تناول البحث جواز ترجمة تفسير القرآن الكريم، مع بيان أن ترجمة تفسير مكتوب بالعربية أولى من تفسير القرآن باللغة المراد الترجمة لها مباشرة، وأن ذلك التفسير لا يُسمّى (ترجمة القرآن)، وأنه لا يلزم ترجمة كل شيء؛ فقد تكون هناك أمور لا يمكن ترجمتها. - وهو بحث مقدم في ندوة ترجمة معاني القرآن الكريم تقويم للماضي وتخطيط للمستقبل عام 1422. https://islamhouse.com/ar/category/24767/books/showall/9

1. ‫القرآن‬ ‫معاني‬ ‫ترجمة‬ ‫أ‬ : ‫بالترجمة‬ ‫أولى‬ ‫أيهما‬
‫له؟‬ ‫العلماء‬ ‫تفسير‬ ‫أم‬ ‫الكريم‬
‫د‬
/
‫الفوزان‬ ‫عبداهلل‬ ‫بن‬ ‫صالح‬ ‫بن‬ ‫محمد‬

2. 1
‫ِمۡسِب‬
‫ٱ‬
‫ه‬
َ
‫ّلل‬
‫ٱ‬
‫ِنَٰمۡح‬َ‫لر‬
‫ٱ‬
‫ه‬‫هيم‬‫ح‬َ‫لر‬
‫داا‬‫د‬ ‫اوا‬‫ال‬ ‫د‬‫د‬ ‫ني‬‫ل‬‫ا‬ ‫دامل‬‫د‬‫ء‬‫ا‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬ ‫دسر‬‫د‬‫ى‬‫اا‬‫ال‬ ‫دسال‬‫د‬‫و‬‫اا‬‫ال‬ ‫وال‬ ‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫دهلل‬‫د‬‫م‬‫احل‬
‫اب‬ ‫ال‬ ‫حممهللل‬ ‫ن‬ ‫ني‬
:‫بملهلل‬ ‫ام‬ ‫امجملال‬ ‫ه‬ ‫الصح‬ ‫آاه‬
‫دا‬ ‫اا‬ ‫دح‬‫و‬‫او‬ ‫دن‬ ‫امل‬ ‫دهلل‬‫ا‬‫ف‬ ‫دل‬‫ا‬‫او‬ ‫دك‬‫م‬‫ا‬ ‫دع‬‫م‬ ‫دن‬ ‫ميا‬‫ال‬ ‫د‬ ‫ع‬ ‫د‬ ‫تاق‬ ‫فقهلل‬
‫ار‬ ‫ل‬ ‫دا‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ، ‫د‬‫د‬‫مل‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫اتا‬ :‫دن‬‫د‬‫مج‬‫امج‬ ‫ب‬ :‫اال‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫ام‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫بمل‬ ‫دن‬‫د‬‫ح‬ ‫ب‬ ‫مين‬ ‫د‬‫د‬ ‫اام‬
‫ال‬‫ال‬‫دهلل‬‫ن‬‫اا‬ ‫ال‬ ‫د‬‫حم‬ ‫دع‬‫م‬ ‫الالحمل‬ ‫د‬‫أل‬‫ا‬ ‫دع‬‫م‬ ‫عنل‬ ‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫ل‬ ‫د‬‫ع‬ ‫او‬ ‫د‬‫و‬‫ال‬ )‫ده‬‫ا‬ ‫ااملام‬ ‫تفىري‬
‫دهللو‬‫د‬‫ق‬ ‫دك‬‫د‬‫ق‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫دك‬‫د‬‫م‬‫ع‬ ‫دي‬‫د‬‫ا‬‫ا‬
‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫ال‬‫مج‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫اا‬ ‫يف‬
12
-
12
/
22
/
2211
‫دن‬‫د‬‫مج‬‫ةتا‬ ‫ام‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫بمل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬
.‫لة‬ ‫اامىتق‬ ‫ط‬ ‫الختمل‬ ‫عيل‬ ‫اام‬ ‫تق‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ، ‫ممل‬
، ‫د‬‫د‬‫مل‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫ةتا‬ ‫ال‬‫ال‬‫دهلل‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫م‬ ‫دن‬‫د‬ ‫لن‬ ‫ع‬
‫و‬‫دهلل‬‫د‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬ ‫؛‬ ‫ال‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دعو‬‫د‬‫و‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫ت‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ق‬‫ال‬
‫د‬‫د‬‫ا‬‫من‬ ‫هلل‬ ‫دتف‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫ح‬ ‫اا‬ ‫دعا‬‫د‬‫و‬ ‫يف‬ ‫ست‬ ‫د‬‫د‬‫ت‬‫ني‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫ده‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دل‬‫د‬‫ص‬‫ا‬ ‫ام‬ ‫دل‬‫د‬‫م‬‫آ‬ ‫د‬‫د‬‫و‬‫ال‬ ‫ة‬ ‫دا‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬
‫يف‬ ‫نن‬ ‫مى‬ ‫م‬ ‫الت‬ ‫ل‬ً‫ت‬‫اال‬
‫د‬‫ا‬ ‫انن‬ ‫ام‬ ‫د‬‫ن‬ ‫ا‬ ‫دي‬‫ا‬‫ا‬ ‫دهلل‬‫س‬‫ا‬ ‫ااف‬ :‫ا‬ ‫فن‬ ‫د‬‫ع‬‫ا‬ ‫لل‬ ‫د‬‫ع‬ ‫او‬ ‫ا‬‫ا‬‫اث‬
. ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫احل‬‫ال‬ ‫ال‬‫ال‬‫اانهلل‬ ‫ت‬ ‫ناى‬ ‫يف‬ ‫مين‬ ‫او‬ ‫مع‬
‫ده‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اتملا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫او‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫ة‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ، ‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫ةتا‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫م‬ ‫ام‬
.ً‫ث‬ ‫الحهلل‬ ً ‫قهلل‬ ‫حيول‬ ‫ه‬ ‫ف‬ ‫اخلسمل‬ ‫نملل‬ ‫مم‬ ‫ته‬ ‫الحى‬ ‫عقته‬ ‫مث‬ ‫ارل‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ب‬
‫ه‬ ‫دح‬‫ص‬‫ا‬ ‫د‬ ‫ز‬ ‫ااي‬ ‫ت‬ ‫اامجمج‬ ‫ميثات‬
‫دع‬‫م‬ ‫د‬‫ا‬ ‫الف‬ ‫ل‬ ‫دا‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫ق‬‫اا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫د‬‫مه‬‫ا‬
‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫دنل‬‫د‬‫مل‬ ‫أ‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫ثس‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫امي‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫بمل‬ ‫دك‬‫د‬ ‫أ‬ ‫دا‬‫د‬ ‫ت‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫دك‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫دريل‬‫د‬‫ث‬ ‫اا‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫ظ‬ ‫اواح‬
‫ام‬ ‫دهل‬ ‫ف‬ ‫اوىتجهللات‬ ‫الآخا‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫او‬ ‫وعا‬ ‫ن‬ ‫اتهللا‬ ‫ال‬‫ال‬‫اانهلل‬ ‫وعو‬ ‫قهلل‬ ‫ن‬ ‫ان‬ ‫تربز‬ ‫ون‬
‫ده‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫عتا‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫لةل‬ ‫دتق‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫اام‬ ‫ط‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫الخت‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫اام‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ةت‬ ‫ال‬‫ال‬‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫دك‬‫د‬‫د‬‫ع‬‫ال‬ ‫دعو‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ام‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اامل‬
،‫الا‬ ‫ؤول‬ ‫الاحي‬
. ‫من‬ ‫اوا‬ ‫اوهللافا‬ ‫ق‬ ‫اتحق‬ ‫ال‬‫ال‬‫اانهلل‬ ‫وعو‬ ‫فق‬ ‫ت‬ ‫ام‬ ‫ار‬ ‫أحم‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫اا‬ ‫ك‬‫ق‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫اب‬ ‫سما‬ ‫ااق‬‫ال‬ ‫اا‬‫ال‬‫ؤ‬‫اامى‬‫ال‬
-
‫ار‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫بملهلل‬
-
‫دعو‬ ‫ال‬ ‫دهلل‬‫ا‬‫ا‬
.‫ن‬ ‫اان‬ ‫ال‬ ‫ان‬ ‫خياص‬ ‫ام‬‫ال‬ ‫هت‬ ‫حىن‬ ‫ام‬‫ع‬ ‫م‬ ‫يف‬ ‫رال‬ ‫جيملل‬ ‫ام‬ ‫ار‬ ‫أحم‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫الل‬‫ال‬‫اانهلل‬

3. 2
:‫ن‬ ‫اآلت‬ ‫ط‬ ‫اانق‬ ‫خسحم‬ ‫مع‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫او‬ ‫وعا‬ ‫يف‬ ‫اميتب‬ ‫ام‬ ‫ا‬ ‫القهلل‬
‫متا‬
: ‫ع‬ ‫ه‬ ‫ف‬ ‫حتهللث‬ : ‫هلل‬
-
. ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫ه‬ ‫دعحم‬‫ني‬ ‫ااي‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫اااغن‬ ‫سص‬ ‫خو‬
-
. ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫سص‬ ‫خو‬
-
.‫ع‬ ‫ااهلل‬ ‫وعا‬ ‫غ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫الن‬‫ال‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫ن‬ ‫و‬
. ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تامجن‬ ‫خ‬ ‫ت‬
.‫اامجمجن‬ ‫تملا‬
.‫اامجمجن‬ ‫ر‬ ‫اقى‬
: ‫اامجمجن‬ ‫ح‬
-
.‫ن‬ ‫احلاف‬ ‫اامجمجن‬ ‫ح‬
-
‫اات‬ ‫التامجن‬ ‫ااقاآم‬ ، ‫ممل‬ ‫تامجن‬ ‫ح‬
.‫فىري‬
)‫ااتفىري‬ ‫تامجن‬ ‫ار‬ ‫نة‬‫ااتفىري‬ ‫ةاامجمجن‬ ‫ااقاآم‬ ، ‫ممل‬ ‫اتامجن‬ ::‫اال‬ ‫ام‬ ‫ا‬
.‫حن‬ ‫اا‬ ‫ست‬ ‫نيت‬
.‫ت‬ ‫ص‬ ‫ت‬
‫ان‬‫ز‬‫الفو‬ ‫عبداهلل‬ ‫بن‬ ‫صالح‬ ‫بن‬ ‫محمد‬ /‫د‬
‫القرآنية‬ ‫اسات‬‫ر‬‫الد‬ ‫قسم‬ ‫ئيس‬‫ر‬
‫ياض‬‫ر‬‫بال‬ ‫المعلمين‬ ‫كلية‬‫في‬

4. 3
‫التمهيد‬
‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ف‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫تمل‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ف‬ ‫ي‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫احل‬ :‫ا‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫ق‬ ‫يف‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫ظ‬‫اان‬ ‫ام‬
‫دكل‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ا‬ ‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫مملا‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ف‬ ‫ار‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ح‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫مملا‬ ‫مث‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ني‬‫ا‬ ‫ن‬ ‫دك‬‫د‬‫د‬ ‫مج‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫ااق‬ ‫دعو‬‫د‬‫د‬‫و‬
‫د‬ ‫احل‬ :‫ا‬ ‫دل‬‫و‬‫ني‬ ‫دي‬ ‫ا‬ ‫دا‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫مج‬‫تا‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫اب‬ ‫هللال‬ ‫ااق‬ ‫وعو‬ ‫ق‬ ‫اتمل‬‫ال‬
‫احهلل‬ ‫يف‬ ‫اال‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫اا‬
:‫ن‬ ‫اآلت‬ ‫الم‬ ‫يف‬ ‫اانظا‬ ‫مع‬ ‫ان‬ ‫تبهلل‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ني‬‫ا‬ ‫ن‬
2
-
‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ه‬ ‫دعحم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫من‬ ‫دمجن‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫سص‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫خ‬
‫دعو‬‫د‬‫د‬‫و‬ ‫ات‬‫ع‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دمجن‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫داا‬‫د‬‫د‬‫خ‬‫ال‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫ال‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ام‬ ‫دهللا‬‫د‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫دا‬‫د‬ ‫اا‬
.‫اااغن‬
1
-
‫ت‬ ‫دملاح‬‫د‬‫و‬‫م‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫ده‬‫د‬ ‫ف‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫دا‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫و‬‫ال‬ ‫دمجن‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫دنص‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫سص‬ ‫د‬‫د‬‫و‬‫خ‬
‫ملرب‬ ‫مي‬
‫ال‬ ‫صنل‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ميام‬
‫ال‬
)‫الخاا‬ ‫ت‬ ‫ااغ‬ ‫ب‬ ‫نا‬
3
-
‫د‬‫م‬ ‫احظ‬‫ال‬ ‫اخاا‬ ‫اغن‬ :‫ا‬ ‫اغن‬ ‫مع‬ ‫سر‬ ‫اا‬ ‫نيقل‬ ‫يف‬ ‫ىملب‬ ‫فين‬ ‫مل‬ ‫اامجمجن‬
‫دب‬‫د‬‫ني‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬‫ال‬ ‫دهلل‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫ده‬‫د‬‫ق‬‫ا‬‫امل‬ . ‫ق‬
‫دري‬‫د‬‫غ‬‫ت‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫دمجن‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫دنص‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دل‬‫د‬‫ق‬‫اان‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫اث‬ ‫دل‬‫د‬‫و‬‫حي‬
‫دل‬‫د‬‫و‬‫ني‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫دا‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫ده‬‫د‬‫ن‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫دي‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫تت‬ ‫د‬‫د‬‫ء‬‫اإل‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫ا‬ ‫دا‬‫د‬ ‫ت‬ ‫بقن‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫اا‬
.‫ر‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫او‬ ‫وعا‬ ‫يف‬ ‫ح‬ ‫ااوح‬ ‫اونات‬ :‫ا‬

5. 4
‫الكريم‬ ‫القرآن‬ ‫بها‬ ‫نـزل‬ ‫التي‬ ‫العربية‬ ‫اللغة‬ ‫خصائص‬
‫د‬‫م‬ ‫حم‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ل‬‫د‬‫ى‬‫ات‬‫ال‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫اا‬‫ال‬ ‫دسر‬ ‫اا‬ ‫ال‬ ‫د‬‫ق‬ ‫دع‬‫م‬ ‫د‬ ‫االت‬ ‫دن‬‫م‬‫ا‬ ‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫ك‬ ‫مج‬ ‫يف‬ ‫س‬ ‫ا‬
‫حم‬ ‫د‬ ‫ااا‬ ‫دن‬‫ث‬‫مل‬ ‫ا‬ ً‫د‬‫ص‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫د‬‫مي‬‫دل‬‫ا‬‫ر‬ ‫دل‬‫مي‬
‫ال‬ ‫داال‬‫مل‬‫اا‬ ‫ه‬ ‫االت‬

