë izraelitë ku më parë në tërë rajonin e
Jeruzalemit kishte vetëm 1/3 izraelitë.Dhe kjo ishte përqindja
më e lartë
israelite në rajonet e Palestinës.Aktualisht Palestinezët
kërkojnë të shpallin si kryeqyet të tyren Jeruzalemin
perëndimor me 200km2 dhe 200mijë banorë ku 150mijë
palestinezë dhe ngelet Jeruzalemi lindor me 400km2 me
400mijë banorë ku 50mijë palestinezë dhe shumica
izraelitë.Por ndarja e tij nuk është pranuar nga hebrenjtë që e
kanë shpallur kryeqytet të tyren,por nuk njihet nga bota që e
njeh si qytet neutral i hapur për të gjithë.
Ber Er Sheva me 14mijë km2 dhe550mijë banorë ku këtu
aktualisht është
përqindja më e madhe arabe rreth 40% e popullsisë.
Rajonet palestinese janë
Rripi i Gazës
Me 400km2 dhe 700mijë banorë ku 95% arabë dhe 98%
myslimanë
Bregu perëndimor
Me 6000km2 dhe 1milion banorë ku 88%
arabë dhe 12%izraelitë kryesisht kolonë.
Si besim 82% myslimanë dhe 11% izraelitë
dhe 7% kristianë.
Këto dy rajone sot kanë autonomi.
Rajone të tjera arabe të pushtuar nga Izraeli kanë qenë
Lartësitë Golan me 1300km2 dhe 20mijë banorë që më pas i
janë dhënë Sirisë.
Libani jugor me 3000km2 dhe 200mijë banorë që u pushtua
në 1980 pas luftës civile në Liban dhe në vitet 90 iu rikthye
atij.
Komuniteti hebre në Shqipëri dhe mardhëniet Izrael
Shqipëri
Në fakt shumë hebrenj ashtu si kudo nëpër botë janë
shpërndarë edhe në Ilirinë e Lashtë.Origjinën mërgimi i tyre
në botë e ka atëherë kur apostuli Pjetër vendosi të
21
shpërndahej në botë.Madje qendrat më të hershme të besimit
janë sinagogat të cilat ngrihen pranë një vendi të lartë ose
druri.
Eksodi i parë i hebrenjve sipas Dh.Qiriazit në Krishtërimi në
Shqipëri ndodhi në vitet 60 pes.Ata lanë një koloni dhe në
trevat e Albanëve.E padiskutueshme është që në një nga këto
streha të hebrenjve të mos jetë strehuar apostuli Paul.Për
gjurmë hebraike në Shqipëri dëshmojnë dhe emrat me
origjinë izraelite në mesjetë si Zhiti,Kofina,etj.Pas
rekonkistës në Spanjë shumë hebrenj u shpërndanë përsëri në
Evropë edhe si rrjedhojë edhe në Shqipëri.
Gjithsesi në Shqipëri ato dokumentohen që në shekXIII në
disa qytete kryesore. Në fund të shek XV si pasojë e sulmeve
të inkuizicionit spanjoll vijnë dhe strehohen në Shqipëri .Ata
merreshin kryesisht me tregti.Mendohet se janë vendosur në
lagjen Kala.Ka patur edhe sinagoga që e vërteton fragmenti i
një rozoni me yllin e Davidit që ruhet sot në Muzeume Sipas
Visarjon Xhuvanit bëhej fjalë për vendbanime të mëdhenj
hebrenjsh në qytetet e Perandorisë Osmane.Ata kishin një
sinagogë që nga turqit u përdor si han me emrin Hani
Shehetilës.Në vitin 1930 janë gjetur monedha ari me simbole
hebraike. Në Xibrakë të Belshit ndodhet një gur varri me
emrin Varri i çifutit
Izraelitët për shkak të përndjekjes nga osmanët përkrahën
edhe pavarësinë e Shqipërisë.
Ndoshta Shqipëria ishte i vetmi vend në botë që në luftën e
dytë botërore popullsia çifute jo vetëm nuk do të
pakësohej,por do të shtohej.
Nga 800vajti në 2000.
Pra si rrjedhojë do të gjente strehim në familjet
shqiptare.Dhe këtu nuk përjashtoheshin familjet myslimane
dhe kristiane pa dallim religioni. Përmendim mes të tjerave
edhe intelektualë si Vasil Nosi që ndihmoi Mark
Menahemin,Qemal Karaosmani,Destan Kurmaku,Niko
Piluri,etj që strehuan dhe shpëtuan shumë familje hebreje.
Gjatë 50vjetëve dhanë kontribut në kulturë si aktorja Anisa
Markajan.
22
Sapo ndodhën proçeset demokratike në Shqipëri ata pak
izraelitë që kishin ngelur në Shqipëri gjatë rregjimit
komunist pas 90 emigruan në vendin e tyre amë në Izrael.Ata
theksuan gjithsesi se mgjth nuk praktikuan ritet judaiste nuk
kishin përjetuar asnjë ndjenjë antisemitizmi.Madje shumica
ishin me arsim të lartë.Avioni i parë mbërriti në Izrael më
4Prill 1991.Aktualisht sot nga 2000 nuk janë më shumë se
200.Por kanë zbrazur qytetet bregdetare shqiptare ku ishin
vendosur dhe janë vendosur në qytetet bregdetare
israelite,kryesisht në kryeqytet Tel Aviv.
Lidhur me mardhëniet shqiptaro israelite theksojmë se si
rrjedhojë kanë qenë të mira.
Madje edhe gjatë pushtimit nazist qeveria naziste nuk
ndërhyri ndaj qeverisë kuislinge për të keqtrajtuar çifutët.
Mardhëniet u ftohën ku qeveria comuniste nuk njihte shtetin
izraelit dhe ishte më shumë se çduhet pro arab për shkak të
ideologjisë
Edhe në sajë të urrejtjes ndaj grekërve që çuan në furrë
40mijë çifutët e Selanikut gjatë luftës së dytë botërore si
edhe mardhënie jo të mira me lobin serb lobi çifut kanë qenë
një simpatizant i çështjes shqiptare
Diaspora israelite në botë në shifra
Viti 70es ishte viti kur ra Jeruzalemi në duart e romakëve dhe
u bënë reprezalje të shumta.
Ky ishte viti i shpërndarjes së izraelitëve në botë.Sipas
Biblës ishte një hakmarrje e zotit ndaj hebrenjve që
tradhëtuan birin e tij Jezu Krishtin.Shekulli XIII-XIV ishte
faza e dytë e emigrimit izraelit në botë pasi rreth kjo erdhi si
rrjedhojë e rekonkistët si njihet ndryshe ripushtimi i Spanjës
nga kristianët.Hebrenjtë u vendosën në qytete bregdetare dhe
u morrën me tregti.Ndërkohë ka pasur disa ide për
sistemimin e tyre.Një ide ishte në Uganda.
Edhe Zogu u përfshi në këto tratativa kur kërkoi të lëshonte
200mijë ha tokë për strehimin e tyre.
Por nuk pranuan vetë ata pasi kërkuan në tokën e premtuar
dhe për ta toka e premtuar ishte Palestina ku siç e dimë pas
luftës në 1948 u dyndën nga të katër anët e botës dhe u
23
morrën aty me irrigazione dhe bujqësi duke e bërë Izraelin
parajsë në shkretëtirë.
Janë racë shumë e zgjuar.
Përmendim këtu si dasporë më të fuqishme atë në Britani që
ka patur ndikime edhe në qeveri.Diasporë e fuqishme
tregtare ishte ajo e Selanikut që emigroi pas luftës pasi
grekët i keqtrajtuan gjatë luftës së dytë botërore.
Diasporë e pasur ishte edhe ajo në Germani.
Ishte xhelozia e Hitlerit për ta ,dhe disa probleme personale
që bënë të shpërthente genocidi i tij ndaj tyre.
Mbi 6milion izraelitë të shfarosur në luftën e dytë botërore.I
vetmi shtet që nuk pati zbritje
por rritje ishte Shqipëria.
Pas lufte përmendim si diaspora të fuqishme israelite në botë
atë të SHBA me 20milion.
Edhe në Rusi ka një republikë autonome të hebrenjve,por
shumica kanë emigruar pas luftës në Izrael.Diaspora israelite
në vendet arabe emigroi pas luftës në shtetin amë nga frika e
represionit.ME origjinë israelite në botë llogariten sot rreth
30milion vetë.
Kështu në Amerikë 5280000
Ish B.S 1milion
Francë 494000
Argjentinë 395000
Kanada 372000,
Britani 298000.
Edhe popullsia e Izraelit është më e ulët se ajo e diasporës në
SHBA.
Izraelitët janë i vetmi komb që nuk kemi me origjinë dhe të
asimiluar dhe dallohen nga një kapele që mban sipër.
Aq të forta janë lidhjet mes tyre sa i rrisin çmimin aq shumë
tokës saqë duket e papërballueshme për ta dhe e ulin për ta
blerë vetëm patrioti i tyre
Problemi kurd
Në Turqi jetojnë në 30000km2 me 6000000banorë ku 60%
janë kurdë ku janë kryesisht rreth liqenit Van
Në Irakun verior rreth Kirkurkut në 3 provinca me
25000km2 me 3000000banorë ku 2000000kurdë
24
Në Iran me 15000km2 me 4000000banorë ku 3milion kurdë.
Rusët tentuan që për të tërhequr Turqinë dhe Iranin të
krijonin një shtet kukull kurd.
U përhap si problem kur gjykata turke vendosi të dënojë me
vdekje udhëheqësin e
Partisë Punëtore Kurde një parti komuniste që në Turqi njihet
si terroriste dhe dënimi i tij me vdekje hasi në kundërshtimin
e organizmave ndërkombëtarë
Gjithashtu edhe regjimi i Sadam Huseinit në Irak i ka
keqtrajtuar kurdët që jetonin në territorin e tij.Pas rrëzimit të
tij atyre u është dhënë një autonomi,por u është mohuar
shkëputja dhe pavarësia,pavarësisht se ndihmuan forcat
aleate për rrëzimin e Sadamit.
Problemi armen
Armenët janë një popullsi që shumë i quan trashëgimtarë të
frigasve të lashtë.Kanë fenë e tyre të veçantë ortodokse.
Jetojnë në republikën e Armenisë me 2milion
banorë ku 1.5milion armenë me 20000km2
Jetojnë në rajonet në Turqi dhe kufi me republikën armene
me 50000km2 dhe 8milion banorë ku mbi 50% armenë.
Në 1918 pas shpërbërjes së perandorisë Osmane si hakmarrje
turqit me ndihmën e kurdëve organizuan një genocid ndaj
armenëve duke vrarë mbi 1000000vetë
Jetojnë në Iran në 10000km2 dhe 3milion banorë ku 2milion
armenë.
Për shkak të armiqësisë me turqit armenët kanë qenë besnikë
të Rusisë.Si veproi me kurdët edhe me armenët rusët donin të
ngrinin një shtet kukull komunist dhe më vonë të dyja tia
bashkangjiste republikave sovjetike.
Iraku
Me një sipërfaqe 430000km2 Iraku ka 20milion banorë ku
rajoni kurd 25000km2 në veri në 3milion banorë me 2milion
kurdë
Rajoni shit me 155000km2 dhe 12000000banorë ku 10milion
shit në jug
Rajoni syni në qendër me 250000km2 dhe 5milion banorë
4milion syni
25
Totalisht 10milion shit ose 50%,por të shtrirë në 35% të
vendit,3milion kurdë ose 15% e popullsisë dhe të shtrirënë
6% e territorit dhe 7milion syni ose 35% popullsisë në 59% e
territorit.
Gjatë sundimit të Sadamit synitët të përqëndruar në
qendër,por pakicë si popullsi kishin pushtetin.Pas rënies së tij
pushtetin e ka një koalicion shito-kurd.Ideja për një federatë
me tre njësi kurdo-shito-syni në rajonin e Babilonasve të
lashtë u hodh poshtë.
35 Ngjarjet e fundit lufta e gjirit, 11shtatori,
pushtimi i Irakut,Al kaida
Ndërkohë lufta e ftohtë e gjeti Izraelin të pozicionuar pro
SHBA,kurse shtetet arabe të përçarë,por gjithsesi
properëndimorë.
Udhëheqësin e Irakut Sadam Husein SHBA e kishte
përkrahur në luftën e Gjirit kundrejt Iranit në vitet 80.Por
Iraku pushtoi Kuvajtin mikun e SHBA dhe ajo nuk mund ta
toleronte. Një pjesë e shteteve arabe dolën përkrah
SHBA,por nuk mund të lejonin ndërhyrjen në punët e
brendshme të shteteve perëndimore.
E tërë kjo pati kosto në economi,pasi u rrit çmimi i
naftës.Nga ana tjetër ardhja e Klintonit uli tensionin në
botë.Si rrjedhojë edhe çmimi i naftë u ul.Por ardhja e djali të
Bushit,Bush junior acaroi situatën.
Dhe më 11shtator 2001 dy kullat e Manhatanit ranë.Filloi
epoka e re e luftës kundër terrorizmit.Pas Afganistanit radha i
erdhi Irakut,por koalicioni tani ishte më i vogël,vetëm
Britanni dhe SHBA.Arabët përsëri ishin kundër,por qëndruan
neutral dhe nuk morrën ndonjë masë.Mgjth theksojmë si
konkluzion se islami dhe terrorizmi nuk kanë lidhje.Madje
edhe në KURAN dënohet dhuna.
26
Gjeopolitika e shteteve arabe.
Në grupin e shteteve arabe bëjnë pjesë
1 Iran me 1.650000km2 dhe 60milion banorë ku 75%
indoiranianë dhe 19% turq,por vetëm 2% arabë vendas
Si besim 87% shit dhe 12% suni,0.5% bahai dhe të tjerë
kristianë
2 Irak me 450mijë km2 dhe 22milion banorë ku arabë
75%,20% kurdë.turq 1%
Si besim 55% shit,40% suni dhe 3% kristianë
Ku katolikë 2%
Rreth 250mijë çifut emigruan në Izrael
27
3 Arabi Saudite me 2milion km2 dhe 17milion banorë
ku indigjenë 75% dhe Arabë 16% dhe aziatikë 7%
Si besim 79% suni vahabistë dhe 13% shitë,
indu0.7% e budistë
4 Bahrejn Me 700km2 dhe 600mijë banorë ku 72%
arabë ku bahrenezë 66%dhe 12% indianë pakistanezë dhe
12% iranianë e 2% evropianë
Si besim 85% myslimanë ku sunitë 21% dhe 62%shitë dhe
indu 6% si edhe ateistë 1% e e kristianë 7% ku protestantë
1% katolikë 5% dhe ortodoksë 1%Katar Me 11000km2 dhe
500mijë
banorë ku arabë autoktonë 255,aziatikë jugorë 34% të tjerë
21% si iranianë 73000 dhe perëndimorë 9000
Si besim suni 80%,shitë 11%,indu 2% ku bahai 0.2% dhe
kristianë 6% ku protestantë 2%
6 Oman Me 210mijë km2 e 2milion banorë ku arabë
64%,baluçë 18%,mahras 8% e iranianë 3%.Imigrantë të
tjerë 7%.
Si besim indu 2%,myslimanë 95%,kristianë 2%
7 Siri Me 185mijë km2 dhe 15milion banorë.Arabë me
85% dhe të tjerë 15% ku kurdë 1milion ,turq 500mijë dhe
armenë 300mijë.
Si besim suni 75%,druzhë 3%.Çifut. 4000 dhe kristianë 8%
ku katolikë 3%,ortodoksë 5%
8 Jemen Me 470mijë km2 dhe 16milion banorë ku
97% arabë dhe 3% të tjerë si somalezë 200mijë dhe çifutë
2000.
Si fe 99.9% myslimanë ku 62% syni dhe zahidianë 37%
9 Jordani Me 88mijë km2 dhe 4milion banorë.
Popullsia palestinezë 2milion dhe jordanezë
1.5milion.Jetojnë edhe 70mijë egyjyptianë,etj.
10 Emiratet e Bashkuara Me 80mijë km2 dhe 2milion
banorë ku arabë 76% dhe indigjenë 30% si edhe imgrantë
455,aziatikë 16%,afrikanë 5% ku somalezë 100mijë dhe të
tjerë 2% ku iranianë 20mijë dhe oksidentalë 50mijë.
Si fe myslimanë syni 67% dhe shitë 17%,indu 5%,budistë 1%
dhe kristianë 9% ku katolikë 5%,ortodoksë 3%
11 Kuvajt
28
Me 18mijë km2 dhe 1milion banorë.Pas luftës së Kuavjtit
palestinezët që përkrahën Irakun në pushtimin e këtij shteti
emigruan në Irak.
Kuvajtianë janë 53% dhe të tjerë 47%.Më parë palestinezë
30mijë si edhe aziatikë,kurdë,etj.
Si fe syni 70%,shitë 20%,indu ku indianë 2% dhe budistë 1%
dhe kristianë 5% ku ortodoksë 2%.
Liban
Me 10mijë km2 dhe 3milion banorë ku 86% arabë dhe 68%
libanezë e të tjerë 18% si sirianë 400mijë,palestinezë
300mijë,
egjyptianë 100mijë dhe jo arabë 14% ku armenë
200mijë,kurdë 150mijë.
Si religjion myslimanë 53%,ku shitë 33% dhe syni
20%,druzhë 7% dhe kristianë 39%ku katolikë 24%,ortodoksë
13%
Për këtë përbërje heterogjene fetare ka shpërthyer një luftë
civile religionare.Për arsye të strehimit të palesinezëve në
jug dhe si strehim i organizatës terroriste Hamas Izraeli
pushtoi për një kohë të gjatë Libanin e jugut.
Ndikime ka patur edhe Siria.Vetëm në fund të viteve 90
Libani ka patur pavarësi faktike ku edhe Izraeli lëshoi
rajonin që mbante dhe Siria u tërhoq nga ndikimi i saj
politiki.
Në Ligën arabe bën pjesë edhe
Turqia
që nuk si popullsi nuk bën pjesë në grupin e Popujve arabë.
Ka 780mijë km2 dhe 60milion banorë.
Ku turq 80%,kurdë 14%.
Si besim suni 83%,shitë 14%,çifutë 240mijë.
Dhe kristianë 1%.
Në Turqi ka patur edhe shumë grekë si në
Pont,Izmir,Anadoll,por këta emigruan si pasojë e
marrëveshjes greko turke në 1923 me shkëmbim nga popullsi
myslimane të Ballkanit Dhe sot jetojnë vetëm 5000grekë në
Fanar një lagje me emër ortodokse e Stambollit.
29
Si rrjedhojë sot nga origjina 10milion turq janë me origjinë
shqiptare,1milion boshnjakë, 1milion armenë,1milion
pomakë.
Shqiptarët jetojnë kryesisht në Stamboll dhe Anadoll por sot
për fat të keq vetëm 2milon e
flasin gjuhën shqipe.
Nga ana tjetër në grupin e shteteve të Lindjes së Mesme
bëjnë pjesë edhe shtetet e
Afrikës Veriore
që janë Mauritani, Egjypt,Sudan,
Sahara perëndimore,Marok,Algjeri,Libi,
Tunizi.Popujt e këtyre shteteve kanë të përbashkët me popujt
e gadhishullit arabik jo origjinën si popull se nuk janë
arabë,por fenë pasi janë të gjithë të religjionit mysliman.
1 Mauritani Me 1milion km2 dhe
2milion banorë ku maurë 66% ku 33% të bardhë dhe 33% të
zinj.Afrikanë 29%,berberë 5% dhe më pak se 1% evropianë.
Lidhur me religjionin 99.9% myslimanë të tërë synitë
Egjypt Me 1milion km2 dhe 60milion
banorë ku egjyptianë 87%,arabë 6%,nubianë
3%,berberë2%,ciganë 2% dhe perëndimorë 2
50mijë. Jetojnë edhe 18000shqiptarë.
Si fe 85.5% myslimanë dhe 14.5% kristianë ku ortodoksë
13% si grekë13000,armenë 13000 dhe koptë 6milion.Një
qendër patriarkane ka qenë edhe në Aleksandri.
Sudan Me 2500000km2 dhe 29milion
banorë ku arabë sudanezë 36%,jo arabë 64% dhe nikotikë
31%,sudanezë të Lindjes 10%,nubianë 6% dhe kongolezë
3%,sudanezë të qendrës 2%,të tjerë 11%.
Si religjion 70% myslimanë shumica sunitë dhe religjion
tradicionalë 10% dhe kristianë 19%ku protestantë
7%,katolikë 12%
Sahara Perëndimore Për shumë kohë
Ishte coloni e Marokut që prej 1975.Kohët e fundit kërkon
pavarësinë.
Marok Me 450mijë km2 dhe 30milion
Banorë ku arabofonë 65%,berberë 35%.Më pak se 0.5%
evropianë si edhe 12000izraelitë dhe të tjerë emigruan.
30
Si religjion 99.9% myslimanë shumica syni.
Algjeri Me 2milion km2 dhe 30milion
banorë ku arabë rreth 70%,berberë të arabizuar 10%, berberë
20%.Jetojnë edhe 40mijë shqiptarë.
Si religjion 99.5% myslimanë shumica syni dhe 0.5%
kristianë.
Ish coloni e Francës që 1959 fitoi pavarësinë
Libi
Me 1.7milion km2 dhe 5milion banorë.Arabë 77% dhe
berberë 10% dhe të tjerë 13%
Si besim me 96% myslimanë dhe 3% kristianë
Tunizi
Me 155mijë km2 dhe 9milion banorë ku arabë 98% dhe
berberë 1%.Ish coloni e Francës që 1954 fitoi pavarësinë
Myslimanë 99.5% dhe kristianë 0.5%
9 Niger ka 1.2milion km2 dhe Nigeria 900mijë km2.I
pari ka 8milion banorë dhe i dyti 100milion banorë.E para ka
shumë
banorë çadë dhe saharianë dhe e dyta fise vendase afrikane.
Si religjion e para homogjene myslimane 90% dhe e dyta
heterogjene 40% myslimanë.Për shkak të përbërjes
heterogjene të popullsisë dhe religjionit sot në Nigeri ka
shumë luftëra.
Nigeri qe më pas koloni e Francës kurse ajo e Nigerisë ngeli
koloni e Anglisë.
Të dy si burim kanë naftën.
Vetë Nigeria që është një republikë federale ndahet në tre
pjesë për nga karakteristikat.
Jugu 40milion banorë dhe 70% kristianë
Pjesa qëndrore me 20milion dhe 20% myslimanë dhe shumë
heterogjene nga feja dhe popullsia ku këtu ka shumë trazira
Pjesa veriore me 35milion banorë ku 70% myslimanë ku si
rrjedhojë ka luftë mes veriut mysliman dhe jugut kristian.
31
RAJONET MYSLIMANE TË AZISË
39 Malajzia.
Ish coloni e Britanisë dhe vetmja prej saj si anëtare e Lidhjes
Islamike,si edhe anëtare e organizatës së naftës OPEC.Kjo
për shkak se 54% e popullsisë së saj është islamike.Me
300mijë km2 dhe 20milion banorë ku malajët janë 55% dhe
të tërë islamikë.Ka edhe besim budistë që janë kryesisht
kinezë,induistë,etj.
32
Në shtetin e Malajzisë veç 11shteteve në gadishullin e
Malajës ndodhen edhe dy shtete të saj në ishullin e Borneos
që janë
Sabah
Me 74000km2 dhe 1.5milion banorë ku indigjenët janë 25%
dhe indonezianë 30% dhe kinezë 20%,kurse vetë malajzianë
10%.
Si besim edhe këtu 55% janë myslimanë
Sarawak
Me 124000km2 dhe 1.6milion banorë.Indigjenë 50%/Si
besim 35% kristianë,animistë 30%.
myslimanë 25% dhe të tjerë 10%.
Jamu de Kashmir
Me 220000km2 dhe popullsi 7milion banorë.Janë 70% 52%
kashmirë dhe 18%
indianë.Si besim 65% myslimanë dhe 30% indu si edhe
Kashmiri mysiman dhe Jamu indu.80000km2 janë të
pushtuar nga Pakistani dhe 40000km2 nga India që prej
1947.
E vetmja province e Indisë në kuptimin e saj të ngushtë që
është me shumicë myslimane.
Madje edhe sot vazhdon konflikti mes Pakistanit mysliman
