Giza eskubideak ez dira apaingarriak. 19 Otsaila 2011 Berria

1. Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
EnekoitzTelleria
Edizioarduraduna:
LurdesHuizi
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:IragarriSM
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@iragarri.net
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:19/02/2011
Exemplaire:2.377
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
‘Schadenfreude’
D
uela gutxi irakurri
dugu «Galgo» ope-
razioan —prentsa-
ren arabera— inpli-
katutako lagun bat
etxean urkatuta agertu zela. «Zer-
bait egingo zuen» pentsa liteke.
Baina gertatu zena izan bazen ezin
zuela gehiago jasan behatz akusa-
tzaile guztiak berari begira ego-
tea?
GizaEskubideenDeklarazio
Unibertsaleko11.artikuluakezar-
tzendu,argietagarbi,delitubatez
akusatutakoedozeinpertsonak
errugabetzatjotzekoeskubidea
duelalegearenaraberaetaepaike-
tapublikoanerrudunadelafroga-
tzenezdenbitartean,etaepaiketa
horretanakusatuadefendatzeko
beharrezkobermeguztiakberma-
tuta,betiere.
Beraz,errugabetasun-presun-
tzioaoinarrizkogizaeskubideada;
pertsonarenerrugabetasunaarau
bihurtzenduenprintzipiojuridiko
etapenala,alegia.Pertsonaren
erruafrogatzenduenprozesuedo
epaiketabatenbitartezbainoezin-
godioEstatuakzigoredoisunbat
ezarri.Kautelazkoneurrienka-
suanereepaileeketafiskalekerru-
gabetasun-presuntzioarieutsibe-
hardioteberenjarduerennorabi-
dean.Hauda,zigor-epaifinkoa
ematenezdenbitartean,akusatua
errugabeada,bereeskubideeketa
betebeharreketa,jakina,irudieta
ohorerakoeskubideekberberak
izatenjarraitzendutela.
Schadenfreudebestebatennahi-
gabeakedozoritxarraksorrarazi-
takopozaizendatzekoerabiltzen
denhitzalemanada.Gaztelaniaz,
berriz,regodearselitzateke,hots,
«bestepertsonabatigertatutako
ezbehar,ezustekoedoantzekoren
batekinmaltzurkiatseginhar-
tzea».Duelagutxitelesailbatenka-
pituluansentimenduhoriaipatzen
zen;abokatuprotagonistafrogarik
gabeakusatutakoemakumediru-
dunbatdefendatzensaiatzenzen,
etapublikoak,berriz,hurasuntsi-
tutaikustekohelburuhutsarekin,
errudundeklaratzenzuenbitarte-
an.
Schadenfreudedelakoaksaltzen
du,adibidez,sumarioaisilpekoa
izanarren,hedabideekfiltraziobi-
dezbainolortzerikizanezdituzten
edukiakjakinaraztendituztenean,
etahedabideekleporagarriakger-
tadaitezkeensumariokozantzuak
bainohelaraztenezdituztenean,
erruaarinduetakentzekobesteal-
derdibatzukaldebaterautzita.Eta
ezdaerrespetatzenezpertsonen
intimitaterakoeskubidea,ezta
adingabeaizatekoaedobestelako
inguruabarrikere;balioduena
Schadenfreudedelako.
2009koudazkenean,DiegoP.V.-k
arrapaladaneramanzuenemazte-
gaiarenalabaTenerifekoosasun-
zerbitzuetara.Hasierabatekoaz-
terketabatekbihotz-etaarnas-gel-
ditzeaerakutsizuen,bainaneska-
tilak,gainera,litezkeenabusuedo
tratutxarrakjasoizanarenzan-
tzuakzituen,etahileginzen,ber-
piztekoahaleginakeginarren.Die-
goP.V.atxilotueginzutenustezko
errudungisa.Zorionez,fidantzarik
gabekoaskatasunalortuzuen,nes-
katilarenheriotzaegunbatzukle-
henagozabubatetikerortzeakera-
ginzuelafrogatuondoren.Halaeta
guztizere,ikertzenemanzenden-
bora-tartelaburrean,ohibainobi-
ziagoaizanzenSchadenfreudeme-
kanismoarenfuntzionamendua.