‫ا‬ ‫د‬‫ت‬ ‫اا‬ ‫دعا‬‫و‬ ‫م‬ ‫د‬‫مي‬‫دهلل‬‫ق‬‫ال‬
‫يف‬ ‫د‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫ه‬ ‫د‬‫د‬‫ء‬‫ا‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫داا‬‫د‬ ‫اوا‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫دش‬‫د‬‫ني‬ ‫دل‬‫د‬‫مي‬‫مل‬ ‫د‬‫د‬‫يب‬‫ا‬‫يب‬ ‫دل‬‫د‬‫مل‬‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫مي‬‫دهل‬‫د‬‫ت‬ ‫ني‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬ ً‫س‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫ع‬
‫يف‬ ‫دا‬‫ج‬‫احل‬ ‫ا‬‫ق‬
‫التفج‬ ‫ل‬ ‫ااملو‬‫ال‬ ‫هللل‬ ‫اا‬‫ال‬ ‫حال‬ ‫اا‬ ‫فاق‬ ‫بة‬ ‫ةو‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫هل‬ ‫ف‬ ‫ث‬ ‫مل‬ ‫او‬ ‫نيه‬ ‫زم‬
.‫ااىحا‬ ‫زمع‬ ‫سمه‬ ‫ا‬ ‫سا‬ :‫ا‬ ‫هل‬ ‫اات‬
‫ده‬‫د‬‫د‬‫م‬‫المي‬ ‫ا‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬‫الا‬ ‫دال‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫دري‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫دق‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫الخ‬ ‫تبل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اح‬ ‫دبة‬‫د‬‫د‬‫ى‬ ‫ةامل‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬
.‫ااملب‬ ‫زمع‬ ‫سمه‬ ‫ا‬ ‫سا‬ :‫ا‬ ‫ارل‬ ‫بإرم‬ ‫الباص‬‫ال‬
‫دهلل‬‫م‬‫أل‬ ‫م‬ ‫مي‬
‫ال‬

‫اإل‬ ‫د‬‫مل‬‫انتم‬ ‫د‬‫ا‬ ‫دعو‬‫ا‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫ت‬ ‫اا‬
‫ا‬ ‫دأت‬ ‫ام‬ ‫دب‬‫ا‬ ‫دع‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫دس‬‫ني‬
‫دع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬‫ز‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬‫س‬ ‫ا‬ ‫سا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ :‫ا‬ ‫ل‬ً‫ا‬‫ري‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ظ‬ ‫مل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫بمل‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ال‬ ‫دهل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫ا‬ ‫دأت‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ت‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ث‬
‫م‬ ‫اا‬
2
.
‫به‬ ‫ميت‬ ‫يف‬ ‫عك‬ ‫م‬ ‫مع‬ ‫اميثا‬ ‫يف‬ ‫رال‬ ‫ار‬ ‫رميا‬ ‫ااملاال‬ ‫م‬ ‫باى‬ ‫حم‬‫ع‬‫د‬‫ني‬ ‫اقاآم‬ ‫ف‬
‫حم‬ ‫فق‬
:

‫ا‬
َ
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫نز‬
َ
‫أ‬
‫ا‬
ً
‫َٰءن‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬
ۡ‫م‬‫ك‬
َ
‫ل‬َ‫ع‬
َ
‫ل‬
َ
‫ون‬‫ل‬‫ه‬‫ق‬ۡ‫ع‬
َ
‫ت‬
٢

: [
1
]
‫ل‬

َ
‫ك‬َ‫و‬
َ
‫هك‬‫ل‬َٰ َ
‫ذ‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫نز‬
َ
‫أ‬
‫ا‬ً‫م‬
ۡ
‫ك‬‫ح‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬

:‫هلل‬ ‫ااا‬ [
33
]
‫ل‬

َ
‫هك‬‫ل‬َٰ َ
‫ذ‬
َ
‫ك‬َ‫و‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫نز‬
َ
‫أ‬
‫ا‬
ً
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬

:‫ده‬‫أ‬ [
223
]
‫ل‬

َ
‫ل‬َ‫ز‬
َ
‫ن‬
‫ه‬‫ه‬‫ه‬‫ب‬
‫ٱ‬
‫وح‬ُّ‫لر‬
‫ٱ‬
‫هي‬‫م‬
َ ۡ
‫ۡل‬
١٩٣
َٰ َ َ
‫َع‬
َ
‫ك‬‫ه‬‫ب‬
ۡ
‫ل‬
َ
‫ق‬
َ
‫ون‬‫ك‬َ ‫ِله‬
َ‫هن‬‫م‬
‫ٱ‬
َ‫ين‬‫ه‬‫هر‬‫ذ‬‫ن‬‫م‬
ۡ
‫ل‬
١٩٤
‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬‫ه‬‫ب‬
‫ي‬ ‫ه‬
‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬
‫ي‬‫ي‬‫ه‬‫ب‬ُّ‫م‬
١٩٥

[
: ‫ا‬‫ا‬‫مل‬ ‫اا‬
293
-
291
]
‫ل‬

‫ا‬
ً
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬ًّ‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬
َ
‫ع‬
َ ۡ
‫ي‬
َ
‫غ‬
‫هي‬‫ذ‬
‫ي‬
‫ج‬َ‫هو‬‫ع‬
ۡ‫م‬‫ه‬
َ
‫ل‬َ‫ع‬
َ
‫ل‬
َ
‫ون‬‫ق‬َ‫ت‬َ‫ي‬
٢٨

[
:‫ااعما‬
12
]
‫ل‬
2
‫ص‬ ‫ااقاآمل‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ل‬‫تأال‬ :‫ن‬ ‫قت‬ ‫ابع‬
21
.

6. 5

‫ب‬َٰ َ
‫هت‬‫ك‬
ۡ
‫ت‬
َ
‫ل‬ ‫ه‬
‫ص‬‫ف‬
‫ه‬‫ت‬َٰ َ
‫اي‬َ‫ء‬
‫ۥ‬
‫ا‬
ً
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬
‫ي‬‫م‬ۡ‫و‬
َ
‫هق‬‫ل‬
َ
‫ون‬‫م‬
َ
‫ل‬ۡ‫ع‬َ‫ي‬
٣

: ‫فوا‬ [
3
]
‫ل‬

َ
‫هك‬‫ل‬َٰ َ
‫ذ‬
َ
‫ك‬َ‫و‬
‫ا‬َ‫ن‬ۡ‫ي‬َ‫ح‬ۡ‫و‬
َ
‫أ‬
َ
‫ك‬ۡ َ
‫َل‬‫ه‬‫إ‬
‫ا‬
ً
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬

:‫ا‬ ‫اا‬ [
3
]
‫ل‬

‫ا‬
َ
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
َ‫ج‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫ع‬
‫ا‬
ً
‫َٰءن‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬
ۡ‫م‬‫ك‬
َ
‫ل‬َ‫ع‬
َ
‫ل‬
َ
‫ون‬‫ل‬‫ه‬‫ق‬ۡ‫ع‬
َ
‫ت‬
٣

[
:‫ااعخامل‬
3
]
‫ل‬


َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬َ‫و‬
‫ب‬َٰ َ
‫هت‬‫ك‬
‫هق‬‫د‬ َ
‫ص‬ُّ‫م‬
‫ا‬
ً
‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬

[
:‫مل‬ ‫الحق‬
21
]
.
:‫نيه‬ ‫ح‬ ‫حم‬ ‫ق‬ ‫ف‬ ‫آخا‬ ‫م‬ ‫اى‬ ‫او‬ ‫نه‬ ‫نفي‬ ‫ار‬ ‫ام‬ ‫بل‬

ۡ‫د‬
َ
‫ق‬
َ
‫ل‬َ‫و‬
‫م‬
َ
‫ل‬ۡ‫ع‬
َ
‫ن‬
ۡ‫م‬‫ه‬
َ
‫ن‬
َ
‫أ‬
َ
‫ون‬‫ول‬‫ق‬َ‫ي‬
‫ا‬َ‫م‬
َ
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫ه‬‫هم‬‫ل‬َ‫ع‬‫ي‬
‫ۥ‬
‫ر‬
َ
‫ش‬َ‫ب‬
‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬
‫ٱ‬
‫هي‬
َ
‫َّل‬
َ
‫ون‬‫د‬‫ه‬‫ح‬
ۡ
‫ل‬‫ي‬
‫ه‬‫ه‬ۡ َ
‫َل‬‫ه‬‫إ‬
‫ه‬
‫م‬َ‫ج‬
ۡ
‫ع‬
َ
‫أ‬
‫ا‬
َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬َ‫و‬
‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬
‫ه‬
‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬
‫ي‬‫ه‬‫ب‬ُّ‫م‬
١٠٣

:‫اانحل‬ [
203
]
‫م‬ ‫الباى‬ ‫ايب‬ ‫نيه‬‫ا‬ ‫اب‬ ‫هللحم‬ ‫ةمم‬ .
‫م‬ ‫اى‬ ‫نان‬ ‫فمع‬ ‫تفامه‬ ‫اع‬ ‫ا‬ ‫فمع‬ . ‫ااملج‬ ‫م‬ ‫باى‬ ‫الت‬ ‫جمي‬ ‫نيه‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫ااملاا‬
‫انة‬ ‫ا‬ ‫وعو‬ ‫؛ري‬ ‫مع‬ ‫فامه‬ ‫تملاب‬ :‫ا‬ ‫ل‬ ‫الت‬ ‫فا‬ ‫ااملاا‬
2
.
‫ا‬
‫د‬‫ف‬‫الا‬ ‫حم‬ ‫د‬‫مج‬ ‫دع‬‫م‬ ‫د‬‫ا‬ ‫ف‬ ‫د‬‫م‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫الب‬ ‫دن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫غ‬‫ااا‬ ‫سص‬ ‫د‬‫و‬‫خ‬ ‫ع‬ ‫ن‬ ‫احلهلل‬ ‫م‬
:‫ا‬ ‫دري‬‫د‬ ‫ني‬ ‫د‬‫د‬ ‫الا‬ ‫ده‬‫د‬ ‫ف‬ ‫دن‬‫د‬‫ع‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫ح‬ ‫اا‬ ‫دعا‬‫د‬‫و‬ ‫دل‬‫د‬‫ث‬‫م‬ ‫يف‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫او‬ ‫دك‬‫د‬‫ى‬‫ت‬ ‫ت‬ ، ‫د‬‫د‬‫مل‬‫او‬ ‫دحا‬‫د‬ ‫ال‬
.‫ملن‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫أل‬
‫ان‬ ‫د‬‫د‬ ‫ااا‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫ا‬ ‫دي‬‫د‬‫و‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬ ‫ات‬ ‫د‬‫د‬‫و‬ ‫اخت‬ ‫ار‬ ‫ام‬ ‫دن‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫دعو‬‫د‬ ‫دن‬‫د‬‫و‬ ‫خو‬ ‫درب‬‫د‬‫مي‬‫ا‬ ‫ام‬
‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ق‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اان‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫مان‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مت‬ ‫اخل‬

‫ه‬‫ل‬‫ه‬‫ب‬
‫ااااااان‬ َ‫س‬
‫ي‬ ‫ه‬
‫ب‬َ‫اااااار‬َ‫ع‬
‫ي‬‫ي‬‫ه‬‫ب‬ُّ‫م‬
١٩٥

[
: ‫ا‬‫ا‬‫مل‬ ‫اا‬
291
]
ً‫ا‬‫ع‬‫د‬‫ج‬‫ممل‬ ‫ا‬ ‫د‬‫ت‬ ‫اا‬ ‫دعا‬‫و‬ ‫دل‬‫مل‬‫لالن‬

‫ا‬‫ق‬
‫ه‬‫ن‬‫ه‬ِ‫ا‬
َ
‫ل‬
‫ٱ‬
‫ه‬
‫ات‬َ‫ع‬َ‫م‬َ‫ت‬ۡ‫ج‬
‫ٱ‬
‫نس‬‫ه‬
ۡ
‫ۡل‬
َ‫و‬
‫ٱ‬
ُّ‫ن‬‫ه‬
ۡ
‫ۡل‬
‫ى‬ َ َ
‫َع‬
‫ن‬
َ
‫أ‬
‫وا‬‫ت‬
ۡ
‫أ‬َ‫ي‬
‫ه‬
ۡ
‫ث‬‫ه‬‫م‬‫ه‬‫ب‬
‫ا‬
َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬
‫ٱ‬
‫ه‬‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
ۡ
‫ل‬
َ
‫ل‬
َ
‫ون‬‫ت‬
ۡ
‫أ‬َ‫ي‬
‫ه‬‫ه‬‫ه‬‫ل‬
ۡ
‫ث‬‫ه‬‫م‬‫ه‬‫ب‬
‫ۦ‬
ۡ‫او‬
َ
‫ل‬َ‫و‬
َ
‫ن‬
َ
‫َك‬
ۡ‫م‬‫ه‬‫ض‬ۡ‫ع‬َ‫ب‬
‫ي‬ ‫ا‬ۡ‫ع‬َ ‫ِله‬
ّٗ‫اي‬‫ه‬‫ه‬
َ
‫ظ‬
٨٨

[
: ‫ا‬‫ا‬‫د‬ ‫اإل‬
22
‫]ل‬
‫ا‬ ‫د‬‫ن‬‫الو‬
‫زو‬ ‫د‬‫ج‬ ‫ا‬ ‫دا‬‫ب‬ ‫ط‬ ‫د‬ ‫ت‬
2
‫ت‬ ‫افق‬ ‫او‬ :‫أش‬ ‫اا‬
1
/
42
.