dhe Indisë për zotërimin e këtij rajoni.
Indonezia
Theksojmë se është shteti i dytë mysliman në botë pas Indisë
dhe i pari me përqindje.
Ka qenë ish koloni e Hollandës.Kjo ka bërë që besimi
protestant të jetë i dyti më i përhapur pas atij mysliman dhe
ndikimi i pakët i papatit.
Me 190000km2 dhe 200milion banorë.
Malajët janë të parët me 94% ku javanezë me
75milion.Kinezët janë 4% dhe iranianë 1%.
Myslimanët janë 80% dhe zyrtarisht 87%.
Dhe indu 2% e budistë 1%,kurse kristianë 12.5% ku
protestantë 9% dhe katolike 3%
Regjionet e Indonezisë
33
Sumatra me 470mijë km2 dhe 36milion banorë ku
myslimanë 86% dhe kristianë 10%,katolike 1.5%,budistë
2%,indu 0.5%
Java me 130mijë km2 dhe 100milion banorë ku javanezë
76%.
Si religjion 46% mysliman,dhe katolike 1% e animistë 50%
Bali me 6000km2 dhe 3milion banorë balinezë dhe si
religjion 92% indu,myslimanë 6% e kristianë 1%
Sonda perëndimore me 20mijë km2 dhe myslimanë
96%,indu 3%,kristianë 1%
Sonda lindore me 50mijë km2 me 3milion banorë ku
shumica Timorezë dhe besim kristianë 82%
Timori lindor me 15mijë km2 dhe 700mijë banorë ku
kristianë 85%,animistë 12%,
myslimanë 2%
Lufta mes Timorezëve dhe indonezianëve është më shumë
një luftë religjioni siç shikohet nga shifrat pasi timorezët
janë kristianë dhe indonezianët myslimanë.
Kalimantan me 540mijë km2 dhe 9milion banorë.
Si besim mysliman 73%,kristian 19% ku katolikë 10% dhe
protestantë 9% dhe budistë 2% e indu 3%.
Sulavesi me 190mijë km2 dhe 12milion banorë.
Si besim 71% myslimanë dhe kristian 28% ku protestant
26% dhe katolik 1%,indu 1%
Maluku me 74000km2 dhe 2milion banorë ku mysliman
55% dhe kristian45% protestant 41% dhe katolik 4%
Irian Java me 420mijë km2 dhe 2milion banorë ku kristian
83% si protestant 60% dhe katolik 23%.mysliman 17%.
Theksojmë këtu se ekstremët islamë janë të përqëndruar në
Akra që si rrjedhojë kërkojnë të shkëputen nga qendra për të
krijuar një shtet fondamental.
Pakistani dhe provincat e tij.
I shpallur i pavarur nga India në 1949 me një popullsi
religjioze homogjene myslimane dhe nga ana etnike e
përzier.
Ka 880000km2 dhe 140milion banorë.
Ka katër provinca si Penjab me Lavora qendër dhe
200000km2 dhe 50milion banorë ku mbi 70% punxhabas
34
Sindi me qendër Karaçi dhe 140mijë km2 dhe 20milion
banorë mbi 70% popullsia sinde.
Beluçistan me 350mijë km2 dhe 4milion banorë me qendër
Queta ku 70% Beluçë
Zona perëndimore me fise tribale urdu mbi 70% dhe 75mijë
km2 dhe 11milion banorë
Zona tribale me 27mijë km2 dhe 2milion
Banorë.Si monedhë rupi pakistanez.
Totalisht 60% punxhabë,12% sindë,8% urdu,
4%baluçë dhe pjesa tjetër iranianë dhe fise pashtu dhe
tribaleMbi 95% janë myslimanë
Merren me bujqësi dhe veçanërisht mbjellje opiuimi ku
qeveria pakistaneze po bën luftë për ta zhdukur nën presion
ndërkombëtar.
Bangladesh
Me 145mijë km2 dhe 130milion banorë. Janë 97% bengala
dhe 87% myslimanë e13% indu dhe pjesa tjetër
budistë.Merren me peshkim
Rajoni autonom kinez i Ujugur
Sikiang
Rajoni i Sikiangut ka një popullsi prej 15milion banorësh dhe
60% kinezë myslimanë ose ujgurë si njihen ndryshe.
Dhe 1600000km2 Kina i njeh organizmat e tyre si terroriste.
U përmend shumë kur 5ujgurë të akuzuar nga zyrtarët kinezë
për terroristë u strehuan në Shqipëri me përkrahjen e
Amerikës.
Ata kërkojnë autonomi kultuore deri disa segmente edhe
pavarësi.
SHTETET ISH SOVJETIKE MYSLIMANE TË AZISË
QËNDRORE
Kazakistan
Me 2.7milion km2 dhe 17milion banorë.
Me 48% turq altaikë dhe 45% sllavë si rusë,
bjellorus,ukrahinas shumicë në provincat veriore në ato
rajone që i kishin gjermanët e vollgës,por si pasojë e
35
bashkëpunimit me Hitlerin një pjesë emigruan në Germani
dhe pjesa tjetër u internuan në Siberi.Sot jetojnë vetëm
1milion gjermanë.
Si besim 40% myslimanë dhe 27% kristianë ku ortodoksë
25% dhe çifutë 17000
Uzbekistan
Me 450mijë km2 dhe 20milion banorë ku 83% turq
altaikë,9% sllavë dhe 5% iranianë.
Si besim 68% myslimanë dhe 95mijë çifutë
Dhe ortodoksë 5%.
Turkmenistan
Me 490mijë km2 dhe 4milion banorë ku turq altaikë 86%
dhe sllavë 10% si rusë 7%,ukrahinas 3%.
Si besim 76% myslimanë dhe 28000izraelitë e ortodoksë 6%.
Taxhikistan
Me 140mijë km2 dhe 6milion banorë ku ku iranianë 62%
dhe taxhikë 55%,sllavë 9% si rusë 7% dhe ukrahinas 2%
Si besim 82% mylimanë dhe 18mijë izraelitë e ortodoksë 4%
Kirgistan
Me200mijë km2 dhe 5milion banorë ku 70% turkmenë dhe
sllavë 24% si rusë 20% e ukrahinas 4% dhe kurdë 14mijë.
Myslimanë 60% kristianë 12% ku ortodoks 11% dhe izraelitë
7000vetë.
KAUKAZ
Kaukazin e kemi në jugor dhe verior.Jugori ku përfshihen tre
shtete Armeni,Gjeorgji dhe Azerbazhan kurse në Kaukazin
verior përfshihen disa republika të Rusisë që do të trajtohen
më poshtë.
Kaukazi është një rajon i pasur me naftë dhe është corridori
Kazakistan,Grozni,Burgas Vlorë dhe interesat e fuqive të
mëdha për të vënë në zotërim këtë korridor që bën të
shpërthejë konflikti në Kaukaz dhe veçanërisht problemi i
Çeçenisë.
Vetë popullsia e Kaukazit është kryesisht turke dhe iraniane
por për shkak të asimilimit me disa ngjyrime ruse.Gjithsesi
dëshirën për liri nuk e kanë haruar.
36
Nga ana tjetër albanët e Kaukazit me albanët e Ballkanit
përveç termit banorë malesh nuk kanë asjnë lidhje tjetër
farefisnore.
Azerbazhan
Azerët vetë janë degë të popujve iranianë që Rusia e pushtoi
në fund të shek XIX.Ka 87000km2 dhe 8milion banorë ku
azerët përfshijnë 83% të popullsisë dhe të tjerë
avarë,turq,armenë në rajonin autonom të Nagorni Karabak
me 4000km2 dhe 200mijë
banorë ku 90% armenë.
Si besim 80% myslimanë ku 56% shitë dhe 24% sunitë.
Azerbazhani ka edhe një enklavë Naçevan pranë Armenisë
me 6000km2 dhe 300mijë banorë.
Rajonet autonome islame të Gjeorgjisë
Osetia jugore
Me 4000km2 dhe 100mijë banorë ku 60% osetianë që në
dallim nga gjeorgjianët që janë ortodoks këta janë myslimanë
Abhazia
Me 9000km2 dhe 500mijë banorë.Më parë vetëm 30% ishin
abhazianë,por dhuna bëri që gjeorgjianët të largoheshin prej
andej
Azharia
Me 3000km2 dhe 400mijë banorë ku janë gjeorgjianë
myslimanë axharët dhe janë mbi 80%
Mingrelia
Vetë mingrelianët janë myslimanë
Dagestan
Me 50mijë km2 dhe 2milion banorë.Janë vetëm 30%
dagestanas.Popullsia është heterogjene ,por nga religioni janë
homogjenë mbi 70% myslimanë.Edhe në këtë rajon filloi
lufta për shkëputje,por lidhja me fondamentalistët islamikë
dhe aktet teroriste në Beslau bënë që të humbte përkrahja
ndërkombëtare dhe të humbej lufta.
Çeçeni Ingusheci
Me 2mijë km2 Ingushecia dhe 10mijë km2 Çeçenia.E para
100mijë banorë dhe e dyta 1milion.Shpërngulja e parë e
çeçenëve filloi pas luftës së dytë botërore ku si rrjedhojë e
37
përkrahjes që iu dhanë nazistëve u internuan në Siberi rreth
500mijë çeçenë.Gjithnjë kanë qenë antagonistë me rusët.
Në vitin 1991 filloi një lëvizje për pavarësi,e nxitur kjo edhe
nga shkëputja e shteteve balltike.Në vitin 1994 u zgjerua
rajoni.Por lidhja me fondamentalistët,marrëveshjet
ndërkombëtare bënë që çeçenët të fitonin autonomi,por jo
pavarësi.
Rreth 300mijë çeçenë u larguan përsëri. Aktualisht ata
përbëjnë më pak se 60% të popullsisë dhe në krye është një
qeveri pro ruse.
Oseti veriore
Me 8000km2 dhe 600mijë banorë ku 60% osetianë të tërë
myslimanë.Edhe këtu shpërtheu një lëvzje për pavarësi.
Kiuvashi
Me 6mijë km2 dhe 200mijë banorë ku 60%
kiuvashë.Theksojmë se ishte një republikë me
çeçenët,ingushecët ,por lufta për pavarësi bënë që ato të
fitonin një farë autonomie.
Adixhe
Me 8000km2 dhe 400mijë banorë .Mbi 80% adixheanë dhe
myslimanë
TRE RAJONE TË RUSISË
Bashkiri
Me 140mijë km2 dhe 4milion banorë mbi 55% bashkirë dhe
mbi 70% myslimanë,pasi jetojnë edhe shumë tartarë
Tartari.
Në Rusi jetojnë rreth 6milion tartarë.
Por vetë republika e Tartarisë ka 70mijë km2 dhe 4milion
banorë ku 48% tartarë dhe 40% rusë.Pjesa tjetër jeton në
republikat autonome fqinje dhe një pjesë janë internuar pas
luftës si bashkëpunëtorë me nazistët në Siberi.
Janë kushërinj të largët me tartarët e Krimesë
Por nqs këta kanë ndjenja të forta rusofile ,
tartarët e Tartarisë janë antagonistë ndaj rusëve.
Janë myslimanë.
Në vitin 1984 shpërtheu një lëvizje për pavarësi për tu kthyer
nga republikë brenda Rusisë në republikë brenda ish B.S.
38
Ishte lëvizja e parë për shkëputje kur B.S ishte akoma i
fortë,por kjo lëvizje përfundoi me një status special të
ndërmjetëm dmth mes B.S dhe Rusisë
Rajoni autonom hebre.Politika ruse ndaj hebrenjve.
Izraelitët në Rusi përbëjnë0.4% ose 800mijë.
Ky numër do të ishte më i madh,por pas shpalljes së shtetit
hebre rreth 600izraelitë nga ky rajon vajtën në
Izrael,kryesisht në zona bregdetare dhe sot përbëjnë 30% të
popullsisë së këtij shteti.Ata kanë qenë të diskriminuar në
Rusi dhe shikoheshin me përbuzje dhe diskriminim.
Tradicionalisht mqs miq të izraelitëve ishin amerikanët rusët
ishin pro arabë,por kryenin dhe compromise me shtetin
hebre.
Aktualisht rajoni autonom hebre i Birozhdanit ka 36mijë
km2 dhe 200mijë banorë ku 80% hebrenj.
Një pjesë edhe janë internuar në kampet e përqëndrimit në
Siberi.
Myslimanët e Ballkanit
Në rajonin e Gadishullit e Ballkanit jeton një popullsi e
konsiderushme islame si më poshtë:
39
Bosnja
E marrë nga termi boshnjakë ku në përgjithësi kuptohen
myslimanët sllavë të këtij rajoni.
i Ndërmjet të tjerave ky shtet përbëhet edhe nga dy kombësi
të tjera kroatët të cilët janë katolikë dhe serbët që janë
ortodoksë.
Rajoni 50mijë km2 i Bosnjës deri 1878 ishte nën sundimin
osman.
Në kët vit iu njoh AustroHungarisë si juridiksion në
Kongresin e Berlinit dhe në 1908 ajo e pushtoi ushtarakisht.
Ky rajon iu bashkangjit mbretërisë serbo-kroato-sllovene në
1918.
Josif Broz Tito në 1945 e shpalli si republikë më vete.
Mendohet se myslimanët e sllavë të Bosnjës janë ilirë të
sllavizuar që që në fillim ishin heretikë ndaj fesë së krishterë
dhe përqafuan Bogomilizmin.
Në 1992 Izetbegoviç udhëheqësi i tyre shpalli pavarësinë.
Por marrëveshja e fshehtë Tugjman-Millosheviç për ndarje të
Bosnjës ku 2/3 do i kishin serbët dhe 1/3 kroatët bëri që të
mos pranohej nga serbët e Bosnjës që me ndihmën e ushtrisë
jugoslave pushtuan 75% të territorit.
Me ndihmën e opininionit ndërkombëtar në 1995 u shpall
paqia e Dejtonit ku serbët e Bosnjës fituan të drejtën e
republikës,por pa të drejtë shkëputje dhe 49% e kishte
federata serbo-boshnjake.
Gjithsesi Bosnja akoma dhe sot nuk e ka marrë veten.
Ajo sot është si shtet nën administrimin ndërkombëtar.
Sanxhaku
Rajoni i Sanxhakut është i banuar nga sllavë myslimanë.
I kemi ndarë veç pasi nga origina sipas Peter Rrullman rreth
280 mijë nga 500mijë banorë sa ka Sanxhaku janë shqiptarë
të asimiluar.
Madje një pjesë e mirë janë myslimanë dhe një pjesë e mirë
janë ortodoksë.
Janë të ndryshëm nga boshnjakët e Bosnjës.
Sot është një krahinë nën Serbi dhe Mal të Zi me 8mijë km2
dhe 500mijë banorë.
40
Banorët kanë ardhur nga rajonet kristiane të Kelmendit dhe
pjesa më e madhe e tyre e ruajnë fenë kristiane,por në fund të
shek XVIII janë asimiluar.
Goranët janë banorë sllavë myslimanë në zonën e Dragashit
të Kosovës.
Mendohet se janë ilirë të romanizuar të serbizuar gjatë kohës
së Stefan Dushanit dhe më pas të myslimanizuar.
Numri i tyre është 30mijë.
Tërbeshasit janë edhe këta myslimanë sllavë të rajonit mes
Dibrës,Tetovës dhe Gostivarit.
Ata në fakt janë ilirë të bullgarizuar me ngjyrime sllave.
Numri i tyre është rreth 50mijë.
Podgoriçanët
Janë malazez myslimanë të larguar nga Mali Zi kur ishin
banorë të qytetit të Podgoricës dhe ky rajon iu dha këtij shteti
në 1878 nga Kongresi i Berlinit.
Numri i tyre shkon në 30 mijë.
Janë vendosur në qytetin e Shkodrës.
Shumë mendojnë se këta banorë janë shqiptarë katolikë dhe
më pas të sllavizuar.
Pomakët.
Thekosjmë se janë në numër më të mëdhenjtë si sllavë
myslimanë.
Jetojnë kryesisht në krahinë e Trakisë në Bullgari dhe në
Greqi.
Numri i tyre është 1milion në këto rajone dhe 1milion në
Turqi.
Shumë mendojnë se janë trakas të romanizuar dhe më pas të
bullgarizuar dhe më pas të sllavizuar.
Më pas kanë humbur dhe identitetin e tyre pasi vlerësojnë më
shumë fenë dhe turqit se bashkombasit e tyre sllavë.
Pra po shuhen mosmarëveshjet.
A janë shqiptarët myslimanë?
Shqiptarët jetojnë aktualisht në Shqipëri,
41
Kosovë,Macedoni dhe Mali Zi.
Shqiptarët e Malit të Zi janë rreth 60mijë ku përveç atyre të
Tuzit që janë katolikë mbi 80% ose rreth 50mijë janë
myslimanëdhe të tërë syni,kurse ortodoksët janë asimiluar si
kuçët,etj
Shqiptarët e Kosovës janë 85% myslimanë ku 90% të tyre
veç atyre të Pejës që janë bektashian mbi 95% të tyre janë
syni dhe 15% katolike.Me mëdyshje shikohen shqiptarët
ortodoks të Riekës që flasin si serbisht edhe shqip.
Shqiptarët e Maqedonisë janë mbi 90% myslimanë dhe 10%
ortodoks,kryesisht në Manastir,Resnjë,Prilep,Ohër,Strugë,etj.
Një pjesë e mirë e shqiptarëve ortodoks janë asmiluar.Ata që
janë Tetovë e poshtë janë bektashian dhe të afërt me toskët e
Shqipërisë dhe Tetovë e lartë syni
Nga ana tjetër shqiptarët e Shqipërisë janë 40%
syni,20%bektashian dhe 25% ortodoks e 15%
katolik.Katolikët shtrihen në veri,
ortodoksët në jug dhe myslimanët në Shqipërinë e
mesme.Kjo edhe si pozicion i ndërmjetëm mes rajoneve të
tjera shqiptare.
Tradicionalisht feja islame është parë edhe si mjet për
mbrojtje nga rreziku asimilues.
Prandaj edhe në rajonet kufitare islamizmi është në përqindje
më të lartë dhe në brendësi nuk janë aq fanatikëIshte kjo
arsyeja për mbrojtje nga asimilimi dhe jo dhuna që u përhap
besimi islam.Nga ana tjetër regjimi 30vjeçar ateist ndikoi
negativisht.
Mgjth theksojmë se cultura shqiptare mund të shërbejë si
interlocutore ose më saktë ndërmjetëse mes kulturës
oksidentale kristiane dhe kulturës orientale islame.
Diaspora shqiptare në shtetet arabe dhe mardhëniet
shqiptaro-arabe në shekuj
Prania e shqiptarëve në botën arabe dëshmon rëndësinë e
fenoment shqiptar në detin e gjerë arab.
Ndoshta edhe abuzohet pak,pasi aq të forta kanë qenë lidhjet
shqiptaro-arabe saqë shumë herë në disa raste shqiptarët i
marrin një popull me origjinë arabe.Mgjth mardhëniet
datojnë që nga lashtësia me lidhjet iliro-fenikase.Disa emrin
42
Palestinë e lidhin me emigrimin e një fisi ilir paleste që
emigruan së bashku me fisin ilir të japigëve dhe mesapëve e
këta atdheun e tyre e kanë në jug të shqipërisë Palasa,më
vonë u vendosën në Paleste të Siçilisë dhe më pas në
Palestinë.
Ndikim kishin edhe në Siri ilirët.
Më vonë arabët edhe u kërkonin ndihmë shqiptarëve që
kishin emigruar që në shekXVI
Prania e shqiptarëve në botën arabe gjatë shek XVI-XVII
dallohet nga prania gjatë shek XVIII-XIX.Kjo se tani
shqiptarët kanë rol të dukshëm deri në qeverisjen e vendit.
Këto coloni shqiptare do të jepnin ndihmën e tyre edhe në
shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë si ajo e Egjyptit.
Disa coloni pas luftës së parë u shuajtën.
Në Siri ku edhe këtu theksojmë se prania e parë e shqiptarëve
vihet re me ardhjen e qeveritarëve shqiptarë në vilajetin e
Damaskut ku më i përmenduri Mehmet Ali Pashë
Qypryliu.Qeverisja e Shqiptarëve këtu do të vazhdojë deri në
shek XIX.
Numri i shqiptarëve në Siri do të shtohej me ardhjen e
muhaxhirëve nga Nishi.Në mes të shek XIX në Siri jetoni
7mijë shqiptarë ku 4000të krishterë që nganjëherë
regjistroheshin edhe si grekë.Për jetë të përhershme ata u
vendosën këtu pas shekXVIII.Madje në fillim të shek XX
morri karakterin e pakicave etnike.
Edhe në Liban ishte sundimtar një shqiptar Ahmet Pasha.I
biri i Mehmet Pashës Ibrahim Pasha e bëri Libanin pjesë të
Egjiptit.
Pashko Vasa si vali i Libanit i afirmoi shqiptarët këtu.Për
disa kohë qëndroi edhe Ismail Qemali.Shqiptarët krijuan
qendrat e tyre në Bejrut dhe Tripoli
Në Palestinë shqiptarët shfaqen si fuqi ushtarake në shek
XVIII.Përmenden gjatë kësaj kohe të vendosur nga Ahmet
pasha 1000kalorës shqiptarë.Madje flitet që në Jeruzalem në
1967 jetonin 50familje shqiptare.pas pushtimit nga Izraeli një
pjesë vajtën në Jordani.
43
Në Irak fillimet i kemi që 1514 me Ahmet pashë
Dukagjinin.Deri fillim të shek XX do vijë në sundim një
dinasti shqiptare
Edhe këtu shqiptarët u vendosën në kryeqytet në
Bagdad.Komuniteti shqiptar në Irak ndikoi fuqishëm në
përhapjen e bektashizmit në Shqipëri.Në dallim nga familjet
e tjera shqiptare në Arabi me mbiemrin arnaut këtu nuk kanë
këtë mbiemër që do të thotë janë më të shkrira dhe asimiluara
me shoqërinë irakiane.
Në Arabi nga Egjipti u ngulit në ushtri shqiptare prej 10mijë
vetësh .
Edhe në Jemen ndodhi e njëjta situatë ku u vendosën 8mijë
vetë .Por një pjesë u larguan me shpalljen e pavarësisë.
Në Egjypt dihet botërisht që shtetin egjiptian e krijoi Mehmet
Ali Pasha.Por ngulimet do i kemi që 1517.
Dihet që dinastia e fundit e Mehmet Aliut ishte Faruku që
morri fund në 1952 kur u vendos republika.Deri në këtë kohë
këtu ishte strehuar edhe Ahmet Zogu që bashkë me të iku në
një vend tjetër .Përmendim këtu karakollët e Kajros.Ata
krijuan edhe shoqërinë e tyre.
Sipas një të dhëne thuhet se janë rreth 2milion egjiptian me
origjinë arnaute,por që për fat të keq vetëm 18mijë
regjistrohen si shqiptarë dhe që flasin gjuhën shqipe.
Lidhur me Sudanin theksojmë se depërtimi filloi më vonë në
shek XIX.Një pjesë pas ndarjes nga Egipti vajtën në Kajro.
Dhe në fund për Libinë që në 1512 fillon ndikimi i jeniçerëve
shqiptarë.
Në 1793 përmenden 600detarë shqiptarë në Libi.
Totalisht sot në rajonet myslimane nga Irani në Afrikën e
Veriut jetojnë rreth 100mijë shqiptarë.
Nga ana tjetër Shqipëria u shpall e pavarur më 1912.
Theksojmë se shumë telegrame urimi i erdhën Ismail
Qemalit me rastin e shpalljes Shqipërisë shtet i pavarur.
Nga ana tjetër mardhëniet e Zogut si me republikën edhe me
monarkinë kanë shumë të mira.
Është për tu theksuar këtu se Zogu për një kohë të gjatë u prit
si mik në Arabi dhe më pas tek Faruku i Egjiptit.
44
Nga ana tjetër edhe mardhëniet e qeverisë së Hoxhës ishin
më shumë sesa të mira.
Kjo për faktin se B.S ishte pozicionuar pro popujve arabë
dhe së dyti edhe pas heqies së fesë duke u kujtuar
përbashkësinë religjioze Hoxha kërkonte të sillte sa më
shumë dallime lidhur me perëndimin
