SlideShare a Scribd company logo
1 of 38
Download to read offline
Haø Noäi, 2007
Ñaâu laø Loaïi hình Phuø hôïp nhaát
vôùi Doanh nghieäp cuûa Baïn?
CAÙC LOAÏI HÌNH
DOANH NGHIEÄP
Ñaâu laø Loaïi hình Phuø hôïp nhaát
vôùi Doanh nghieäp cuûa Baïn?
Haø Noäi, 2007
CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP
ÔÛ VIEÄT NAM
(Taøi lieäu Tham khaûo)
Vôùi söï ra ñôøi cuûa Luaät Doanh nghieäp vaøo naêm 1999, soá löôïng doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc
ñaõ taêng leân nhanh choùng vôùi hôn 250.000 doanh nghieäp ñöôïc ñaêng kyù môùi trong voøng 8 naêm vöøa
qua. Muïc tieâu ñaït ñöôïc 500.000 doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc vaøo naêm 2010 laø hoaøn toaøn coù
tính khaû thi cao. Vôùi soá löôïng doanh nghieäp ñöôïc ñaêng kyù taêng nhanh trong nhieàu naêm, vieäc tö
vaán veà vieäc chuyeån ñoåi töø caùc hoä ñaêng kyù kinh doanh sang doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc theo
Luaät Doanh nghieäp, hoaëc veà vieäc löïa choïn loaïi hình phaùp lyù naøo phuø hôïp nhaát vôùi moät doanh
nghieäp ñaõ trôû thaønh moät nhu caàu thöïc söï lôùn. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng caâu hoûi maø nhöõng
ngöôøi coù yù ñònh ñaêng kyù kinh doanh vaø thaønh laäp doanh nghieäp thöôøng ñöa ra nhaát tröôùc khi quyeát
ñònh thaønh laäp doanh nghieäp.
Taøi lieäu naøy ñöôïc xaây döïng döôùi daïng moät taøi lieäu tham khaûo nhaèm giôùi thieäu toång quan veà caùc
loaïi hình doanh nghieäp hieän coù taïi Vieät Nam, ñoàng thôøi phaân tích toång theå nhöõng ñieåm lôïi vaø baát
lôïi giöõa loaïi hình hoä ñaêng kyù kinh doanh vaø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc theo quy ñònh cuûa
Luaät Doanh nghieäp, cuõng nhö phaân tích nhöõng ñieåm khaùc bieät giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp
khaùc nhau. Taøi lieäu naøy coù theå ñöôïc söû duïng bôûi caùc cô quan ñaêng kyù kinh doanh caáp tænh vaø caáp
huyeän, bôûi caùc coâng ty luaät, coâng ty tö vaán vaø caùc toå chöùc coù lieân quan nhaèm phoå bieán kieán thöùc,
ñoàng thôøi nhaèm tö vaán chính xaùc hôn cho caùc doanh nghieäp khi löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp
seõ ñöôïc ñaêng kyù.
Taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn bôûi OÂng Nguyeãn Ñình Cung, OÂng Phan Ñöùc Hieáu (CIEM) vaø caùc
chuyeân gia cuûa Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc (GTZ). Nhoùm bieân soaïn xin traân troïng caûm ôn caùc
yù kieán ñoùng goùp, söï hoã trôï kyõ thuaät cuûa cuûa Tieán só Ñinh Vaên AÂn, Vieän tröôûng Vieän quaûn lyù kinh teá
Trung öông vaø OÂng Leâ Duy Bình (GTZ).
Cuoán taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn cho muïc ñích tham khaûo. Caùc quan ñieåm theå hieän trong taøi lieäu
laø cuûa caùc taùc giaû vaø khoâng nhaát thieát phaûn aùnh quan ñieåm cuûa CIEM hay GTZ.