Errugabeazen,bainaialintxatu
zuten,etahedabideekberehalale-
poratuziotenerrua.Zeintzukizan
diraDiegoP.V.-kzorigaiztokoger-
takariarenosteanordainetanjaso
dituenneurriak?
AntzekobestegertaerabatEste-
llerrianjazoberrida.M.Angeles
Germán,Urbiolanbizizenandrea,
iraganabuztuandesagertuzen,
etagorpuaurtarrileanagertuzen,
harenetxetikgertukoubidebate-
an.Auto-istripubatizanzuen,bai-
nahasierabateanlagunbatilepo-
ratuziotenharendesagerpena.
Atxilotueginzutenlagunhori,eta,
ondoren,hamabosteanbehinjoan
beharzuenguardiakoepaitegira
sinatzera,epaiketahelduarte.As-
katuzutenetik,ikusi,irakurriedo
entzunalduinorkhedabiderenba-
tenbarkamena,autokritikaedoli-
tekeenordainenbatiburuzkobe-
rririk?
Gureingurunerikhurbilenean,
Egunkaria-renkasuabururatzen
zaigu,zeinetanauzipetuekezzu-
tenepaileenerrugabetasun-pre-
suntzioazgozatu—sarritanbe-
raienganeraginaizanohi
duena—,azkenbateanepaifinko
batekondorengoaargietagarbi
adierazteko:«Akusazioekezdute
frogatuauzipetuekETArekinino-
lakoharremanadutenik,etaho-
rrek,berariaz,absoluzioadakarbe-
rarekin,aldekoerabakiguztiak
tartean».Arduratualdainorhaien
irudietaohoreanegindakokaltea-
rengatiketafamilieiprozesamen-
duanzeharsorrarazitakooinazea-
rengatikordainetanezerematen?
Orain,antzekozerbaitgertatuda
Udalbiltzakokideekin,ETArekiko
inolakoharremanikaurkituezde-
lako.
Justiziarenomenez,ezlegoke
gaizkiaztertzeaEuskadikobeste
kasubatzuetanzenbatjendeatxi-
lotudenetaondorenkargurikgabe
askeutzi;eta,aldiberean,atxilotu-
takopertsonenartetikzenbatkon-
denatuzituzten.Interesgarriali-
tzateke,halaber,atxiloketaribu-
ruzkoberriazenbaterainokoaizan
zenaztertzeaetakargurikgabeas-
keuztearengainekoarekinaldera-
tzea.
Etaalderdienartekonorgehia-
gokazaileanmurgiltzenbagara,
errugabetasun-presuntzioaezda-
go,ez,desagertzekozorian:aspaldi
desagertuzenerabat.Epaitegieta-
tikkanpoalderdienartekoobjektu
leporagarribihurtzendenkasuba-
teanharrapatutakopertsonaguz-
tiekaguresandiezaioketeerruga-
betasun-presuntzioari,errugabe
direlajakinarren.Horrenadieraz-
garriaGasteizkoPPkozinegotzi
batenkasuadugu,JorgeIbarron-
dorena,zeina2009koiraileanisun
batordaintzekoetazazpiurtezzi-
negotziizatekogaitasunikgabe
utzizuenzigorrajasozuen,seitxa-
letetarakolursailbateanzazpi
eraikitzekolizentziaemateagatik.
2010ekomartxoan,alabaina,Ara-
bakoAuzitegiakhirigintzakopre-
barikaziodelituazgabetuzuen,
epaileekusteizanbaitzutengaia-
ren«garrantziaoso-osotxikia»ze-
la.Orduanerebarra-barraizanzen
tarteanSchadenfreudedelakoa.
Antzekozerbaitgertatzenarida
unehonetanEuskoLegebiltzarre-
kobibatzordeberezitanikertzen
aridirenkasuetaninputatutadau-
deneiematenarizaientratamendu
informatiboarekin.Ikertutakoka-
subatensumarioadesestaliahala,
leporatutadaudenenerruduntasu-
na«dekretatuta»zegoenpubliko-
ki.