7. 6
‫ه‬ ‫دعحم‬‫ني‬ ‫ااي‬ ‫اااغن‬‫ال‬
2
.
‫دب‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫ن‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫ف‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫امي‬‫ا‬‫الت‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ظ‬ ‫ااف‬ ‫يف‬ ‫سص‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫خ‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫غ‬ُّ‫ا‬ِ‫ا‬
‫عت‬ ‫ا‬ ‫ةالام‬ :‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ف‬ ‫دع‬‫د‬‫ب‬ ‫دهلل‬‫د‬"‫ا‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫عل‬ ‫د‬‫د‬‫ث‬‫اات‬‫ال‬ ‫ا‬‫مج‬‫د‬‫د‬‫ء‬‫ات‬‫ال‬ ‫اعمل‬‫مج‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫و‬ ‫د‬‫د‬‫ف‬‫الا‬
‫درب‬‫مل‬‫ني‬ ‫ام‬ :‫ا‬ ‫د‬‫ن‬‫احتج‬ ‫د‬‫ا‬ ‫د‬‫ني‬‫ل‬ ‫؛اطل‬ ‫فاعا‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫اااغن‬ ‫نين‬ ‫اب‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫اااغ‬ ‫سا‬ ‫ام‬
‫اا‬ ‫دع‬‫د‬
‫دع‬‫د‬‫د‬ ‫ال‬ ‫دهللل‬‫د‬‫د‬‫ح‬‫ا‬‫ال‬ ‫د‬‫د‬ ‫ب‬ ‫ات‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫ن‬ ‫ام‬ ‫د‬‫د‬‫و‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ااف‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫اا‬ ‫ب‬ ‫فه‬ ‫د‬‫د‬‫ص‬‫اال‬‫ال‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬
‫دهلل‬‫د‬‫د‬ ‫ال‬ ‫دعال‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫الل‬‫ري‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫مي‬‫ت‬ ‫دف‬‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫يف‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫ميا‬‫ع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ني‬
‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫ال؛ري‬ ‫دان‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫اا‬‫ال‬
‫دع‬‫م‬ ‫ت‬ ‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫سا‬ ‫د‬‫ى‬‫ا‬ ‫دع‬ ‫ا‬‫ال‬ ) ‫را‬ ‫دع‬‫م‬ ‫دعا‬‫و‬ ‫ع‬ ‫دأ‬‫ف‬ ‫دنل‬‫ف‬‫اع‬‫مج‬‫او‬ ‫د‬‫ا‬‫ل‬ ‫ب‬ ‫ال‬ ‫ع‬
‫م‬‫د‬‫ى‬‫او‬ ‫الء‬
‫ة‬ )‫ااملاا‬ ‫ااغن‬ ‫م‬ ‫ااىملن‬
1
.
‫او‬ ‫انه‬ ‫ت‬ ‫ااي‬ ‫ان‬ ‫او‬ ‫ام‬
‫دا‬‫ب‬ ‫و‬ ‫د‬‫ن‬ ‫اا‬ ‫دك‬ ‫مج‬ ‫مع‬ ‫اعمل‬‫ا‬‫ت‬ ‫نهلل‬ ‫ت‬ ‫نيه‬‫ا‬ ‫ل‬ ‫مجن‬
‫مي‬
‫مج‬‫اء‬ ‫الام‬ ‫لة‬ ‫الةااى‬ ‫قة‬‫الةااملا‬ ‫اطة‬‫ا‬‫ةااو‬ :ً‫س‬‫فمث‬ ‫فاقل‬ ‫مع‬ ‫تبهلل‬ ‫بل‬ ‫افظتا‬
‫يف‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫قمل‬ ‫م‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ح‬ ‫داا‬‫د‬‫د‬‫خ‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬ ‫ا‬ ‫دهللال‬‫د‬‫د‬‫س‬‫ا‬‫ز‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫عت‬ ‫دهللال‬‫د‬‫د‬‫ح‬‫ا‬‫ال‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬ ‫فا‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ح‬‫ا‬‫ال‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫م‬ ‫يف‬
‫ق‬ ‫ااهللق‬ ‫و‬ ‫ملن‬ ‫افظن‬ ‫ميل‬‫ع‬ ‫ري‬ ‫ااتمل‬ ‫يف‬ ‫بن‬ ‫صمل‬ ‫اومجن‬ ‫جهلل‬ ‫ف‬ ‫سرل‬ ‫اا‬
3
.
‫ح‬ ‫ني‬ ‫مع‬ ‫وعا‬
‫داا‬‫مل‬‫اا‬ ‫حم‬ ‫د‬‫ج‬‫فم‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ال‬‫ال‬ ‫دب‬ ‫امي‬‫مج‬‫اا‬ ‫ن‬ ‫ح‬ ‫ني‬ ‫المع‬ ‫ل‬ ‫الاف‬ ‫ن‬
‫دن‬‫ع‬ ‫اامل‬ ‫دع‬‫م‬ ‫د‬ ‫االت‬ ‫دن‬‫ع‬
‫م‬‫ا‬ ‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫دك‬ ‫مج‬ ‫يف‬ ‫س‬ ‫د‬‫ا‬ ‫نيه‬‫إ‬‫ةف‬ :‫ن‬ ‫قت‬ ‫ابع‬ ‫حم‬ ‫ق‬ ‫كل‬ ‫اال‬ ‫ا‬ ‫ف‬
‫ااملاا‬ ‫ته‬ ‫االت‬ ‫م‬ ‫حمل‬ ‫ا‬ ‫ل‬‫اتى‬‫ال‬ ‫م‬ ‫اا‬‫ال‬
‫…ة‬
2
.
‫دع‬‫م‬ ‫د‬‫و‬‫؛ري‬ :‫ا‬ ‫دن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫غ‬‫ااا‬ ‫دع‬‫م‬ ‫دص‬‫ني‬ ‫او‬ ‫دن‬‫مج‬‫تا‬ ‫بن‬ ‫دمل‬‫ص‬ ‫د‬‫ن‬‫ا‬ ‫ظاا‬ ‫ون‬ ‫المع‬
‫مي‬‫ارا‬ ‫مي‬‫تل‬ ‫اااغ‬
) ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫و‬ ‫اانص‬ ‫وعا‬ ‫م‬
‫أق‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫م‬ ‫يف‬ ‫دات‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫نيت‬‫ا‬‫ال‬ ‫دسر‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ظ‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫عال‬ ‫دعز‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ت‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ا‬
2
‫م‬ ‫ثم‬
‫ص‬ ‫التفىريول‬ ‫ه‬ ‫ني‬ ‫الممل‬ ‫ظه‬ ‫ااف‬ ‫تامجن‬ ‫ن‬ ‫بهلل‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ :‫يف‬ ‫ااو‬
32
.
1
‫ص‬ ‫ل‬ ‫سوا‬ ‫الخو‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫اااغن‬ ‫فقه‬ :‫ا‬ ‫ملق‬ ‫ل‬ ‫ام‬ ‫ع‬
233
.
3
‫ص‬ ‫ظهل‬ ‫ااف‬ ‫تامجن‬ ‫ن‬ ‫بهلل‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ :‫يف‬ ‫ااو‬ ‫م‬ ‫ثم‬
21
.
2
‫ص‬ ‫ااقاآمل‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ل‬‫تأال‬ :‫ن‬ ‫قت‬ ‫ابع‬
21
.

8. 7
‫دنل‬‫د‬ ‫ف‬ ‫ااثق‬ ‫ن‬ ‫دتملم‬‫د‬ ‫ات‬ ‫دهللالحم‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دهللامل‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫اال‬ ‫االل‬‫ع‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫اا‬ ‫دق‬‫د‬‫أا‬ ‫دع‬‫د‬ ‫دا‬‫د‬ ‫تنت‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫ف‬ ‫دملنل‬‫د‬ ‫ا‬‫ال‬
‫دن‬ ‫م‬ ‫ااق‬ ‫م‬ ‫د‬‫ا‬‫جيمل‬ ‫ع‬ ‫دع‬‫ا‬‫ا‬ ‫دنل‬ ‫م‬ ‫ااق‬ ‫دن‬‫ق‬‫ااملا‬ ‫دب‬‫ا‬ ‫دن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫غ‬‫اا‬ ‫نينظا‬ ‫ام‬ ‫ز‬ ‫جي‬ ‫ت‬ ‫عا‬ ‫ال‬
‫ح‬ ‫عل‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دهللحم‬‫د‬‫ب‬ ‫دن‬‫د‬‫مل‬‫اب‬
‫دن‬‫د‬ ‫ا‬ ‫أ‬ ‫دع‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دمل‬‫د‬‫ء‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫غ‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫دهللا‬‫د‬‫ب‬ ‫دتا‬‫د‬‫غ‬‫ا‬ ‫داا‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫دا‬‫د‬ ‫ني‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫ن‬
‫دسر‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫دل‬‫د‬‫ث‬‫بف‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫دل‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫دال‬‫د‬‫ى‬‫ق‬ ‫عالم‬
2
‫ده‬‫د‬‫ن‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫و‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬ ‫ام‬ ‫دي‬‫د‬‫غ‬ ‫ن‬ ‫دعا‬‫د‬ ‫ال‬
‫دإم‬‫د‬‫ف‬ ‫دنل‬‫مج‬‫اامج‬ ‫دهلل‬‫ا‬‫ن‬ ‫دب‬‫ا‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ع‬ ‫داا‬‫مل‬‫اا‬ ‫دري‬‫؛‬ ‫داما‬‫ى‬‫او‬ ‫دا‬‫د‬‫ب‬ ‫دن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫غ‬‫ااا‬ ‫دا‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫د‬‫ق‬
.‫ااملماي‬ ‫احلل‬ ‫و‬ ‫وعا‬
2
‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ :‫يف‬ ‫ااو‬ ‫م‬ ‫ثم‬
‫ص‬ ‫ظهل‬ ‫ااف‬ ‫تامجن‬ ‫ن‬ ‫بهلل‬
244
.

9. 8
‫الكريم‬ ‫القرآن‬ ‫خصائص‬
‫دا‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫سص‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫خ‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫دسر‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫ام‬
‫دب‬‫د‬‫د‬‫ت‬ ‫اا‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬ ‫ف‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫اا‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬ ‫أ‬
2
‫داآم‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫مج‬‫تا‬ ‫ل‬ ‫د‬‫ع‬ ‫دان‬‫ص‬ ‫د‬ ‫ااي‬ ‫سص‬ ‫اخلو‬ ‫مل‬ ‫ا‬ ‫ري‬ ‫ني‬ ‫ام‬ ‫ون‬ ‫؛اعن‬ ‫ع‬ ‫ا‬‫ال‬
:‫رال‬ ‫مع‬ ‫ا‬ ‫اا‬
2
-
‫ئ‬ ‫اا‬ ‫مع‬ ‫ل‬‫نرب‬ ‫و‬ ‫تاق‬ ‫نيفىهل‬ :‫ا‬ ‫ه‬ ‫نيى‬ ‫ار‬ ‫ميسر‬ ‫ااقاآم‬
‫حممهلل‬ ‫ه‬ ‫ني‬ ‫اب‬ ‫به‬ ‫حم‬‫ع‬‫د‬‫ني‬‫ال‬ ‫نيهل‬ ‫ح‬

‫عخل‬ ‫ت‬ ، ‫اومل‬‫ال‬ ‫لاف‬ ‫ف‬
‫ل‬‫رب‬
–
‫ااىسر‬ ‫ه‬ ‫ا‬
–
‫اانش‬ ‫الت‬

‫ا‬ ‫ف‬

‫ا‬
َ
‫ذ‬‫ه‬‫إ‬
َ
‫ف‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫أ‬َ‫ر‬
َ
‫ق‬
َ
‫ف‬
‫ٱ‬
ۡ‫ع‬‫ه‬‫ب‬
َ
‫ت‬
‫ه‬
َ
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ۥ‬
١٨

:‫من‬ ‫ااق‬ [
22
]
‫نل‬ ‫ب‬‫ا‬‫امل‬ ‫ب‬ : ‫تمل‬ ‫منه‬ ‫حم‬‫ع‬‫د‬‫ني‬ ‫القهلل‬
‫اخاا‬ ‫ااغن‬ ‫بمجمجته‬ ‫ا‬ ‫مى‬ ‫ز‬ ‫جي‬ ‫ت‬ ‫بتن‬ ‫ث‬ ‫ون‬ ‫اخلو‬ ‫وعو‬ ‫الام‬
‫وا‬ ‫اامل‬ ‫ا‬ ‫ميسر‬‫س‬ ‫فا‬ ‫تان‬ ‫ارا‬ ‫نيه‬‫ل‬
1
.
1
-
‫حتهللا‬ ‫القهلل‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫سص‬ ‫خو‬ ‫اباز‬ ‫مع‬ ‫الوي‬ ‫مملجعل‬ ‫نيه‬‫ا‬
‫اخلا‬ ‫ار‬
‫ثاه‬ ‫ا‬ ‫أت‬ ‫ام‬ ‫ق‬

‫ق‬
‫ه‬‫ن‬‫ه‬ِ
َ
‫ل‬
‫ٱ‬
‫ه‬
‫ت‬َ‫ع‬َ‫م‬َ‫ت‬ۡ‫ج‬
‫ٱ‬
‫نس‬‫ه‬
ۡ
‫ۡل‬
َ‫و‬
‫ٱ‬
ُّ‫ن‬‫ه‬
ۡ
‫ۡل‬
‫ى‬ َ َ
‫َع‬
‫ن‬
َ
‫أ‬
‫وا‬‫ت‬
ۡ
‫أ‬َ‫ي‬
‫ه‬
ۡ
‫ث‬‫ه‬‫م‬‫ه‬‫ب‬
‫ا‬
َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬
‫ٱ‬
‫ه‬‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
ۡ
‫ل‬
َ
‫ل‬
َ
‫ون‬‫ت‬
ۡ
‫أ‬َ‫ي‬
‫ه‬‫ه‬‫ه‬‫ل‬
ۡ
‫ث‬‫ه‬‫م‬‫ه‬‫ب‬
‫ۦ‬

[
: ‫ا‬‫ا‬ ‫اإل‬
22
‫]ل‬
‫ااملاا‬ ‫الحتهللا‬

‫وا‬‫ت‬
ۡ
‫أ‬َ‫ي‬
ۡ
‫ل‬
َ
‫ف‬
‫ي‬
‫هيث‬‫د‬َ
‫ه‬
‫ِب‬
‫ه‬‫ه‬‫ه‬‫ل‬
ۡ
‫هث‬‫م‬
‫ۦ‬
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫وا‬‫ن‬
َ
‫َك‬
َ‫هي‬‫ق‬‫ه‬‫د‬َٰ َ
‫ص‬
٣٤

[
: ‫اامل‬
32
]
.
‫اا‬ ‫بس؛ن‬ ‫ام‬
‫نيظمه‬‫ال‬ ‫قاآمل‬
‫ا‬ ‫اا‬ ‫نملا‬ ‫ااي‬ ‫ز‬ ‫ج‬ ‫اإل‬ ‫و‬ ‫الن‬ ‫مع‬ ‫صل‬ ‫اخل‬ ‫نيقه‬‫ال‬‫ال‬ ‫بل‬ ‫ااملج‬
‫ل‬ ‫ه‬ ‫دعحم‬‫ني‬ ‫ااي‬ ‫ااغن‬ ‫ع‬ ‫تمل‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫اا‬ ‫الوعو‬ ‫ثاهل‬ ‫م‬ ‫اإلت‬ ‫ع‬ ‫الم‬‫ع‬‫ملج‬
2
.‫المي‬‫ا‬‫اا‬ ‫فاهلل‬ .‫ع‬ ‫ااقاآمل‬ ‫سص‬ ‫خو‬ ‫ا‬ ‫ميت‬:‫نيظا‬‫ا‬
1
‫قتهل‬ ‫خا‬ ‫اب‬ ‫ار‬ ‫حجن‬ :‫ملي‬ ‫اومل‬ ‫خب‬ ‫حممهلل‬ ‫خ‬ ‫اا‬
‫ص‬
11
.