Kështu ai fliste gjithnjë për liri të popujve arabë,madje edhe
bëri në libër Shënime për lindjen e Mesme
Dhe kishte tërë atë mllef kundër të ashtquajturit regjim
sionist.
Deklarata e tij ishte vëllezër arabë
Aq të theksuar ishin mardhëniet saqë vëmë re se regjimi i
Hoxhës mgjth ato vende ishin diktatoriale,me përjashtim të
Arabisë Saudite që ishte një shtet i proklamuar pro amerikan
dhe me të tjerët nuk strehonte ndojnë grupim promarksist për
ti rëzuar nga pushteti.
Gjithsesi Hoxha nuk kishte mardhënie diplomatike me
Arabinë edhe si qendër religioni si edhe me Izraelin për
shkak sipas tij të trysnisë ndaj popujve arabë.
Mardhëniet do arrinin kulmin gjatë qeverisë së Berishës.
Kapitali dhe fondazione arabe do të vijnë fuqishëm.
Vendi ynë sot është anëtar i Lidhjes myslimane.
Dhe sot mund të theksojmë se këto mardhënie janë më
shumë se të mira.
Si konkluzion mardhëniet me vendet arabe në veçanti dhe ato
myslimane në tërësi kanë qenë shumë të mira.Për shumë
kohë këto vende kanë qenë vend strehim i muhaxhirëve
shqiptarë.Por edhe shqiptarët kanë ndikuar me qeverisjen e
valinjve në këto vende me origjinë nga Shqipëria gjatë kohës
së perandorisë osmane,por edhe më gjerë.
45
Diaspora shqiptare në Turqi dhe mardhëniet shqiptaro-
turke
Diaspora shqiptare në Turqi do e ketë zanafillën që në shek
XVI.48valinj me origjinë shqiptare sigurisht do lenë ndikim
edhe këtu
Në qarkun e Edrenesë në shek XX do jetonin 22mijë
shqiptarë.Në Stamboll flitet për 70mijë shqiptarë në fillim të
shek XX.Pa filluar mirë shpërnguljet në Turqi jetonin rreth
300mijë shqiptarë.
Përmendim këtu edhe 4ishujt e Marmarasë.
Vendin e grekërve në Izmir e zunë shqiptarët e Ballkanit.
Por shqiptarët në Turqi janë të përqëndruar në
Anadoll,kryesisht në Eskishehir në kufi me kurdët.Kjo se
shqiptarët ishin duarartë për ti bërë këto toka djerrë
pjellore,por edhe për tu përballuar me racën e ashpër kurde.
Vetë Mustafa Qemal Ataturku të ëmën e kishte shqiptare nga
Selaniku.
Ndërkohë totalisht sot në Turqi janë 10milion turq me
origjinë shqiptare,por që për fat të keq vetëm 1milion e flasin
gjuhë shqipe dhe të tjerët të asimiluar.
Shumica erdhën me marrëveshjet greko-turke të 1923 dhe
jugoslavo-turke 1923-1940.
Sot janë 1000fshatra ku 600kosovare dhe 400çame dhe
4milion janë kosovarë dhe 1.5milion nga Çamëria.
Lidhur me mardhëniet shqiptaro-turke theksojmë se ato kanë
qenë shumë të mira.
Për arsye se Ataturku përmbysi një monark njohja e mbretit
Zog do të vinte me vonesë.
Gjithsesi këto mardhënie në vitet 30 do të njohin maja me
dërgim për studime të një sërë studentësh shqiptarë.
Gjithashtu edhe regjimi i Hoxhës do i kishte këto mardhënie
shumë të mira.
Presidentët turq në dallim nga shumë udhëheqës të huaj në
Shqipëri do vinin herë pashere si Turgut Ozal dhe Sulejman
Demirel.
Nga ana tjetër edhe pas viteve 90 këto mardhënie nuk do të
bien si nivel.
46
Dhe do e përfundojmë këtë libër me deklaratën e
kryeministres Tansu Çiller që e shpëtoi vendin tonë nga
copëtimi modern më 1997 se një fije floku ti preket
Shqipërisë ne nuk do e tolerojmë.
47
Islamizmi ne gjeopolitike
Myslimanet shtrihet sot ne nje rajon te gjere nga Maroku deri
thelle ne Indi.
Nje perqindje te konsiderueshme ata zene ne shtetin rus te
20milion, ne Azine Qendrore 60milion , ne Kaukaz 20milion
dhe kryesisht keta jane ne sferen turke dhe turkofone per
shkak edhe te ndikimit te perandorise osmane po edhe
ndikimit te kultures turke.
Vihet re nje ulje tensioni mes Izraelit dhe Palestines. Madje
kohet e fundit sidomos ne kohene presidences se Klintonit u
gjet nje metode per pajtim. Ne mareveshjene Oslos
palestineset kishin drejten pronesise bashke me israelitet ne
Negev po jo drejt kthimi. Bregu perendimor dhe Gaza do te
ishin te Palestines por Israeli do kishte drejte eksteritoriale
mbi vendet e shenjta .Jerusalemi perendimor do te ishte
kryeqytet per Israelin kurse ai lindor do te ishte kryeqytet per
Palestinen.
Ne aspektin tjeter po shtohen ambicjet turke . Nje burim i
mire investimi per shtetin turk do te ishte dhe drejta pronave
te banoreve qe kane atje. Keshtu 1,4milion shqiptare jane
larguar nga Cameria, 1milion nga Selaniku , 1milion nga
Oher, Struge Shkup, Kumanove,. Si edhe 1milion shqiptare
nga Nishi. Dhe shteti turk ashtu si ai gjerman mund te
kerkoje drejte investimi ne keto rajone
Theksojmë në këtë kontekst atë që thekson dhe Hunington se
duke lënë kontraditat njëri me tjetrin e ardhmja mund të jetë
edhe një shtet i madh islam që mund të fillojë nga Kashmiri
në Indi deri në Marok në detin Mesdhe. Ky shtet madh
konfederativ ose paktën tipi i Evropës do të ketë një popullsi
prej 400milion banorësh
Lidhur me problemin më të mprehtë një zgjidhje është duke
u marrë ai ai kurd. Ideja e një confederate kurdo turke po
shtohet. Mundet që ti bashkangjitet dhe iraku veriut banuar
nga kurdë. Madje analistët hedhin idenë që rajoni jugor
mund ti bashkangjitet Iranit dhe qëndrori Turqisë.
Lidhur me islamin shqiptar mund theksojmë pa frikë se ka
qenë zëri evropean në islamin botëror , Deri në vitin 1990
kemi patur tolerance
48
fetare. Por pas vitit 90 edhe për shkak të ekonomisë u nxitën
këto ekstremizma . Për synimet e saj shteti turk mund të
rikërkojë brenda drejtave të njeriut për të investuar në
Ballkan. Kështu 1milion mysliman janë larguar nga Selanik,
1,7milion nga Nishi, 1,4milion nga Çamëria , 1milion nga
Ohri, Manastiri, Shkupi, Kumanova. Normale Turqia mund
të rikërkojë të investojë në këto rajone . Këto synime mund
të shkojnë edhe drejt rikrijimit të Shqipërisë etnike .
Por ajo që është për tu theksuar në këtë drejtim në trojet
shqiptare është rikonsolidimi I identietit shqiptar. Kështu në
Shkodër jeton një popullsi myslimane e ardhur nga Mali zi
që deri në vitin 1990 e konsideronin veten shqiptar dhe sot
malazez podgoricanë, të ardhur nga Podgorica .
Në rajonin e Prizrenit ndodhet një popullsi myslimane
gorane që në Kukës e konsiderojnë veten shqiptar dhe andej
matanë slave,
Në rajonin e Tetovë Gostivar jeton një popullsi me identitet
fetar myslimanë më të forte dhe më pak të forte atë
kombëtar. Numri I tyre shkon në 100mijë. Këta flasin
turqisht shqip maqedonisht.
Njihen me emrin torbesh..
E njëjta situate dhe për popullsinë e Gollobordës . Këta flasin
shqip maqedonisht.
Lidhur me popullsinë në rajonin e Novi Pazarit
konsideroheshin si boshnjakë. Por kohët e fundit përfshirë
dhe udhëheqësin e tyre po konsiderojnë veten si shqiptarë
nga origjina. Në rajonin e Tutinit janë shumicë
Një zgjidhje tjetër po merr problemi i konfliktit arabo
israelit.
Kështu lidhur me zgjidhjen e këtij problemi theksojmë atë të
Klintonit në marëveshjen e Oslos.
Kështu arabët e larguar nga shkretëtira e Negevit kanë
drejtën e bashkëpronësisë, po jo të kthimit. Jerusalemi
perëndimor mund të jetë vend për kryeqytet për israelin
kurse ai Lindor për Palestinën.
Kjo sepse kështu ka qenë përbërja etnike e saj.
49
Ndërkohë Israeli ka të drejtë eksteritoriale mbi rajone biblike
hebraike në Bregun perëndimor
50
CONCLUSIONS
Are Albanians muslim ?
Albanians currently live in Albania ,
Kosovo and Montenegro Macedoni .
Albanians from Montenegro are about 60thousant. Mostly
are muslim but some of them are catholix.
Albanians of Kosovo are muslim and in Giakova are of
religion of catholix .
All people that are declared Albanians in Macedonia are
muslim .
In state of Albania 70% are muslim, 20% orthodox and 10%
catholix.
If we see map can say that religion of muslim is protect for
identity of Albanians.
So in Chamuria about 85% were muslim in Kosovo 90% in
Macedonia 90%.
Albanian people that are not muslim were asimilited.
That means traditionally islam is protection from risk of
assimilation .
Therefore, in the border regions Islamism is the high
percentage of population.
We can say that islam of Albanians and islam of Turkey
were voice of Europe in world of oriental culture of islam
and a bridge between Europe and Islam world
But what is worth mentioning in this regard in the Albanian
lands is reconsolidation of Albanian identity . So in Shkodra
lives a Muslim population come from Montenegro until
1990 considered themselves Albanian and Montenegrin
podgoricanë today , coming from Podgorica .
In Prizren region is a Muslim Gorani population that
consider themselves Albanian Kukes and thence across
slave ,
In Tetovo, Gostivar region inhabited by a population with
Muslim religious identity more strong and less strong
nationally. Their number runs in 100mijë . They speak
51
Turkish Macedonian and Albanian language recognized
with name torbesh
Regarding the population in the region of Novi Pazar
theirself considerate as Bosnians considered . But recently
including their leader are considering themselves as Albanian
origin . In the majority they live in municipality of Tutin
Regarding Albanian Islam can highlight without fear that has
been evropean voice in global Islam together with Turkish
islam . . They were a bridge between three cultures that are
European, asia and Arabian culture. But even after 90
because the economy was stimulated these ekstremizms . For
its intentions Turkish state can re-request within human
rights to invest in the Balkans . So 1 million Muslims were
removed from Thessaloniki , Nis 1.7 million , 1.4 million of
Cham , 1 million from Ohrid , Bitola , Skopje , Kumanovo .
Normal Turkey may re-request to invest in these regions .
These goals can also go towards recreating ethnic Albanian .
Another aspect is about Turkish ambitions . A good resource
for the Turkish state investment would be the right properties
and residents who have there. So Albanian 1.4 million have
fled from Chameria in Greece , 1 million from
Thessaloniki , 1 million from Ohrid , Skopje, Struga ,
Kumanovo . As Albanian 1milion from Nis .So Albanians
citizens of Turkey must have same rights of Palestinians in
Negev and germans of Sudets
52
Albanian diaspora in Turkey and Turkish -Albanian
relations
Albanian diaspora in Turkey will have dates XVI.48valinj
century Albanian origin will certainly leave an impact here
In the district of Edirne in the twentieth century will live
22mijë shqiptarë.Në Istanbul 70mije speak Albanian into the
twentieth century started well XX.Pa evacuations in Turkey
lived about 300mijë Albanians.
4ishujt mention here of Marmara .
Place the Greeks in Izmir took Balkan Albanians .
But Albanians in Turkey are concentrated in Anatolia ,
mainly in bordering Eskishehir kurdët.Kjo handyman
Albanians were making these barren land fertile , but also to
cope with the fierce Kurdish race .
Mustafa Kemal Ataturk own mother had Albanian from
Thessaloniki .
Meanwhile totally 10milion today in Turkey are Turkish
Albanian origin , but unfortunately only 1 million speak the
Albanian language and assimilate others .
Most came with the Greek- Turkish agreements in 1923 and
1923-1940 -Turkish jugoslavo .
Today are 1000fshatra where 600kosovare and 400çame and
4milion are 1.5 million Kosovars and Cham .
Regarding the Albanian-Turkish relations say that they have
been very good .
Because Ataturk overthrew a monarch King Zog recognition
would come late.
However these relations in 30 years will recognize the tip by
sending a series of studies of Albanian students .
Also will the Hoxha regime had these very good
relationship .
Turkish presidents unlike many foreign leaders in
Bangladesh will come as Turgut Ozal times pashere and
Suleyman Demirel .
On the other hand even after 90 years these relations will not
fall as level .
And this book will conclude with the statement of Prime
Minister Tansu chillers that saved our country from modern
53
partition in 1997 that a strand be affected Albania we will not
tolerate .
Albanian diaspora in the Arab countries and the Arab
-Albanian relations in the centuries
Today Albanians are assimilated in world of Arabia ..From
ancient times Illyrians and fenikians had relations between
each other .Albanians presence in the Arab world is in a high
percentage and a role to governance .in xix century.
In Syria had a presence of the Albanians first noticed the
arrival of Albanian rulers of Damascus. So Mehmet Ali
Qypriliu would be until in the nineteenth century .
The number in Syria would increase with the arrival of
fugitives from Nishi.At these time in Syria would be
7thousand Albanians but 4thousand would be greek because
they were orthodox.
Even in Lebanon was an Albanian ruler Pasha.I, Ahmet
MehmetPasha’s son and Ibrahim Pasha of Egypt made part
of Lebanon .
Pasko Vasa as vali of Lebanon affirmed Albanians here.
Ismail Qemali created their centers in Beirut and Tripoli
In Palestine Albanians appeared in XVIII.century . Here
were military force from albanians , as Ahmet Pasha with
1000soldiers. In 1967 after invasion of Israel about
50albanians family went in Jordany . In Iraq since the
beginning of 1514were presence of Albanians with Ahmet
Dukagjini.Until in early of twentieth century would come
to rule an Albanian dynasty. In Bagdad, capital of Iraq were
a strong community that influenced in spread of Bektashism
in Albania .Other Albanian families in Arabia are with
surname arnaut here have this adjective meaning are merged
and assimilated in Arabian society .
Today in Egypt about 10thousand people are declared as
Albanians
In Jemen there are 8thousand Albanians but some were left
with the declaration of independence .In Egypt it is publicly
known that the Egyptian state were created from Mehmet
Ali Pasha.But settlements would have that from 1517 .
54
Last Dynasty of Mehmet Aliwas Faruk that was halted in
1952 when it was decided republic system.
According to an information allegedly about 2milion
Egyptians has Albanian origin , but unfortunately only
18thousand are registered as Albanians and Albanian
speaking .
Regarding Sudan emphasize that penetration began in the
later part XIX. They came from Egypt.
Finally to Libya in 1512 begins Albanian Janissaries impact .
Albanian 600tetar mentioned in 1793 in Libya .
Totally today in Muslim regions from Iran to North Africa
there are declared about 100thousand Albanians .
On the other hand , Albania was declared independent in
1912 .
Many congratulatory telegrams came Ismail Kemali from
colony of Arabia .
Regim of Zog and Hoxha's government has good relations
with diaspore in Arabian world .
That is because Hoxhas was agians Sovjets and America .
That means with closed friendsheep with Arabia. . he always
spoke of the Arab peoples for freedom , even in the book
Notes on Middle East . He is against the Zionist regime.His
statement was Arabian brothers
Relations were so pronounced that we note that the Hoxha
dictatorship mgjth those countries were , with the exception
of Saudi Arabia who was a proclaimed pro-American
country and others not house ndojnë promarksist to be
crowned group from power .
However Hoxha had no diplomatic relations with Saudi
religioni center as well as with Israel because by its pressure
on the Arab peoples .
Relations will reach its peak during the Berisha government .
Arabian capital come strongly to invest in Albania
Our country today is a member of the Muslim League .
And today we can highlight that these relations are more than
good .
In conclusion relations with Arab countries in particular and
Muslims in general have been very long mira.Për these
55
countries have been rather shqiptarë.Por shelter fugitives
Albanians have affected governance in these countries
valinjve originating from Albania during Ottoman empire ,
but also beyond.
56
Islam in the international geopolitic
Muslims today lies in a vast region from Morocco to deep
into India .
A significant percentage of those caught in the Russian state
20milion , 60milion in Central Asia , the Caucasus 20milion
and these are mainly Turkish sphere and turkofone also
because of the influence of the Ottoman Empire but also the
influence of Turkish culture .
Noticed a détente between Israel and Palestine . Even
recently , especially at the time of Clinton's presidency found
a method for compliance .So in Oslo agreement Palestine
ownership together with the Israelites in the Desert of Negev
but not to return. West Bank and Gaza would be for the state
of Palestine but Israel would have extraterritorial right on
sacred sites . Western Jerusalem would be the capital for the
eastern Israelin and he would be the capital for Palestine .
Meanwhile Israeli right has extraterritorial on Jewish biblical
regions in Western Coast
. But if islam states will do compromises between each other
for sexond north Africa is for Egypt and Asia for Turkey
will egsist a big state in form of confederation from Maroco
until India with 400milion people
Regarding the problem more acute a solution is being taken
Kurdish problem . The idea of a confederation is growing in
Turkish society anytime . Can be attached and northern Iraq
inhabited by Kurds . Even analysts illusion southern region
may join Iran and middle Iraq to Turkey
We note in this context Clash of Civilisation of Hunington
than leaving the future of one another can be a great Islamic
state that can start from Kashmir in India to Morocco on the
Mediterranean Sea . This large Confederate state or at least
the type of Europe will have a population of inhabitants
400milion
57
CURRICULUM VITAE
LEONARD CARCANI
DATELINDJA28GUSHT 1977
VENDLINDJA KORCE
VENDBANIMI ELBASAN
E MAIL L_ carcani@yahoo.com
EDUKIMI
HISTORI- GJEOGRAFI
ADMINISTRIM- BIZNES
MASTER DHE STUDIME PASUNIVERSITARE
MARKETING AVANCUAR
HISTORI
HISTORI PHD STUDIOJ
GJUHET E HUAJA & KOMPJUTERI
ITALISHT
GJERMANISHT
ANGLISHT
WORD,EXCEL, POWER POINT
BOTIME SHKENCORE
Shperngulja e shqiptareve
Besimet fetare ne Elbasan
Drejtues temash diplome per studentet ne profil
hist,gjeog,sociol,turizem,etj
Shoqeria civile
SHOQATA SHQIPTARE ATLANTIKUT
SHOQATA MIQESISE SHQIPERI RUSI
FEDERATA SINDIKALE ARSIMIT DHE SHKENCES
SINDIKATA E ARSIMIT DHE SHKENCES
SHOQATA AMERIKANE E VETEVLERESIMIT
NETWORK I PSIKOLOGEVE SHKOLLORE
58