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Lôøi môû ñaàu
2
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 3
CIEM Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông
GTZ Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc
TNHH Traùch nhieäm höõu haïn
DNTN Doanh nghieäp tö nhaân
ÑKKD Ñaêng kyù kinh doanh
TV Thaønh vieân
GCNÑKKD Giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh
GTGT Giaù trò gia taêng
VND Ñoàng Vieät nam
Töø vieát taét
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM4
Muïc luïc
PHAÀN 1: KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 5
I. Caùc khaùi nieäm 5
II. Ñaëc ñieåm caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam 9
1. Hoä kinh doanh caù theå 9
2. Doanh nghieäp tö nhaân 9
3. Coâng ty hôïp danh 10
4. Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 12
5. Coâng ty coå phaàn 13
PHAÀN 2: LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 14
1. Quyeàn kinh doanh 14
2. Goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp 15
a) Ñoái töôïng thaønh laäp 15
b) Goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp 16
c) Hoà sô, trình töï, thuû tuïc thaønh laäp 17
3. Toå chöùc quaûn lyù 18
4. Cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö 20
5. Khaû naêng ruùt voán vaø chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán 22
6. Huy ñoäng voán 24
7. Nghóa vuï thueá 25
8. Chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp 26
9. Thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø vieäc giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. 27
PHAÀN 3: MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT VAØ KHUYEÁN NGHÒ 29
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 5
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Phaàn
6
I. Caùc khaùi nieäm
Chuùng ta ñaõ quen thuoäc vôùi caùc khaùi nieäm “doanh nghieäp”, “coâng ty traùch nhieäm höõu haïn”, “coâng
ty coå phaàn”, “doanh nghieäp tö nhaân”,v.v....; bôûi vì, haøng ngaøy, haøng giôø chuùng ta ñang söû duïng
caùc saûn phaåm vaø dòch vuï do hoï cung caáp. Tuy nhieân, coù leõ khoâng phaûi baát kyø ai ñeàu coù theå bieát
ñöôïc baûn chaát, noäi dung cuûa caùc khaùi nieäm noùi treân. Haøng loaït caùc caâu hoûi coù theå xuaát hieän nhö:
coâng ty khaùc gì so vôùi doanh nghieäp? vì sao laïi xuaát hieän coâng ty? taïi sao laïi toàn taïi nhieàu hình
thöùc doanh nghieäp nhö vaäy?... Noäi dung phaàn naøy seõ coá gaéng laøm roõ traû lôøi vaén taét moät soá caùc
caâu hoûi noùi treân
1. Coâng ty hay doanh nghieäp
Doanh nghieäp laø khaùi nieäm chung nhaát ñeå chæ caùc loaïi hình doanh nghieäp, trong ñoù coâng ty laø moät
loaïi hình doanh nghieäp. Luaät doanh nghieäp hieän haønh ôû nöôùc ta quy ñònh naêm loaïi hình doanh
nghieäp, bao goàm: (i) hoä kinh doanh, (ii) doanh nghieäp tö nhaân, (iii) coâng ty hôïp danh, (iv) coâng ty
traùch nhieäm höõu haïn (goàm coâng ty TNHH 1 thaønh vieân vaø coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân), vaø
(v) coâng ty coå phaàn.1
Coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp vôùi 5 ñaëc ñieåm cô baûn: (i) laø phaùp nhaân, (ii) taùch bieät
vaø laø chuû theå phaùp lyù ñoäc laäp vôùi chuû sôû höõu, (iii) traùch nhieäm höõu haïn cuûa chuû sôû höõu coâng
ty, (iv) coå phaàn hay phaàn voán goùp laø chuyeån nhöôïng ñöôïc, vaø (v) quaûn lyù taäp trung vaø thoáng
nhaát. Vôùi ñaëc ñieåm noùi treân, thì trong soá 5 loaïi hình doanh nghieäp theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh
nghieäp, chæ coù coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn ñöôïc coi laø “coâng ty”; coøn hoä
kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh laø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc,
khoâng phaûi laø coâng ty.
2. Vì sao laïi xuaát hieän coâng ty
Treân theá giôùi, so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, thì coâng ty xuaát hieän muoän hôn, vaøo khoaûng
giöõa theá kyû 19. Tröôùc ñoù, caùc hoaït ñoäng kinh doanh thöïc hieän döôùi hình thöùc hôïp danh hoaëc
1KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP
1. Ngoaøi ra, ôû Vieät Nam coøn moät soá loaïi hình doanh nghieäp khaùc, nhö: hôïp taùc xaõ, coâng ty baûo hieåm,... ñöôïc quy ñònh theo caùc luaät khaùc.
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 7
doanh nghieäp tö nhaân2. Coù raát nhieàu lyù thuyeát lyù giaûi cho söï xuaát hieän cuûa coâng ty. Tuy nhieân, döôùi
giaùc ñoä kinh teá vaø luaät phaùp, coù quan ñieåm chung cho raèng coâng ty xuaát hieän bôûi vì ñoù chính laø
“coâng cuï” giuùp caùc nhaø ñaàu tö giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro vaø chi phí giao dòch trong thöïc hieän hoaït
ñoäng kinh doanh . Ngaøy nay, coâng ty ñaõ trôû thaønh loaïi hình doanh nghieäp phoå bieán vaø ñöôïc öa
chuoäng nhaát trong haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi.. 3
ÔÛ Vieät Nam4 , tröôùc naêm 1990, chæ coù doanh nghieäp nhaø nöôùc, hôïp taùc xaõ vaø doanh nghieäp coù
voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Sau ñoù, khi coù Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân(1990) coù hieäu
löïc, doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn môùi baét ñaàu xuaát hieän. Khaùc vôùi
nhieàu nöôùc khaùc treân theá giôùi, coâng ty hôïp danh ôû Vieät Nam, xuaát hieän sau nhaát ( töø naêm 2000 khi
Luaät Doanh nghieäp coù hieäu löïc thay theá Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân), vaø cuõng laø
loaïi hình doanh nghieäp ít phoå bieán nhaát.