10. 9
‫ز‬ ‫ج‬ ‫اإل‬ ‫ون‬ ‫خو‬ ‫اعو‬ ‫اغريو‬ ‫تان‬ ‫فا‬

ۡ‫و‬
َ
‫ل‬َ‫و‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫ع‬َ‫ج‬
‫ا‬
ً
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
‫ا‬
ّٗ
‫ي‬‫ه‬‫م‬َ‫ج‬
ۡ
‫ع‬
َ
‫أ‬
‫وا‬‫ال‬
َ
‫ق‬
َ
‫ل‬
َ
‫ل‬ۡ‫و‬
َ
‫ل‬
ۡ
‫ت‬
َ
‫ل‬ ‫ه‬
‫ص‬‫ف‬
‫ه‬‫ت‬َٰ َ
‫اي‬َ‫ء‬
‫ۥ‬
‫۬ا‬َ‫ء‬
‫ه‬
‫م‬َ‫ج‬
ۡ
‫ع‬
‫ر‬ ‫ه‬
‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬َ‫و‬

: ‫فوا‬ [
22
]
‫ل‬
‫حم‬ ‫ق‬‫ال‬
–
‫نيه‬ ‫ح‬
-
:

ۡ‫د‬
َ
‫ق‬
َ
‫ل‬َ‫و‬
‫م‬
َ
‫ل‬ۡ‫ع‬
َ
‫ن‬
ۡ‫م‬‫ه‬
َ
‫ن‬
َ
‫أ‬
َ
‫ون‬‫ول‬‫ق‬َ‫ي‬
‫ا‬َ‫م‬
َ
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫ه‬‫هم‬‫ل‬َ‫ع‬‫ي‬
‫ۥ‬
‫ر‬
َ
‫ش‬َ‫ب‬
‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬
‫ٱ‬
‫هي‬
َ
‫َّل‬
َ
‫ون‬‫د‬‫ه‬‫ح‬
ۡ
‫ل‬‫ي‬
‫ي‬‫ه‬‫ب‬ُّ‫م‬ ‫ه‬
‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬ ‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬ ‫ا‬
َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬َ‫و‬ ‫ه‬
‫م‬َ‫ج‬
ۡ
‫ع‬
َ
‫أ‬ ‫ه‬‫ه‬ۡ َ
‫َل‬‫ه‬‫إ‬
١٠٣

:‫اانحل‬ [
203
]
.
‫ا‬ ‫ز‬ ‫ج‬ ‫اإل‬‫ال‬ ‫م‬ ‫اات‬ ‫ةام‬
‫؛ري‬ :‫ا‬ ‫قاب‬ ‫فا‬ ‫ااملاال‬ ‫باغن‬ ‫م‬
‫ة‬ً‫ا‬‫ز‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫اقتثب‬ ‫الت‬ ‫ل‬ً‫ني‬ ‫ب‬ ‫الت‬ ً‫ني‬‫آ‬‫قا‬ ‫م‬ ‫مي‬ ‫و‬ ‫وعا‬
2
.
:‫اغاعا‬ ‫دعحم‬‫ني‬ ‫ااقاآم‬‫ال‬
‫ا‬
-
‫حم‬ ‫ااا‬ ‫صهللق‬ ‫اب‬ ً‫س‬ ‫العا‬ ‫ال‬‫ع‬‫مملج‬ ‫م‬ ‫ام‬

.
‫ا‬
-
. ‫او‬‫ا‬‫اخ‬‫ال‬ ‫و‬ ‫ني‬‫ع‬ ‫يف‬ ‫صسحا‬ ‫ه‬ ‫ف‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫اان‬ ‫ن‬ ‫وهللا‬ ‫م‬ ‫ام‬
‫دان‬‫د‬‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ار‬ ‫ده‬‫د‬‫ت‬‫تامج‬ ‫دع‬‫د‬ ‫ت‬ ‫الالحم‬ ‫دهللمل‬‫د‬‫ا‬‫اا‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫ان‬ ‫ف‬
‫دعا‬‫د‬‫و‬ ‫ل‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫ا‬
‫داآم‬‫ق‬‫اا‬ ‫س‬ ‫د‬‫ا‬ ‫دع‬ ‫ا‬ ‫دن‬‫مج‬‫اامج‬ ‫دع‬ ، ‫د‬‫ث‬‫اا‬ ‫دهللمل‬‫ا‬‫اا‬ ‫ن‬ ‫د‬‫ى‬‫ان‬ ‫الب‬ ‫هللملل‬ ‫ا‬
‫دك‬‫د‬ ‫مج‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫فام‬ ‫يف‬ ‫دمج‬‫د‬ ‫دي‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ع‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬ ‫ال‬ ‫دب‬‫د‬‫ني‬‫ا‬ ‫ااج‬ ‫د‬‫د‬ ‫الا‬
‫ت‬ ‫ااغ‬ ‫نيقاا‬ ‫ىال‬‫ال‬ ‫ن‬ ‫اان‬
1
.
3
-
‫ام‬ ‫او‬ ‫اى‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ااي‬ ‫ااقاآم‬ ‫سص‬ ‫خو‬ ‫مع‬ ‫ام‬ ‫بتسالتهل‬ ‫هلل‬ ‫ااتمل‬
‫ال‬‫ال‬‫بتس‬ ‫ار‬ ‫عال‬ ‫ال‬ ‫بتسالتهل‬ ‫اخلاق‬ ‫هلل‬‫ع‬‫تمل‬ ‫ار‬
‫هللال‬ ‫اب‬ ‫ااقاآم‬
‫تت‬ ‫ت‬ ‫ااوسال‬ ‫فإم‬ ‫ااوسالل‬ ‫يف‬ ‫ميم‬ً ‫ان‬‫ال‬ ‫م‬ ‫م‬ : ‫منا‬ ‫ل‬ ‫ص‬
‫حم‬ ‫ام‬ : ‫م‬ ‫ااو‬ ‫بع‬ ‫عال‬ ‫ن‬ ‫حهلل‬ ‫يف‬ ‫ميم‬‫ااقاآم‬ ‫ال‬‫ال‬‫بتس‬ ‫ات‬
2
‫ااقاآمل‬ ‫ر‬ ‫اح‬ :‫ااملايب‬ ‫بع‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫اب‬
1
/
2413
.
1
‫مل‬ ‫ف‬‫ا‬‫اامل‬ ‫ول‬ ‫من‬ :، ‫ق‬‫ااع‬ ‫هللااملظ‬ ‫حممهلل‬
1
/
10
‫ل‬
12
.

11. 11
‫ار‬

‫اة‬ ‫ت‬ ‫اا‬ ‫حتن‬ ‫بف‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬ ‫ت‬ ‫وع‬ ‫صسال‬ ‫ةت‬ :‫حم‬ ‫ق‬
2
‫المنا‬ ‫ل‬
‫امل‬‫ا‬‫اأ‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫ااا‬ ‫ني‬‫آ‬ ‫تسالته‬ ‫يف‬ ‫الرال‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ث‬ ‫بن‬‫ا‬‫ق‬ ‫م‬ ‫م‬
‫حم‬ ‫ق‬ ‫ل‬ ‫اانا‬
:: ‫تمل‬

َ
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫ٱ‬
َ‫هين‬
َ
‫َّل‬
َ
‫ون‬‫ل‬ۡ‫ت‬َ‫ي‬
َ
‫ب‬َٰ َ
‫هت‬‫ك‬
‫ٱ‬
‫ه‬
َ
‫ّلل‬
‫وا‬‫ام‬
َ
‫ق‬
َ
‫أ‬َ‫و‬
‫ٱ‬
َ‫ة‬َٰ‫و‬
َ
‫ل‬ َ
‫لص‬
‫وا‬‫ق‬
َ
‫نف‬
َ
‫أ‬َ‫و‬
‫ا‬َ‫هم‬‫م‬
ۡ‫م‬‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ق‬َ‫ز‬َ‫ر‬
ّٗ
‫ه‬
‫س‬
ّٗ
‫ة‬َ‫هي‬‫ن‬
َ
‫َل‬َ‫ع‬َ‫و‬
َ
‫ون‬‫ج‬ۡ‫ر‬َ‫ي‬
ّٗ
‫ة‬َ‫ر‬َٰ َ
‫هج‬‫ت‬
‫ن‬
َ
‫ل‬
َ‫ور‬‫ب‬
َ
‫ت‬
٢٩

[
:‫أا‬ ‫ف‬
19
‫]ل‬
‫الل‬‫ري‬‫ميث‬ ‫وعا‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫ع‬ ‫الح‬‫ال‬
‫واي‬ ‫اا‬ ‫من‬ ‫ملم‬‫ا‬ ‫اب‬ ‫الا‬ ‫م‬ :‫رال‬ ‫مع‬

‫حم‬ ‫امل‬ :‫حم‬ ‫ق‬ ‫ل‬
‫ار‬

ً‫مل‬ ‫ءف‬ ‫من‬ ‫ااق‬ ‫ر‬ ‫أيت‬ ‫نيه‬‫إ‬‫ف‬ ‫ااقاآم‬ ‫ا‬‫ال‬‫ؤ‬‫ةاقا‬ :‫حم‬ ‫ق‬
‫بهة‬ ‫لصح‬
1
‫الت‬ ‫بتسالتهل‬ ‫ت‬ ‫ااو‬ ‫حتىا‬ ‫اب‬ ‫احلن‬ ‫ن‬ ‫بل‬ .
‫ال‬‫ا‬‫وا‬ ‫ايب‬ ‫ع‬ ‫سرل‬ ‫اا‬ ‫سا‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬ ‫ميم‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬‫مل‬

‫حم‬ ‫اك‬ ‫نيه‬‫ا‬
‫ار‬

‫ت‬ ‫ااو‬ ‫حىع‬ ‫انش‬ ‫ارم‬ ‫م‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫ار‬ ‫ارم‬ ‫ةم‬ :‫حم‬ ‫ق‬
‫بهة‬ ‫جياا‬ ‫اقاآم‬ ‫ب‬ ‫تغا‬
3
‫وعو‬ ‫ام‬ .
‫تث‬ ‫ت‬ ‫هلل‬ ‫ااتمل‬ ‫يف‬ ‫نيب‬‫ا‬ ‫ا‬
‫اه‬ ‫تث‬ ‫ت‬ ‫بمجمجته‬ ‫ن‬ ‫اان‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫الم‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫حم‬‫ع‬‫د‬‫ني‬ ‫ااي‬ ‫باغته‬ ‫ااقاآم‬ ‫ات‬
.‫بمجمجته‬ ‫ااقاآم‬ ‫سص‬ ‫خو‬ ‫سقن‬ ‫نيهلل‬ ‫ون‬ ‫المع‬ ‫سصل‬ ‫اخلو‬ ‫وعو‬
2
‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اخا‬
‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫ن‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ح‬ ‫رة‬ ‫دأم‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ا‬‫ال‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫ا‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫ةال‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫دسالة‬‫د‬‫د‬‫و‬‫اا‬ ‫دفن‬‫د‬‫د‬‫ص‬‫ة‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬‫ول‬
313
‫ل‬
‫ق‬ ‫ن‬ ‫حهلل‬ ‫ميملنة‬ ‫ميل‬‫يف‬ ‫حتن‬ ‫ااف‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬ ‫ا‬ ‫ةالن‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ةااوسالة‬ ‫ا‬ ‫ميت‬‫يف‬ ‫المىا‬
392
.
1
‫ق‬ ‫ن‬ ‫حهلل‬ ‫ااقاآمة‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬ ‫ةفثل‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫عة‬‫فا‬ ‫اوى‬ ‫ةصسال‬ ‫ا‬ ‫ميت‬‫يف‬ ‫مىا‬ ‫اخانه‬
202
.
3
‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬‫يف‬ ‫و‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اخا‬
‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫ن‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ح‬ ‫ارة‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫ال‬‫ا‬‫دف‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫دك‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫اقاآم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫وا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ةا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫دهللة‬‫د‬‫د‬ ‫ح‬ ‫ةاات‬
3201
‫ل‬
‫ة‬ ‫ق‬ ‫ن‬ ‫حهلل‬ ‫اقاآمة‬ ‫ب‬ ‫ت‬ ‫ااو‬ ‫ةحتىا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫فاة‬ ‫اوى‬ ‫ةصسال‬ ‫ا‬ ‫ميت‬‫يف‬ ‫المىا‬
391
. ‫ة‬

12. 11
‫الدين‬ ‫هذا‬ ‫تبليغ‬ ‫ووجوب‬ ‫اإلسالم‬ ‫عالمية‬
‫ااي‬ ‫احلجت‬ ‫ا‬ ‫اق‬ ‫مع‬ ‫ال‬ ‫ااهلل‬ ‫غ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫الن‬‫ال‬ ‫سرل‬ ‫اإل‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ني‬ ‫مي‬ ‫و‬
‫ملتمهلل‬
:‫حم‬ ‫فنق‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫او‬ ‫وعا‬ ‫ع‬ ‫نيتحهللث‬ ‫ام‬ ‫ب‬ ‫ني‬ ‫ااقاآمل‬ ‫تامجن‬ ‫ال‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫ا‬
ً‫ا‬‫حممهلل‬ ‫ه‬ ‫ني‬ ‫ار‬ ‫ل‬ ‫ا‬

‫و‬ ‫ن‬ ‫اان‬‫ال‬ ‫متن‬ ‫اخل‬ ‫وي‬ ‫اته‬ ‫النملل‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫ع‬ ‫بهلل‬
:: ‫تمل‬ ‫حم‬ ‫ق‬ ‫مل‬ ‫م‬ ‫ميل‬ ‫اليف‬ ‫م‬ ‫زم‬ ‫ميل‬ ‫يف‬ ‫نيس‬‫إل‬‫ا‬‫ال‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫وا‬ ‫اامل‬ ‫من‬ ‫ل‬ ‫اا‬ ‫ق‬

َ ‫ه‬
‫وح‬‫أ‬َ‫و‬
َ َ
‫ل‬‫ه‬‫إ‬
‫ا‬
َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬
‫ٱ‬
‫ان‬َ‫ء‬ۡ‫ر‬‫ق‬
ۡ
‫ل‬
‫م‬‫ك‬َ‫هر‬‫ذ‬‫ن‬ ‫ه‬
‫ۡل‬
‫ه‬‫ب‬
‫ه‬‫ه‬
‫ۦ‬
‫ن‬َ‫م‬َ‫و‬
َ
‫غ‬
َ
‫ل‬َ‫ب‬

[
:‫ر‬ ‫نيمل‬‫ل‬‫ا‬
29
]
‫حم‬ ‫الق‬ ‫ل‬
:‫نيه‬ ‫ح‬

‫ا‬
َ
‫ذ‬َٰ َ
‫ه‬َ‫و‬
‫ب‬َٰ َ
‫هت‬‫ك‬
‫ه‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫نز‬
َ
‫أ‬
‫ك‬َ‫ار‬َ‫ب‬‫م‬
‫هق‬‫د‬ َ
‫ص‬ُّ‫م‬
‫ٱ‬
‫هي‬
َ
‫َّل‬
َ ۡ
‫ي‬َ‫ب‬
‫ه‬‫ه‬ۡ‫ي‬َ‫د‬َ‫ي‬
َ‫هر‬‫ذ‬‫ن‬ ‫ِله‬َ‫و‬
َ‫م‬‫أ‬
‫ٱ‬
َٰ‫ى‬َ‫ر‬‫ق‬
ۡ
‫ل‬
ۡ‫ن‬َ‫م‬َ‫و‬
‫ا‬َ‫ه‬
َ
‫ل‬ۡ‫و‬َ‫ح‬

