Markarik gabeko produktu bat ez omen da saltzen. Harago, gure ustez: giza eskubideek marka guztien ADNaren parte izan beharko lukete. 30 Octubre 2013 Berria

1. Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
IñakiPetxarroman
Edizioarduraduna:
JoseAnjelAldai
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:Bidera
publizitatea
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@bidera.eu
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:30/10/2013
Exemplaire:3.212
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Enpresak,gobernuak
eta giza eskubideak
M
arkarikgabeko
produktubatez
omendasal-
tzen.Harago,
gureustez:giza
eskubideekmarkaguztienADNa-
renparteizanbeharkolukete.
Egiadazenbaitlegeketapoliti-
kakenpresensorreraetajardue-
rakarautzendituztela,bainakor-
porazioekgizaeskubideetanduten
eraginariurrihelduzaioetaurri
heltzenzaio.Hamarkadaugari
izandirazenbaitenpresakjardu-
tendutenzigorgabetasunarenaur-
kaborrokan,erosojokatubaitute
etekinekonomikosoilarenbila;
bainadirudienez,baliteke—gutxi-
ka—desideratumhutsaizateariuz-
tea,etaenpreseierantzukizuna
erreklamatzenhastea,enpresek
egindakoedobideemandakogiza
eskubideenurraketakezestea,eta
ordainakexijitzea.Esaterako,hori-
xeberajazodaBangladeshen;izan
ere,RanaPlazangeratutakoaren
ostean,80markamultinazionalek
akordiobatsinatubeharizandute
fabriketakosegurtasunaareago-
tzeko.Denaden,jorratzekodago
biktimaetasenideentzakoordai-
narenauzia,etaoraindikeregogo-
andituguBhopal,Txernobyledo
Nigeriakokasuak.
NazioBatuenGizaEskubideen
Kontseiluak2011koekaineanone-
tsizituenEnpreseietaGizaEsku-
bideeiburuzkoPrintzipioGida-
riak,etaekarpenhandienaizan
zenestatuetakorporazioentzat
hiruoinarrizkobetebeharzehaz-
tea:1)babesemateagizaeskubide-
enurraketenaurka,gobernueida-
gokienerantzukizunaizanik;2)
gizaeskubideakerrespetatzea,en-
preseietabesteerakundebatzuei
dagokienerantzukizunaizanik;
eta3)irtenbideaemateagertatzen
direngizaeskubideenurraketei,
guztieidagokienerantzukizuna
izanik,gobernueietaenpreseiere
bai.Etabultzadahorrijarraituta,
EuroparBatasunakGizarteEran-
tzukizunKorporatiboarenEstrate-
giaeginzuen2011n.Horrenbidez,
estatukideeideiegitendieplanna-
zionalakeginditzaten,aipatuPrin-
tzipioGidariakgauzatzearibegira.
Europakoestatuenbiherenak
bainogehiagokplanpropioakdi-
tuzte,bainaEstatuespainiarraegi-
tekoprozesuandabiloraindik.Es-
painiakoGobernuarenGizaEsku-
bideenBulegoak,Atzerri
ArazoetarakoetaLankidetzako
Ministerioarenbarruan,aurrei-
kustenduurtehonenamaieran
bukatzeaEnpresenetaGizaEsku-
bideenPlanNazionala.Hasieraba-
teanpositiboabadirudiere,eki-
menhoriegitenaridirenbitarte-
an,Gobernuamartxanjartzenari
denneurriekbabesgabetasuneta
ahultasunhandiagoadakarkiehe-
rritarrei;besterenartean,lanerre-
formaketabesteneurribatzuekes-
kubideakmurriztearenaldeegiten
dute,baitazerbitzuetabaliabide
publikoakpribatizatzeakere,eta
enpresainteresaknagusitzendira
interespublikoarenaurrean.Non
dira,bada,gizaeskubideenarloko
betebeharrak?Etakoherentziapo-
litikapublikoetan?
EnpresenetaGizaEskubideen
PlanNazionalaegitenaridiraau-
rreeginbeharrekoegoerarenau-
rretikodiagnosirikgabe,etazirri-
borroakhelburugenerikoakbaino
ezdituaipatzen,honezkeronazio-
artekozuzenbideanzehaztutadau-
denak.Hala,ezduaurreraegiten
gizaeskubideaketaoinarrizkoas-
katasunakbehardenmoduanber-
matzeko,litezkeenarriskueneta
enpresekegindakourraketenau-
rrean.Herriadministraziobatek
egindakoedozeinplanarenxedeak
ongierkideabeharduizan,etaho-
bekuntzanabariakplanteatube-
hardituenpresenjarduerekbene-
tankaltetutakoedokalteditzake-
teneskubideedokolektiboetan
eraginaizateko(lanadutenpertso-
naketaeureningurukoak,kontsu-
mitzaileak,komunitateak,arrisku
edoahultasunegoerandaudenko-
lektiboak...).Neurrizehatzakfin-
katubeharlituzke,besteakbeste,
koherentziapolitikohorizontala
etabertikalaziurtatzeko,errekla-
mazioetaordainerakomekanismo
eraginkorrakbermatzeko,arauak
etagaitasunakindartzeko,aplika-
tzekotresnakgaratzeko,kontrola
etazaintzaziurtatzekoedoherrita-
rraksentsibilizatzeko.Azkenba-
tez,guztiongizaeskubideakbabes-
tenetaerrespetatzenlaguntzen
dutenneurriakbehardira,kolekti-
boedoeragilebakoitzarenbeharri-
zanberezieierantzutendienerrea-
litatearenanalisianoinarrituta,
mundukobazterguztietan:amaie-
raematea,lehenik,soldatapekoko-
lektibokokideenartekoerrentaal-
deari;bigarrenik,emakumeeneta
gizonenartekodesberdintasunari
(soldatari,baldintzeietasoldataes-
kuratzekobidearidagokienez);hi-
rugarrenik,pertsonaimmigrante-
enaurkakobereizkeriazkoarau-
diei;laugarrenik,zigorrikgabeko
ingurumenkutsadurari...