3. Taïi sao doanh nghieäp laïi toàn taïi döôùi nhieàu hình thöùc
Doanh nghieäp laø coâng cuï ñeå kinh doanh. Ñeå khoâng ngöøng taïo thuaän lôïi vaø thuùc ñaåy saùng taïo trong
kinh doanh, caùc nhaø laäp phaùp ñaõ luoân noã löïc “phaùt minh” ra caùc loaïi loaïi hình doanh nghieäp môùi;
laøm cho chuùng trôû neân nhieàu veà soá löôïng vaø ña daïng hôn veà chuûng loaïi giuùp caùc nhaø ñaàu tö luoân
coù ñöôïc söï löïa choïn phuø hôïp nhaát ñoái vôùi hoaøn caûnh vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa hoï. Muïc tieâu cuoái
cuøng laø giaûm ruûi ro, chi phí, taêng möùc ñoä an taâm, an toaøn cho nhöõng ngöôøi boû voán kinh doanh; vaø
ñoù chính laø moät trong caùc yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc ñeå moät quoác gia phaùt trieån, trôû neân giaøu
coù vaø thònh vöôïng. ÔÛ caùc nöôùc khaùc nhau, caùc loaïi hình doanh nghieäp coù theå khoâng gioáng nhau
veà soá löôïng, chuûng loaïi vaø caùc soá ñaëc ñieåm cuï theå cuûa chuùng. Ví duï, ÔÛ Hoa Kyø, coâng ty hôïp danh
ít nhaát coù ba loaïi (i) coâng ty hôïp danh thöôøng, (ii) coâng ty hôïp danh höõu haïn, vaø (iii) coâng ty hôïp
danh traùch nhieäm höõu haïn. Coâng ty hôïp danh traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty traùch nhieäm höõu
haïn moät thaønh vieân laø nhöõng loaïi hình doanh nghieäp môùi xuaát hieän trong nhöõng naêm gaàn ñaây; laø
keát quaû cuûa quaù trình saùng taïo khoâng ngöøng ñeå “phaùt minh” ra caùc loaïi hình doanh nghieäp môùi
nhö ñaõ noùi treân.
4. Baûn chaát cuûa coâng ty
Nhö treân ñaõ noùi, coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp xuaát hieän vaøo khoaûng giöõa theá kyû 19 ôû
Chaâu AÂu. Coâng ty ñöôïc coi laø moät chuû theå phaùp lyù, laø “ngöôøi” do phaùp luaät taïo ra. Luaät phaùp ñaõ
trao cho coâng ty “quyeàn naêng” gioáng nhö moät caù nhaân thöïc hieän caùc coâng vieäc kinh doanh cho
chính mình5. Ñieàu naøy coù nghóa laø, neáu moät nhoùm coù x ngöôøi, cuøng goùp voán thaønh laäp coâng ty,
thì keát quaû seõ taïo ra “ngöôøi” thöù (x + 1); ngöôøi ñoù chính laø coâng ty coù caùc quyeàn naêng töông töï
2. Tieáng Anh laø partnership vaø sole proprietorship. Dòch ra tieáng vieät töông ñöông laø “coâng ty hôïp danh” vaø “doanh nghieäp tö nhaân”
3. Bainbridge, Stephen M. (2002), trang 2. Theo thoáng keâ ôû Myõ vaøo khoaûng naêm 2000, thì soá löôïng coâng ty ôû Myõ vaøo khoaûng 4,6 trieäu, chieám
khoaûng 1/5 toång soá caùc loaïi hình doanh nghieäp nhöng taïo ra 90% toång doanh thu cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp.
4. Chæ tính töø giai ñoaïn 1975 ñeán nay.
5. Tieáng Anh thöôøng duøng cuïm töø “legal entity” hoaëc “legal person” ñeå phaân bieät vôùi con ngöôøi, laø “natural person” hoaëc “individual”.
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM8
nhö nhöõng ngöôøi khaùc, keå caû quyeàn sôû höõu taøi saûn thöïc. Sau ñoù, nhöõng ngöôøi beân ngoaøi coù theå thieát
laäp quan heä hôïp ñoàng vôùi coâng ty moät caùch hoaøn toaøn ñoäc laäp vôùi chính nhöõng ngöôøi ñaõ goùp voán
thaønh laäp neân coâng ty ñoù; vaø theo caùch gioáng nhö hoï thieát laäp hôïp ñoàng vôùi caù nhaân (xem sô ñoà).
HÌNH 1 - Sô ñoà veà theå hieän baûn chaát coâng ty
CCooåå ññooâânngg 11
TTaaøøii ssaaûûnn ccooâânngg ttyy
CCooåå ññooâânngg 22
CCooåå ññooâânngg 33
CCooåå ññooâânngg NN
NNggööôôøøii
qquuaaûûnn llyyùù
Nghóa vuï ngöôøi quaûn lyù
Söû höõu vaø
kieåm soaùt
PPhhaaùùpp lluuaaäätt PPhhaaùùpp lluuaaäätt PPhhaaùùpp lluuaaäätt
TThhòò ttrrööôôøønngg TThhòò ttrrööôôøønngg TThhòò ttrrööôôøønngg
Nhaø
cung caáp
Nhaân
vieân
Khaùch
haøng
Chuû nôï Khaùc
NNhhaaøø nnööôôùùcc vvaaøø
ccaaùùcc ccôô qquuaann nnhhaaøø nnööôôùùcc
9CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
II. Ñaëc ñieåm caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam
Thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñöôïc quy ñònh chuû yeáu taïi
Luaät Doanh nghieäp 6 vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh. Theo quy ñònh naøy, thì ôû Vieät Nam coù
caùc loaïi hình doanh nghieäp sau ñeå caùc nhaø ñaàu tö löïa choïn khi kinh doanh:
(i) Hoä kinh doanh.7
(ii) Doanh nghieäp tö nhaân.