More Related Content

What's hot

Social exclusion
Social exclusionSocial exclusion
Social exclusion
mossl
 
Nation and State
Nation and StateNation and State
Nation and State
Hina Anjum
 

What's hot (20)

Lecture 3 rup 218 political economy & planning
Lecture 3 rup 218 political economy & planningLecture 3 rup 218 political economy & planning
Lecture 3 rup 218 political economy & planning
 
Political communication
Political communicationPolitical communication
Political communication
 
'society' and 'culture'
'society' and 'culture''society' and 'culture'
'society' and 'culture'
 
Indian rural society
Indian rural societyIndian rural society
Indian rural society
 
Types and delineation of regions ppt
Types and delineation of regions pptTypes and delineation of regions ppt
Types and delineation of regions ppt
 
Rural social structure,Social change and continuity
Rural social structure,Social change and continuityRural social structure,Social change and continuity
Rural social structure,Social change and continuity
 
Social exclusion
Social exclusionSocial exclusion
Social exclusion
 
elements of Culture
elements of Cultureelements of Culture
elements of Culture
 
Nation & state
Nation & stateNation & state
Nation & state
 
Gender Stratification
Gender StratificationGender Stratification
Gender Stratification
 
Rural Development
Rural DevelopmentRural Development
Rural Development
 
People's Participation in Governance
People's Participation in Governance People's Participation in Governance
People's Participation in Governance
 
Origin of society
Origin  of societyOrigin  of society
Origin of society
 
Urbanization and Urbanism
Urbanization and UrbanismUrbanization and Urbanism
Urbanization and Urbanism
 
Nation and State
Nation and StateNation and State
Nation and State
 
Economic organization of societies
Economic organization of societiesEconomic organization of societies
Economic organization of societies
 
The study of administration
The study of administrationThe study of administration
The study of administration
 
Characteristics of Indian Society
Characteristics of Indian SocietyCharacteristics of Indian Society
Characteristics of Indian Society
 
Types of community
Types of communityTypes of community
Types of community
 
Rural and Urban Development Programmes
Rural and Urban Development ProgrammesRural and Urban Development Programmes
Rural and Urban Development Programmes
 

Viewers also liked

Maredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punes
Maredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punesMaredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punes
Maredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punes
Vilma Hoxha
 
Europass cv - Jean-Denis SCHUL
Europass cv - Jean-Denis SCHULEuropass cv - Jean-Denis SCHUL
Europass cv - Jean-Denis SCHUL
Jean-Denis Schl
 
Europass cv-120531-mengod lluch
Europass cv-120531-mengod lluchEuropass cv-120531-mengod lluch
Europass cv-120531-mengod lluch
1gsitnataliamengod
 
Aplikacioni ipko final
Aplikacioni ipko finalAplikacioni ipko final
Aplikacioni ipko final
Thee Endd
 
Ligji i punes 2010 212-alb
Ligji i punes 2010 212-albLigji i punes 2010 212-alb
Ligji i punes 2010 212-alb
Lule Pashku
 
Europass shqip
Europass shqipEuropass shqip
Europass shqip
brialb
 
si behet nje Autorizim shembull
si behet nje Autorizim  shembullsi behet nje Autorizim  shembull
si behet nje Autorizim shembull
Nasuf GËRMIZAJ
 
Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!'
Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!' Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!'
Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!'
Xhuliana Haxhiu
 
Prezantimi ne powerpoint
Prezantimi ne powerpointPrezantimi ne powerpoint
Prezantimi ne powerpoint
Megi Vahidi
 
Israeli-Palestinian Conflict
Israeli-Palestinian ConflictIsraeli-Palestinian Conflict
Israeli-Palestinian Conflict
albaaa22
 
Israeli Palestinian Conflict Student Version
Israeli Palestinian Conflict Student VersionIsraeli Palestinian Conflict Student Version
Israeli Palestinian Conflict Student Version
Nick Allgyer
 

Viewers also liked (17)

Ligjerata 3
Ligjerata 3Ligjerata 3
Ligjerata 3
 
Maredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punes
Maredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punesMaredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punes
Maredheniet e punesimit me kohe te pjesshme dhe kontrata e punes
 
Europass cv - Jean-Denis SCHUL
Europass cv - Jean-Denis SCHULEuropass cv - Jean-Denis SCHUL
Europass cv - Jean-Denis SCHUL
 
Europass cv-120531-mengod lluch
Europass cv-120531-mengod lluchEuropass cv-120531-mengod lluch
Europass cv-120531-mengod lluch
 
Aplikacioni ipko final
Aplikacioni ipko finalAplikacioni ipko final
Aplikacioni ipko final
 
Ligji i punes 2010 212-alb
Ligji i punes 2010 212-albLigji i punes 2010 212-alb
Ligji i punes 2010 212-alb
 
Cv presentatiton
Cv presentatitonCv presentatiton
Cv presentatiton
 
Kontratë pune për kohë të caktuar të pacaktuar
Kontratë pune për kohë të caktuar   të pacaktuarKontratë pune për kohë të caktuar   të pacaktuar
Kontratë pune për kohë të caktuar të pacaktuar
 
Europass shqip
Europass shqipEuropass shqip
Europass shqip
 
si behet nje Autorizim shembull
si behet nje Autorizim  shembullsi behet nje Autorizim  shembull
si behet nje Autorizim shembull
 
Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!'
Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!' Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!'
Ese: "E vërteta shpesh nuk na pëlqen, por eshte ajo qe vlen!'
 
Ese: "Qyteti i Endrrave te mia"
Ese: "Qyteti i Endrrave te mia"Ese: "Qyteti i Endrrave te mia"
Ese: "Qyteti i Endrrave te mia"
 
Teme diplome Prezantim Fatjon Likollari
Teme diplome Prezantim Fatjon LikollariTeme diplome Prezantim Fatjon Likollari
Teme diplome Prezantim Fatjon Likollari
 
Prezantimi ne powerpoint
Prezantimi ne powerpointPrezantimi ne powerpoint
Prezantimi ne powerpoint
 
Israeli-Palestinian Conflict
Israeli-Palestinian ConflictIsraeli-Palestinian Conflict
Israeli-Palestinian Conflict
 
Israel Palestine Conflict & History
Israel Palestine Conflict & History Israel Palestine Conflict & History
Israel Palestine Conflict & History
 
Israeli Palestinian Conflict Student Version
Israeli Palestinian Conflict Student VersionIsraeli Palestinian Conflict Student Version
Israeli Palestinian Conflict Student Version
 

Similar to Gjeopolitika e lindjes se mesme

Islamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg Stadtmuller
Islamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg StadtmullerIslamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg Stadtmuller
Islamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg Stadtmuller
Marjan DODAJ
 
Hebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docx
Hebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docxHebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docx
Hebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docx
filanfisteku13
 
projekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdur
projekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdurprojekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdur
projekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdur
KleeviPro
 
Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?
Valeria Baçi
 
Trevat Shqiptare Ne Greqi
Trevat Shqiptare Ne GreqiTrevat Shqiptare Ne Greqi
Trevat Shqiptare Ne Greqi
olinuhi
 

Similar to Gjeopolitika e lindjes se mesme (20)

Bashkerendimi dhe bashkepunimi i ngushte sllavo-ortodokso-islamiste per asimi...
Bashkerendimi dhe bashkepunimi i ngushte sllavo-ortodokso-islamiste per asimi...Bashkerendimi dhe bashkepunimi i ngushte sllavo-ortodokso-islamiste per asimi...
Bashkerendimi dhe bashkepunimi i ngushte sllavo-ortodokso-islamiste per asimi...
 
Studime shqiptare
Studime shqiptareStudime shqiptare
Studime shqiptare
 
Studime shqiptare
Studime shqiptareStudime shqiptare
Studime shqiptare
 
Studime shqiptare
Studime shqiptareStudime shqiptare
Studime shqiptare
 
shqiptaret ne greqi
shqiptaret ne greqishqiptaret ne greqi
shqiptaret ne greqi
 
Cameria
CameriaCameria
Cameria
 
Komunikim Nderkulturor
Komunikim NderkulturorKomunikim Nderkulturor
Komunikim Nderkulturor
 
Islamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg Stadtmuller
Islamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg StadtmullerIslamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg Stadtmuller
Islamizimi tek Shqiptaret nga Profesor Georg Stadtmuller
 
Hebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docx
Hebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docxHebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docx
Hebrenjte ne Shqiperi Para luftes se dyte boterore KLASA 8B histori.docx
 
Holokaust
HolokaustHolokaust
Holokaust
 
projekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdur
projekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdurprojekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdur
projekt ne histori.docxuuuuumenya karinpidhdur
 
26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve
26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve
26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve
 
Hebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në ShqipëriHebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në Shqipëri
 
26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve
26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve
26. Kush po e cenon tolerancën mes qytetërimeve
 
Holokausti
HolokaustiHolokausti
Holokausti
 
Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?
 
Trevat Shqiptare Ne Greqi
Trevat Shqiptare Ne GreqiTrevat Shqiptare Ne Greqi
Trevat Shqiptare Ne Greqi
 
Diploma
DiplomaDiploma
Diploma
 
Diploma
DiplomaDiploma
Diploma
 
Histori
HistoriHistori
Histori
 

More from Leonard Carcani (9)

Shekxxi gjeopolitika
Shekxxi gjeopolitikaShekxxi gjeopolitika
Shekxxi gjeopolitika
 
Psikologji shkollore liber
Psikologji shkollore liberPsikologji shkollore liber
Psikologji shkollore liber
 
Religion in Albania
Religion in AlbaniaReligion in Albania
Religion in Albania
 
Analises
AnalisesAnalises
Analises
 
Shekxxi gjeopolitika
Shekxxi gjeopolitikaShekxxi gjeopolitika
Shekxxi gjeopolitika
 
Psikologji shkollore liber
Psikologji shkollore liberPsikologji shkollore liber
Psikologji shkollore liber
 
