More Related Content Similar to พันธุกรรม (20) พันธุกรรม4. G แทนการมีลักยิ้ม g แทนการไม่มีลักยิ้ม
G แทนยีนที่ควบคุมลักษณะเด่น ( dominant )
g แทนยีนที่ควบคุมลักษณะด้อย ( recessive )
5. G G G g g
g
จีโนไทป์( Genotype ) คือ รูปแบบของยีน เช่น GG , Gg , gg
ฟีโนไทป์( Phenotype ) คือ ลักษณะที่ปรากฏซึ่งเป็นการแสดงออก
ของยีน
6. พันธุ์แท้ ( Homozygous gene ) เช่น AA , aa
- เด่นแท้ ( Homozygous dominant ) เช่น AA
- ด้อยแท้ ( Homozygous recessive ) เช่น aa
พันทาง ( Heterozygous gene หรือ ลูกผสม hybrid ) เช่น Aa
8. คาศัพท์ที่ควรรู้
genotype = รูปหรือแบบของยีนซึ่งควบคุมลักษณะทางพันธุกรรมภายในเซลล์ เช่น TT , Tt , tt
phenotype = ลักษณะต่างๆที่ปรากฏให้เห็นภายนอกซึ่งถูกควบคุมด้วยจีโนไทป์ เช่น สูง , เตี้ย ,
ดา
dominant ( ลักษณะเด่น ) = ลักษณะทางพันธุกรรมที่มีโอกาสปรากฏออกมาได้มากกว่า
dominant gene = ยีนเด่นเป็นยีนที่ควบคุมลักษณะเด่น เป็นยีนที่ข่มยีนด้อย
recessive ( ลักษณะด้อย ) = ลักษณะทางพันธุกรรมที่มีโอกาสปรากฏได้น้อย
recessive gene = ยีนด้อยเป็นยีนที่ควบคุมลักษณะด้อย
homozygous gene = คู่ของยีนที่เหมือนกันอยู่ด้วยกัน เช่น TT , tt ซึ่งอาจเป็นยีนเด่นทั้งคู่หรือยีนด้อยทั้งค
homozygous dominant = คู่ของยีนที่เหมือนกันอยู่ด้วยกันหรือเรียกว่าเป็นพันธุ์แท้ของลักษณะเด่น
เช่น TT
homozygous recessive = คู่ของยีนด้อยที่เหมือนกัน เรียกว่าเป็นพันธุ์แท้ของลักษณะด้อย เช่น tt
heterozygous gene = คู่ของยีนที่ต่างกัน เช่น Tt ( พันทาง )
11. แผนการทดลองของเมนเดล
รุ่นพ่อแม่ P :
( Parental generation )
พันธุ์แท้ ( เมล็ดกลม ) × พันธุ์แท้ ( เมล็ดขรุขระ )
รุ่นลูก F1 : บันทึกจานวน และลักษณะที่ศึกษาทุกต้น
รุ่นลูก F1 ผสมตัวเอง : F1 × F1
รุ่นหลาน F2 : บันทึกจานวน และลักษณะที่ศึกษาทุกต้น
12. ตารางผลงานของเมนเดล
ลักษณะที่ศึกษา พ่อ × แม่ รุ่น F1
รุ่น F2
ลักษณะเด่น ลักษณะด้อย
สัดส่วนของรุ่น
F2
รูปร่างเมล็ด กลม × ขรุขระ กลมทั้งหมด กลม 5,474 ขรุขระ 1,850 2.96 : 1
สีของเมล็ด เหลือง × เขียว เหลืองทั้งหมด เหลือง 6,022 เขียว 2,001 3.01 : 1
สีของดอก ม่วง × ขาว ม่วงทั้งหมด ม่วง 705 ขาว 224 3.15 : 1
รูปร่างของฝัก อวบ × แฟบ อวบทั้งหมด อวบ 882 แฟบ 299 2.95 : 1
สีของฝัก เขียว × เหลือง เขียวทั้งหมด เขียว 428 เหลือง 152 2.82 : 1
ตาแหน่งของดอก ที่ลาต้น × ที่ยอด ที่ลาต้นทั้งหมด ที่ลาต้น 651 ที่ยอด 207 3.14 : 1
ความยาวของลา
ต้น