(iii) Coâng ty hôïp danh.
(iv) Coâng ty TNHH
(v) Coâng ty coå phaàn
Luaät Doanh nghieäp ñieàu chænh tröïc tieáp vieäc thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù cuûa 4 loaïi hình doanh
nghieäp laø doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn; coøn vieäc
thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù hoä kinh doanh caù theå ñöôïc quy ñònh taïi Nghò ñònh 88/2006/NÑ-CP
ngaøy 29 thaùng 8 naêm 2006 veà ñaêng kyù kinh doanh.
1. Hoä kinh doanh caù theå
Hoä kinh doanh caù theå laø loaïi hình doanh nghieäp coù caùc ñaëc ñieåm sau:
Do moät caù nhaân, moät nhoùm ngöôøi hoaëc moät hoä gia ñình laøm chuû sôû höõu.
Chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi khoaûn nôï vaø
nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa hoä kinh doanh caù theå.
Hoä kinh doanh khoâng coù tö caùch phaùp nhaân vaø con daáu.
Hoä kinh doanh khoâng ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân quaù 10 lao ñoäng.
2. Doanh nghieäp tö nhaân
Doanh nghieäp tö nhaân laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc ñieàu chænh bôûi Luaät Doanh nghieäp vaø
caùc quy ñònh höôùng daãn thi haønh. Theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, doanh nghieäp tö nhaân
coù caùc ñaëc ñieåm sau:
Laø doanh nghieäp do moät caù nhaân laøm chuû sôû höõu; vaø caù nhaân chuû sôû höõu ñoù chæ ñöôïc laøm
chuû sôû höõu moät DNTN; khoâng ñöôïc ñoàng thôøi laø chuû sôû höõu cuûa DNTN khaùc hoaëc chuû sôû
höõu hoä kinh doanh vaø thaønh vieân hôïp danh coâng ty hôïp danh.
Caù nhaân chuû sôû höõu töï quyeát ñònh cô caáu toå chöùc vaø thöôøng tröïc tieáp quaûn lyù, thöïc hieän
caùc hoaït ñoäng kinh doanh; vaø laø ngöôøi ñaïi dieän theo luaät cuûa doanh nghieäp;.
Caù nhaân chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi caùc
hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
Doanh nghieäp tö nhaân khoâng coù tö caùch phaùp nhaân.
6. Luaät soá 60/2005/QH11 ngaøy 29-11-2005 coù hieäu löïc töø ngaøy 1-7-2006.
7. Tröôùc ñaây “hoä kinh doanh” thöôøng ñöôïc goïi laø “hoä kinh doanh caù theå”.
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM10
HÌNH 2 - Doanh nghieäp tö nhaân
Nhö vaäy, coù theå noùi, hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân veà baûn chaát laø gioáng nhau; vaø ñaëc
tröng cô baûn cuûa chuùng laø veà phaùp lyù khoâng coù söï phaân bieät roõ raøng veà quyeàn, nghóa vuï cuûa chuû
sôû höõu doanh nghieäp vaø doanh nghieäp. Trong moïi tröôøng hôïp, thì chuû doanh nghieäp laø ngöôøi chòu
traùch nhieäm voâ haïn vaø cuoái cuøng veà moïi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Veà quy moâ, thì doanh
nghieäp tö nhaân nhìn chung coù theå lôùn hôn hoä kinh doanh caù theå.
3. Coâng ty hôïp danh
Coâng ty hôïp danh laø loaïi hình doanh nghieäp môùi xuaát hieän taïi Vieät Nam baét ñaàu töø naêm 2000 theo
quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp naêm 1999. Cho ñeán nay, soá löôïng coâng ty hôïp danh khoâng nhieàu
(chæ môùi khoaûng vaøi chuïc, khoâng keå soá caùc coâng ty hôïp danh trong caùc ngaønh, ngheà maø phaùp
luaät baét buoäc phaûi söû duïng ñeå kinh doanh caùc ngaønh, ngheà ñoù).
Coâng ty hôïp danh coù caùc ñaëc ñieåm sau ñaây:
Coù ít nhaát 2 thaønh vieân laø caù nhaân, trong ñoù coù phaûi coù ít nhaát moät thaønh vieân hôïp danh.
Ngoaøi thaønh vieân hôïp danh coù theå coù thaønh vieân goùp voán. Thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù
nhaân, coøn thaønh vieân goùp voán coù theå laø caù nhaân, toå chöùc.