:‫ر‬ ‫نيمل‬‫ل‬‫ا‬ [
91
]
‫نيه‬ ‫ح‬ ‫حم‬ ‫الق‬ ‫ل‬
:

ۡ
‫ق‬
‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬
َ
‫أ‬‫ى‬ َ
‫ي‬
‫ٱ‬
‫اس‬َ‫نل‬
‫ه‬
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫ول‬‫س‬َ‫ر‬
‫ٱ‬
‫ه‬
َ
‫ّلل‬
ۡ َ
‫َل‬‫ه‬‫إ‬
ۡ‫م‬‫ك‬
‫ا‬ً‫هيع‬
َ
‫َج‬

:‫امل‬‫ا‬ ‫ال‬ [
212
]
‫حم‬ ‫الق‬ ‫ل‬
:‫نيه‬ ‫ح‬

‫ا‬َ‫م‬َ‫و‬
َ
‫ك‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫س‬ۡ‫ر‬
َ
‫أ‬
َ
‫ل‬‫ه‬‫إ‬
ّٗ
‫ة‬َ ۡ
‫ۡح‬َ‫ر‬
َ‫ي‬‫ه‬‫م‬
َ
‫ل‬َٰ َ
‫ع‬
ۡ
‫هل‬‫ل‬
١٠٧

[
: ‫ني‬‫ل‬‫ا‬
203
]
‫حم‬ ‫الق‬ ‫ل‬
:‫نيه‬ ‫ح‬

‫ا‬َ‫م‬َ‫و‬
َ
‫ك‬َٰ َ
‫ن‬
ۡ
‫ل‬َ‫س‬ۡ‫ر‬
َ
‫أ‬
َ
‫ل‬‫ه‬‫إ‬
ّٗ
‫ة‬
َ
‫ٓاف‬
َ
‫ك‬
‫ه‬
‫اس‬َ‫هلن‬‫ل‬
ّٗ‫ي‬‫شه‬
َ‫ب‬
ّٗ‫هير‬‫ذ‬
َ
‫ن‬َ‫و‬

[
:‫أ‬ ‫د‬
12
]
‫ل‬
:‫نيه‬ ‫ح‬ ‫حم‬ ‫الق‬

َ‫ك‬َ‫ار‬َ‫ب‬
َ
‫ت‬
‫ٱ‬
‫هي‬
َ
‫َّل‬
َ
‫ل‬َ‫ز‬
َ
‫ن‬
‫ٱ‬
َ
‫ان‬
َ
‫ق‬ۡ‫ر‬‫ف‬
ۡ
‫ل‬
َٰ َ َ
‫َع‬
‫ه‬‫ه‬‫ه‬‫د‬ۡ‫ب‬
َ
‫ع‬
‫ۦ‬
َ
‫ون‬‫ك‬َ ‫ه‬
‫َل‬
َ‫ي‬‫ه‬‫م‬
َ
‫ل‬َٰ َ
‫ع‬
ۡ
‫هل‬‫ل‬
‫ا‬ً‫هير‬‫ذ‬
َ
‫ن‬
١

:‫م‬ ‫ق‬‫ا‬‫ااف‬ [
2
]
‫با‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫حهلل‬ ‫اليف‬

‫مه‬ ‫ق‬ :‫ا‬ ‫ملن‬ ‫اانش‬ ‫م‬ ‫مي‬
‫ال‬‫ة‬ :
‫منة‬ ‫ن‬ ‫اان‬ :‫ا‬ ‫البملث‬ ‫صن‬ ‫خ‬
2
.
‫ر‬ ‫ق‬ ، ‫ب‬‫ا‬‫اا‬ ‫ا‬ ‫اات‬ ‫وعا‬ ‫ر‬ ‫ام‬‫ال‬

‫داا‬‫ق‬‫اا‬ ‫بأر‬ ‫هللا‬ ‫ف‬ ‫بهل‬ ‫اماو‬ ‫ميم‬‫ال‬ ‫اهلل‬ ‫ب‬
‫د‬‫د‬‫د‬ ‫مث‬ ‫داال‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫ال‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫نع‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ح‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫مث‬
‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫ب‬ ‫دريو‬‫د‬‫د‬‫؛‬‫ال‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ج‬‫اامل‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫سا‬
‫ده‬‫ب‬ ‫ميت‬‫دل‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫ميىاال‬:‫ا‬ ‫ميتب‬
‫ال‬ ‫واقلل‬ :‫ا‬ ‫تب‬ ‫ف‬ ‫تبل‬ ‫اا‬ ‫ميتب‬
‫ال‬ ‫ال‬ ‫او‬ ‫ااملايب‬
2
‫اي‬‫ق‬ ‫احهلل‬ ‫ململاع‬ ‫ت‬ً‫مخى‬ ‫مل‬ ‫ةا‬ ‫با‬ ‫ن‬ ‫ن‬‫حهلل‬ ‫مع‬ ‫و‬ ‫اا‬ ‫اخانه‬
‫…ة‬
‫ق‬ ‫ن‬‫حهلل‬ ‫م‬‫اات‬ ‫ا‬‫ميت‬
312
.

13. 12
ً‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫ميت‬‫دا‬‫د‬‫و‬‫م‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫م‬ ‫قس‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫او‬ :‫ا‬ ‫دل‬‫د‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫دنل‬‫د‬ ‫احل‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫م‬ ‫دي‬‫د‬‫ء‬ ‫اانج‬ :‫ا‬
2
‫دعو‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ف‬ ‫ل‬
‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫تت‬ ‫ال‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫بمجمجت‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫الت‬ ‫دنل‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫غ‬‫اا‬ ‫ب‬ ‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫مي‬‫دب‬‫د‬‫ت‬ ‫اا‬
‫امج‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫تامجت‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬
‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫م‬ ‫بمل‬ ‫د‬‫د‬‫ت‬‫اا‬‫ال‬ ‫بن‬ ‫دح‬‫د‬‫و‬‫اا‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫دعال‬‫د‬‫مي‬‫سقل‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫دأم‬‫د‬‫م‬ ‫ده‬‫د‬‫ني‬‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫مج‬
‫يف‬ ‫دا‬ ‫نت‬ ‫دسر‬ ‫اإل‬ ‫م‬ ‫مي‬
‫ال‬ ‫عل‬ ‫ا‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫م‬ ‫ااى‬ ‫ب‬ ‫ال‬ ‫ااهلل‬ ‫تملم‬ ‫مع‬ ‫به‬ ‫ار‬ ‫اما‬ ‫بملهللو‬
‫دسر‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫دهللاخا‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دل‬‫د‬ ‫اق‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ح‬ ‫دنل‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫غ‬‫اا‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬ ‫ال‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫م‬ ‫ال‬ ‫ا‬ ‫دمل‬‫د‬‫ء‬
‫سا‬ ‫دمل‬‫د‬‫ء‬ ‫دن‬‫د‬‫م‬ ‫اق‬ ‫ال‬‫ال‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫ع‬‫ال‬ ‫دهللال‬‫د‬ ‫ااملق‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ب‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫تمل‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬
‫عل‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دعا‬‫د‬‫و‬
‫ل‬ ‫ااا‬ ‫قته‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫مع‬ ‫ل‬
‫ا‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ال‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫اااغن‬‫ال‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫نيت‬‫ا‬ ‫م‬ ‫مي‬
‫ال‬
‫مع‬ ‫ءي‬ ‫تامجن‬ ‫الت‬ ‫ااقاآمل‬ ‫بمجمجن‬ ‫ار‬ ‫الق‬‫ال‬ ‫ا‬ ‫مل‬ ‫اا‬ ‫وعو‬ ‫نهلل‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫ا‬ ‫نت‬ ‫الت‬
‫مل‬ ‫دمل‬‫د‬‫د‬‫ع‬‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ه‬ ‫دعحم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫باغ‬ ‫دسر‬‫د‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫عخ‬ ‫ع‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دهللع‬‫د‬‫د‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫دسرل‬‫د‬‫د‬ ‫اإل‬
.‫اامجمجن‬ ‫ق‬‫أا‬ ‫ع‬ ‫عخاه‬ ‫مع‬ ‫مل‬ ‫اعمل‬
‫ار‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ا‬ : ‫دن‬‫د‬‫د‬‫ص‬‫اخلس‬‫ال‬

‫ت‬
‫ال‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫امل‬ ‫ب‬ ‫دسر‬‫د‬‫د‬ ‫ا‬ ‫ال‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬‫ال‬ ‫سق‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬
‫د‬‫د‬ ‫نيت‬‫ا‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫دن‬‫د‬‫ج‬ ‫نيت‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫ل‬ ‫دهللو‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫به‬ ‫دح‬‫د‬‫ص‬‫ا‬ ‫دعال‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫آم‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫بمج‬ ‫دأما‬‫د‬
‫مع‬ ‫ا‬ ‫اوس‬ ‫اغن‬ ‫ت‬ ‫ص‬ ‫حىت‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫عخاا‬ ‫ااي‬ ‫سع‬ ‫اا‬ ‫ميل‬‫يف‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬
.‫ا‬ ‫اا‬
‫ا‬ ‫اغن‬ ‫الام‬ ‫نل‬ ‫و‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫ال‬ ‫ع‬ ‫ام‬ :‫حم‬ ‫نيق‬ ‫ون‬ ‫المع‬
‫الت‬ ‫دنل‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دي‬‫و‬ ‫داآم‬‫ق‬‫ا‬
.‫سر‬ ‫اإل‬ ‫نيت‬‫ا‬ ‫ر‬ ‫ام‬ ‫ر‬ ‫ال‬ ‫مع‬ ‫ر‬ ‫يف‬ ً‫سق‬ ‫اااغن‬ ‫تال‬ ‫ع‬ ‫ت‬
‫ر‬ ‫د‬‫ف‬‫اان‬‫ال‬ ‫ال‬ ‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دع‬‫م‬ ‫م‬ ‫مي‬‫سر‬ ‫اإل‬ ‫صهلل‬ ‫يف‬ ‫اوىاما‬ ‫ام‬ :‫سل‬ ‫ق‬ ‫حم‬ ‫ق‬ ‫قهلل‬
‫يف‬ ‫دملفا‬‫ث‬‫مىت‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫د‬‫ص‬‫فأ‬ ‫اآلم‬ ‫د‬‫م‬‫ا‬ ‫دنل‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫غ‬‫اا‬ ‫ب‬ ‫دسر‬ ‫اإل‬ ‫غ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ال‬ ‫م‬
‫ح‬ ‫س‬ ‫نيق‬ ‫فس‬ ‫ال‬ ‫مت‬ ‫ت‬ ‫بملا‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ال‬
.‫بقن‬ ‫ااى‬ ‫حم‬ ‫احل‬ ‫بتال‬ ‫ر‬ ‫اا‬
‫دنل‬‫د‬ ‫ع‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫دمل‬‫ث‬‫اا‬ ‫يف‬ ‫دل‬‫د‬‫ب‬ ‫دهللو‬‫ح‬‫ال‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫اامج‬ ‫يف‬ ‫د‬‫ى‬ ‫ا‬ ‫ان‬ ‫د‬‫د‬ ‫او‬ ‫ام‬ :‫اا‬ ‫د‬‫ف‬
2
‫دعو‬‫د‬‫د‬‫و‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫تف‬ :‫دا‬‫د‬‫د‬‫ظ‬‫ني‬‫ا‬
‫دش‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫ةمي‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫زوة‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ةاو‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬‫و‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫ح‬ ‫دح‬‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫يف‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫ت‬ ‫اا‬

‫داا‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫مي‬:‫ا‬
‫اانش‬ ‫ةميتب‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫عة‬ ‫ا‬ ‫ةا‬ ‫ا‬ ‫ميت‬ ‫مىا‬ ‫اليف‬ ‫واة‬ ‫الق‬

‫دلة‬‫ن‬‫ال‬ ‫دع‬ ‫ار‬ :‫ا‬ ‫و‬ ‫دهلل‬‫ال‬ ‫ف‬ ‫اا‬ ‫ما‬ :‫ا‬
‫ا"هلل‬ ‫مىنهلل‬ ‫اليف‬
2
/
123
‫ل‬
301
‫ااق‬ ‫تبع‬ ‫ع‬ ‫اومل‬ ‫اع‬‫ز‬ ‫اليف‬ ‫ل‬
2
/
229
-
213
.

14. 13
‫الام‬ ‫اامجمجنل‬ ‫يف‬ ‫احلل‬ ‫م‬ ‫اع‬‫ال‬
‫جيب‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫نيبل‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫بمل‬ ‫يف‬ ‫منه‬ ‫نيك‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫مي‬
‫ح‬ ‫ااوح‬ ‫ه‬ ‫نيو‬ ‫يف‬ ‫الم‬ ‫عك‬ ‫ت‬ ‫ام‬
2
.
‫د‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ام‬ ً‫سق‬ ‫ى‬ ‫ا‬ ‫اامجمجن‬ ‫ام‬ ‫ه‬ ‫اا‬ ‫خناص‬ ‫ام‬ ‫هلل‬‫نيا‬ ‫ااعو‬‫ال‬
‫ع‬ ‫دهلل‬‫ا‬‫ا‬ ‫دعا‬‫و‬ ‫ن‬
‫ا‬‫ال‬‫دهلل‬‫د‬‫ت‬‫او‬‫ال‬ ‫ا‬ ‫دام‬‫د‬ ‫ا‬ ‫ع‬ ‫دع‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫ني‬ ‫د‬‫د‬‫مي‬‫دنل‬‫د‬ ‫ااهللاخا‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ث‬‫ااق‬ ‫ام‬‫ال‬ ‫دهل‬‫د‬ ‫اا‬ ‫ال‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬‫ال‬
‫بل‬ ‫مجن‬ ‫ت‬ ‫ااقاآم‬‫ال‬ ‫سرل‬ ‫اإل‬ ‫ا‬ ‫عخا‬ ‫ع‬ ‫ااع‬ ‫هللع‬ :‫ا‬ ‫ااقاآمل‬ ، ‫ممل‬ ‫تامج‬ ‫حا‬
)‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫باغته‬
2
‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫او‬ ‫دري‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫تف‬ : ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫هلل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ء‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬‫حم‬
9
/
324
-
322
‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫هللا‬ ‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫يف‬ ‫تت‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ام‬ : ‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ح‬ ‫ل‬
‫م‬ ‫ءمل‬ ‫نل‬ ‫سم‬ ‫اإل‬
2312
‫ص‬ ‫ل‬ ‫د‬‫و‬
222
، ‫ااث‬ ‫ك‬ ‫ب‬ ‫هللع‬ ‫ال‬ ‫ل‬
2312
‫ص‬ ‫د‬‫و‬
411
.