Master
MasterMaster
Master
 
Master
MasterMaster
Master
 
Analises
AnalisesAnalises
Analises
 

Gjeopolitika e lindjes se mesme

  • 1. 1 GJEOPOLITIKA ISLAME Në botë jetojnë rreth 1.5miliard myslimanë Ku 1.3miliard syni dhe 200milion shitë. Besimi mysliman është përhapur kudo në botë dhe vijnë të dytët pas atij kristian. Ata janë të përhapur kryesisht në gadishullin e Arabisë ku edhe është origina e këtij besimi. Veç këtij i përhapur dhe shumicë është në Turqi,Pakistan,Afganistan,Kashmir të Indisë, Sinkiang të Kinës,vendet e Azisë qëndrore të ish Bashkimit Sovjetik,Tartaristan dhe Kaukaz të Rusisë,Indonezi,Malajzi si edhe në vendet e Afrikës veriore si Egjypt,Algjeri,Libi, etj.I përhapur është edhe në Evropë si në Shqipëri,Bosnjë,Sanxhak të Serbisë,Kosovë dhe në minorancë në Macedoni.Gjitashtu në genocidin ndaj
  • 2. 2 myslimanëve në Evropë do fillojmë me rekonkistën në Spanjë dhe më vonë në Serbi dhe Greqi.Do flitet dhe për minoritetet e reja myslimane në Evropë si Itali,Germani,etj. Historia e myslimanizmit. Islamizmi lindi në Gadishullin Arabik.Para se të linde ky besim në Arabi do të mbizotëronin besimet politeiste në shumë zota dhe Arabët do të ishin të përçarë Një qendër tregtare ishte Meka.Muhameti do u ofronte fiseve arabe besimin në një zot monoteist..Pasuesit e tij quhen myslimanë dhe feja islame. Parimet e këtij religioni bazohen tek libri i shenjtë i tyre që është Kurani.Sipas kuranit ndalohet kumari,alkooli.Njeriu duhet të shkojë për haxhillëk,vlerësohet bamirësia,etj. Ndërkohë që Evropën e kishte përfshirë erësira në Arabi në mesjetë mbizotëronte drita e diturisë e vlerësuar edhe vetë nga urani që thotë i vlerësuar është ai që lexon.
  • 3. 3 Arabët gjatë Muhametit u bashkuan dhe bënë pushtime të mëdha duke ngritur mbretërinë e tyre që morri emrin kalifate.Pas vdekjes së tij morri fund edhe mbretëria e tij ku tani u ndanë në mbretëri më të vogla. Gjithsesi cultura dhe besimi islam do të përhapen gjithandej Besimi islam si gjatë kohës së kalifatit edhe gjatë kohës së sundimit osman dallohej për tolerancë ndaj besimeve të tjera,por jo ndaj moralit dhe shthurjes. Baza e ligjeve të tij ishte sheriati një libër me kode që rregullonte jetën e arabëve. Dhe toleranca ndaj fesë theksohej gjithashtu në kuran.Respekto fenë e tjetrit theksohet aty. Psh gjatë sundimit osman ortodoksët e patriarkanës së Stambollit gëzonin liri të plotë.Kur u pushtua Konstandinopoja asgjë nuk u shkatërrua nga trashëgimia kristiane. Ndërkohë që arabët ishin tolerantë ndaj feve të tjera e kundërta ndodhi lidhur me qëndrimin e të tjerëve ndaj këtij besimi. Genocidi ndaj myslimanëve Në fakt genocidi ndaj myslimanëve veçanërisht në Evropë do të fillojë që me kryqëzatat.Që nga fjala kryqëzatë ose çlirimi i varrit të krishtit nga të pafetë siç njihen ndryshe myslimanët e vendosur në Jeruzalem. Do të vazhdojmë pastaj me rekonkistën ose pushtimin spanjoll.ku në atë kohë sapo ishte shpërbërë kalifati i Kordovës. Dhe vazhdojmë në fillim të shek të XIX ku në shtetet e reja të krijuar në Evropë në Ballkan filloi një genocid i paparë.Do fillojë me Malin e Zi kur u shpall si shtet gjys fetar i pavarur dhe më pas me pashallëkun e Beogradit që kishte 30% islamë dhe vetë qyteti 56% në shekXVIII,por pas shpalljes së
  • 4. 4 shtetit serb autonom ngelën më pak se 5% dhe pjesa tjetër emigroi. E njëjta gjë dhe në Greqi.Athina e shek XVIII kishte 30% myslimanë,por më pas asnjë dhe me rradhë.Në Bulgari 50% dhe më pas asnjë. Vazhdojmë me rajonet e marra më vonë Dhe në rajonet e dhëna nga traktati i Berlinit. Në vilajetin e Nishit dhe Pirotit rreth 30% myslimanë dhe më pas më pak se 5%. Në jug në Tesali rreth 35% myslimanë dhe më pas vetëm 6000vetë në Larisa. Genocidi do të vazhdojë me rajonet e dhëna në Konferencën e Londrës ku do kemi shpërngulje nga Macedonia e dhënë Serbisë Ku nga 45% sot janë më pak se 30%. Nga rajonet e dhëna Greqisë si pasojë e Marrëveshjes turko-greke të 1923 nga 45% që kishte Macedonia greke sot nuk ka asnjë, apo nga Thrakia greke nga 65% sot janë më pak se 32%.Në Epir sdo ketë fare myslimanë. Dhe shpërngulja më e fundit ku si rrjedhojë e represionit të regjimit komunist të Zhelu Zhelev nga Bulgari në Turqi në 1989 do të shpërngulen rreth 600mijë pomarkë që njihen ndryshe bullgarët myslimanë që janë turqizuar nga ndjenjat,por jo nga gjuha. Si rrjedhojë sot nga 60milion banorë që ka Turqia rreth ¼ janë me origjinë nga Ballkani si 10milion shqiptarë ku 2milion nga Greqia dhe 8milion nga Kosova dhe Macedonia 1milion boshnjakë të ardhur që me dhënien e Bosnjës Austro-Hungarisë,por edhe nga Sanxhaku i Serbisë, 2milion pomakë të Bullgarisë,por edhe nga Macedonia Lindore, 3milion të ardhur turq nga Greqia që më 1923. Gjithashtu kemi edhe 5milion myslimanë të shpërngulur nga rajonet e tyre në ish Bashkimin Sovjetik.
  • 5. 5 RAJONET MYSLIMANE NË EVROPË Bosnja Me 52mijë km2 dhe 4milion banorë ku myslimanët zënë rreth 48% të popullsisë,por për fat të keq ishin shumicë në qytete dhe në fshatra ishin serbët dhe 17% kroate e 35% serbe.Nga përqnidja e tokës rreth 10% e kishin kroatët 15%serbët dhe 20% myslimanët dhe 55% shtetërore. Dhe më pas 20% kroate,42% myslimane dhe38% serbe. Nga lufta serbët zotëruan 70%,myslimanët 15% dhe kroatët 15%. Por në paqen e Dejtonit u krijua federata mylimane kroate me 26mijë km2 ku 10mijë kroate dhe 16mijë boshnjake.Si popullsi 1.6milion ku 1.2milion boshnjake,300mijë serbe dhe
  • 6. 6 100mijë kroate.Nga ana tjetër Herceg Kroatva me 1milion ku 500mijë kroate dhe 300mijë myslimane dhe 200mijë serbe Si edhe republika serbska me 25mijë km2 dhe 1.5milion ku 1milion serbë,400mijë myslimane dhe 100mijë kroatë. U gjet kjo zgjidhja pasi rajonet me shumicë myslimane të Tuzlës dhe Bihaçit nuk kishin lidhje njëra me tjetrën. Rreth 500mijë myslimanë janë me origjinë shqiptare,por rreth 30mijë flasin sot shqip,kryesisht në Sarajevë dhe pjesa tjetër Sllavisht. Rajoni i Sanxhakut Me 8000km2 dhe 500mijë banorë ku 260mijë myslimanë dhe 240mijë serbë. I ndarë mes Malit të Zi Bjelopolje,Rozhaje, Plavë dhe Beranje e Plevje dhe Serbisë me Novi Pazar si qendër,Sjenice,Novi Varosh, Prijepolje. Më përpara ishin 75% myslimanë ku 40% shqiptarë dhe 35% boshnjakë,por shpërngulja bëri që sot të jenë rreth 60%. Minoritetet etnike myslimane. Dhe këta janë në Maqedoni,Thraki greke dhe Bullgari. Sot në Maqedoni rreth 30% e popullsisë është myslimane ose më saktë 80mijë turq ose 4% 40mijë goranë ose si njihen ndryshe tërbesh dhe në përqindje 2% dhe 520mijë shqiptarë ose 26%.Goranët jetojnë në malësinë e Tetovës dhe Gostivarit dhe turqit rreth Strumicës.Më përpara kanë qenë më shumë se 40%,por 40mijë shqiptarët myslimanë të rajonit të Manastirit emigruan në vitet 60 dhe 80mijë pomakët e Maqedonisë lindore emigruan që në 1912. Rajoni i Thrakisë ka 3000km2 dhe 350mijë banorë ku 1/3turq.Më parë në këtë rajon të Greqisë myslimanët ishin
  • 7. 7 65%.Ndërkohë myslimanët e tjerë emigruan me kohë që në 1923. Në Bullgarinë e jugut në Thrakinë jugore jetojnë sot rreth 600mijë pomakë si njihen ndryshe bullgarët myslimanë me ndjenja turke.Një pjesë u shpërngulën që në 1933 dhe pjesa tjetër në 1989 drejt Turqisë. Minoritetet emigrante myslimane në Evropën Perëndimore Sot në Evropën perëndimore jetojnë mbi 10milion emigrantë myslimanë si Germani 6milion ku 2.5milion kurdë,1.5milion turq,500mijë shqipt dhe kosovarë,500mijë boshnjakë dhe 1milion të tjerë ose 6% e popullsisë germane,në Itali 1milion,në Francë 8milion shumica nga ish colonia e saj Algjeria Në Greqi 1milion shqiptarë,por edhe nga Azia,në Angli dhe Spanjë afërsisht po aq. Ata kërkojnë të respektohen të drejtat e tyre kulturore dhe religjioze si psh në Greqi të drejtën e ngritjes së xhamisë në Athinë që për grekët është herezi në mes të kryeqytetit të tyre. LINDJA E MESME Me termin Lindje e mesme quajmë rajonin që shtrihet mes Turiqsë dhe Indisë.Këtu përfshihen Irak,Iran,Siri,Jordani,Izrael, Palestinë.Arabi Saudite,etj.Popullsia të trajtojmë vetëm rajonet që janë në konflikt. Si rajon ka 60milion banorë dhe 3milion km2.Dhe si gjë të përbashkët kanë gjuhën arabe përveç hebrenjve.Këtu përfshihen shtetet e Arabisë Saudite,Iran,Irak, Kuvajt,Jemen,Oman,Bahrejn.Izraeli është besim hebre,Irani sektit mysliman shit dhe Iraku mbi 60% shit dhe të tjerët janë syni me qendër në Arabi Saudite.Por liga arabe është më e
  • 8. 8 gjerë.Ajo përfshin edhe Afrikën e veriut,për shkak të besimit mysliman. Kurse vetë organizmi i naftës OPEK që është burimi kryesor jetese përfshin edhe Venezuelën dhe Kolumbinë që janë dy shtete ameriko-latine.Kontraditat brenda shteteve arabe kanë qenë të mëdhaja.Kujtojmë këtu dallimet në luftën e Gjirit në vitet 90 apo veçanërisht pas ngjarjeve të 11shtatorit. Kujtojmë këtu që gjatë luftës së ftohtë veç Arabisë saudite që ishte pro amerikane të tjerët ishin pro sovjetike.Kujtojmë këtu që edhe ato individë që Amerika i përkrahu për një moment pasi merrnin pushtetin ktheheshin kundra saj. Gjithsesi këto divergjenca i kanë origjinën në sfondin e lashtësi. Prandaj edhe do flasim nga frigas,hebrenj, fenikas dhe filistinë deri në kohërat e sotme si problemi kurd dhe armen. LINDJA E MESME NË LASHTËSI Në lashtësi në këtë rajon banonin frigët, asirianët,fenikasit,persianët,etj. Frigasit. Frigia është një rajon në Turqinë e sotme. Sipas Sami Frashërit frigasit,trakët dhe ilirët janë një popull i trungut pellazgjik.Merren me lundrim.Madje ata krijuan një coloni që quhet Lidi dhe qendër e saj ishte Troja ose Smirnium ose Izmiri i sotëm.Ishte kjo arsyeja që i përkisnin një trung që ilirët në luftën trojane mbajtën anën e trojanëve dhe jo të akeasve.Frigasit janë parardhës të armenëve.
  • 9. 9 Ishin degë e popullsisë semite kanane.Jetonin në rripin mes maleve të Libanti dhe detit mesdhe.Të kufizuar nga malet shfrytëzuan detin si burim jete.Nuk patën arritjet si qytetërmet e tjera. Fenikasit Dallohen në sistemin e shkrimit të ri ku një pjesë e morrën dhe grekët.Të përmendur anijet fenikase.Krijuan coloni ku më e rëndësishmja Kartagjena në brigjet e Tunizisë së sotme.Madje të përmendur luftërat punike mes Kartagjenës dhe Romës në lashtësi. Filistinët Filistinët në fakt janë parardhës të palestinezëve të sotëm të përzier me arabë Lufta mes hebrenjve dhe atyre është një luftë qytetërimi që në lashtësi,ku më vonë ishte dallimi fetar.Filistinët merreshin me metalurgji dhe zejtari Hebrenjtë Në jug të fenikasve ishte një vend i banuar nga judenjtë.Këto tribu ishin nomade.Gjuha ishte hebraishtja e lidhur me fenikasen dhe shkruar me të njëjtin shkrim. Si burim historik merret nga bibla. Historia e tyre fillon me klanin patriarkal të Abrahamit.Rreth viteve 1800pes ai udhëhoqi njerëzit e tij nga qyteti Uhr në sumer në tokat e Kananit ku edhe u vendosën.Rreth viteve 1700 për shkak të urisë shumë hebrenj nën udhëheqien e Josifit shkuan në Egjipt dhe u vendosën aty ku u morrën me bujqësi dhe blegtori.Por faraonët filluan ti kthejnë ata në skllevër Në 1290 hebrejnjtë e Egjiptit për ti shpëtuar skllavërisë shtegtuan sërish në Kanan.Në krye ishte Moisiu.Ai premtoi tokë të sigurtë ku do të jetonin të lirë.Kemi këtu dhjetë porosità e Moisiut që janë dhjetë ligjet e tij. Ishte toka e premtuar nga zoti sipas hebrenjve. Por deri në themelimin e mbretërisë hebrenjtë do të kalojnë disa luftëra.Armik i tmerrshëm i tyre ishin filistinët që ishin vendosur në këto treva rreth 117 pasi ishin shpërngulur nga Azia e vogël
  • 10. 10 Mbretëria e parë u themelua në 1020pes dhe mbret i parë ishte ushtari Saul.Martesat e përziera u ndaluan. Në 1000-960 sundoi Davidi.Ai siguroi fitoren e plotë mbi filistinët një armiqësi që do zgjasë tërë jetën. Gjatë Solomonit djalit të tij mbretëria arriti fuqi të plotë politike dhe ushtarake.Kur Solomoni vdiq mbretëria u nda në dy pjesë veriore dhe jugore.Izraeli më pas u pushtua nga asirianët. Kur persianët pushtuan Babiloninë lejuan izraelitët të rivendosen në Jeruzalem.Më pas u pushtua nga grekë dhe romakë.Në 66-70 u bënë rivolta ndaj romakëve ku Jeruzalemi i shkatërrua nga sulmet mizore. Asirianët Asiria shtrihet në veri të Mesopotamisë mes lumenjve Tigër dhe Eufrat aty ku shtrihet Iraku i sotëm.Kulmin e arriti me Babiloninë dhe ligjet e Hamurapit që ishin shumë të rrepta dhe rol në këtë forcim luajti ushtria, por luftërat kërkonin ushtarë.Më pas u nda në dy pjesë Babiloni dhe Medi. Persianët Në Azinë e Mesme jetonin popuj gjysëm nomadë bujq që përqëndrohen në zonat më pjellore.Dhe kjo ishte Persia.Kulmin e arriti me Kirin dhe Darin ku u pushtua edhe Travia. Por pengesa pati gjatë pushtimit të grekërve ku edhe filloi tërheqia.Përmendim këtu betejën e Maratonës.Vetë feja e tyre është politeiste në shumë zota dhe besojnë te rimishërimi ose ringjallja. Fetë monoteiste Ndryshe nga popujt e tjerë të Lindjes së Mesme si babilonas dhe egjiptian që besonin në shumë perëndi hebrenjtë besonin në një zot.Dhe feja e tyre quhet judeizëm.Sipas kësaj feje zoti sjell gjithmonë të dërguar që janë profetët.Por ata pranojnë si të dërguar vetëm Mosiun dhe Jezu krishtin nuk e njohin si Mesia apo shpëtimtari.nga kjo fe e tyre e kanë origjinën edhe kristianizmi dhe myslimanizmi. Kështu në Bibël Eva,Adam,Moisi ku përfshihet edhe dhiata e vjetër dhe në Kuran Hava,Adem dhe Musa.
  • 11. 11 Në kohë kur shoqëria skllavërpronare kishte rënë në krizë të plotë morale dhe politike dhe shpëtimi nuk shihej veçse nga zoti dhe qielli ishin këto rrethanat që bënë të lindte krishtërimi si filosofi fetare. Këtu u gërshetuan besimet e vjetëra si mëshirimi i persianëve dhe mbi të gjitha feja monoteiste e hebrenjve.Fliste për shpëtim dhe U pranua edhe nga të varfërit.Baza janë bibla me dy pjesë dhiata e vjetër dhe e re.Besojnë te friniteti ati biri sopirti.U ligjërua nga Konstandini në shek Ives. Por sipas një feje tjetër që ishte ajo islame thuhet se vërtet zoti dha bekimin djalit të Abrahamit Isait që janë degë e izraelitëve,por më pas për shkak të gabimeve i kaloi bekimi djalit që ai kishte me shërbyesen Ismailit që janë degë e arabëve.Ajo si fe lindi në Mekë një qendër tregtare dhe panairesh në lindjen e Mesme në Arabi Saudite.Themelues ishte Muhamedi.Ajo lindi si filosofi fetare në mesjetë si nevojë për të bashkuar fiset arabe tek diçka kundër fiseve të tjera nomade dhe për të thyer politeizmin dhe idhujt shumë zotër. Një fe tjetër ose më saktë një sekt fetar me bazë në lindjen e Mesme është ajo bekashiane ose shite.Përmendim këtu qerbela,luftërat,etj. Themelues Abaz Aliu.Ata në fakt janë më pak të dhunshëm se sekti tjetër fetar mysliman syni. Lindja e mesme në mesjetë. Në fillim e tërë lindja e mesme si kryqëzim rrugësh lindje perëndim u vu në fillim nën sundimin persia si e përmendëm më lart. Më pas nën sundimin e Aleksandrit të Madh të Maqedonisë.Vijmë më vonë nën sundimin romak.Pas ndarjes së perandorisë romake do të kalojë nën sundimin bizantin.Pas shek VIIIes në sundimin arab të kalifateve. Më pas do të pushtohet nga kryqëzatat që synim kryesor sipas tyre kishin çlirimin e varrit të Jezu Krishtit në Jeruzalem nga të pafetë dhe të pafe sipas tyre ishin myslimanët.
  • 12. 12 Më pas do të kalojë nën sundimin e Perandorisë Osmane dhe pas 1918 kur u shpërnda kjo perandori një pjesë do të kalojë nën sundimin anglez dhe një pjesë nën sundimin francez. LINDJA E MESME NË KOHË MODERNE Israeli dhe Shtetet arabe Në vitet 70pas krishtit romakët pushtuan Jeruzalemin.Nga atëherë deri 1948 toka e Izraelitëve gjithmonë ishte pjesë e disa perandorive të mëdha si romakëve,bizantinëve,arabëve,kryqëzatave,mamlukëve apo otomanëve.Në 1918kur perandoria ottomane ra liga e kombeve ia lidhi atë së bashku me Irakun,Jordaninë dhe Palestinën Britanisë si mandat dhe Libanin e Sirisë Francës.Represioni i kishte bërë izraelitët të qëndronin së bashku.Kongresi sionist në Zvicër shfaqi ambicje.
  • 13. 13 Deklarata e Balfurit dhe mandati britanik Qeveria britanike simpatizonte lëvizjen sioniste.Në 1903 kur çifutët rusë vuanin represionin Çamberlain sugjeroi tokë në Uganda për ta.Por Balfur paraqiti një deklaratë për kthimin e çifutëve në shtëpi dhe krijimin e një shteti sionist aty në Palestinë.Britanisë iu dha mandati i Palestinës në Konferencën e San Remos në 1920.Këshilli i San Lidhjes së Kombeve e ratifikoi atë dhe deklaratën e Lidhjes së Kombeve. Imigrimi çifut Në 1922 jetoni 84000çifutë në Palestinë ose 11% e popullsisë.Si pasojë e persekucionit në Germani numri i tyre u rrit.Në 1937 komisioni Peel rekomandoi ndarjen e Palestinës në shtet arab dhe shtet izraelit. Simpatia për mbijetesën e çifutëve nga nazistët bëri të rriteshin kërkesat në përkrahje të tyre Krijimi i Izraelit Mandati britanik ishte deri 1948 dhe Britania në këtë territor nuk kishte dëshirë të zgjaste më shumë zotërimin e saj.Një komitet special vendosi që 2/3 të ishte për izraelitët dhe 1/3 për Palestinën dhe Jeruzalemi si rajon ndërkombëtar.Arabët nuk e pranuan dhe izraelitët po.Për 24orë rajoni u pushtua nga arabët.Por në përkrahje nga amerikanët izraelitët fituan më shumë toka sesa u takonin.Rreth 1milion arabë u larguan nga tokat që i përkisnin izraelitët dhe ata u bënë shumicë aty. Qeveria e Izraelit Në 1949 izraelitët zgjodhën Knesetin ose parlamentin e tyre.Qenë dy parti laburiste dhe unioniste.Të drejtë për votim e kishte çdo njeri mbi 18vjeç dhe parlamenti kishte 120 vende.Gra dhe burra bënin pjesë në ushtri..Krijoheshin kibutzet fermat kolektive dhe pranohej emigrimi. Izraeli dhe fqinjët Për 30vjet Izraeli nuk u njoh nga arabët.Në 1950 deklarata triplaëshe Angli,Francë dhe SHBA tentoi të njohë ndërkombëtarisht shtetin e ri izraelit që dështoi pasi B.S përkrahu ushtarakisht shtetin egjiptian kundër atij izraelit në 1955.
  • 14. 14 Lidhja egjyptiane Në shek XIX interesat britanike ishin së pari në Egjypt ekonomike dhe kjo kishte të bënte me kanalin e Suezit madje pati edhe probleme kur kjo firmë falimentoi.Në 1922 protektorati u zëvendësua nga një monarki konstuticionale e mbretit Fuad dhe djalit të tij Faruk deri 1952. Pas luftës nacionalistët britanikë i mëshuan kërkesës që britanikët të linin kanalin e Suezit për shkak të përkrahjes së tyre pro izraelitëve.Në qershor 1952 Faruk u rrëzua si pasojë e një revolucioni dhe shkoi në egzil.Naser premtoi socializëm dhe përkrahu B.S. Britanikët lanë Sudanin në 1953 dhe zonën e kanalit në 1954 me evakuim final në 1955. Suezi dhe lufta e 1956 Në shtator 1955 Egjypti shpalli një marrëveshje me Çekosllovakinë dhe u duk se do lidhej me bllokun lindor,por në dhjetor 1955 banka botërore dha një kredi dhe SHBA bëri një investim aty.Por kushti ishte që ndihma do të jepej dhe Nastri të tërhiqej nga blloku komunist që ai nuk e pranoi dhe si rrjedhojë tërë firmat perëndimore u tërhoqën. Me mbështetjen ruse ai sulmoi Izraelin ku u bashkuan edhe Siria me Jordaninë.Por Izraelitët pushtuan Sinain.Anglo francezët lëshuan një ultimatum për tërheqie..Diplomacia ishte intensive që çoi armëpushim në 1956. Konflikti vazhdon Mgjth konflikti mes Izraelit dhe fqinjët vazhdoi.Në 1964 u themelua O.Ç.P ose Organizzata për Çlirimin e Palestinës.Në 1966 kufiri sirian u bë pjesë e bombardimeve.Naser foli për tërheqie.Në 1967 ndodhi edhe një luftë gjashtë ditore që pati rrjedhoja të mëdha. Në 1973 Egjipti dhe Siria lançuan një sulm të ri kundër Izraelit.Lufta nuk po zgjidhte asjgë.Humbja ishte miliona dollarë dhe mijëra të vdekur. Sadat dhe pranimi i Izraelit Në 1974 Sadat pasuesi i Naserit pas vdekjes së tij në 1970 urdhëroi qartësimin e pozicionit në lidhje me bllokimin e anijeve në kanalin e Suezit.Egjyptianët dhe sirianët u tërhoqën nga pozicionet e tyre të 1973.