Thaønh vieân hôïp danh chòu traùch nhieäm lieân ñôùi vaø voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình
ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï khaùc cuûa doanh nghieäp; coøn thaønh vieân goùp voán chæ
chòu traùch nhieäm trong trong phaïm vi giaù trò soá voán goùp vaøo coâng ty. Thaønh vieân hôïp danh
coù quyeàn quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty; coøn thaønh vieân goùp
voán khoâng coù quyeàn quaûn lyù coâng ty. Tröôøng hôïp thaønh vieân goùp voán tham gia quaûn lyù,
DOANH
NGHIEÄP TÖ NHAÂN
Laø doanh nghieäp do 1 caù nhaân laøm chuû.
Chuû doanh nghieäp chòu traùch nhieäm baèng
toaøn boä taøi saûn cuûa mình vôùi caùc nghóa vuï
cuûa doanh nghieäp
Gaàn nhö khoâng coù ranh giôùi phaân bieät
giöõa Doanh nghieäp vaø
chuû doanh nghieäp
Toaøn boä taøi saûn cuûa caù nhaân
chuû doanh nghieäp
(keå caû taøi saûn cuûa doanh nghieäp)
Caùc chuû nôï
11CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
ñieàu haønh coâng ty, thì thaønh vieân ñoù ñöông nhieân ñöôïc coi laø thaønh vieân hôïp danh.
Coâng ty hôïp danh coù tö caùch phaùp nhaân.
Coâng ty hôïp danh khoâng ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn.
Nhö vaäy, treân thöïc teá coâng ty hôïp danh quy ñònh taïi Luaät Doanh nghieäp coù theå toàn taïi döôùi 2 hình
thöùc. Moät laø, taát caû thaønh vieân ñeàu laø thaønh vieân hôïp danh (khoâng coù thaønh vieân goùp voán); trong
tröôøng hôïp naøy, ñoù laø coâng ty hôïp danh thoâng thöôøng töông töï nhö ôû caùc nöôùc khaùc. Hai laø, coù
caû thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán; trong tröôøng hôïp naøy, laø coâng ty hôïp danh höõu
haïn töông töï nhö quy ñònh cuûa phaùp luaät ôû caùc nöôùc khaùc. Toùm lai, coâng ty hôïp danh theo quy
ñònh taïi Luaät Doanh nghieäp coù theå laø hôïp danh thoâng thöôøng hoaëc hôïp danh höõu haïn (xem töông
öùng sô ñoà 2 vaø sô ñoà 3).
HÌNH 3A - Coâng ty hôïp danh thöôøng HÌNH 3B - Coâng ty hôïp danh höõu haïn
Coâng ty hôïp
danh “thöôøng”
Lieân keát cuûa caùc caù
nhaân nhaèm kinh doanh
döôùi moät teân chung
TThhaaøønnhh
vviieeâânn hhôôïïpp
ddaannhh
Vöøa laø nhaø
ñaàu tö +
ngöôøi
quaûn lyù
TThhaaøønnhh
vviieeâânn hhôôïïpp
ddaannhh
Vöøa laø nhaø
ñaàu tö +
ngöôøi
quaûn lyù
Taøi
saûn
cuûa
caù
nhaân
thaønh
vieân
Taøi
saûn
cuûa
caù
nhaân
thaønh
vieân
TTaaøøii ssaaûûnn
ccuuûûaa
ccooâânngg ttyy
CCaaùùcc cchhuuûû nnôôïï ccuuûûaa ccooâânngg ttyy
Coâng ty hôïp
danh “hööõ haïn”
Lieân keát cuûa caùc caù
nhaân nhaèm kinh doanh
döôùi moät teân chung
Coâng ty ñoäc laäp vaø
phaân bieät vôùi thaønh vieân
goùp voán
TThhaaøønnhh
vviieeâânn ggooùùpp
vvooáánn
Ñôn thuaàn laø
nhaø ñaàu tö
TThhaaøønnhh
vviieeâânn hhôôïïpp
ddaannhh
Vöøa laø nhaø
ñaàu tö +
ngöôøi
quaûn lyù
Taøi saûn cuûa
caù nhaân
thaønh vieân
hôïp danh
Taøi
saûn
cuûa
caù
nhaân
thaønh
vieân
goùp
voán
TTaaøøii ssaaûûnn
ccuuûûaa
ccooâânngg ttyy
CCaaùùcc cchhuuûû nnôôïï ccuuûûaa ccooâânngg ttyy
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM12
Trong coâng hôïp danh, coù söï khaùc nhau cô baûn giöõa thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán.
Baûng sau ñaây seõ so saùnh chi tieát söï gioáng vaø khaùc nhau naøy:
Baûng 1 – So saùnh chi tieát söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán
4. Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn
Theo quy ñònh cuûa Luaät doanh nghieäp, thì coâng ty TNHH ñöôïc chia thaønh hai loaïi caên cöù vaø soá
löôïng thaønh vieân ; ñoù laø: (i) coâng ty TNHH 1 thaønh vieân vaø (ii) coâng ty TNHH hai thaønh vieân trôû leân.8
Söï khaùc bieät cô baûn giöõa hai loaïi hình coâng ty TNHH naøy laø cô caáu toå chöùc quaûn lyù hay caùch thöùc
thöïc hieän quyeàn chuû sôû höõu vaø soá löôïng thaønh vieân coâng ty. Maëc duø vaäy, coâng ty TNHH coù nhöõng
ñaëc ñieåm chung sau:
Soá löôïng thaønh vieân khoâng quaù 50 9.