Gizaeskubideakezdiraapainga-
rriak.Izanere,nazioartekoadosta-
sunarenondorioizanziren,erabat
errespetatubehardirenprintzipio
zuzentzailegisa.InorkezinduGiza
EskubideenDeklarazioUnibertsa-
leanaldarrikatutakoeskubideeta
askatasunezgabetzerazuzenduta-
kojarduerakabiarazi,garatuedo
ekintzarikegin.Hortaz,inorkezin
duerrugabetasun-presuntziorako
eskubideazgabetu,eztainforma-
zio-edoiritzi-eskubidearenbabes-
peanere.AregutxiagoSchaden-
freudedelakoarenbila.
AndresKrakenberger
JonLanda
SabinoOrmazabal
Argituz-eko kideak
Zaharra
A
spaldianikusigabeaneukanauzoa,
etaatzo,lagunzaharbatekingara-
gardoahartzenarinintzela,alboaneseri
zitzaidannikonturatugabe.Zarataguz-
tiaisiltzendenean,ETArenkontua
amaitutakoan,ezkerabertzaleabeste
guztiakbezalakoalderdiabihurtukode-
nean,orduantxeikusikodiagunolakoa
denbenetangureEuskalHerria.
Etanolakoadukba?
Zaharra.Zaharraetazuria;za-
harra,zuriaetatradizionala,
aberatsa,jatorra,kontser-
badorea,atzerakoia,kar-
ka.Iraultzagoraetairaul-
tzabeherabeti,bainagero
munduguztiakzeukakbe-
reapurragaltzekoizua,delaasteburue-
taneskiatzerajoatea,delasukaldarios-
petsurenbatenjatetxeanbazkaltzea,
delaoporretanmundukoherrialdeurru-
nenbatekopobreenbizimoduaezagu-
tzea.Etaeskuinmuturrekoiritzietaus-
teakikaragarriariditukugaltzen.Gure
txikitasunaksortzendigunizuaareago-
tuegindikbesteerlijioetakulturaba-
tzuetakojendeaetortzeak.Jendeak
nahiagodiketxepeantabernaedodis-
koteka,meskitabaino.
Alferrikizangogaitukateoak,se-
kulaezzioaguutzikokristauakiza-
teari.
Badakikzertazidatzibe-
harkohukeenhurrena?
Banengoanbaezereska-
tugabeetsikootehuen.
Ezkerabertzaletradizio-
nalazidatzibeharkohuke.
Jira
XabierGantzarain
Hebentik
J
eremiGaratadiskidegitarristahau-
takhelaraziditeskaera.Zuberoan
Hebentikartistataldeakfilmabatbildu-
koduetadiruabehardutezine-material
garestiaalokatzekoetalehenirudiak
biltzenhasteko.Herenegunurrunean
ikastolaberriaSohütanpartzuergoan
eraikizenbezala,nahidutegazte
hauekereMaulewoodaltxatu,be-
rrogeitahamareurokolaguntza-
txartelakproposatuz.Askidaesku-
ukaldiaelkartearenzuzenbidera
bidaltzea:Matalazkarrika
4,64130Maule.
Munduopulantazgo-
haitukidebatenistorioa
kontatukodute,Amerikak
etagabetasunfilosofikoaardatzedukiz.
Itxurakzuri-beltzeanbaldinbadira,Jim
Jarmuschenhegalanabaritzenahalko
daobrahorretanetagaineramusikaJe-
remirentalenduarenmenekouztenba-
dutebada,Zuberoakooihanbeltzeta
haranzilarretandeadmanantzekobat
badukegumiresteko.UstedutPettarra
bezainBasabürüahorrelakoxedeenin-
guruneparegabeakizandaitezkeela.
ArgidaenetzataspalditikZube-
roamitolarrutzaileukigarrienen
tokiadelaetahorhalaberkoli-
briarenlan-zatiaeramatekoa
delagurelurraldeakbasamor-
tubihurtzendituenneoliberalis-
moarensuntsitzeeta
erretzeoldeenaurka.
Berterretxeaiduru
dago:hebentik@cege-
tel.net.
Jira
ItxaroBorda
Harian›Iritzia
4 berria 2011kootsailaren19a,larunbata