  • 15. 15 Qendra e re e sulmeve palestinese u bë Libani. Në 1977 Sadat ndryshoi nga pozicioni i tij.Ai ishte më stimulant kundrejt paqes.Madje ai foli edhe për njohje të Izraelit që u dënua nga vendet arabe. Vetëm në 1978 me ndihmën e presidentit Carter u arrit marrëveshja në Kejp Dejvid ku Egjipti njohu Izraelin dhe Izraeli u tërhoq gradualisht nga gadishulli i Sinait.Madje pranoi edhe program vetëqeverisës për rripin e Gazës dhe Bregun perëndimor të lumit Jordan. OIL&OPEC Nafta është arma e vetme e Lindjes së Mesme..Këto vende krijuan OPEC ose Organizzata e Vendeve Eksportuese dhe Prodhuese e Naftës. Çdo vendim i kësaj organizate kishte efekt në ekonominë botërore. IRAN Influencat e huaja Irani i shek XIX i quajtur Persi ishte një perandori feudale shkretinore dhe misioni ishte tregtar.Britania ndërtoi një linjë telegrafie që kalonte mes Evropës dhe Indisë ku kalonte edhe përmes Iranit..Për 60vjet e pati shoqëria anglopersiane e naftës.Britanikët investuan 2milion paund.Ndërkohë pesë provincat veriore të Iranit ranë nën influencën ruse që u detyruan ta njohin edhe anglezët me anë të një marrëveshje me rusët në 1907. Lufta e parë botërore ishte një periudhë kaotike në politikat iraniane parlamenti që u krijua në 1906 u bë i korruptuar dhe inefektiv.dhe familjet tradizionale u ristabilizuan.Në 1925 erdhi në krye Rezah Shah.Ai reduktoi fuqinë e mullahëve dhe modernizoi komunikimin duke hapur hekurudhën e parë në 1938.Rinegocioi me shoqërinë anglopersiane të naftës.Frika nga komunistët e bëri të lidhej me gjermanët në 1939.Pas invazionit aleat në 1941 Rezah Shah kapitulloi në favor të djalit të tij Rezah Pahlavi Rusët premtuan se do të linin provincën e okupuar të Azerbazhanit pas luftës dhe shpresonin të kthenin Iranin në satelit të tyre dhe duke nxitur lëvizjen comuniste në këtë shtet dhe lëvizjen separatiste kurde.
  • 16. 16 Nga ana tjetër në 1954 u vendosën lidhja normale me Britaninë duke kënaqur për naftën edhe nacionalistët. Revolucioni i brendshëm Prej 1961 shahu kishte stabilizuar politikën e tij të pavarur.Nga ana tjetër në 1962 doli ligji për reformën agrare duke thyer rendin feudal.Në 1963 ai tentoi me referendum të kryejë revolucionin e bardhë.Të ardhurat nga nafta të Iranit u rritën.Por në vitet 70 u rrit inflazioni.Metodat diktatoriale të shahut shtuan armiqësinë.Udhëheqësi radikal islamik Komneni priste në egzil në Paris derisa në 1979 ai hyri në Teheran dhe shahu emigroi.Ai shpalli gjyqin islamik dhe bazë Kuranin Lidhjet me perëndimin u ashpërsuan derisa SHBA la ambasadën.Pushtimi rus në Afganistan shtoi tensionin dhe rezikoi paqen dhe diplomacinë në botë. Shkurt në shifra mes Izraelit&Palestinës Rajoni që pretendojnë të dy palët ka një sipërfaqe prej 25000km2. Në 1945 kongresi amerikan adoptoi një rezolutë për kthimin e hebrenjve në tokën e premtuar dhe kjo në shenjë respekti ndaj vuajtjeve të tyre në regjimin nazist mes të cilave edhe 6milion viktima si edhe në sajë të ndikimit të lobit çifut në SHBA prej 20milion vetësh. Nga ana tjetër komunuelthi mbështeti krijimin këtij shteti izraelit. Por administrata britanike nuk nxiti OKB në ndërmarjen e ndonjë plan veprimi.Në atë kohë rreth 3% epopullsisë amerikane ishin me origjinë hebreje Lufta bëhej e gjallë edhe në OKB ku arabët kishin fituar përkrahjen e sovjetikëve. Madje edhe Kuba edhe Greqia votuan kundër kërkesave amerikane. Edhe Vatikani ishte kundër ndarjes.Në fund 33votuan pro dhe 13kundra dhe 1o abstenuan.Nga 10400milje të palestinës ose 25mijë km2 6120milje iu dhanë Izraelit ku 3670milje katrorë i përkisnin shkretëtirës së Negevit.Ky shtet kishte 500mijë izraelitë dhe 350mijë arabë ku 92 mijë jetonin në
  • 17. 17 Tiberia,Safed,Haifa dhe Bet Shean ku 40mijë ishin beduin në Negev.Çekosllovakia,Bolivia Panamaja dhe Filipine u lejuan të implementonin rezolutën Në maj 1948 Britania njoftoi evakuimin.Arabët deklaruan luftë.Për një javë 90arabë të vrarë dhe 80çifutë por edhe 7anglezë paqëruajtësNë 9janar 1948 100arabë sulmuan izraelitët në veri.Nga ana tjetër britanikët refuzonin çifutët të formonin milicinë e tyre.Ata u detyruan të importonin armë nga SHBA,Rreth 350mijë arabë emigruan nga Bregu perëndimor Izraelitët filluan të marshonin mbi damask,Kajro dhe Aman dhe këtu filloi ndërhyrja sovjetike.Vendi ndodhej në prag të lufte të re botërore.Totalisht Izraeli humbi 1000 të vrarë Jeruzalemi u unifikua dhe Sinai,Golan dhe Gaza iu dhanë izraelitë.Nga ana tjetër SHBA për të tërhequr Izraelin pas marrëveshjes me Egjyptin për Suezin bëri bllokadë armësh ndaj tij.Nga ana tjetër 60mijë arabë u lejuan të kthehen.Vetëm në marrëveshjen e Kemp Dejvid u pranua tërheqia e Izraelit nga Sinai si edhe autonomia dhe lëvizja e palestinezëve në Gaza dhe Bregun Perëndimor,por jo në Jeruzalem që OKB e shpalli neutral dhe izraelitët e shpallën shtet të tyren. Kur O.K.B e ndau në dy shtete në 1948 kishte 1500000banorë ku 500000izraelitë dhe 1000000palestinezë dhe në 80% të tokës ishin pronarë palestinezët dhe 20% izraelitët. Në planin e 1948 u vendos që Izraeli të kishte 14000km2 dhe 800000banorë ku 450000izraelitë dhe 350000palestinezë ku do ishte kryesisht në shkretëtirën e Negevit. Kurse Palestina do të kishte 11000km2 dhe 700000banorë ku 650000palestinezë dhe 50000izraelitë. Mgjth ishte shkretëtirë Izraeli e pranoi paqen, kurse Palestina jo.Shteti i Izraelit ndërtoi irrigracione aty dhe u morr me bujqësi. Aktualisht edhe në sajë të përkrahjes së lobit çifut në Amerikë Izraeli e zgjeroi territorin duke përfshirë edhe lartësitë Golan dhe 27000km2
  • 18. 18 Më parë kishte pushtuar edhe Gadishullin e Sinait dhe Libanin e jugut, por që u tërhoq. Ndërkohë trojet palestineze aktualisht janë rrudhur shumë.Edhe palestinezi më ekstremist nuk pretendon sot më shumë se 8000km2 dhe kryesisht rripin e gazës dhe Bregun Jordan si edhe Jeruzalemin perëndimor të banuar me shumicë arabe. Organizata e Palestinës dhe udhëheqësi i saj Jaser Arafat nga nuk e njohim shtetin izraelit sot kanë rënë në bisedime. E vetmja organizata që nuk e njeh është Hamas e përkrahur nga sirianët që sot është në pushtet në Palestinë. Izraelitët nga ana e tyre kanë pranuar të tërhiqen nga lartësitë Golan. Gjatë luftës së ftohtë izraelitët përkraheshin nga Amerika dhe arabët nga sovjetikët Pas luftës bisedimet më serioze kanë qenë ato të 1996 me ndërmjetësinë e ish presidentit amerikan Bill Klinton. Marrëveshja që u arrit ishte që të krijohej shteti palestinez në Gazë dhe Jordan si edhe Jeruzalemin perëndimor ta kishin palestinezët ,përveç nëntokës së tij që ishte trashëgimi izraelite dhe i takonte atij ose në 7000km2 Por Arafati nuk e pranoi dhe vrasja e Shimon Peresit nga ekstremistët izraelitë ndryshoi gjithçka. Ardhja e ekstremistit Sharon gjeneralit të Sinait si kryeministër i Izraelit bëri që veprimet të ecin ngadalë.Kështu ai në bisedimet e Peresit ishte për një shtet palestinez vetëm në 70% të Gazas dhe 50% të Jordanit ose në rreth 3000km2.Gjithsesi drita jeshile është road map ku aktualisht Palestinës i janë lëshuar rreth 2000km2.
  • 19. 19 Izraeli &Palestina Totalish me 28250km2 dhe 5milion banorë ku 80%çifutë dhe 15% arabë mes të tjerave edhe 3000grekë Dhe besimi izraelitë dhe arabët që janë myslimanë,pra 15% si edhe 1% katolikë Në shtetin izraelit prej 20700km2 jetojnë rreth 700mijë arabë. Rajonet e Izraelit janë Seterionale me Nazaret qendër dhe 3200km2 dhe 750mijë banorë Haifa me 900km2 dhe 600mijë banorë
  • 20. 20 Qëndra me 1200km2 dhe 1milion banorë Tel Aviv me 200km2 dhe 1milion banorë Jeruzalemi vetë 600km2 dhe 600mijë banorë ku 200mijë palestinezë dhe 400mijë izraelitë ku më parë në tërë rajonin e Jeruzalemit kishte vetëm 1/3 izraelitë.Dhe kjo ishte përqindja më e lartë israelite në rajonet e Palestinës.Aktualisht Palestinezët kërkojnë të shpallin si kryeqyet të tyren Jeruzalemin perëndimor me 200km2 dhe 200mijë banorë ku 150mijë palestinezë dhe ngelet Jeruzalemi lindor me 400km2 me 400mijë banorë ku 50mijë palestinezë dhe shumica izraelitë.Por ndarja e tij nuk është pranuar nga hebrenjtë që e kanë shpallur kryeqytet të tyren,por nuk njihet nga bota që e njeh si qytet neutral i hapur për të gjithë. Ber Er Sheva me 14mijë km2 dhe550mijë banorë ku këtu aktualisht është përqindja më e madhe arabe rreth 40% e popullsisë. Rajonet palestinese janë Rripi i Gazës Me 400km2 dhe 700mijë banorë ku 95% arabë dhe 98% myslimanë Bregu perëndimor Me 6000km2 dhe 1milion banorë ku 88% arabë dhe 12%izraelitë kryesisht kolonë. Si besim 82% myslimanë dhe 11% izraelitë dhe 7% kristianë. Këto dy rajone sot kanë autonomi. Rajone të tjera arabe të pushtuar nga Izraeli kanë qenë Lartësitë Golan me 1300km2 dhe 20mijë banorë që më pas i janë dhënë Sirisë. Libani jugor me 3000km2 dhe 200mijë banorë që u pushtua në 1980 pas luftës civile në Liban dhe në vitet 90 iu rikthye atij. Komuniteti hebre në Shqipëri dhe mardhëniet Izrael Shqipëri Në fakt shumë hebrenj ashtu si kudo nëpër botë janë shpërndarë edhe në Ilirinë e Lashtë.Origjinën mërgimi i tyre në botë e ka atëherë kur apostuli Pjetër vendosi të
  • 21. 21 shpërndahej në botë.Madje qendrat më të hershme të besimit janë sinagogat të cilat ngrihen pranë një vendi të lartë ose druri. Eksodi i parë i hebrenjve sipas Dh.Qiriazit në Krishtërimi në Shqipëri ndodhi në vitet 60 pes.Ata lanë një koloni dhe në trevat e Albanëve.E padiskutueshme është që në një nga këto streha të hebrenjve të mos jetë strehuar apostuli Paul.Për gjurmë hebraike në Shqipëri dëshmojnë dhe emrat me origjinë izraelite në mesjetë si Zhiti,Kofina,etj.Pas rekonkistës në Spanjë shumë hebrenj u shpërndanë përsëri në Evropë edhe si rrjedhojë edhe në Shqipëri. Gjithsesi në Shqipëri ato dokumentohen që në shekXIII në disa qytete kryesore. Në fund të shek XV si pasojë e sulmeve të inkuizicionit spanjoll vijnë dhe strehohen në Shqipëri .Ata merreshin kryesisht me tregti.Mendohet se janë vendosur në lagjen Kala.Ka patur edhe sinagoga që e vërteton fragmenti i një rozoni me yllin e Davidit që ruhet sot në Muzeume Sipas Visarjon Xhuvanit bëhej fjalë për vendbanime të mëdhenj hebrenjsh në qytetet e Perandorisë Osmane.Ata kishin një sinagogë që nga turqit u përdor si han me emrin Hani Shehetilës.Në vitin 1930 janë gjetur monedha ari me simbole hebraike. Në Xibrakë të Belshit ndodhet një gur varri me emrin Varri i çifutit Izraelitët për shkak të përndjekjes nga osmanët përkrahën edhe pavarësinë e Shqipërisë. Ndoshta Shqipëria ishte i vetmi vend në botë që në luftën e dytë botërore popullsia çifute jo vetëm nuk do të pakësohej,por do të shtohej. Nga 800vajti në 2000. Pra si rrjedhojë do të gjente strehim në familjet shqiptare.Dhe këtu nuk përjashtoheshin familjet myslimane dhe kristiane pa dallim religioni. Përmendim mes të tjerave edhe intelektualë si Vasil Nosi që ndihmoi Mark Menahemin,Qemal Karaosmani,Destan Kurmaku,Niko Piluri,etj që strehuan dhe shpëtuan shumë familje hebreje. Gjatë 50vjetëve dhanë kontribut në kulturë si aktorja Anisa Markajan.
  • 22. 22 Sapo ndodhën proçeset demokratike në Shqipëri ata pak izraelitë që kishin ngelur në Shqipëri gjatë rregjimit komunist pas 90 emigruan në vendin e tyre amë në Izrael.Ata theksuan gjithsesi se mgjth nuk praktikuan ritet judaiste nuk kishin përjetuar asnjë ndjenjë antisemitizmi.Madje shumica ishin me arsim të lartë.Avioni i parë mbërriti në Izrael më 4Prill 1991.Aktualisht sot nga 2000 nuk janë më shumë se 200.Por kanë zbrazur qytetet bregdetare shqiptare ku ishin vendosur dhe janë vendosur në qytetet bregdetare israelite,kryesisht në kryeqytet Tel Aviv. Lidhur me mardhëniet shqiptaro israelite theksojmë se si rrjedhojë kanë qenë të mira. Madje edhe gjatë pushtimit nazist qeveria naziste nuk ndërhyri ndaj qeverisë kuislinge për të keqtrajtuar çifutët. Mardhëniet u ftohën ku qeveria comuniste nuk njihte shtetin izraelit dhe ishte më shumë se çduhet pro arab për shkak të ideologjisë Edhe në sajë të urrejtjes ndaj grekërve që çuan në furrë 40mijë çifutët e Selanikut gjatë luftës së dytë botërore si edhe mardhënie jo të mira me lobin serb lobi çifut kanë qenë një simpatizant i çështjes shqiptare Diaspora israelite në botë në shifra Viti 70es ishte viti kur ra Jeruzalemi në duart e romakëve dhe u bënë reprezalje të shumta. Ky ishte viti i shpërndarjes së izraelitëve në botë.Sipas Biblës ishte një hakmarrje e zotit ndaj hebrenjve që tradhëtuan birin e tij Jezu Krishtin.Shekulli XIII-XIV ishte faza e dytë e emigrimit izraelit në botë pasi rreth kjo erdhi si rrjedhojë e rekonkistët si njihet ndryshe ripushtimi i Spanjës nga kristianët.Hebrenjtë u vendosën në qytete bregdetare dhe u morrën me tregti.Ndërkohë ka pasur disa ide për sistemimin e tyre.Një ide ishte në Uganda. Edhe Zogu u përfshi në këto tratativa kur kërkoi të lëshonte 200mijë ha tokë për strehimin e tyre. Por nuk pranuan vetë ata pasi kërkuan në tokën e premtuar dhe për ta toka e premtuar ishte Palestina ku siç e dimë pas luftës në 1948 u dyndën nga të katër anët e botës dhe u
  • 23. 23 morrën aty me irrigazione dhe bujqësi duke e bërë Izraelin parajsë në shkretëtirë. Janë racë shumë e zgjuar. Përmendim këtu si dasporë më të fuqishme atë në Britani që ka patur ndikime edhe në qeveri.Diasporë e fuqishme tregtare ishte ajo e Selanikut që emigroi pas luftës pasi grekët i keqtrajtuan gjatë luftës së dytë botërore. Diasporë e pasur ishte edhe ajo në Germani. Ishte xhelozia e Hitlerit për ta ,dhe disa probleme personale që bënë të shpërthente genocidi i tij ndaj tyre. Mbi 6milion izraelitë të shfarosur në luftën e dytë botërore.I vetmi shtet që nuk pati zbritje por rritje ishte Shqipëria. Pas lufte përmendim si diaspora të fuqishme israelite në botë atë të SHBA me 20milion. Edhe në Rusi ka një republikë autonome të hebrenjve,por shumica kanë emigruar pas luftës në Izrael.Diaspora israelite në vendet arabe emigroi pas luftës në shtetin amë nga frika e represionit.ME origjinë israelite në botë llogariten sot rreth 30milion vetë. Kështu në Amerikë 5280000 Ish B.S 1milion Francë 494000 Argjentinë 395000 Kanada 372000, Britani 298000. Edhe popullsia e Izraelit është më e ulët se ajo e diasporës në SHBA. Izraelitët janë i vetmi komb që nuk kemi me origjinë dhe të asimiluar dhe dallohen nga një kapele që mban sipër. Aq të forta janë lidhjet mes tyre sa i rrisin çmimin aq shumë tokës saqë duket e papërballueshme për ta dhe e ulin për ta blerë vetëm patrioti i tyre Problemi kurd Në Turqi jetojnë në 30000km2 me 6000000banorë ku 60% janë kurdë ku janë kryesisht rreth liqenit Van Në Irakun verior rreth Kirkurkut në 3 provinca me 25000km2 me 3000000banorë ku 2000000kurdë
  • 24. 24 Në Iran me 15000km2 me 4000000banorë ku 3milion kurdë. Rusët tentuan që për të tërhequr Turqinë dhe Iranin të krijonin një shtet kukull kurd. U përhap si problem kur gjykata turke vendosi të dënojë me vdekje udhëheqësin e Partisë Punëtore Kurde një parti komuniste që në Turqi njihet si terroriste dhe dënimi i tij me vdekje hasi në kundërshtimin e organizmave ndërkombëtarë Gjithashtu edhe regjimi i Sadam Huseinit në Irak i ka keqtrajtuar kurdët që jetonin në territorin e tij.Pas rrëzimit të tij atyre u është dhënë një autonomi,por u është mohuar shkëputja dhe pavarësia,pavarësisht se ndihmuan forcat aleate për rrëzimin e Sadamit. Problemi armen Armenët janë një popullsi që shumë i quan trashëgimtarë të frigasve të lashtë.Kanë fenë e tyre të veçantë ortodokse. Jetojnë në republikën e Armenisë me 2milion banorë ku 1.5milion armenë me 20000km2 Jetojnë në rajonet në Turqi dhe kufi me republikën armene me 50000km2 dhe 8milion banorë ku mbi 50% armenë. Në 1918 pas shpërbërjes së perandorisë Osmane si hakmarrje turqit me ndihmën e kurdëve organizuan një genocid ndaj armenëve duke vrarë mbi 1000000vetë Jetojnë në Iran në 10000km2 dhe 3milion banorë ku 2milion armenë. Për shkak të armiqësisë me turqit armenët kanë qenë besnikë të Rusisë.Si veproi me kurdët edhe me armenët rusët donin të ngrinin një shtet kukull komunist dhe më vonë të dyja tia bashkangjiste republikave sovjetike. Iraku Me një sipërfaqe 430000km2 Iraku ka 20milion banorë ku rajoni kurd 25000km2 në veri në 3milion banorë me 2milion kurdë Rajoni shit me 155000km2 dhe 12000000banorë ku 10milion shit në jug Rajoni syni në qendër me 250000km2 dhe 5milion banorë 4milion syni
  • 25. 25 Totalisht 10milion shit ose 50%,por të shtrirë në 35% të vendit,3milion kurdë ose 15% e popullsisë dhe të shtrirënë 6% e territorit dhe 7milion syni ose 35% popullsisë në 59% e territorit. Gjatë sundimit të Sadamit synitët të përqëndruar në qendër,por pakicë si popullsi kishin pushtetin.Pas rënies së tij pushtetin e ka një koalicion shito-kurd.Ideja për një federatë me tre njësi kurdo-shito-syni në rajonin e Babilonasve të lashtë u hodh poshtë. 35 Ngjarjet e fundit lufta e gjirit, 11shtatori, pushtimi i Irakut,Al kaida Ndërkohë lufta e ftohtë e gjeti Izraelin të pozicionuar pro SHBA,kurse shtetet arabe të përçarë,por gjithsesi properëndimorë. Udhëheqësin e Irakut Sadam Husein SHBA e kishte përkrahur në luftën e Gjirit kundrejt Iranit në vitet 80.Por Iraku pushtoi Kuvajtin mikun e SHBA dhe ajo nuk mund ta toleronte. Një pjesë e shteteve arabe dolën përkrah SHBA,por nuk mund të lejonin ndërhyrjen në punët e brendshme të shteteve perëndimore. E tërë kjo pati kosto në economi,pasi u rrit çmimi i naftës.Nga ana tjetër ardhja e Klintonit uli tensionin në botë.Si rrjedhojë edhe çmimi i naftë u ul.Por ardhja e djali të Bushit,Bush junior acaroi situatën. Dhe më 11shtator 2001 dy kullat e Manhatanit ranë.Filloi epoka e re e luftës kundër terrorizmit.Pas Afganistanit radha i erdhi Irakut,por koalicioni tani ishte më i vogël,vetëm Britanni dhe SHBA.Arabët përsëri ishin kundër,por qëndruan neutral dhe nuk morrën ndonjë masë.Mgjth theksojmë si konkluzion se islami dhe terrorizmi nuk kanë lidhje.Madje edhe në KURAN dënohet dhuna.
  • 26. 26 Gjeopolitika e shteteve arabe. Në grupin e shteteve arabe bëjnë pjesë 1 Iran me 1.650000km2 dhe 60milion banorë ku 75% indoiranianë dhe 19% turq,por vetëm 2% arabë vendas Si besim 87% shit dhe 12% suni,0.5% bahai dhe të tjerë kristianë 2 Irak me 450mijë km2 dhe 22milion banorë ku arabë 75%,20% kurdë.turq 1% Si besim 55% shit,40% suni dhe 3% kristianë Ku katolikë 2% Rreth 250mijë çifut emigruan në Izrael
  • 27. 27 3 Arabi Saudite me 2milion km2 dhe 17milion banorë ku indigjenë 75% dhe Arabë 16% dhe aziatikë 7% Si besim 79% suni vahabistë dhe 13% shitë, indu0.7% e budistë 4 Bahrejn Me 700km2 dhe 600mijë banorë ku 72% arabë ku bahrenezë 66%dhe 12% indianë pakistanezë dhe 12% iranianë e 2% evropianë Si besim 85% myslimanë ku sunitë 21% dhe 62%shitë dhe indu 6% si edhe ateistë 1% e e kristianë 7% ku protestantë 1% katolikë 5% dhe ortodoksë 1%Katar Me 11000km2 dhe 500mijë banorë ku arabë autoktonë 255,aziatikë jugorë 34% të tjerë 21% si iranianë 73000 dhe perëndimorë 9000 Si besim suni 80%,shitë 11%,indu 2% ku bahai 0.2% dhe kristianë 6% ku protestantë 2% 6 Oman Me 210mijë km2 e 2milion banorë ku arabë 64%,baluçë 18%,mahras 8% e iranianë 3%.Imigrantë të tjerë 7%. Si besim indu 2%,myslimanë 95%,kristianë 2% 7 Siri Me 185mijë km2 dhe 15milion banorë.Arabë me 85% dhe të tjerë 15% ku kurdë 1milion ,turq 500mijë dhe armenë 300mijë. Si besim suni 75%,druzhë 3%.Çifut. 4000 dhe kristianë 8% ku katolikë 3%,ortodoksë 5% 8 Jemen Me 470mijë km2 dhe 16milion banorë ku 97% arabë dhe 3% të tjerë si somalezë 200mijë dhe çifutë 2000. Si fe 99.9% myslimanë ku 62% syni dhe zahidianë 37% 9 Jordani Me 88mijë km2 dhe 4milion banorë. Popullsia palestinezë 2milion dhe jordanezë 1.5milion.Jetojnë edhe 70mijë egyjyptianë,etj. 10 Emiratet e Bashkuara Me 80mijë km2 dhe 2milion banorë ku arabë 76% dhe indigjenë 30% si edhe imgrantë 455,aziatikë 16%,afrikanë 5% ku somalezë 100mijë dhe të tjerë 2% ku iranianë 20mijë dhe oksidentalë 50mijë. Si fe myslimanë syni 67% dhe shitë 17%,indu 5%,budistë 1% dhe kristianë 9% ku katolikë 5%,ortodoksë 3% 11 Kuvajt
  • 28. 28 Me 18mijë km2 dhe 1milion banorë.Pas luftës së Kuavjtit palestinezët që përkrahën Irakun në pushtimin e këtij shteti emigruan në Irak. Kuvajtianë janë 53% dhe të tjerë 47%.Më parë palestinezë 30mijë si edhe aziatikë,kurdë,etj. Si fe syni 70%,shitë 20%,indu ku indianë 2% dhe budistë 1% dhe kristianë 5% ku ortodoksë 2%. Liban Me 10mijë km2 dhe 3milion banorë ku 86% arabë dhe 68% libanezë e të tjerë 18% si sirianë 400mijë,palestinezë 300mijë, egjyptianë 100mijë dhe jo arabë 14% ku armenë 200mijë,kurdë 150mijë. Si religjion myslimanë 53%,ku shitë 33% dhe syni 20%,druzhë 7% dhe kristianë 39%ku katolikë 24%,ortodoksë 13% Për këtë përbërje heterogjene fetare ka shpërthyer një luftë civile religionare.Për arsye të strehimit të palesinezëve në jug dhe si strehim i organizatës terroriste Hamas Izraeli pushtoi për një kohë të gjatë Libanin e jugut. Ndikime ka patur edhe Siria.Vetëm në fund të viteve 90 Libani ka patur pavarësi faktike ku edhe Izraeli lëshoi rajonin që mbante dhe Siria u tërhoq nga ndikimi i saj politiki. Në Ligën arabe bën pjesë edhe Turqia që nuk si popullsi nuk bën pjesë në grupin e Popujve arabë. Ka 780mijë km2 dhe 60milion banorë. Ku turq 80%,kurdë 14%. Si besim suni 83%,shitë 14%,çifutë 240mijë. Dhe kristianë 1%. Në Turqi ka patur edhe shumë grekë si në Pont,Izmir,Anadoll,por këta emigruan si pasojë e marrëveshjes greko turke në 1923 me shkëmbim nga popullsi myslimane të Ballkanit Dhe sot jetojnë vetëm 5000grekë në Fanar një lagje me emër ortodokse e Stambollit.