Traùch nhieäm cuûa caùc thaønh vieân giôùi haïn trong phaïm vi soá voán cam keát goùp vaøo coâng ty.
Phaàn voán goùp chuyeån nhöôïng ñöôïc; nhöng bò haïn cheá chuyeån nhöôïng.
Coâng ty laø moät phaùp nhaân ñoäc laäp vaø taùch bieät veà phaùp lyù vôùi caùc thaønh vieân.
Khoâng ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn.
Thaønh vieân
hôïp danh
Thaønh vieân
goùp voán
Ñoái töôïng
- Baét buoäc
phaûi coù
- Chæ laø caù nhaân
- Toái thieåu laø 1ù
- Coù theå coù hoaëc
khoâng coù
- Laø caù nhaân
hoaëc toå chöùc
- Khoâng haïn cheá
Chuyeån nhöôïng
phaàn voán goùp
- Bò haïn cheá
- Khoâng haïn cheá
Traùch nhieäm
- Chòu traùch
nhieäm lieân ñôùi vaø
“voâ haïn”
- Chòu traùch
nhieäm trong
phaïm vi voán goùp
Quaûn lyù
- Tröïc tieáp tham
gia quaûn lyù, ñieàu
haønh
- Bò haïn cheá
trong hoaït ñoäng
kinh doanh khaùc
- Khoâng tröïc tieáp
quaûn lyù, ñieàu
haønh
- Khoâng bò haïn
cheá trong hoaït
ñoäng kinh doanh
khaùc
8. Söï phaân chia naøy theå hieän söï ñaëc thuø trong lòch söû phaùt trieån cuûa heä thoáng phaùp luaät veà doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Cuõng chæ môùi
gaàn ñaây, luaät phaùp môùi cho pheùp 1 caù nhaân hay toå chöùc ñöôïc thaønh laäp loaïi hình coâng ty TNHH.
9. Ñoái vôùi coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân thì soá löôïng thaønh vieân toái ña cuõng khoâng quaù 50.
13CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
HÌNH 4 - Coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn
Coâng ty TNHH moät thaønh vieân laàn ñaàu tieân xuaát hieän taïi Vieät nam vaøo naêm 2000 theo quy ñònh cuûa Luaät
doanh nghieäp 1999. Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm ñoù, chæ coù toå chöùc môùi ñöôïc thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu
coâng ty TNHH moät thaønh vieân. Luaät Doanh nghieäp 2005 ñaõ coù böôùc phaùt trieån môùi, cho pheùp 1 caù nhaân
cuõng ñöôïc quyeàn thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH. Noùi caùch khaùc, töø ngaøy 1-7-2006 thì 1
toå chöùc hay caù nhaân ñeàu ñöôïc quyeàn thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH.10
5. Coâng ty coå phaàn
Coâng ty coå phaàn coù caùc ñaëc ñieåm cô baûn sau:
Soá löôïng thaønh vieân toái thieåu laø 3 vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. Thaønh vieân coâng ty laø
ngöôøi sôû höõu coå phaàn, ñöôïc goïi laø coå ñoâng.
Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. Coù theå coù nhieàu loaïi coå phaàn.
Coå phaàn ñöôïc töï do chuyeån nhöôïng.
Traùch nhieäm cuûa coå ñoâng giôùi haïn trong phaïm vi voán ñaõ goùp vaøo coâng ty.
Coâng ty laø phaùp nhaân ñoäc laäp tröôùc phaùp luaät vaø vôùi caùc coå ñoâng.
Coâng ty coå phaàn ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn.
Khi so saùnh giöõa loaïi hình coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn thì coù 2 ñaëc ñieåm cô baûn gioáng nhau
ñoù laø (i) söï taùch baïch giöõa coâng ty vaø coå ñoâng/thaønh vieân vaø (ii) cheá ñoä traùch nhieäm höõu haïn cuûa
taát caû caùc thaønh vieân (xem sô ñoà 5).
Treân ñaây laø nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn nhaát cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Caâu hoûi tieáp theo
laø trong nhöõng loaïi hình naøy thì loaïi naøo laø söï löïa choïn toát nhaát ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Ñeå traû lôøi caâu hoûi
noùi treân, trong phaàn hai tieáp theo ñaây chuùng toâi seõ so saùnh moät caùch cuï theå nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu
giöõa caùc loaïi hình naøy. Coù leõ treân cô sôû caân nhaéc, so saùnh nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa töøng loaïi
hình doanh nghieäp, loaïi hình doanh nghieäp cuï theå seõ ñöôïc löïa choïn, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän, hoaøn caûnh
vaø yeâu caàu cuï theå cuûa nhaø ñaàu tö.