15. 14
‫الكريم‬ ‫القرآن‬ ‫ترجمة‬ ‫تاريخ‬
‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫خ‬ ‫د‬‫ت‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬ ‫ملن‬‫دا‬ ‫ال‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫ظ‬‫ني‬ ‫دي‬‫ق‬‫نيا‬ ‫ام‬ ‫دب‬‫د‬ ‫اون‬ ‫دع‬‫م‬ ‫دل‬‫مل‬‫ا‬
‫ل‬ ‫دا‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫ق‬
‫الم‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫اومل‬‫ال‬ ‫ااململ‬ ‫اتىك‬ ‫المىت‬ ‫الل‬‫ا‬ ‫ااف‬ ‫النهللت‬ ‫مىت‬ ‫سرل‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫اامجمجن‬ ‫بل‬
‫حم‬ ‫د‬‫ص‬ ‫اا‬ ‫مث‬ ‫دع‬‫م‬‫ال‬ ‫ااقاآمل‬ ‫تامجن‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫فا‬ ‫اب‬ ‫ملا‬ ‫مل‬ ‫رال‬ ‫ام‬ ) ‫ااهللافك‬
.‫ار‬ ‫ء‬ ‫ام‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫سب‬ ‫ااو‬ ‫احل‬ :‫ا‬
‫الرسول‬ ‫عهد‬ ‫في‬ ‫الترجمة‬

:
‫حممهلل‬ ‫ن‬ ‫ني‬ ‫اب‬ ‫حي‬ ‫اا‬ ‫دعحم‬‫ني‬


‫ان‬ َ‫هس‬‫ل‬‫ه‬‫ب‬
‫ي‬ ‫ه‬
‫ب‬َ‫ر‬َ‫ع‬
‫ي‬‫ي‬‫ه‬‫ب‬ُّ‫م‬
١٩٥

[
: ‫ا‬‫ا‬‫مل‬ ‫اا‬
291
]
‫م‬ ‫ال‬ ‫ام‬ ‫سا‬ ‫اى‬ ‫ار‬ ‫ع‬ ‫اهلل‬ ‫ال‬ ‫اهلل‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫اات‬ ‫و‬ ‫الن‬ ‫ل‬

ۡ
‫ق‬
‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬
َ
‫أ‬‫ى‬ َ
‫ي‬
‫ٱ‬
‫اس‬َ‫نل‬
‫ه‬
‫ن‬‫ه‬‫إ‬
‫ول‬‫س‬َ‫ر‬
‫ٱ‬
‫ه‬
َ
‫ّلل‬
ۡ‫م‬‫ك‬ۡ َ
‫َل‬‫ه‬‫إ‬
‫ا‬ً‫هيع‬
َ
‫َج‬

:‫امل‬‫ا‬ ‫ال‬ [
212
]
‫ر‬ ‫ق‬ ‫ل‬

‫ال‬ ‫اهلل‬ ‫ب‬
‫ت‬
‫ال‬ ‫اال‬ ‫؛ري‬ ‫اميثاو‬‫ال‬ ‫عالل‬ ‫ااق‬‫ال‬ ‫ااما‬ ‫تب‬ ‫اا‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫ااا‬ ‫ل‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫ارل‬ ‫ع‬ ‫اهلل‬
‫ه‬ ‫اا‬ ‫ل‬ ‫اوا‬ ‫اغن‬ ‫هلل‬ ‫جي‬ ‫ل‬ ‫ااا‬ ‫وؤت‬ ‫مع‬ ً‫ا‬‫احهلل‬ ‫ام‬ ‫ث‬ ‫الت‬ ‫هل‬ ‫ميت‬‫مع‬ ً‫ئ‬ ‫ء‬ ‫مجن‬
2
.
‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ااا‬ ‫سل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ااا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دأيت‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬

‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دأما‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫دنل‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دري‬‫د‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ب‬
‫به‬ ‫دح‬‫ص‬‫ا‬ ‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دا‬‫م‬‫ا‬ ‫د‬‫م‬‫مي‬‫دنل‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫د‬‫ا‬‫بمجمجت‬ ‫اة‬ ‫د‬‫ت‬ ‫اا‬ ‫دن‬‫غ‬‫ةا‬ ‫م‬ ‫د‬‫ف‬‫ملا‬ ‫ع‬ ‫ااع‬ ‫به‬ ‫اصح‬
‫ةااىا‬ ‫بتملا‬ ‫ب‬ ‫ث‬ ‫بع‬ ‫هلل‬‫ز‬ ‫اما‬ ‫فقهلل‬ ‫ننل‬ ‫ممل‬ ‫اغن‬ ‫بتملا‬
‫نة‬ ‫ني‬
1
.
ً‫ا‬‫رب‬‫خ‬ ‫ااىاخىي‬ ‫ع‬‫اال‬ ‫القهلل‬
–
‫داآم‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫مج‬‫تا‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫اا‬ ‫نه‬ ‫قاه‬ ‫تن‬
2
‫ص‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫الحهللاث‬ ‫حهللث‬ :‫م‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫حممهلل‬
222
-
223
.
1
‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫ث‬ ‫دع‬‫د‬‫ب‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ز‬ ‫دع‬‫د‬ ‫دنهللو‬‫د‬‫ى‬‫م‬ ‫يف‬ ‫دهلل‬‫د‬"‫ا‬ ‫ده‬‫د‬‫ن‬‫اخا‬
1
/
224
‫دهلل‬‫د‬ " ‫دع‬‫د‬‫ب‬ ‫دهلل‬‫د‬ ‫امل‬ ‫او‬‫ع‬‫د‬‫د‬ ‫ال‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫اامل‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫مي‬‫حب‬ ‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫عو‬‫اال‬‫ال‬ ‫ل‬
20
/
131
‫ق‬
19111

16. 15
–
‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫حت‬ ‫ااف‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬ ‫ام‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ااف‬ ‫م‬ ‫دام‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ميت‬‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ف‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫ام‬ : ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ال‬
‫ل‬ ‫دنتا‬‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫ني‬‫ت‬ ‫دىت‬‫د‬‫ح‬ ‫دسال‬‫د‬‫و‬‫اا‬ ‫يف‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫الم‬‫ؤ‬‫دا‬‫د‬‫ق‬ ‫ا‬ ‫ني‬ ‫د‬‫د‬ ‫ف‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫ف‬ ‫نل‬ ‫د‬‫د‬ ‫اف‬ ‫ب‬
‫دش‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫دام‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬ ‫دهللم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫الب‬

‫الت‬ ‫دهل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫بمل‬ ‫مث‬ ‫دبل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬
‫ده‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ن‬
‫اانش‬

2
‫دحن‬‫ع‬‫ا‬‫ال‬ ‫دمل‬‫ث‬‫اا‬ ‫دح‬‫م‬‫مس‬ ‫ار‬ ‫دهللو‬‫ن‬ ‫مل‬ ‫د‬‫ق‬ ‫اا‬ ‫دتحق‬‫ى‬ ‫ت‬ ‫درب‬‫خل‬‫ا‬ ‫دعا‬‫و‬‫ال‬ .
‫ه‬ ‫ا‬
1
.
:‫اإلسالم‬ ‫وصدر‬ ،‫اشدة‬
‫ر‬‫ال‬ ‫الخالفة‬ ‫عهد‬ ‫في‬ ‫الترجمة‬
‫الرل‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬‫ال‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ف‬‫ال‬ ‫اق‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬‫ال‬ ‫دا‬‫د‬‫و‬‫الم‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دل‬‫د‬ ‫دىت‬‫د‬‫ح‬ ‫دسمي‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫دتح‬‫د‬‫ف‬‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫ح‬‫ز‬
‫دري‬‫د‬‫؛‬ ‫الت‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دان‬‫د‬‫مل‬‫ت‬ ‫ده‬‫د‬‫ني‬‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ث‬ ‫الت‬ ‫ل‬ً‫د‬‫د‬‫ن‬‫ا‬ ‫اف‬ ‫ار‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬ ‫ع‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫دل‬‫د‬‫خ‬‫الع‬
‫داآمل‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬
‫دسرل‬‫د‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫نيت‬‫ا‬ ‫دك‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ا‬ ‫دات‬‫د‬‫د‬ ‫نيت‬‫ا‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ال‬ ‫دنل‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫امل‬ ‫ب‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫الم‬‫ؤ‬‫دا‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫ا‬ ‫ني‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ااملو‬ ‫اءهلل‬ ‫مع‬ ‫ااملوا‬ ‫وعا‬ ‫م‬ ‫مي‬
‫ال‬ ‫متسزمنل‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫اااغن‬‫ال‬ ‫ااقاآم‬‫ال‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫م‬ ‫ف‬
‫دب‬‫د‬‫ا‬ ‫دل‬‫ب‬ ‫دنل‬‫د‬‫مج‬‫امج‬ ‫ب‬ ً‫د‬‫أ‬ ‫ب‬‫ا‬‫م‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫د‬‫ق‬‫ال‬ ‫دسر‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫د‬ ‫نيت‬‫ا‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫مي‬ ‫د‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫اامج‬ ‫دن‬‫ن‬ ‫ح‬
‫دان‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫اا‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫دمل‬‫د‬‫د‬ ‫ني‬ ‫دس‬‫د‬ ‫اامل‬
‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫الت‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ :‫ا‬ ‫الر‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬‫ال‬
2
‫ط‬ ‫ى‬ ‫او‬ :‫ااىاخىي‬
2
/
33
‫اواعا‬ ‫ءا‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ا‬ :‫الو‬ ‫اان‬ ‫ل‬
3
/
320
.
1
‫ل‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫حتنل‬ ‫ااف‬ ‫قن‬ ‫حق‬ ‫ت‬ ‫تفىريو‬ ‫ميتب‬‫نيه‬‫ا‬ :‫م‬ ‫ام‬ ‫فملل‬ ‫ع‬ ‫اا‬ ‫ا‬‫ال‬ :‫الو‬ ‫اان‬ ‫حم‬ ‫ق‬
3
/
320
.
: ‫و‬ ‫الن‬ ‫مع‬ ، ‫ق‬‫ااع‬ ‫و‬‫ع‬
‫ع‬‫ال‬
i
-
.‫نهلل‬ ‫اه‬ ‫ملامل‬ ‫ت‬ ‫الصل‬ ‫حم‬ ‫اا‬ ‫خرب‬
ii
-
‫ات‬ ‫الت‬ ‫انقل‬ ‫نهلل‬ ‫اه‬ ‫م‬ ‫مي‬ ‫ا‬
. ‫نيقاه‬ ‫اب‬ ‫ي‬ ‫ا‬‫ال‬‫ااهلل‬ ‫افا‬ ‫تت‬ ‫مم‬ ‫نيه‬‫ل‬ ‫ا‬
iii
-
‫اليف‬ ‫ة‬ ‫داح‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دا"ع‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ار‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫ةب‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫بمل‬ ‫اليف‬ ‫دنة‬‫د‬‫حت‬ ‫ةااف‬ ‫دان‬‫د‬‫ت‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫بمل‬ ‫يف‬ ‫دربل‬‫د‬‫خل‬‫ا‬ ‫دظ‬‫د‬‫ف‬‫ا‬ ‫يف‬ ‫دتسمل‬‫د‬‫خ‬‫ات‬ ‫دك‬‫د‬‫ق‬‫ال‬
‫م‬ ‫ف‬‫ا‬‫اامل‬ ‫ول‬ ‫من‬ ‫ااقاآمة‬ ‫مع‬ ً‫ئ‬ ‫ةء‬ ‫بملثا‬
1
/
11‫ل‬14
.
‫ا‬ ‫دهللخا‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ت‬ ‫دان‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ف‬‫اا‬‫ال‬ ‫الفال‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫م‬ ‫اال‬‫ال‬ :‫ا‬ ‫دنهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫م‬ ‫دري‬‫د‬‫د‬‫د‬‫؛‬‫ال‬ ‫ل‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬‫اات‬ ‫غن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ب‬ ‫الو‬ :‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ح‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ال‬
‫يف‬
‫م‬ ‫ءمل‬ ‫هللع‬ ‫ن‬ ‫سم‬ ‫اإل‬ ‫ن‬ ‫هللا‬ ‫ا‬ ‫اان‬ ‫ال‬ ‫اخلمل‬ ‫بع‬ ‫ما‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫يف‬ ‫ات‬ ‫سر‬ ‫اإل‬
2312
‫ص‬ ‫د‬‫و‬
221
.
‫ان‬ ‫د‬ ‫ااا‬ ‫دن‬‫ا‬‫ا‬ ‫دنل‬‫مج‬‫امج‬ ‫ب‬ ‫ااوسال‬ ‫از‬ ‫ن‬ ‫يف‬ ‫السمن‬ ‫اختا‬ ‫و‬ ً‫ح‬ ‫صح‬ ‫م‬ ‫مي‬ ‫ا‬ : ‫اا‬ ‫هللاات‬ ‫م‬ ‫مث‬ .‫ع‬ ‫حم‬ ‫ق‬
‫هللع‬ ‫ن‬ ‫سم‬ ‫اإل‬
9‫ل‬20
/
20
‫حمار‬
2329
. ‫د‬‫و‬