  • 29. 29 Si rrjedhojë sot nga origjina 10milion turq janë me origjinë shqiptare,1milion boshnjakë, 1milion armenë,1milion pomakë. Shqiptarët jetojnë kryesisht në Stamboll dhe Anadoll por sot për fat të keq vetëm 2milon e flasin gjuhën shqipe. Nga ana tjetër në grupin e shteteve të Lindjes së Mesme bëjnë pjesë edhe shtetet e Afrikës Veriore që janë Mauritani, Egjypt,Sudan, Sahara perëndimore,Marok,Algjeri,Libi, Tunizi.Popujt e këtyre shteteve kanë të përbashkët me popujt e gadhishullit arabik jo origjinën si popull se nuk janë arabë,por fenë pasi janë të gjithë të religjionit mysliman. 1 Mauritani Me 1milion km2 dhe 2milion banorë ku maurë 66% ku 33% të bardhë dhe 33% të zinj.Afrikanë 29%,berberë 5% dhe më pak se 1% evropianë. Lidhur me religjionin 99.9% myslimanë të tërë synitë Egjypt Me 1milion km2 dhe 60milion banorë ku egjyptianë 87%,arabë 6%,nubianë 3%,berberë2%,ciganë 2% dhe perëndimorë 2 50mijë. Jetojnë edhe 18000shqiptarë. Si fe 85.5% myslimanë dhe 14.5% kristianë ku ortodoksë 13% si grekë13000,armenë 13000 dhe koptë 6milion.Një qendër patriarkane ka qenë edhe në Aleksandri. Sudan Me 2500000km2 dhe 29milion banorë ku arabë sudanezë 36%,jo arabë 64% dhe nikotikë 31%,sudanezë të Lindjes 10%,nubianë 6% dhe kongolezë 3%,sudanezë të qendrës 2%,të tjerë 11%. Si religjion 70% myslimanë shumica sunitë dhe religjion tradicionalë 10% dhe kristianë 19%ku protestantë 7%,katolikë 12% Sahara Perëndimore Për shumë kohë Ishte coloni e Marokut që prej 1975.Kohët e fundit kërkon pavarësinë. Marok Me 450mijë km2 dhe 30milion Banorë ku arabofonë 65%,berberë 35%.Më pak se 0.5% evropianë si edhe 12000izraelitë dhe të tjerë emigruan.
  • 30. 30 Si religjion 99.9% myslimanë shumica syni. Algjeri Me 2milion km2 dhe 30milion banorë ku arabë rreth 70%,berberë të arabizuar 10%, berberë 20%.Jetojnë edhe 40mijë shqiptarë. Si religjion 99.5% myslimanë shumica syni dhe 0.5% kristianë. Ish coloni e Francës që 1959 fitoi pavarësinë Libi Me 1.7milion km2 dhe 5milion banorë.Arabë 77% dhe berberë 10% dhe të tjerë 13% Si besim me 96% myslimanë dhe 3% kristianë Tunizi Me 155mijë km2 dhe 9milion banorë ku arabë 98% dhe berberë 1%.Ish coloni e Francës që 1954 fitoi pavarësinë Myslimanë 99.5% dhe kristianë 0.5% 9 Niger ka 1.2milion km2 dhe Nigeria 900mijë km2.I pari ka 8milion banorë dhe i dyti 100milion banorë.E para ka shumë banorë çadë dhe saharianë dhe e dyta fise vendase afrikane. Si religjion e para homogjene myslimane 90% dhe e dyta heterogjene 40% myslimanë.Për shkak të përbërjes heterogjene të popullsisë dhe religjionit sot në Nigeri ka shumë luftëra. Nigeri qe më pas koloni e Francës kurse ajo e Nigerisë ngeli koloni e Anglisë. Të dy si burim kanë naftën. Vetë Nigeria që është një republikë federale ndahet në tre pjesë për nga karakteristikat. Jugu 40milion banorë dhe 70% kristianë Pjesa qëndrore me 20milion dhe 20% myslimanë dhe shumë heterogjene nga feja dhe popullsia ku këtu ka shumë trazira Pjesa veriore me 35milion banorë ku 70% myslimanë ku si rrjedhojë ka luftë mes veriut mysliman dhe jugut kristian.
  • 31. 31 RAJONET MYSLIMANE TË AZISË 39 Malajzia. Ish coloni e Britanisë dhe vetmja prej saj si anëtare e Lidhjes Islamike,si edhe anëtare e organizatës së naftës OPEC.Kjo për shkak se 54% e popullsisë së saj është islamike.Me 300mijë km2 dhe 20milion banorë ku malajët janë 55% dhe të tërë islamikë.Ka edhe besim budistë që janë kryesisht kinezë,induistë,etj.
  • 32. 32 Në shtetin e Malajzisë veç 11shteteve në gadishullin e Malajës ndodhen edhe dy shtete të saj në ishullin e Borneos që janë Sabah Me 74000km2 dhe 1.5milion banorë ku indigjenët janë 25% dhe indonezianë 30% dhe kinezë 20%,kurse vetë malajzianë 10%. Si besim edhe këtu 55% janë myslimanë Sarawak Me 124000km2 dhe 1.6milion banorë.Indigjenë 50%/Si besim 35% kristianë,animistë 30%. myslimanë 25% dhe të tjerë 10%. Jamu de Kashmir Me 220000km2 dhe popullsi 7milion banorë.Janë 70% 52% kashmirë dhe 18% indianë.Si besim 65% myslimanë dhe 30% indu si edhe Kashmiri mysiman dhe Jamu indu.80000km2 janë të pushtuar nga Pakistani dhe 40000km2 nga India që prej 1947. E vetmja province e Indisë në kuptimin e saj të ngushtë që është me shumicë myslimane. Madje edhe sot vazhdon konflikti mes Pakistanit mysliman dhe Indisë për zotërimin e këtij rajoni. Indonezia Theksojmë se është shteti i dytë mysliman në botë pas Indisë dhe i pari me përqindje. Ka qenë ish koloni e Hollandës.Kjo ka bërë që besimi protestant të jetë i dyti më i përhapur pas atij mysliman dhe ndikimi i pakët i papatit. Me 190000km2 dhe 200milion banorë. Malajët janë të parët me 94% ku javanezë me 75milion.Kinezët janë 4% dhe iranianë 1%. Myslimanët janë 80% dhe zyrtarisht 87%. Dhe indu 2% e budistë 1%,kurse kristianë 12.5% ku protestantë 9% dhe katolike 3% Regjionet e Indonezisë
  • 33. 33 Sumatra me 470mijë km2 dhe 36milion banorë ku myslimanë 86% dhe kristianë 10%,katolike 1.5%,budistë 2%,indu 0.5% Java me 130mijë km2 dhe 100milion banorë ku javanezë 76%. Si religjion 46% mysliman,dhe katolike 1% e animistë 50% Bali me 6000km2 dhe 3milion banorë balinezë dhe si religjion 92% indu,myslimanë 6% e kristianë 1% Sonda perëndimore me 20mijë km2 dhe myslimanë 96%,indu 3%,kristianë 1% Sonda lindore me 50mijë km2 me 3milion banorë ku shumica Timorezë dhe besim kristianë 82% Timori lindor me 15mijë km2 dhe 700mijë banorë ku kristianë 85%,animistë 12%, myslimanë 2% Lufta mes Timorezëve dhe indonezianëve është më shumë një luftë religjioni siç shikohet nga shifrat pasi timorezët janë kristianë dhe indonezianët myslimanë. Kalimantan me 540mijë km2 dhe 9milion banorë. Si besim mysliman 73%,kristian 19% ku katolikë 10% dhe protestantë 9% dhe budistë 2% e indu 3%. Sulavesi me 190mijë km2 dhe 12milion banorë. Si besim 71% myslimanë dhe kristian 28% ku protestant 26% dhe katolik 1%,indu 1% Maluku me 74000km2 dhe 2milion banorë ku mysliman 55% dhe kristian45% protestant 41% dhe katolik 4% Irian Java me 420mijë km2 dhe 2milion banorë ku kristian 83% si protestant 60% dhe katolik 23%.mysliman 17%. Theksojmë këtu se ekstremët islamë janë të përqëndruar në Akra që si rrjedhojë kërkojnë të shkëputen nga qendra për të krijuar një shtet fondamental. Pakistani dhe provincat e tij. I shpallur i pavarur nga India në 1949 me një popullsi religjioze homogjene myslimane dhe nga ana etnike e përzier. Ka 880000km2 dhe 140milion banorë. Ka katër provinca si Penjab me Lavora qendër dhe 200000km2 dhe 50milion banorë ku mbi 70% punxhabas
  • 34. 34 Sindi me qendër Karaçi dhe 140mijë km2 dhe 20milion banorë mbi 70% popullsia sinde. Beluçistan me 350mijë km2 dhe 4milion banorë me qendër Queta ku 70% Beluçë Zona perëndimore me fise tribale urdu mbi 70% dhe 75mijë km2 dhe 11milion banorë Zona tribale me 27mijë km2 dhe 2milion Banorë.Si monedhë rupi pakistanez. Totalisht 60% punxhabë,12% sindë,8% urdu, 4%baluçë dhe pjesa tjetër iranianë dhe fise pashtu dhe tribaleMbi 95% janë myslimanë Merren me bujqësi dhe veçanërisht mbjellje opiuimi ku qeveria pakistaneze po bën luftë për ta zhdukur nën presion ndërkombëtar. Bangladesh Me 145mijë km2 dhe 130milion banorë. Janë 97% bengala dhe 87% myslimanë e13% indu dhe pjesa tjetër budistë.Merren me peshkim Rajoni autonom kinez i Ujugur Sikiang Rajoni i Sikiangut ka një popullsi prej 15milion banorësh dhe 60% kinezë myslimanë ose ujgurë si njihen ndryshe. Dhe 1600000km2 Kina i njeh organizmat e tyre si terroriste. U përmend shumë kur 5ujgurë të akuzuar nga zyrtarët kinezë për terroristë u strehuan në Shqipëri me përkrahjen e Amerikës. Ata kërkojnë autonomi kultuore deri disa segmente edhe pavarësi. SHTETET ISH SOVJETIKE MYSLIMANE TË AZISË QËNDRORE Kazakistan Me 2.7milion km2 dhe 17milion banorë. Me 48% turq altaikë dhe 45% sllavë si rusë, bjellorus,ukrahinas shumicë në provincat veriore në ato rajone që i kishin gjermanët e vollgës,por si pasojë e
  • 35. 35 bashkëpunimit me Hitlerin një pjesë emigruan në Germani dhe pjesa tjetër u internuan në Siberi.Sot jetojnë vetëm 1milion gjermanë. Si besim 40% myslimanë dhe 27% kristianë ku ortodoksë 25% dhe çifutë 17000 Uzbekistan Me 450mijë km2 dhe 20milion banorë ku 83% turq altaikë,9% sllavë dhe 5% iranianë. Si besim 68% myslimanë dhe 95mijë çifutë Dhe ortodoksë 5%. Turkmenistan Me 490mijë km2 dhe 4milion banorë ku turq altaikë 86% dhe sllavë 10% si rusë 7%,ukrahinas 3%. Si besim 76% myslimanë dhe 28000izraelitë e ortodoksë 6%. Taxhikistan Me 140mijë km2 dhe 6milion banorë ku ku iranianë 62% dhe taxhikë 55%,sllavë 9% si rusë 7% dhe ukrahinas 2% Si besim 82% mylimanë dhe 18mijë izraelitë e ortodoksë 4% Kirgistan Me200mijë km2 dhe 5milion banorë ku 70% turkmenë dhe sllavë 24% si rusë 20% e ukrahinas 4% dhe kurdë 14mijë. Myslimanë 60% kristianë 12% ku ortodoks 11% dhe izraelitë 7000vetë. KAUKAZ Kaukazin e kemi në jugor dhe verior.Jugori ku përfshihen tre shtete Armeni,Gjeorgji dhe Azerbazhan kurse në Kaukazin verior përfshihen disa republika të Rusisë që do të trajtohen më poshtë. Kaukazi është një rajon i pasur me naftë dhe është corridori Kazakistan,Grozni,Burgas Vlorë dhe interesat e fuqive të mëdha për të vënë në zotërim këtë korridor që bën të shpërthejë konflikti në Kaukaz dhe veçanërisht problemi i Çeçenisë. Vetë popullsia e Kaukazit është kryesisht turke dhe iraniane por për shkak të asimilimit me disa ngjyrime ruse.Gjithsesi dëshirën për liri nuk e kanë haruar.
  • 36. 36 Nga ana tjetër albanët e Kaukazit me albanët e Ballkanit përveç termit banorë malesh nuk kanë asjnë lidhje tjetër farefisnore. Azerbazhan Azerët vetë janë degë të popujve iranianë që Rusia e pushtoi në fund të shek XIX.Ka 87000km2 dhe 8milion banorë ku azerët përfshijnë 83% të popullsisë dhe të tjerë avarë,turq,armenë në rajonin autonom të Nagorni Karabak me 4000km2 dhe 200mijë banorë ku 90% armenë. Si besim 80% myslimanë ku 56% shitë dhe 24% sunitë. Azerbazhani ka edhe një enklavë Naçevan pranë Armenisë me 6000km2 dhe 300mijë banorë. Rajonet autonome islame të Gjeorgjisë Osetia jugore Me 4000km2 dhe 100mijë banorë ku 60% osetianë që në dallim nga gjeorgjianët që janë ortodoks këta janë myslimanë Abhazia Me 9000km2 dhe 500mijë banorë.Më parë vetëm 30% ishin abhazianë,por dhuna bëri që gjeorgjianët të largoheshin prej andej Azharia Me 3000km2 dhe 400mijë banorë ku janë gjeorgjianë myslimanë axharët dhe janë mbi 80% Mingrelia Vetë mingrelianët janë myslimanë Dagestan Me 50mijë km2 dhe 2milion banorë.Janë vetëm 30% dagestanas.Popullsia është heterogjene ,por nga religioni janë homogjenë mbi 70% myslimanë.Edhe në këtë rajon filloi lufta për shkëputje,por lidhja me fondamentalistët islamikë dhe aktet teroriste në Beslau bënë që të humbte përkrahja ndërkombëtare dhe të humbej lufta. Çeçeni Ingusheci Me 2mijë km2 Ingushecia dhe 10mijë km2 Çeçenia.E para 100mijë banorë dhe e dyta 1milion.Shpërngulja e parë e çeçenëve filloi pas luftës së dytë botërore ku si rrjedhojë e
  • 37. 37 përkrahjes që iu dhanë nazistëve u internuan në Siberi rreth 500mijë çeçenë.Gjithnjë kanë qenë antagonistë me rusët. Në vitin 1991 filloi një lëvizje për pavarësi,e nxitur kjo edhe nga shkëputja e shteteve balltike.Në vitin 1994 u zgjerua rajoni.Por lidhja me fondamentalistët,marrëveshjet ndërkombëtare bënë që çeçenët të fitonin autonomi,por jo pavarësi. Rreth 300mijë çeçenë u larguan përsëri. Aktualisht ata përbëjnë më pak se 60% të popullsisë dhe në krye është një qeveri pro ruse. Oseti veriore Me 8000km2 dhe 600mijë banorë ku 60% osetianë të tërë myslimanë.Edhe këtu shpërtheu një lëvzje për pavarësi. Kiuvashi Me 6mijë km2 dhe 200mijë banorë ku 60% kiuvashë.Theksojmë se ishte një republikë me çeçenët,ingushecët ,por lufta për pavarësi bënë që ato të fitonin një farë autonomie. Adixhe Me 8000km2 dhe 400mijë banorë .Mbi 80% adixheanë dhe myslimanë TRE RAJONE TË RUSISË Bashkiri Me 140mijë km2 dhe 4milion banorë mbi 55% bashkirë dhe mbi 70% myslimanë,pasi jetojnë edhe shumë tartarë Tartari. Në Rusi jetojnë rreth 6milion tartarë. Por vetë republika e Tartarisë ka 70mijë km2 dhe 4milion banorë ku 48% tartarë dhe 40% rusë.Pjesa tjetër jeton në republikat autonome fqinje dhe një pjesë janë internuar pas luftës si bashkëpunëtorë me nazistët në Siberi. Janë kushërinj të largët me tartarët e Krimesë Por nqs këta kanë ndjenja të forta rusofile , tartarët e Tartarisë janë antagonistë ndaj rusëve. Janë myslimanë. Në vitin 1984 shpërtheu një lëvizje për pavarësi për tu kthyer nga republikë brenda Rusisë në republikë brenda ish B.S.
  • 38. 38 Ishte lëvizja e parë për shkëputje kur B.S ishte akoma i fortë,por kjo lëvizje përfundoi me një status special të ndërmjetëm dmth mes B.S dhe Rusisë Rajoni autonom hebre.Politika ruse ndaj hebrenjve. Izraelitët në Rusi përbëjnë0.4% ose 800mijë. Ky numër do të ishte më i madh,por pas shpalljes së shtetit hebre rreth 600izraelitë nga ky rajon vajtën në Izrael,kryesisht në zona bregdetare dhe sot përbëjnë 30% të popullsisë së këtij shteti.Ata kanë qenë të diskriminuar në Rusi dhe shikoheshin me përbuzje dhe diskriminim. Tradicionalisht mqs miq të izraelitëve ishin amerikanët rusët ishin pro arabë,por kryenin dhe compromise me shtetin hebre. Aktualisht rajoni autonom hebre i Birozhdanit ka 36mijë km2 dhe 200mijë banorë ku 80% hebrenj. Një pjesë edhe janë internuar në kampet e përqëndrimit në Siberi. Myslimanët e Ballkanit Në rajonin e Gadishullit e Ballkanit jeton një popullsi e konsiderushme islame si më poshtë:
  • 39. 39 Bosnja E marrë nga termi boshnjakë ku në përgjithësi kuptohen myslimanët sllavë të këtij rajoni. i Ndërmjet të tjerave ky shtet përbëhet edhe nga dy kombësi të tjera kroatët të cilët janë katolikë dhe serbët që janë ortodoksë. Rajoni 50mijë km2 i Bosnjës deri 1878 ishte nën sundimin osman. Në kët vit iu njoh AustroHungarisë si juridiksion në Kongresin e Berlinit dhe në 1908 ajo e pushtoi ushtarakisht. Ky rajon iu bashkangjit mbretërisë serbo-kroato-sllovene në 1918. Josif Broz Tito në 1945 e shpalli si republikë më vete. Mendohet se myslimanët e sllavë të Bosnjës janë ilirë të sllavizuar që që në fillim ishin heretikë ndaj fesë së krishterë dhe përqafuan Bogomilizmin. Në 1992 Izetbegoviç udhëheqësi i tyre shpalli pavarësinë. Por marrëveshja e fshehtë Tugjman-Millosheviç për ndarje të Bosnjës ku 2/3 do i kishin serbët dhe 1/3 kroatët bëri që të mos pranohej nga serbët e Bosnjës që me ndihmën e ushtrisë jugoslave pushtuan 75% të territorit. Me ndihmën e opininionit ndërkombëtar në 1995 u shpall paqia e Dejtonit ku serbët e Bosnjës fituan të drejtën e republikës,por pa të drejtë shkëputje dhe 49% e kishte federata serbo-boshnjake. Gjithsesi Bosnja akoma dhe sot nuk e ka marrë veten. Ajo sot është si shtet nën administrimin ndërkombëtar. Sanxhaku Rajoni i Sanxhakut është i banuar nga sllavë myslimanë. I kemi ndarë veç pasi nga origina sipas Peter Rrullman rreth 280 mijë nga 500mijë banorë sa ka Sanxhaku janë shqiptarë të asimiluar. Madje një pjesë e mirë janë myslimanë dhe një pjesë e mirë janë ortodoksë. Janë të ndryshëm nga boshnjakët e Bosnjës. Sot është një krahinë nën Serbi dhe Mal të Zi me 8mijë km2 dhe 500mijë banorë.
  • 40. 40 Banorët kanë ardhur nga rajonet kristiane të Kelmendit dhe pjesa më e madhe e tyre e ruajnë fenë kristiane,por në fund të shek XVIII janë asimiluar. Goranët janë banorë sllavë myslimanë në zonën e Dragashit të Kosovës. Mendohet se janë ilirë të romanizuar të serbizuar gjatë kohës së Stefan Dushanit dhe më pas të myslimanizuar. Numri i tyre është 30mijë. Tërbeshasit janë edhe këta myslimanë sllavë të rajonit mes Dibrës,Tetovës dhe Gostivarit. Ata në fakt janë ilirë të bullgarizuar me ngjyrime sllave. Numri i tyre është rreth 50mijë. Podgoriçanët Janë malazez myslimanë të larguar nga Mali Zi kur ishin banorë të qytetit të Podgoricës dhe ky rajon iu dha këtij shteti në 1878 nga Kongresi i Berlinit. Numri i tyre shkon në 30 mijë. Janë vendosur në qytetin e Shkodrës. Shumë mendojnë se këta banorë janë shqiptarë katolikë dhe më pas të sllavizuar. Pomakët. Thekosjmë se janë në numër më të mëdhenjtë si sllavë myslimanë. Jetojnë kryesisht në krahinë e Trakisë në Bullgari dhe në Greqi. Numri i tyre është 1milion në këto rajone dhe 1milion në Turqi. Shumë mendojnë se janë trakas të romanizuar dhe më pas të bullgarizuar dhe më pas të sllavizuar. Më pas kanë humbur dhe identitetin e tyre pasi vlerësojnë më shumë fenë dhe turqit se bashkombasit e tyre sllavë. Pra po shuhen mosmarëveshjet. A janë shqiptarët myslimanë? Shqiptarët jetojnë aktualisht në Shqipëri,
  • 41. 41 Kosovë,Macedoni dhe Mali Zi. Shqiptarët e Malit të Zi janë rreth 60mijë ku përveç atyre të Tuzit që janë katolikë mbi 80% ose rreth 50mijë janë myslimanëdhe të tërë syni,kurse ortodoksët janë asimiluar si kuçët,etj Shqiptarët e Kosovës janë 85% myslimanë ku 90% të tyre veç atyre të Pejës që janë bektashian mbi 95% të tyre janë syni dhe 15% katolike.Me mëdyshje shikohen shqiptarët ortodoks të Riekës që flasin si serbisht edhe shqip. Shqiptarët e Maqedonisë janë mbi 90% myslimanë dhe 10% ortodoks,kryesisht në Manastir,Resnjë,Prilep,Ohër,Strugë,etj. Një pjesë e mirë e shqiptarëve ortodoks janë asmiluar.Ata që janë Tetovë e poshtë janë bektashian dhe të afërt me toskët e Shqipërisë dhe Tetovë e lartë syni Nga ana tjetër shqiptarët e Shqipërisë janë 40% syni,20%bektashian dhe 25% ortodoks e 15% katolik.Katolikët shtrihen në veri, ortodoksët në jug dhe myslimanët në Shqipërinë e mesme.Kjo edhe si pozicion i ndërmjetëm mes rajoneve të tjera shqiptare. Tradicionalisht feja islame është parë edhe si mjet për mbrojtje nga rreziku asimilues. Prandaj edhe në rajonet kufitare islamizmi është në përqindje më të lartë dhe në brendësi nuk janë aq fanatikëIshte kjo arsyeja për mbrojtje nga asimilimi dhe jo dhuna që u përhap besimi islam.Nga ana tjetër regjimi 30vjeçar ateist ndikoi negativisht. Mgjth theksojmë se cultura shqiptare mund të shërbejë si interlocutore ose më saktë ndërmjetëse mes kulturës oksidentale kristiane dhe kulturës orientale islame. Diaspora shqiptare në shtetet arabe dhe mardhëniet shqiptaro-arabe në shekuj Prania e shqiptarëve në botën arabe dëshmon rëndësinë e fenoment shqiptar në detin e gjerë arab. Ndoshta edhe abuzohet pak,pasi aq të forta kanë qenë lidhjet shqiptaro-arabe saqë shumë herë në disa raste shqiptarët i marrin një popull me origjinë arabe.Mgjth mardhëniet datojnë që nga lashtësia me lidhjet iliro-fenikase.Disa emrin
  • 42. 42 Palestinë e lidhin me emigrimin e një fisi ilir paleste që emigruan së bashku me fisin ilir të japigëve dhe mesapëve e këta atdheun e tyre e kanë në jug të shqipërisë Palasa,më vonë u vendosën në Paleste të Siçilisë dhe më pas në Palestinë. Ndikim kishin edhe në Siri ilirët. Më vonë arabët edhe u kërkonin ndihmë shqiptarëve që kishin emigruar që në shekXVI Prania e shqiptarëve në botën arabe gjatë shek XVI-XVII dallohet nga prania gjatë shek XVIII-XIX.Kjo se tani shqiptarët kanë rol të dukshëm deri në qeverisjen e vendit. Këto coloni shqiptare do të jepnin ndihmën e tyre edhe në shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë si ajo e Egjyptit. Disa coloni pas luftës së parë u shuajtën. Në Siri ku edhe këtu theksojmë se prania e parë e shqiptarëve vihet re me ardhjen e qeveritarëve shqiptarë në vilajetin e Damaskut ku më i përmenduri Mehmet Ali Pashë Qypryliu.Qeverisja e Shqiptarëve këtu do të vazhdojë deri në shek XIX. Numri i shqiptarëve në Siri do të shtohej me ardhjen e muhaxhirëve nga Nishi.Në mes të shek XIX në Siri jetoni 7mijë shqiptarë ku 4000të krishterë që nganjëherë regjistroheshin edhe si grekë.Për jetë të përhershme ata u vendosën këtu pas shekXVIII.Madje në fillim të shek XX morri karakterin e pakicave etnike. Edhe në Liban ishte sundimtar një shqiptar Ahmet Pasha.I biri i Mehmet Pashës Ibrahim Pasha e bëri Libanin pjesë të Egjiptit. Pashko Vasa si vali i Libanit i afirmoi shqiptarët këtu.Për disa kohë qëndroi edhe Ismail Qemali.Shqiptarët krijuan qendrat e tyre në Bejrut dhe Tripoli Në Palestinë shqiptarët shfaqen si fuqi ushtarake në shek XVIII.Përmenden gjatë kësaj kohe të vendosur nga Ahmet pasha 1000kalorës shqiptarë.Madje flitet që në Jeruzalem në 1967 jetonin 50familje shqiptare.pas pushtimit nga Izraeli një pjesë vajtën në Jordani.