CCooâânngg TTyy
TTNNHHHH && CCPP
Phaùp nhaân ñoäc laäp vaø phaân bieät
vôùi thaønh vieân goùp voán
TThhaaøønnhh vviieeâânn// CCooåå ññooâânngg
Laø nhaø ñaàu tö; hoï coù theå
thueâ ngöôøi khaùc quaûn
lyù coâng ty
TTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccaaùù
nnhhaaâânn tthhaaøønnhh
vviieeâânn// ccññ
TTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccaaùù
nnhhaaâânn tthhaaøønnhh
vviieeâânn// ccññTTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccooâânngg ttyy
CCaaùùcc cchhuuûû nnôôïï ccuuûûaa ccooâânngg ttyy
10. Ngaøy Luaät Doanh nghieäp 2005 coù hieäu löïc thi haønh, thay theá Luaät Doanh nghieäp 1999
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM14
Ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp seõ ñöôïc ñaùnh giaù moät caùch töông ñoái toaøn
dieän vaø daày ñuû treân 9 tieâu chí; goàm (i) quyeàn kinh doanh, (ii) goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp, (iii)
toå chöùc quaûn lyù, (iv) cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö, (v) khaû naêng ruùt voán, chuyeån nhöôïng coå
phaàn, phaàn voán goùp, (vi) huy ñoäng voán, (vii) nghóa vuï thueá, (viii) chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp,
vaø (ix) thôøi haïn hoaït ñoäng, giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. Chuùng toâi cho raèng, löïa choïn loaïi hình
naøo laø quyeát ñònh cuûa nhaø ñaàu tö. Nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc
phaân tích, so saùnh döôùi ñaây laø “trung tính”, khoâng gaén vôùi baát kyø ñieàu kieän, hoaøn caûnh hay giôùi haïn
cuï theå maø nhaø ñaàu tö gaëp phaûi khi quyeát ñònh löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp ñeå kinh doanh. Vì vaäy,
caàn löu yù raèng, trong boái caûnh, ñieàu kieän cuï theå nhaát ñònh, thì moät ñieåm yeáu hay haïn cheá cuûa loaïi
hình doanh nghieäp cuï theå coù theå trôû thaønh ñieåm maïnh trong quyeát ñònh löïa choïn cuûa nhaø ñaàu tö. Noùi
caùch khaùc, ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp chæ laø töông ñoái; “caùn caân” maïnh vaø
yeáu cuûa chuùng phuï thuoäc phaàn nhieàu vaøo yeâu caàu vaø boái caûnh ñeå löïa choïn cuûa nhaø daàu tö.
1. Quyeàn kinh doanh
Veà nguyeân taéc, caù nhaân, toå chöùc coù quyeàn nhö nhau trong vieäc thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh.
Tuy nhieân, ñoái vôùi moät soá ngaønh ngheà kinh doanh, phaùp luaät khoâng cho pheùp nhaø ñaàu tö löïa choïn,
maø baét buoäc phaûi kinh doanh theo moät loaïi hình doanh nghieäp nhaát ñònh. Ngöôïc laïi, trong moät soá
ngaønh, ngheà khaùc, thì phaùp luaät khoâng cho pheùp nhaø ñaàu tö löïa choïn moät loaïi hình doanh nghieäp
cuï theå ñeå kinh doanh. Xin neâu moät soá ví duï:
Hoä kinh doanh caù theå khoâng ñöôïc saûn xuaát vaøng.11 Chæ caùc doanh nghieäp, töùc laø bao goàm
doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn môùi ñöôïc
pheùp kinh doanh saûn xuaát vaøng.
Theo Luaät Luaät sö,12 thì toå chöùc haønh ngheà luaät sö chæ ñöôïc thaønh laäp döôùi hai hình thöùc
laø vaên phoøng luaät sö (döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân) vaø coâng ty luaät (döôùi hình thöùc
coâng ty hôïp danh hoaëc coâng ty TNHH). Nhö vaäy, toå chöùc haønh ngheà luaät sö khoâng theå
ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc hoä kinh doanh vaø coâng ty coå phaàn .
TIEÂU CHÍ LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP
11. Ñieàu 1(2) NÑ 64/2003/NÑ-CP ngaøy 11 thaùng 6 naêm 2003
12. Ñieàu 32&33 - Luaät luaät sö 65/2006/QH11 ngaøy 29-6-2006
Phaàn2
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 15
Theo Luaät Coâng chöùng, thì vaên phoøng coâng chöùng chæ ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc
doanh nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh.
Veà quyeàn kinh doanh, thì hoä kinh doanh caù theå bò haïn cheá nhieàu nhaát; moãi hoä kinh doanh caù theå chæ
ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh taïi moät ñòa ñieåm; phaïm vi kinh doanh cuûa noù chæ giôùi haïn trong ñòa giôùi
haønh chính quaän, huyeän, nôi hoä kinh doanh ñoù ñaêng kyù; khoâng ñöôïc môû chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi
dieän ôû nôi khaùc ngoaøi ñòa ñieåm kinh doanh ñaõ ñaêng kyù.