สูง × เตี้ย สูงทั้งหมด สูง 787 เตี้ย 277 2.84 : 1
13. กฎของเมนเดล
กฎข้อที่ 1 กฎแห่งการแยกตัว ( Law Segregation )
กฎข้อที่ 2 กฎแห่งการรวมกลุ่มอย่างอิสระ ( Law of
Independent Assortment )
- ค้นพบกฎข้อแรก จากการผสมพันธุ์โดยพิจารณาหนึ่งลักษณะ ( Monohybrid
cross )
- ค้นพบกฎข้อที่ 2 จากการศึกษาหลายลักษณะพร้อมกัน หรือ เรียกว่าการผสมพันธุ์
โดยพิจารณาสองลักษณะ ( Dihybrid cross )
- มีสาระสาคัญ คือ : ยีนที่อยู่คู่กันจะแยกตัวออกจากกันไปอยู่ในแต่ละเซลล์สืบพันธุ์ ก่อนท
จะมีการรวมตัวกันใหม่เมื่อมีการปฏิสนธิ
- มีสาระสาคัญ คือ : ยีนที่เป็นคู่กันเมื่อแยกออกจากกันแล้ว แต่ละยีนจะไปรวมกับยีนใด
ก็ได้อย่างอิสระ
16. F1 × F1 : Aa × Aa
A a A a
×
AA Aa Aa aa
F2 :
genotype = AA: Aa : aa
อัตราส่วน = 1 : 2 1
:
phenotype = เมล็ดกลม : เมล็ดขรุขระ
อัตราส่วน = 3 : 1
เซลล์สืบพันธุ์ :
17. ตัวอย่างโจทย์
1. ถ้ายีนเด่นของลักษณะหนึ่งแทนด้วยอักษร A และยีนด้อยแทนด้วย
อักษร a ลักษณะของจีโนไทป์ของพ่อแม่จะต้องเป็นอย่างไรจึงจะทาให้
จีโนไทป์ของลูกมีอัตราส่วน 1Aa : 1 aa
2. ลักษณะเผือกในมนุษย์ถูกควบคุมโดยยีนด้อย a จากการแต่งงาน
ระหว่างหญิงชายที่มีจีโนไทป์เป็นเฮเทอโรไซกัส จงบอกอัตราส่วนของฟี
โนไทป์และจีโนไทป์ของลูกที่เกิดจากหญิงชายคู่นี้
18. 3. ผสมพันธุ์ระหว่างหนูสีขาวจากคอกที่ 1 กับหนูสีดา ให้ลูกหนูสีขาว
ทุกตัวแต่เมื่อนาหนูขนสีขาวจากคอกที่ 2 ผสมกับหนูขนสีดากลับให้
ลุกหนูขนสีดา 6 ตัว และ ขนสีขาว 5 ตัว จีโนไทป์ของหนูขนสีขาวที่ 1
คอกที่ 2 และหนูขนสีดาเป็นแบบใดตามลาดับ
4. หนูขนสีดาผสมกับหนูขนสีขาว ได้ลูกหนูมีขนสีดาทุกตัว เมื่อนาหนูใน
รุ่นนี้ไปผสมกับหนูสีขาว ได้ลูกหนูรุ่นหลาน 40 ตัว ในจานวนนี้ควรมี
ลูกหนูขนสีดาจานวนกี่ตัว
ตอบ AA , Aa , aa
ตอบ 20 ตัว
20. 7.ในต้นบานเย็นลักษณะดอกสีแดง ( R )แสดงลักษณะเด่นแบบไม่
สมบูรณ์ต่อลักษณะดอกสีขาว ( w ) ต้นที่เป็นเฮเทอโรไซกัสมีดอกสี
ชมพู ถ้าผสมระหว่างดอกบานเย็นสีแดงกับดอกสีขาว จงบอก
อัตราส่วนของจีโนไทป์และฟีโนไทป์ในรุ่น F1 และ F2
22. การผสมพันธุ์โดยพิจารณาสองลักษณะ ( Dihybrid cross )
ตัวอย่าง
การผสมกันระหว่างถั่วต้นสูงและมีดอกสีแดงซึ่งเป็นพันทางทั้งคู่
ถ้าให้ T แทนยีนต้นสูง , t แทนยีนต้นเตี้ย , R แทนยีนดอกสีแดง , r แทนยีนดอกสีขาว
P : ต้นสูงดอกสีแดงพันธุ์ทาง × ต้นสูงดอกสีแดงพันธุ์ทาง
TtRr × TtRr
T t R r T t R r
TR Tr tR tr TR Tr tR tr
เซลล์สืบพันธุ์ :
24. genotype อัตราส่วน phenotype อัตราส่วน