  • 43. 43 Në Irak fillimet i kemi që 1514 me Ahmet pashë Dukagjinin.Deri fillim të shek XX do vijë në sundim një dinasti shqiptare Edhe këtu shqiptarët u vendosën në kryeqytet në Bagdad.Komuniteti shqiptar në Irak ndikoi fuqishëm në përhapjen e bektashizmit në Shqipëri.Në dallim nga familjet e tjera shqiptare në Arabi me mbiemrin arnaut këtu nuk kanë këtë mbiemër që do të thotë janë më të shkrira dhe asimiluara me shoqërinë irakiane. Në Arabi nga Egjipti u ngulit në ushtri shqiptare prej 10mijë vetësh . Edhe në Jemen ndodhi e njëjta situatë ku u vendosën 8mijë vetë .Por një pjesë u larguan me shpalljen e pavarësisë. Në Egjypt dihet botërisht që shtetin egjiptian e krijoi Mehmet Ali Pasha.Por ngulimet do i kemi që 1517. Dihet që dinastia e fundit e Mehmet Aliut ishte Faruku që morri fund në 1952 kur u vendos republika.Deri në këtë kohë këtu ishte strehuar edhe Ahmet Zogu që bashkë me të iku në një vend tjetër .Përmendim këtu karakollët e Kajros.Ata krijuan edhe shoqërinë e tyre. Sipas një të dhëne thuhet se janë rreth 2milion egjiptian me origjinë arnaute,por që për fat të keq vetëm 18mijë regjistrohen si shqiptarë dhe që flasin gjuhën shqipe. Lidhur me Sudanin theksojmë se depërtimi filloi më vonë në shek XIX.Një pjesë pas ndarjes nga Egipti vajtën në Kajro. Dhe në fund për Libinë që në 1512 fillon ndikimi i jeniçerëve shqiptarë. Në 1793 përmenden 600detarë shqiptarë në Libi. Totalisht sot në rajonet myslimane nga Irani në Afrikën e Veriut jetojnë rreth 100mijë shqiptarë. Nga ana tjetër Shqipëria u shpall e pavarur më 1912. Theksojmë se shumë telegrame urimi i erdhën Ismail Qemalit me rastin e shpalljes Shqipërisë shtet i pavarur. Nga ana tjetër mardhëniet e Zogut si me republikën edhe me monarkinë kanë shumë të mira. Është për tu theksuar këtu se Zogu për një kohë të gjatë u prit si mik në Arabi dhe më pas tek Faruku i Egjiptit.
  • 44. 44 Nga ana tjetër edhe mardhëniet e qeverisë së Hoxhës ishin më shumë sesa të mira. Kjo për faktin se B.S ishte pozicionuar pro popujve arabë dhe së dyti edhe pas heqies së fesë duke u kujtuar përbashkësinë religjioze Hoxha kërkonte të sillte sa më shumë dallime lidhur me perëndimin Kështu ai fliste gjithnjë për liri të popujve arabë,madje edhe bëri në libër Shënime për lindjen e Mesme Dhe kishte tërë atë mllef kundër të ashtquajturit regjim sionist. Deklarata e tij ishte vëllezër arabë Aq të theksuar ishin mardhëniet saqë vëmë re se regjimi i Hoxhës mgjth ato vende ishin diktatoriale,me përjashtim të Arabisë Saudite që ishte një shtet i proklamuar pro amerikan dhe me të tjerët nuk strehonte ndojnë grupim promarksist për ti rëzuar nga pushteti. Gjithsesi Hoxha nuk kishte mardhënie diplomatike me Arabinë edhe si qendër religioni si edhe me Izraelin për shkak sipas tij të trysnisë ndaj popujve arabë. Mardhëniet do arrinin kulmin gjatë qeverisë së Berishës. Kapitali dhe fondazione arabe do të vijnë fuqishëm. Vendi ynë sot është anëtar i Lidhjes myslimane. Dhe sot mund të theksojmë se këto mardhënie janë më shumë se të mira. Si konkluzion mardhëniet me vendet arabe në veçanti dhe ato myslimane në tërësi kanë qenë shumë të mira.Për shumë kohë këto vende kanë qenë vend strehim i muhaxhirëve shqiptarë.Por edhe shqiptarët kanë ndikuar me qeverisjen e valinjve në këto vende me origjinë nga Shqipëria gjatë kohës së perandorisë osmane,por edhe më gjerë.
  • 45. 45 Diaspora shqiptare në Turqi dhe mardhëniet shqiptaro- turke Diaspora shqiptare në Turqi do e ketë zanafillën që në shek XVI.48valinj me origjinë shqiptare sigurisht do lenë ndikim edhe këtu Në qarkun e Edrenesë në shek XX do jetonin 22mijë shqiptarë.Në Stamboll flitet për 70mijë shqiptarë në fillim të shek XX.Pa filluar mirë shpërnguljet në Turqi jetonin rreth 300mijë shqiptarë. Përmendim këtu edhe 4ishujt e Marmarasë. Vendin e grekërve në Izmir e zunë shqiptarët e Ballkanit. Por shqiptarët në Turqi janë të përqëndruar në Anadoll,kryesisht në Eskishehir në kufi me kurdët.Kjo se shqiptarët ishin duarartë për ti bërë këto toka djerrë pjellore,por edhe për tu përballuar me racën e ashpër kurde. Vetë Mustafa Qemal Ataturku të ëmën e kishte shqiptare nga Selaniku. Ndërkohë totalisht sot në Turqi janë 10milion turq me origjinë shqiptare,por që për fat të keq vetëm 1milion e flasin gjuhë shqipe dhe të tjerët të asimiluar. Shumica erdhën me marrëveshjet greko-turke të 1923 dhe jugoslavo-turke 1923-1940. Sot janë 1000fshatra ku 600kosovare dhe 400çame dhe 4milion janë kosovarë dhe 1.5milion nga Çamëria. Lidhur me mardhëniet shqiptaro-turke theksojmë se ato kanë qenë shumë të mira. Për arsye se Ataturku përmbysi një monark njohja e mbretit Zog do të vinte me vonesë. Gjithsesi këto mardhënie në vitet 30 do të njohin maja me dërgim për studime të një sërë studentësh shqiptarë. Gjithashtu edhe regjimi i Hoxhës do i kishte këto mardhënie shumë të mira. Presidentët turq në dallim nga shumë udhëheqës të huaj në Shqipëri do vinin herë pashere si Turgut Ozal dhe Sulejman Demirel. Nga ana tjetër edhe pas viteve 90 këto mardhënie nuk do të bien si nivel.
  • 46. 46 Dhe do e përfundojmë këtë libër me deklaratën e kryeministres Tansu Çiller që e shpëtoi vendin tonë nga copëtimi modern më 1997 se një fije floku ti preket Shqipërisë ne nuk do e tolerojmë.
  • 47. 47 Islamizmi ne gjeopolitike Myslimanet shtrihet sot ne nje rajon te gjere nga Maroku deri thelle ne Indi. Nje perqindje te konsiderueshme ata zene ne shtetin rus te 20milion, ne Azine Qendrore 60milion , ne Kaukaz 20milion dhe kryesisht keta jane ne sferen turke dhe turkofone per shkak edhe te ndikimit te perandorise osmane po edhe ndikimit te kultures turke. Vihet re nje ulje tensioni mes Izraelit dhe Palestines. Madje kohet e fundit sidomos ne kohene presidences se Klintonit u gjet nje metode per pajtim. Ne mareveshjene Oslos palestineset kishin drejten pronesise bashke me israelitet ne Negev po jo drejt kthimi. Bregu perendimor dhe Gaza do te ishin te Palestines por Israeli do kishte drejte eksteritoriale mbi vendet e shenjta .Jerusalemi perendimor do te ishte kryeqytet per Israelin kurse ai lindor do te ishte kryeqytet per Palestinen. Ne aspektin tjeter po shtohen ambicjet turke . Nje burim i mire investimi per shtetin turk do te ishte dhe drejta pronave te banoreve qe kane atje. Keshtu 1,4milion shqiptare jane larguar nga Cameria, 1milion nga Selaniku , 1milion nga Oher, Struge Shkup, Kumanove,. Si edhe 1milion shqiptare nga Nishi. Dhe shteti turk ashtu si ai gjerman mund te kerkoje drejte investimi ne keto rajone Theksojmë në këtë kontekst atë që thekson dhe Hunington se duke lënë kontraditat njëri me tjetrin e ardhmja mund të jetë edhe një shtet i madh islam që mund të fillojë nga Kashmiri në Indi deri në Marok në detin Mesdhe. Ky shtet madh konfederativ ose paktën tipi i Evropës do të ketë një popullsi prej 400milion banorësh Lidhur me problemin më të mprehtë një zgjidhje është duke u marrë ai ai kurd. Ideja e një confederate kurdo turke po shtohet. Mundet që ti bashkangjitet dhe iraku veriut banuar nga kurdë. Madje analistët hedhin idenë që rajoni jugor mund ti bashkangjitet Iranit dhe qëndrori Turqisë. Lidhur me islamin shqiptar mund theksojmë pa frikë se ka qenë zëri evropean në islamin botëror , Deri në vitin 1990 kemi patur tolerance
  • 48. 48 fetare. Por pas vitit 90 edhe për shkak të ekonomisë u nxitën këto ekstremizma . Për synimet e saj shteti turk mund të rikërkojë brenda drejtave të njeriut për të investuar në Ballkan. Kështu 1milion mysliman janë larguar nga Selanik, 1,7milion nga Nishi, 1,4milion nga Çamëria , 1milion nga Ohri, Manastiri, Shkupi, Kumanova. Normale Turqia mund të rikërkojë të investojë në këto rajone . Këto synime mund të shkojnë edhe drejt rikrijimit të Shqipërisë etnike . Por ajo që është për tu theksuar në këtë drejtim në trojet shqiptare është rikonsolidimi I identietit shqiptar. Kështu në Shkodër jeton një popullsi myslimane e ardhur nga Mali zi që deri në vitin 1990 e konsideronin veten shqiptar dhe sot malazez podgoricanë, të ardhur nga Podgorica . Në rajonin e Prizrenit ndodhet një popullsi myslimane gorane që në Kukës e konsiderojnë veten shqiptar dhe andej matanë slave, Në rajonin e Tetovë Gostivar jeton një popullsi me identitet fetar myslimanë më të forte dhe më pak të forte atë kombëtar. Numri I tyre shkon në 100mijë. Këta flasin turqisht shqip maqedonisht. Njihen me emrin torbesh.. E njëjta situate dhe për popullsinë e Gollobordës . Këta flasin shqip maqedonisht. Lidhur me popullsinë në rajonin e Novi Pazarit konsideroheshin si boshnjakë. Por kohët e fundit përfshirë dhe udhëheqësin e tyre po konsiderojnë veten si shqiptarë nga origjina. Në rajonin e Tutinit janë shumicë Një zgjidhje tjetër po merr problemi i konfliktit arabo israelit. Kështu lidhur me zgjidhjen e këtij problemi theksojmë atë të Klintonit në marëveshjen e Oslos. Kështu arabët e larguar nga shkretëtira e Negevit kanë drejtën e bashkëpronësisë, po jo të kthimit. Jerusalemi perëndimor mund të jetë vend për kryeqytet për israelin kurse ai Lindor për Palestinën. Kjo sepse kështu ka qenë përbërja etnike e saj.
  • 49. 49 Ndërkohë Israeli ka të drejtë eksteritoriale mbi rajone biblike hebraike në Bregun perëndimor
  • 50. 50 CONCLUSIONS Are Albanians muslim ? Albanians currently live in Albania , Kosovo and Montenegro Macedoni . Albanians from Montenegro are about 60thousant. Mostly are muslim but some of them are catholix. Albanians of Kosovo are muslim and in Giakova are of religion of catholix . All people that are declared Albanians in Macedonia are muslim . In state of Albania 70% are muslim, 20% orthodox and 10% catholix. If we see map can say that religion of muslim is protect for identity of Albanians. So in Chamuria about 85% were muslim in Kosovo 90% in Macedonia 90%. Albanian people that are not muslim were asimilited. That means traditionally islam is protection from risk of assimilation . Therefore, in the border regions Islamism is the high percentage of population. We can say that islam of Albanians and islam of Turkey were voice of Europe in world of oriental culture of islam and a bridge between Europe and Islam world But what is worth mentioning in this regard in the Albanian lands is reconsolidation of Albanian identity . So in Shkodra lives a Muslim population come from Montenegro until 1990 considered themselves Albanian and Montenegrin podgoricanë today , coming from Podgorica . In Prizren region is a Muslim Gorani population that consider themselves Albanian Kukes and thence across slave , In Tetovo, Gostivar region inhabited by a population with Muslim religious identity more strong and less strong nationally. Their number runs in 100mijë . They speak
  • 51. 51 Turkish Macedonian and Albanian language recognized with name torbesh Regarding the population in the region of Novi Pazar theirself considerate as Bosnians considered . But recently including their leader are considering themselves as Albanian origin . In the majority they live in municipality of Tutin Regarding Albanian Islam can highlight without fear that has been evropean voice in global Islam together with Turkish islam . . They were a bridge between three cultures that are European, asia and Arabian culture. But even after 90 because the economy was stimulated these ekstremizms . For its intentions Turkish state can re-request within human rights to invest in the Balkans . So 1 million Muslims were removed from Thessaloniki , Nis 1.7 million , 1.4 million of Cham , 1 million from Ohrid , Bitola , Skopje , Kumanovo . Normal Turkey may re-request to invest in these regions . These goals can also go towards recreating ethnic Albanian . Another aspect is about Turkish ambitions . A good resource for the Turkish state investment would be the right properties and residents who have there. So Albanian 1.4 million have fled from Chameria in Greece , 1 million from Thessaloniki , 1 million from Ohrid , Skopje, Struga , Kumanovo . As Albanian 1milion from Nis .So Albanians citizens of Turkey must have same rights of Palestinians in Negev and germans of Sudets
  • 52. 52 Albanian diaspora in Turkey and Turkish -Albanian relations Albanian diaspora in Turkey will have dates XVI.48valinj century Albanian origin will certainly leave an impact here In the district of Edirne in the twentieth century will live 22mijë shqiptarë.Në Istanbul 70mije speak Albanian into the twentieth century started well XX.Pa evacuations in Turkey lived about 300mijë Albanians. 4ishujt mention here of Marmara . Place the Greeks in Izmir took Balkan Albanians . But Albanians in Turkey are concentrated in Anatolia , mainly in bordering Eskishehir kurdët.Kjo handyman Albanians were making these barren land fertile , but also to cope with the fierce Kurdish race . Mustafa Kemal Ataturk own mother had Albanian from Thessaloniki . Meanwhile totally 10milion today in Turkey are Turkish Albanian origin , but unfortunately only 1 million speak the Albanian language and assimilate others . Most came with the Greek- Turkish agreements in 1923 and 1923-1940 -Turkish jugoslavo . Today are 1000fshatra where 600kosovare and 400çame and 4milion are 1.5 million Kosovars and Cham . Regarding the Albanian-Turkish relations say that they have been very good . Because Ataturk overthrew a monarch King Zog recognition would come late. However these relations in 30 years will recognize the tip by sending a series of studies of Albanian students . Also will the Hoxha regime had these very good relationship . Turkish presidents unlike many foreign leaders in Bangladesh will come as Turgut Ozal times pashere and Suleyman Demirel . On the other hand even after 90 years these relations will not fall as level . And this book will conclude with the statement of Prime Minister Tansu chillers that saved our country from modern
  • 53. 53 partition in 1997 that a strand be affected Albania we will not tolerate . Albanian diaspora in the Arab countries and the Arab -Albanian relations in the centuries Today Albanians are assimilated in world of Arabia ..From ancient times Illyrians and fenikians had relations between each other .Albanians presence in the Arab world is in a high percentage and a role to governance .in xix century. In Syria had a presence of the Albanians first noticed the arrival of Albanian rulers of Damascus. So Mehmet Ali Qypriliu would be until in the nineteenth century . The number in Syria would increase with the arrival of fugitives from Nishi.At these time in Syria would be 7thousand Albanians but 4thousand would be greek because they were orthodox. Even in Lebanon was an Albanian ruler Pasha.I, Ahmet MehmetPasha’s son and Ibrahim Pasha of Egypt made part of Lebanon . Pasko Vasa as vali of Lebanon affirmed Albanians here. Ismail Qemali created their centers in Beirut and Tripoli In Palestine Albanians appeared in XVIII.century . Here were military force from albanians , as Ahmet Pasha with 1000soldiers. In 1967 after invasion of Israel about 50albanians family went in Jordany . In Iraq since the beginning of 1514were presence of Albanians with Ahmet Dukagjini.Until in early of twentieth century would come to rule an Albanian dynasty. In Bagdad, capital of Iraq were a strong community that influenced in spread of Bektashism in Albania .Other Albanian families in Arabia are with surname arnaut here have this adjective meaning are merged and assimilated in Arabian society . Today in Egypt about 10thousand people are declared as Albanians In Jemen there are 8thousand Albanians but some were left with the declaration of independence .In Egypt it is publicly known that the Egyptian state were created from Mehmet Ali Pasha.But settlements would have that from 1517 .
  • 54. 54 Last Dynasty of Mehmet Aliwas Faruk that was halted in 1952 when it was decided republic system. According to an information allegedly about 2milion Egyptians has Albanian origin , but unfortunately only 18thousand are registered as Albanians and Albanian speaking . Regarding Sudan emphasize that penetration began in the later part XIX. They came from Egypt. Finally to Libya in 1512 begins Albanian Janissaries impact . Albanian 600tetar mentioned in 1793 in Libya . Totally today in Muslim regions from Iran to North Africa there are declared about 100thousand Albanians . On the other hand , Albania was declared independent in 1912 . Many congratulatory telegrams came Ismail Kemali from colony of Arabia . Regim of Zog and Hoxha's government has good relations with diaspore in Arabian world . That is because Hoxhas was agians Sovjets and America . That means with closed friendsheep with Arabia. . he always spoke of the Arab peoples for freedom , even in the book Notes on Middle East . He is against the Zionist regime.His statement was Arabian brothers Relations were so pronounced that we note that the Hoxha dictatorship mgjth those countries were , with the exception of Saudi Arabia who was a proclaimed pro-American country and others not house ndojnë promarksist to be crowned group from power . However Hoxha had no diplomatic relations with Saudi religioni center as well as with Israel because by its pressure on the Arab peoples . Relations will reach its peak during the Berisha government . Arabian capital come strongly to invest in Albania Our country today is a member of the Muslim League . And today we can highlight that these relations are more than good . In conclusion relations with Arab countries in particular and Muslims in general have been very long mira.Për these
  • 55. 55 countries have been rather shqiptarë.Por shelter fugitives Albanians have affected governance in these countries valinjve originating from Albania during Ottoman empire , but also beyond.
  • 56. 56 Islam in the international geopolitic Muslims today lies in a vast region from Morocco to deep into India . A significant percentage of those caught in the Russian state 20milion , 60milion in Central Asia , the Caucasus 20milion and these are mainly Turkish sphere and turkofone also because of the influence of the Ottoman Empire but also the influence of Turkish culture . Noticed a détente between Israel and Palestine . Even recently , especially at the time of Clinton's presidency found a method for compliance .So in Oslo agreement Palestine ownership together with the Israelites in the Desert of Negev but not to return. West Bank and Gaza would be for the state of Palestine but Israel would have extraterritorial right on sacred sites . Western Jerusalem would be the capital for the eastern Israelin and he would be the capital for Palestine . Meanwhile Israeli right has extraterritorial on Jewish biblical regions in Western Coast . But if islam states will do compromises between each other for sexond north Africa is for Egypt and Asia for Turkey will egsist a big state in form of confederation from Maroco until India with 400milion people Regarding the problem more acute a solution is being taken Kurdish problem . The idea of a confederation is growing in Turkish society anytime . Can be attached and northern Iraq inhabited by Kurds . Even analysts illusion southern region may join Iran and middle Iraq to Turkey We note in this context Clash of Civilisation of Hunington than leaving the future of one another can be a great Islamic state that can start from Kashmir in India to Morocco on the Mediterranean Sea . This large Confederate state or at least the type of Europe will have a population of inhabitants 400milion
  • 57. 57 CURRICULUM VITAE LEONARD CARCANI DATELINDJA28GUSHT 1977 VENDLINDJA KORCE VENDBANIMI ELBASAN E MAIL L_ carcani@yahoo.com EDUKIMI HISTORI- GJEOGRAFI ADMINISTRIM- BIZNES MASTER DHE STUDIME PASUNIVERSITARE MARKETING AVANCUAR HISTORI HISTORI PHD STUDIOJ GJUHET E HUAJA & KOMPJUTERI ITALISHT GJERMANISHT ANGLISHT WORD,EXCEL, POWER POINT BOTIME SHKENCORE Shperngulja e shqiptareve Besimet fetare ne Elbasan Drejtues temash diplome per studentet ne profil hist,gjeog,sociol,turizem,etj Shoqeria civile SHOQATA SHQIPTARE ATLANTIKUT SHOQATA MIQESISE SHQIPERI RUSI FEDERATA SINDIKALE ARSIMIT DHE SHKENCES SINDIKATA E ARSIMIT DHE SHKENCES SHOQATA AMERIKANE E VETEVLERESIMIT NETWORK I PSIKOLOGEVE SHKOLLORE
  • 58. 58