Estatumailakoprozesuaren
amaierakoemaitzabainoharago,
EuskoJaurlaritzakaukerainteres-
garriadugauregun,ekoizpeneta
kontsumomotazehatzaksustatu
etaakuilatzekoetabestebatzukzi-
gortzeko.AintzatizandaEuskadin
azkenaldianbizidugunprozesuin-
teresgarria,ustedugupertsona
guztiengizaeskubideguztiak
errespetatzeakizanbeharduela
bultzatzenaridirenEuskadiBas-
queCountrymarkarenberezko
ezaugarria.Horidelaeta,Argitu-
zekEuskoJaurlaritzarideiegiten
diolankidetzazkoneurriakdiseina
etagaraditzanerantzukidetasune-
tikabiatuta,euskalenpresetangi-
zaeskubideaketaoinarrizkoaska-
tasunakbermatzekoeraginaduen
eremuosoan,hemenetaenpresek
jardutendutenlurraldeetan.Ho-
rrenondorioz,aipatugizaeskubi-
deakazpierrentanhartzendutenei
etahornitzaileeierebermatubehar
zaizkie.Horrelajokatutabaino
ezingodugu«balioerantsia»gehi-
tu,enpresakbereizteaetalehiako-
rragobilakatzeahelburuduena.
Aregehiagoegungotestuingu-
ruan,krisiekonomikoabaitagai-
len:gizaeskubideakerrespetatze-
koirizpideakezindirazamagehi-
garrietaonartezintzatjo;aitzitik,
—gureirudiko—plusestrategikoa
diraHerrialdeirudirakoetatokiko
nahizplanetaosokoiraunkortasu-
nerako.Gakoadaaurrerabide
ameslarietabidezkoagobatekin
konpromisoahartzea,gizagarape-
nareneredubermatzaile,integra-
tzaileetaberritzaileakoinarri.
IzaskunAlonso,
OlatzLandaeta
Andrés
Krakenberger
Argituz Giza Eskubideen Aldeko
Elkartearen izenean
Sotilezia
E
HBildusotilaizandaberejarraitzai-
leeikartzelatikateraberridireneta
aterakodirenpresoeiongietorriakegin
ezdiezazkieteneskatzean.
Harritzennausotiltasunabertutekar-
dinalenetateologalenarteanezegote-
ak,ezta—kontsolagarrilitzatekeeta
akuilagarri—zazpibekatuenartean
ereez.Askokahaztutaetagutxia-
gokpraktikanjarritabadaere,
oraindikaurkidaitekekasuaipa-
garririk.Nikgaurongietorriekinze-
rikusiadutenbiaurkituditut,
munduzakaretanabarme-
negihonetanezbaitagu-
txi.
EH Bilduk —egunkari
honetan bertan dirakurt—
«Ongietorrisaioa kentzeko eskatu dio
ETBren zuzendaritzari».Luxuaren era-
kuskeria hutsa den telebista saio hori
kentzearekin ezinago ados nago ni ere,
baina lerro artean irakurtzen dakienak
orok eskakizunean argi hauteman
dezake mezu subliminala.Ongietorri-
rik? Ez,eskerrik asko.Pena,estetikari
zor behar zitzaiona bestelakoek eragi-
tea.
Bigarrensotillana.Asturiasko
PrintzeaSariaemanaldiarensa-
rreranErregeFamiliariongietorri
ofizialaemandiongaitajotzaile-
enudalbandakIronMaidenen
kantabatjodu,zeinarenle-
trakhaudioen:«Thereign
ofterrorandcorruption
mustend».Ustelareneta
izuarenerreinaldiak
amaitubehardu.
Jira
AngelErro
Mortadelo
E
zdugulanmakalapostmodernitate,
hipermodernitateedodenadelako
garailausootakojendeokgeureburua-
renkontaketakoherentexamarbatjos-
ten.Eta,halaere,horretantematzenga-
raetengabe:kafemakinakosolasetan,
laguneiegindakoaitorpenetan,umeei
errepikatutakopasadizoetan,eraguz-
tietakoterapeutenkontsultetan...
Zerda,bada,Twitterrekotxioketa
sarriagurebizipusketabakartuekin
collageharmoniatsuxamarra
osatzekosaioabaino?Zerda
Facebookekoberriketaon-
berahoribesterik?
Eta,gutxi-asko,kontake-
tahoriarnasasakoneko
kontakizunserioaizatea
nahidugu:izanditzalaumoreprintzak,
onartukoduguukituabsurdorenbat,
saihetsezinakizangodirazoritxarzan-
tzuak,badakiguezgarelaheroiak...Bai-
naakatsguztiengainetikizandadilaon-
dorioprobetxugarrietarairitsikodenna-
rraziozentzudunbat;izandezalazintzo-
tasunarrastobat.Horiduguametsherri-
tararruntokguremikroipuinarentzat.
Bainaboteredunek,errealitateesaten
diogunhorrenegiazkoehuleek,Histo-
riarenidazleek,di-dabateanpikuta-
rabidaltzendituztegurezentzu
emateahaleginak.Esatebaterako,
jokoarauak,zintzotasunarrasto
denak,txantxatxarbatenpare
uztendituztenespioijola-
sekin—ene,Merkel!—:fi-
nean,Mortadelorentebe-
oetakotxistebihurtudute
makroipuinglobala.
Bira
IdurreEskisabel
Harian›Iritzia
4 berria 2013kourriaren30a,asteazkena