17. 16
.‫ن‬ ‫اامل‬ ‫ان‬‫ال‬‫ااهلل‬
‫ع‬ ‫د‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دل‬‫ا‬‫ت‬ ‫يف‬ ‫داف‬‫ا‬‫ا‬ ‫اال‬ ‫هلل‬ ‫دأ‬‫ت‬‫ا‬ ‫ب‬ ‫نا‬ ‫ن‬ ‫حهلل‬ ‫اال‬ ‫تامجن‬ ‫مع‬ ‫مت‬ ‫م‬ ‫ام‬
–
‫ااملاا‬ ‫؛ري‬ ‫مع‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫ااهللاخاا‬ ‫ال‬‫ا‬‫ث‬ ‫ا‬ ‫ته‬ ‫ان‬ ‫مك‬
-
‫ا‬ ً‫س‬‫م‬ ‫ء‬ ً‫مل‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫ع‬ ‫ت‬
‫ح‬ ‫دع‬‫د‬ ‫دسر‬‫د‬ ‫اا‬ :‫دل‬‫د‬‫ث‬‫م‬ ‫تل‬ ‫د‬‫د‬ ‫الآ‬ ‫د‬‫د‬ ‫دع‬‫د‬ ‫ال‬ ‫دنل‬‫د‬ ‫فاع‬ ‫تت‬ ‫د‬‫د‬‫ح‬ ‫دع‬‫د‬ ‫الا‬ ‫د‬‫د‬‫ت‬‫ف‬ ‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫مي‬
‫د‬‫د‬
‫دع‬‫م‬ ‫دل‬‫و‬‫ح‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫د‬‫ق‬ ‫ارا‬ ً‫س‬ ‫قا‬ ‫ملهلل‬ ‫رال‬ ‫ميل‬
‫ال‬ ‫نل‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫بغري‬ ‫هت‬ ‫ا‬‫ا‬‫الق‬ ‫حتنل‬ ‫ااف‬ ‫تامجن‬
‫الالحم‬ ‫دسمي‬ ‫اإل‬ ‫دا‬‫و‬‫اامل‬ ‫يف‬ ‫دن‬‫ن‬ ‫احل‬ ‫ام‬ ‫دك‬‫م‬ ‫دال‬‫ع‬ ‫احل‬ ‫ني‬‫ا‬‫د‬‫و‬ ‫يف‬ ‫ال‬ ‫الع‬ ‫تامجنل‬
.‫ااعوع‬ ‫ع‬ ‫ت‬ ‫ميم‬‫اءهلل‬ ‫ني‬ ‫مي‬
‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫الالحمل‬ ‫دسمي‬‫د‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫و‬‫اامل‬ ‫يف‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫اامج‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دتملام‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ني‬ ‫اآلم‬‫ال‬
‫ا‬ ‫ب‬ ‫د‬‫د‬‫ب‬‫ا‬ ‫داو‬‫د‬‫مي‬‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫م‬ :‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬
‫ت‬ ‫ي‬ ‫د‬‫د‬‫ء‬‫اانا‬ ‫دا‬‫د‬‫ف‬‫نمل‬ ‫دع‬‫د‬‫ب‬ ‫دهلل‬‫د‬‫م‬‫حم‬
322
‫و‬
‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫خب‬ ‫دل‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫ام‬
‫يف‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫قت‬ ‫ده‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫اق‬ ‫دعو‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دجهلل‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫او‬ ‫يف‬ ‫دسهت‬‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اف‬ ‫ب‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫الم‬‫ؤ‬‫دا‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫ا‬ ‫ني‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ة‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫خب‬
92
‫سر‬ ‫اإل‬ ‫صهلل‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫م‬ ‫ملاف‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ني‬ ‫مي‬ ‫لمه‬ ‫دة‬‫و‬
2
.
‫ة‬ ‫ر‬ ‫ن‬‫با‬‫رب‬‫اا‬ ‫ااغن‬ ‫تان‬ ‫آم‬‫ا‬‫ااق‬ ‫ام‬ : ‫ع‬‫هلل‬‫ا‬‫ا‬ ‫هلل‬" ‫هلل‬‫م‬‫حم‬ ‫ر‬‫ت‬ ‫ال‬ ‫الرميا‬
213
.‫دة‬‫و‬
‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬
‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫ااغتا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ف‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫دي‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ما‬ ‫ظ‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫م‬
‫ة‬ ‫نن‬ ‫ن‬ ‫ااف‬‫ال‬
111
‫دة‬‫و‬
1
.
‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫حيىع‬ ‫م‬ ‫امي‬ ‫ا‬ ‫نل‬ ‫اف‬ ‫ب‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫ااق‬ ‫ز‬ ‫ان‬ ‫نيه‬‫ا‬ ‫فن‬ ‫حن‬ ‫ايب‬ ‫ع‬ ‫نيقل‬‫ال‬
‫دعل‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫حي‬ ‫ت‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫و‬ ‫ات‬ ‫از‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دهللر‬‫د‬‫د‬ :‫ا‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫م‬‫الحم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ح‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ص‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫و‬‫الر‬ ‫تل‬ ‫ار‬
.‫ه‬ ‫ح‬ ‫ص‬ ‫حم‬ ‫اق‬ ‫نك‬ ‫فن‬ ‫حن‬ ‫اب‬ ‫ام‬ ‫الو‬‫ال‬
‫ا‬ ‫د‬‫د‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫دري‬‫د‬‫غ‬‫ب‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫ز‬ ‫د‬‫د‬‫جي‬ ‫ت‬ ‫ده‬‫د‬‫ني‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫ا‬‫ب‬ ‫احلن‬‫ال‬ ‫ن‬ ‫فمل‬ ‫د‬‫د‬ ‫اا‬‫ال‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫داا‬‫د‬‫ال‬
2
‫دن‬‫د‬‫د‬ :‫دي‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫اال؛‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫اح‬ ‫ع‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬‫م‬‫امي‬ .‫ع‬
‫ص‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ح‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫و‬ ‫اامل‬ ‫ال‬‫ال‬‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫دمع‬‫د‬‫د‬‫ع‬
143
‫دع‬‫د‬‫د‬ ً‫س‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ني‬ ‫ل‬
‫ص‬ ‫هلل‬ ‫هللا‬ ‫اما‬ .‫ع‬ ‫تامجن‬ :‫و‬ ‫خب‬ ‫خ‬ ‫ت‬
32
.
1
‫هللع‬ ‫ان‬ ‫ااا‬ ‫اان‬ ‫التامجتهل‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫ع‬ ‫حم‬ ‫مق‬ :‫و‬ ‫ااىن‬ ‫هلل‬ ‫هللا‬ ‫هللار‬
22‫ل‬21
/
2391
. ‫د‬‫و‬

18. 17
‫حيىع‬ ‫ت‬ ‫ار‬ ‫ن‬ ‫ب‬‫ا‬‫امل‬ ‫ب‬ ‫هت‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬ ‫احىع‬
2
.
:‫اإلسالم‬ ‫صدر‬ ‫عصر‬ ‫بعد‬ ‫الترجمة‬
‫ل‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫بهللا‬ ‫فمىت‬ ‫سرل‬ ‫اإل‬ ‫صهلل‬ ‫وا‬ ‫يف‬ ‫اامجمجن‬ ‫حم‬ ‫ح‬ ‫مع‬ ‫ال‬ ‫ص‬ ‫وعو‬
‫ح‬ ‫ع‬ ‫ن‬ ‫احلهلل‬ ‫ميثا‬
‫ال‬ ‫هل‬ ‫ني‬ ‫ممل‬ ‫التامج‬ ‫ااقاآم‬ ‫فمجن‬ )‫اامجمجن‬
‫دك‬‫ن‬‫او‬ ‫با‬ ‫اامجمجن‬
:‫وي‬ ‫نيبل‬ ‫ا‬ ‫وعا‬ ‫يف‬ ‫ت‬ ‫نا‬ ‫ثسث‬ ‫ون‬ ‫الل‬‫ز‬ ‫اإلن‬‫ال‬
: ‫األولى‬ ‫الجهة‬
: ‫الم‬‫ا‬ ‫او‬ ‫الم‬‫ا‬‫اونو‬‫ال‬ ‫م‬ ‫اق‬ ‫اوىت‬
‫دن‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫يف‬ ‫ال‬‫ري‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫مي‬‫ع‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ال‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫ني‬ ‫ا‬ ‫دعا‬‫د‬‫د‬‫و‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫داق‬‫د‬‫د‬ ‫اوىت‬ ‫ق‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ا‬
‫ااقاآم‬
-
‫او‬ ‫ع‬ ‫حىب‬
–
‫يف‬ ‫دهللافا‬‫و‬‫ا‬‫ال‬ ‫اقا‬ ‫اوىت‬ ‫ام‬‫ا‬‫ا؛‬‫ال‬ ‫هل‬ ‫ني‬ ‫ممل‬ ‫تامجن‬ ‫اال‬
‫ا‬ ‫اعحنل‬‫ال‬ ‫مان‬ ‫ا‬
.‫منه‬ ‫ن‬ ‫اان‬ ‫التنفري‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫ااململع‬ ‫عو‬ ‫نا‬ ‫تتجه‬ ‫ر‬
‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬‫ا‬ ‫ال‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اااو‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫ام‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫بمج‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫االحم‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬
‫دلة‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ج‬ ‫او‬ ‫دان‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫ةب‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫تل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ااس‬
2092
-
2214
‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫االحم‬ ‫ر‬
‫دن‬ ‫ن‬ ‫ااست‬ :‫ا‬ ‫ااقاآم‬
2223
‫دن‬ ‫ق‬ ‫حق‬ ‫دن‬ ‫ام‬ ‫دن‬‫ف‬‫مملا‬ ‫دب‬‫ا‬ ‫حم‬ ‫د‬‫و‬‫احل‬ ‫ده‬‫ف‬‫وهلل‬ ‫م‬ ‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫ر‬
‫دسمي‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫ع‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دع‬‫د‬
‫دسرل‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫دا‬‫د‬‫مل‬‫خ‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ع‬ ‫دن‬‫د‬‫ى‬ ‫ن‬ ‫اا‬ ‫ح‬ ‫دا‬‫د‬‫ى‬‫الت‬ ‫دسرل‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫دن‬‫د‬‫ب‬ ‫أل‬ ‫ل‬
‫دهللالل‬‫د‬‫س‬ ‫ااف‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫هلل‬ ‫ده‬‫د‬‫ني‬‫ا‬ :‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫ام‬ ‫دع‬‫د‬ ‫ت‬ ‫ده‬‫د‬‫ب‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫ا‬ ‫دعو‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دل‬‫د‬‫م‬‫اامل‬ ‫دعا‬‫د‬‫و‬‫ال‬ :‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫ف‬
‫به‬ ‫اا‬ ‫ااث‬ ‫اوىاما‬ ‫ن‬ ‫وهللا‬ ‫تملع‬ ‫فإرا‬
…
‫دع‬‫م‬ ‫دملف‬‫ث‬‫اا‬ ‫دل‬‫ئ‬‫ا‬‫ال‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫حتع‬ ‫ت‬ ‫ف‬ ‫فس‬
‫ىن‬ ‫ن‬ ‫اا‬ ‫ابن‬
1
.
‫ظا‬ :‫ا‬ ‫ت‬ ‫مث‬
‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تافن‬ ‫او‬ ‫ت‬ ‫اامجمج‬
‫دمجن‬‫ف‬ ‫دن‬‫ف‬‫تا‬ ‫او‬ ‫ت‬ ‫ااغ‬ ‫ب‬
‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ني‬‫ا‬‫ااف‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ :‫ا‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬
2422
‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ني‬ ‫الو‬ :‫الا‬ ‫ر‬
2424
:‫الا‬ ‫ر‬
2
‫ن‬ ‫اافقا‬ ‫ن‬ ‫او‬
22
/
249
.
1
‫يف‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ع‬ :‫الزو‬‫ع‬ ‫حىع‬ .‫ع‬
‫ص‬ ‫وجهل‬ ‫المن‬ ‫اق‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫ات‬
3‫ل‬2
.

19. 18
‫ر‬ ‫د‬ ‫دن‬ ‫ا‬ ‫مل‬ ‫اإل‬ ‫اااغن‬
2123
‫دن‬‫ع‬ ‫اإليا‬ :‫ا‬ ‫دل‬‫ا‬‫ر‬ ‫دل‬ ‫الق‬ ‫ر‬
2
‫دن‬‫مج‬‫اامج‬ ‫يف‬ ‫دك‬ ‫مل‬‫ت‬‫ال‬ ‫ل‬
‫ده‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دامل‬‫د‬‫مل‬‫اات‬ :‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫ن‬ ‫حل‬ ‫ب‬ ‫دملا‬‫د‬‫ء‬‫ال‬ ‫دسميل‬‫د‬ ‫اإل‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫مل‬‫ا‬ ‫ب‬ ‫داا‬‫د‬‫غ‬‫اا‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫اوت‬ ‫دهللا‬‫د‬‫ب‬ ‫ام‬ ‫دهلل‬‫د‬‫مل‬‫ب‬
‫س‬ ‫ق‬ ‫ال‬ ‫فته‬ ‫ثق‬ ‫اب‬ ‫ال‬
.‫ال‬‫ري‬‫ميث‬‫لوهللامل‬ ‫هللو‬
:‫الثانية‬ ‫الجهة‬
: ‫مي‬
‫ا‬‫ت‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫اا‬
‫ا‬‫ال‬‫انرب‬‫ال‬ ‫نل‬ ‫ب‬‫ا‬‫اامل‬ ‫اااغن‬ ‫ا‬ ‫ااغ‬‫ال‬ ‫نل‬ ‫سم‬ ‫اإل‬ ‫اخلسفن‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫اا‬ ‫قط‬ ‫ا‬ ‫نهللم‬
‫دن‬ ‫س‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫بت‬ ‫نيعا‬‫آ‬ ‫اا‬ ‫اان‬ ‫ااس‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫نل‬ ‫مي‬
‫مج‬‫اا‬ ‫ااغن‬ ‫ب‬ ‫ااقاآم‬ ‫ال‬ ‫ا‬‫ا‬‫ق‬ ‫اب‬ ‫ن‬ ‫اان‬
‫مي‬
‫مج‬‫اا‬ ‫اااغن‬ :‫ا‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تفىري‬ ‫بمجمجن‬ ‫نة‬ ‫ن‬ ‫ااهلل‬ ‫الم‬‫ؤ‬ ‫اا‬
‫ن‬
1
.
‫ل‬ ‫ما‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫يف‬ ‫دن‬‫د‬ ‫مي‬
‫مج‬‫اا‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫ااجن‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫و‬‫اامل‬ ‫دن‬‫د‬ ‫ب‬ ‫دمج‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دهللال‬‫د‬‫ح‬‫مس‬ ‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫ال‬
‫ع‬ ‫تغن‬ ‫ات‬ ‫ا‬‫ال‬‫اع‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫وىأان‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫اوتم‬ ‫وؤت‬ ‫ع‬ ‫ا‬ ً‫س‬‫اص‬ ‫عال‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ني‬ ‫مي‬‫الام‬ ‫الوي‬
.‫ميي‬
‫مج‬‫اا‬ ‫م‬ ‫اااى‬ :‫ا‬ ‫التامجته‬ ‫ااملايبل‬ ‫م‬ ‫ااى‬ ‫ب‬ ‫ار‬ ‫مع‬ ‫دعحم‬‫ن‬‫او‬ ‫ااقاآم‬
‫دي‬‫د‬‫مي‬
‫مج‬‫اا‬ ‫دملب‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دس‬‫د‬‫ف‬‫ني‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫دايب‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫و‬ ‫د‬‫د‬‫م‬ ‫دل‬‫د‬‫مي‬‫دن‬‫د‬‫ا‬‫ا‬‫ز‬‫ا‬ ‫دهللفا‬‫د‬‫و‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬
‫دال‬‫د‬‫ى‬ ‫ا‬
‫دإم‬‫ف‬ ‫دمج‬‫ا‬‫ا‬ ‫ده‬‫م‬‫فا‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫دن‬ ‫مي‬
‫مج‬‫اا‬ ‫اااغن‬ :‫ا‬ ‫ااقاآم‬ ‫ا‬ ‫تامج‬ ‫حا‬ ‫فا‬ ‫سرل‬ ‫اإل‬ ‫مع‬ ‫ه‬ُّ‫ا‬‫يب‬
‫دايب‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫و‬ ‫د‬‫د‬‫م‬ ‫دل‬‫د‬‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫أل‬ ‫دع‬‫د‬ ‫الا‬ ‫الل‬‫ري‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫مي‬ ‫دتا‬‫د‬‫غ‬‫با‬ ‫دريو‬‫د‬ ‫تف‬
3
‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫ا‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬ ‫ال‬ .
‫ن‬ ‫ااف‬ ‫اااغن‬ :‫ا‬ ‫و‬ ‫تامج‬ ‫ميم‬‫نل‬‫ع‬ ‫اإليا‬ ‫اااغن‬ :‫ا‬ ‫ااقاآم‬ ‫بمجمجن‬ ‫ع‬ ‫ن‬ ‫ا‬
2
.
:‫ةة‬‫ة‬‫ة‬‫ة‬‫ة‬‫ث‬‫الثال‬ ‫ةة‬‫ة‬‫ة‬‫ة‬‫ة‬‫ه‬‫الج‬
‫دل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫ح‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬ ‫دهللا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ص‬
‫دهللو‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دب‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫م‬
‫ده‬‫د‬‫ب‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫لل‬ ‫دا‬‫د‬‫ث‬‫الت‬ ‫د‬‫د‬‫حتا‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫مج‬‫اامج‬ ‫دعو‬‫د‬‫و‬ ‫يف‬ ‫د‬‫د‬ ‫اميت‬ ‫د‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫داقال‬‫د‬ ‫اوىت‬
‫مين‬
‫ا‬‫ممل‬ ‫م‬ ‫الق‬ ‫سميل‬ ‫اإل‬ ‫ت‬ ‫اامل‬ ‫ط‬ ‫اال‬ ‫يف‬ ‫و‬ ‫ق‬ ‫ص‬ ‫ث‬ ‫ل‬ ‫ا‬‫ا‬‫الت‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫اا‬
2
‫هللع‬ ‫انل‬ ‫ااا‬ ‫اان‬ ‫يف‬ ‫حم‬ ‫مق‬ :‫و‬ ‫ااىن‬ ‫هلل‬ ‫هللا‬ ‫هللار‬
22
‫ل‬
21
‫ص‬
41
‫دن‬ :‫دنا‬‫ى‬‫ح‬ ‫عق‬ ‫د‬‫و‬‫اا‬ ‫اي‬ ‫ل‬
‫ص‬ ‫ااقاآم‬ ‫ت‬ ‫تامج‬ ‫حم‬ ‫ح‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫اامل‬ ‫ال‬‫ال‬‫اانهلل‬ ‫ث‬ ‫عمع‬
241
.
1
‫ص‬ ‫هل‬ ‫ني‬ ‫ممل‬ ‫يف‬ ‫اثاو‬‫ال‬ ‫ااقاآم‬ ‫تامجن‬ :‫م‬ ‫مث‬ ‫يهللال‬ .‫ع‬
231
.
3
‫تفى‬ : ‫ع‬ ‫هلل‬ ‫ء‬ ‫حممهلل‬
‫اون‬ ‫ري‬
9
/
312
-
313
2
‫ص‬ ‫هل‬ ‫ني‬ ‫ممل‬ ‫يف‬ ‫اثاو‬‫ال‬ ‫ااقاآم‬ ‫تامجن‬ :‫م‬ ‫مث‬ ‫يهللال‬ .‫ع‬
232
.