TTRR
TTRr
TtRR
TtRr
1
2
2
4
TTrr
Ttrr
1
2
ttRR
ttRr
1
2
ttrr 1
ต้นสูงดอกสีแดง
ต้นสูงดอกสีขาว
ต้นเตี้ยดอกสีแดง
ต้นเตี้ยดอกสีขาว
9
3
3
1
29. ตัวอย่างโจทย์
1. ถ้าแม่มีเลือดหมู่ B คลอดลูกแฝดมีเลือดเป็นหมู่ O และAพ่อควร
จะมีหมู่เลือดแบบใด
2.หญิง 2 คนเป็นแฝดที่เกิดจากไข่ใบเดียวกัน แฝดคนพี่แต่งงานกับ
สามีหมู่เลือด A มีลูกเป็นหมู่เลือด O ส่วนแฝดคนน้องแต่งงานกับ
สามีหมู่เลือด B มีลูกเป็นหมู่เลือด AB จงหาจีโนไทป์และหมู่เลือด
ของหญิงแฝดคู่นี้
30. การถ่ายทอดลักษณะโดยยีนในโครโมโซมเพศ
( sex linked gene )
1. ยีนที่อยู่ในโครโมโซม X ( X – linked gene )
- ตาบอดสี ( red – green color blindness )
- ฮีโมฟีเลีย ( hemophilia )
- ภาวะพร่องเอนไซม์กลูโคส – 6 – ฟอสเฟตดีไฮโดรจีเนส ( G – 6 - PD )
- กล้ามเนื้อแขนขาลีบ (muscular dystrophy )
37. สรุปพื้นฐานทางพันธุศาสตร์
การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม จะถูกควบคุมโดยยีนบนโครโมโซม 2 ประเภท
1. ยีนควบคุมอยู่บนโครโมโซมร่างกาย
- ได้แก่ ระบบเลือดABO , สีผิว , ลักยิ้ม , หนังตา , ติ่งหู
- ลักษณะผิดปกติที่นาโดยยีนเด่น เช่น คนแคระ ( นิ้วมือสั้น แคระ ขากรรไกรล่างยื่น )
โรคท้าวแสนปม และกลุ่มอาการมาร์แฟน ( ผอมสูง แขนขายาว หัวใจผิดปกติ
เลนส์ตาหลุด ) นิ้วเกิน
- ลักษณะทางพันธุกรรมที่ผิดปกติซึ่งถูกควบคุมโดยยีนด้อย เช่น โรคทาลัสซีเมีย
ผิวเผือก , เซลล์เม็ดเลือดแดงเป็นรูปเคียวหรือโรคซิกเคิลเซลล์
39. 1. การถ่ายทอดลักษณะเด่นแบบสมบูรณ์ ( complete dominance )
เช่น กาหนดให้ T = แทนต้นสูง , t = แทนต้นเตี้ย
การแสดงลักษณะพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต มี 4 ลักษณะ
- เมื่อทาการผสม TT X tt ได้รุ่นลูกออกมามีจีโนไทป์ Tt ( ต้นสูงทั้งหมด )
- เมื่อทาการผสม Tt X Tt ได้รุ่นลูกออกมามีจีโนไทป์ TT : Tt : tt
ในอัตราส่วน 1 : 2 : 1 ฟีโนไทป์ ต้นสูง : ต้นเตี้ย อัตราส่วน 3 : 1
40. 2. การถ่ายทอดลักษณะเด่นแบบไม่สมบูรณ์ ( Incomplete dominance )
เช่น กาหนดให้ R = แทนดอกสีแดง, r = แทนดอกสีขาว
- เมื่อทาการผสม RR X rr ได้รุ่นลูกออกมามีจีโนไทป์ Rr ( ดอกสีชมพูทั้งหมด )
- เมื่อทาการผสม Rr X Rr ได้รุ่นลูกออกมามีจีโนไทป์ RR : Rr : rr
ในอัตราส่วน 1 : 2 : 1 ฟีโนไทป์ ดอกสีแดง: สีชมพู : สีขาว อัตราส่วน 1 : 2 : 1
42. 4. การแสดงลักษณะเด่นพิเศษ ( Overdominance )
เช่น
พ่อแม่ : ถั่วต้นสูง 3 ฟุต X ถั่วต้นสูง 1 ฟุต
( TT ) ( tt )
ลูก: ถั่วต้นสูง 5 ฟุต
( Tt )