20. 19
‫دع‬‫خ‬‫ا‬‫ال‬ ‫دهل‬‫ت‬‫ج‬ ‫ق‬‫فا‬ ‫ميل‬‫دعحم‬‫ني‬‫ال‬ ‫المتحفظل‬ ‫م‬ ‫الممل‬ ‫هلل‬‫مؤ‬ ‫با‬ ‫اامجمجن‬ ‫حم‬ ‫ح‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ح‬
‫دا‬‫د‬‫خ‬‫اآل‬ ‫دامل‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬ ‫داع‬‫د‬ ‫دامل‬‫د‬‫أ‬ ‫دل‬‫د‬‫مي‬
‫دستل‬‫د‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫دح‬‫د‬‫و‬‫اا‬‫ال‬ ‫سل‬ ‫د‬‫د‬ ‫ااا‬‫ال‬ ‫دب‬‫د‬‫ت‬ ‫اا‬ ‫يف‬
‫دي‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫او‬ ‫داو‬‫د‬‫د‬‫ج‬ ‫ا‬ ‫دام‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دع‬‫د‬‫د‬‫م‬ ‫الالحم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫اان‬ ‫يف‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ال‬ ‫دال‬‫د‬‫د‬‫و‬‫م‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬ ‫الت‬
2310
. ‫د‬‫و‬
‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫هلل‬ ‫د‬‫د‬‫ء‬ ‫دهلل‬‫د‬‫م‬‫حم‬ :‫دن‬‫د‬‫مج‬‫اامج‬ ‫دا‬‫د‬‫ع‬ ‫اومل‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫م‬‫حا‬ ‫دع‬‫د‬ ‫دهللافملا‬‫د‬‫و‬‫ا‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬
‫د‬‫د‬‫ن‬‫او‬ ‫دري‬‫د‬‫ى‬‫تف‬ ‫دمنا‬‫د‬‫ع‬ ‫تت‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫م‬ ‫دل‬‫د‬‫ا‬‫ر‬ ‫يف‬ ‫دب‬‫د‬‫ت‬‫مي‬
2
‫ميا‬‫د‬‫د‬‫ء‬ ‫دهلل‬‫د‬‫م‬‫حم‬ ‫خ‬ ‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دنا‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫ل‬
‫ا‬ ‫الزوال‬ ‫مك‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫مي‬
‫ال‬
‫ت‬ ‫اااغ‬ :‫ا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تامجن‬ ‫يف‬ ‫اافول‬ ‫حم‬ ‫ةااق‬ ‫ام‬ ‫بملن‬ ‫ان‬ ‫ه‬
‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬ ‫ااملا‬ ‫دن‬‫د‬‫م‬ ‫األ‬ ‫دب‬‫د‬‫س‬ ‫ني‬ ‫مل‬ ‫م‬ ‫دا‬‫د‬ ‫دهلل‬‫د‬‫م‬‫حم‬ ‫خ‬ ‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دنا‬‫د‬‫م‬‫ال‬ ‫دنةل‬‫د‬ ‫جم‬ ‫ال‬
‫دهلل‬‫م‬‫ةحم‬ ‫خ‬ ‫د‬ ‫اا‬ ‫د‬‫ا‬‫ا‬‫ال‬ ‫داآمةل‬‫ق‬‫اا‬ ‫تامجن‬ ‫اب‬ ‫اإلقهللار‬ ‫سر‬ ‫اإل‬ ‫يف‬ ‫الحهللاث‬ ‫ةحهللث‬
‫د‬‫د‬ ‫ب‬ ‫يف‬ ‫دهل‬‫د‬‫ت‬‫ق‬ ‫خا‬ ‫دب‬‫د‬‫ا‬ ‫ار‬ ‫دن‬‫د‬‫ج‬‫ةح‬ ‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ت‬‫مي‬‫ن‬‫دا‬‫د‬‫و‬‫او‬ ‫دهلل‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫دي‬‫د‬‫ف‬‫م‬ ‫دية‬‫د‬‫مل‬ ‫اومل‬ ‫د‬‫د‬ ‫خب‬
‫م‬
‫دات‬‫د‬ ‫ني‬ ‫دي‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ال‬‫ري‬‫د‬‫د‬‫ث‬ ‫اا‬ ‫تت‬ ‫د‬‫د‬‫ق‬‫او‬ :‫ا‬ ‫فن‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬‫ا‬ ‫دهةل‬‫د‬‫ت‬‫التامج‬ ‫ده‬‫د‬‫ت‬‫ب‬ ‫ميت‬ ‫د‬‫د‬ ‫الح‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫ق‬ ‫حق‬
. ‫ق‬ ‫اا‬ ‫رال‬ ‫يف‬ ‫ال‬ ‫ع‬ ‫ااو‬ ‫ست‬ ‫ا‬‫ال‬ ‫ااوح‬ ‫يف‬
‫دن‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫ده‬‫د‬ ‫ف‬ ‫ز‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫ا‬ ً‫د‬‫د‬‫ث‬ ‫دية‬‫د‬‫؛‬‫ا‬‫ا‬‫او‬ ‫دملفب‬‫د‬‫و‬‫م‬ ‫دهلل‬‫د‬‫م‬‫ةحم‬ ‫خ‬ ‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫دا‬‫د‬ ‫ني‬ ‫دل‬‫د‬‫ب‬ ‫اوق‬ ‫اليف‬
‫دن‬‫مج‬‫تا‬ ‫از‬ ‫د‬‫ن‬ ‫اب‬ ‫ن‬ ‫ااملام‬ ‫ةالعان‬ ‫ا‬ ‫ميت‬‫النهللوة‬ ‫هلل‬‫فا‬ ‫ةحممهلل‬ ‫اصهلل‬ ‫ميم‬‫ااقاآمل‬
‫اا‬ ، ‫ممل‬
‫نة‬ ‫النن‬ ‫ت‬ ‫اااغ‬ :‫ا‬ ‫قاآم‬
1
.
‫دن‬‫د‬‫مي‬
‫ا‬‫اومل‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫ح‬ ‫حن‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫يف‬ ‫ن‬ ‫د‬‫د‬‫ن‬‫اا‬ ‫دا‬‫د‬‫ظ‬‫نت‬ ‫الت‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫حي‬ ‫الت‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫او‬ ‫دتما‬‫د‬ ‫ا‬‫ال‬
‫دع‬‫م‬ ‫داو‬‫و‬‫ح‬ ‫دع‬ ‫ام‬ ‫د‬‫م‬ ‫دغ‬‫ا‬‫ب‬ ‫دهلل‬‫ق‬‫ال‬ ‫دلل‬‫ا‬‫خ‬ ‫دع‬‫م‬ ‫د‬‫ا‬ ‫ف‬ ‫ال‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ني‬‫أ‬‫ب‬ ‫اامجمجن‬ ‫تمات‬ ‫ا‬ ‫بل‬
‫ا‬ ‫د‬‫د‬‫ح‬ ‫داآم‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ، ‫د‬‫د‬‫مل‬‫م‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫دن‬‫د‬‫ا‬‫ال‬ ‫حم‬ ‫اال‬ ‫دن‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫يف‬ ‫م‬ ‫دام‬‫د‬‫ى‬‫او‬ ‫دتملماا‬‫د‬ ‫ا‬ ‫دي‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬
2
‫اون‬ ‫تفىري‬
9
/
322
–
343
.
1
‫دهللع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ان‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ااا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫يف‬ ‫حم‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫م‬ ‫دهللل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ااتأ‬‫ال‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫اومل‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ب‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ :‫اا‬ ‫دهللاات‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ث‬‫م‬ .‫ع‬
9‫ل‬20
–
2329
‫ص‬ ‫د‬‫و‬
22
-
10
.

21. 21
‫ة‬
212
‫د‬‫د‬‫مل‬‫اا‬ ‫دعا‬‫د‬‫و‬‫ال‬ ‫دنل‬‫د‬‫غ‬‫ا‬ ‫ة‬
‫دن‬‫د‬ ‫ح‬ ‫مل‬ ‫دام‬‫د‬‫ى‬‫او‬ ‫دتملماا‬‫د‬‫ى‬ ‫دي‬‫د‬‫ا‬‫ا‬ ‫ت‬ ‫د‬‫د‬‫غ‬‫ااا‬ ‫د‬‫د‬‫مل‬‫ب‬ ‫دل‬‫د‬‫ث‬ ‫هللع‬
‫ا‬ ‫دمل‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫اا‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫الب‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫هت‬ ‫باغ‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ممل‬ ‫دري‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫تف‬ ‫ا‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ن‬ ‫دسم‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ا‬ ً‫ب‬ ‫دمل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ء‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ن‬‫و‬ ‫ام‬
ً ‫ءفا‬ ‫قاا‬ ‫تتن‬ ‫ري‬ ‫تف‬ ‫ا‬ ‫اهلل‬ ‫ن‬ ‫ق‬‫اإلفا‬
2
.
‫دن‬‫د‬‫مي‬ ‫او‬ ‫ع‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ا‬ ‫دع‬‫د‬‫م‬ ‫الام‬
–
‫ار‬ ‫د‬‫د‬‫ء‬ ‫ام‬
–
‫دك‬‫د‬‫ق‬
‫ام‬ ‫ده‬‫د‬ُّ
‫ن‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ى‬‫اا‬ ‫دعا‬‫د‬‫و‬ ‫يف‬
‫اامج‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫ع‬ ‫و‬ ‫دح‬‫د‬‫د‬‫و‬‫او‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫امل‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫ف‬ ‫دل‬‫د‬‫د‬‫ا‬‫او‬
ً‫د‬‫د‬‫د‬‫و‬‫و‬ ‫مت‬ ً‫ا‬‫ع‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مي‬
‫ا‬‫م‬ ‫دأ‬‫د‬‫د‬ ‫ني‬‫ا‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬ ‫ح‬ ‫دنل‬‫د‬‫د‬‫مج‬
: ‫منا‬ ‫ال‬‫ري‬ ‫مي‬ً‫اوهللاف‬ ‫اه‬ ‫العك‬ ‫تل‬ ‫اامجمج‬
2
-
.‫تافن‬ ‫او‬ ‫ت‬ ‫اااغ‬ :‫ا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تفىري‬ ‫بمجمجن‬ ‫ر‬ ‫ااق‬
1
-
.‫ست‬ ‫م‬ ‫مع‬ ‫اامجمجن‬ ‫ملمجم‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ع‬
3
-
. ‫بملتا‬ ‫المت‬ ‫ت‬ ‫اامل‬ ‫يف‬ ‫سمن‬ ‫ااق‬ ‫ت‬ ‫اامجمج‬ ‫حوا‬
‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫دىت‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ح‬ ‫داآم‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫اا‬ ، ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مل‬‫و‬ ‫دن‬‫د‬‫د‬‫د‬‫مج‬‫تا‬ ‫ع‬‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫ال‬ ‫دك‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ى‬‫ت‬ ‫دا‬‫د‬‫د‬‫د‬ ‫بن‬ ‫دك‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫د‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬ ‫دهلل‬‫د‬‫د‬‫د‬‫ق‬‫ال‬
2229
‫د‬‫د‬‫و‬
‫دك‬‫د‬‫ن‬‫اوا‬ ‫د‬‫د‬‫و‬ ‫م‬ ‫د‬‫د‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬ ‫ف‬ ‫دك‬‫د‬ ‫ت‬ ‫ام‬‫ال‬ ‫عو‬ ‫د‬‫د‬‫ا‬‫ن‬ ‫دع‬‫د‬‫مي‬
‫ا‬‫او‬ ‫دل‬‫د‬‫ص‬‫ا‬ ‫ام‬ ‫دل‬‫د‬‫م‬‫نيأ‬‫ال‬ ‫د‬
‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تامجن‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫يف‬ ‫ت‬ ‫اامل‬
1
.
2
‫تامج‬ ‫امك‬ :‫اني‬ ‫ممل‬ ‫حىع‬ .‫ع‬
‫ص‬ ‫نل‬ ‫و‬ ‫اامل‬ ‫ال‬‫ال‬‫اانهلل‬ ‫ث‬ ‫عمع‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫ااقاآم‬ ‫تفىري‬ ‫ت‬
123
.
1
‫ص‬ ‫تهل‬ ‫الأ‬ ‫ا‬ ‫اا‬ ‫اووح‬ ‫بن‬ ‫ميت‬ ‫تمل‬ :‫يف‬ ‫اامل‬ ‫ت‬ ‫حممهلل‬ .‫ع‬.‫ا‬
90
-
91
.