Quy moâ phaùt trieån cuûa hoä kinh doanh caù theå cuõng bò haïn cheá; khoâng ñöôïc quaù möôøi (10) lao
ñoäng thöôøng xuyeân.
2. Goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp
a) Ñoái töôïng thaønh laäp
Tuøy vaøo loaïi hình doanh nghieäp, yeâu caàu veà ñoái töôïng thaønh laäp vaø soá thaønh vieân toái thieåu phaûi coù
ñeå thaønh laäp doanh nghieäp cuõng khaùc nhau.
Ñoái töôïng
Soá löôïng
toái thieåu
Haïn cheá
ñoái vôùi
chuû sôû
höõu doanh
nghieäp
Haïn cheá
ñoái vôùi
doanh
nghieäp
Hoä kinh
doanh
Caù nhaân
1
- chæ ñöôïc
laøm chuû 1
hoä kinh
doanh
- Khoâng
ñöôïc ñoàng
thôøi laøm
chuû dntn,
thaønh vieân
hôïp danh13
- Khoâng
ñöôïc tham
gia thaønh
laäp doanh
nghieäp
khaùc
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Caù nhaân
Duy nhaát 1
- chæ ñöôïc
laøm chuû 1
hoä doanh
nghieäp tö
nhaân
- Khoâng
ñöôïc ñoàng
thôøi laøm chuû
hoä kinh
doanh,
thaønh vieân
hôïp danh14
Khoâng ñöôïc
tham gia
thaønh laäp
doanh
nghieäp khaùc
Coâng ty hôïp danh
Caù nhaân (ñoái vôùi
thaønh vieân hôïp danh)
2, trong ñoù ít nhaát
phaûi coù moät caù
nhaân laøm thaønh
vieân hôïp danh
- Khoâng ñöôïc laøm
chuû hoä kinh doanh,
chuû dntn
- Haïn cheá laøm
thaønh vieân hôïp
danh cuûa nhieàu
coâng ty
- Khoâng haïn cheá
Coâng ty
TNHH 1
TV
Caù
nhaân, toå
chöùc
Duy
nhaát 1
K h o â n g
haïn cheá
- Khoâng
haïn cheá
Coâng ty
TNHH >
2 TV
Caù
nhaân, toå
chöùc
Toái thieåu
2
Toái ña
50
K h o â n g
haïn cheá
- Khoâng
haïn cheá
Coâng ty
coå phaàn
Caù
nhaân, toå
chöùc
3
K h o â n g
haïn cheá
- Khoâng
haïn cheá
13. Caù nhaân hoä kinh doanh caù theå vaán ñöôïc quyeàn thaønh laäp, tham gia thaønh laäp(khoâng haïn cheá) caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng
ty coå phaàn. Nhö vaäy, caù nhaân chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå coù theå laøm chuû sôû höõu coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân,
laøm thaønh vieân, coå ñoâng caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn.
14. Cuõng töông töï nhö ñoái vôùi caù nhaân chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå trình baøy taïi ñieåm giaûi thích soá 13 treân ñaây.
BAÛNG 2 – Yeâu caàu veà ñoái töôïng thaønh laäp vaø soá thaønh vieân toái thieåu
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM16
Nhö vaäy, xeùt döôùi khía caïnh naøy, thì coâng ty TNHH coù lôïi theá nhaát; nghóa laø chæ caàn 1 ngöôøi, baát
keå laø caù nhaân hay toå chöùc, laø coù theå thaønh laäp ñöôïc. Vieäc thaønh laäp coâng ty hôïp danh ñoøi hoûi ít
nhaát coù söï lieân keát ít nhaát 2 ngöôøi, trong ñoù phaûi coù moät caù nhaân laøm thaønh vieân hôïp danh, neân
coù theå coi laø keùm thuaän lôïi hôn so vôùi doanh nghieäp tö nhaân hay hoä kinh doanh caù theå. Ngöôïc laïi,
coâng ty hôïp danh coù quyeàn thaønh laäp, tham gia thaønh laäp doanh nghieäp khaùc, vaø ñoù coù theå coi
laø lôïi theá cuûa noù so vôùi DNTN vaø hoä kinh doanh caù theå (coät 4 baûng treân).
Theo phaùp luaät veà caùn boä, coâng chöùc, thì caùn boä, coâng chöùc khoâng ñöôïc thaønh laäp, tham gia
thaønh laäp hoaëc tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH, coâng ty coå
phaàn, coâng ty hôïp danh... Ñieàu naøy coù nghóa laø hoï khoâng bò caám goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn,
coâng ty traùch nhieäm höõu haïn hoaëc goùp voán vôùi tö caùch thaønh vieân goùp voán cuûa coâng ty hôïp danh,
Tröôøng hôïp ngoaïi leä laø ngöôøi ñöùng ñaàu, caáp phoù cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan nhaø nöôùc khoâng
ñöôïc goùp voán vaøo doanh nghieäp hoaït ñoäng trong phaïm vi ngaønh, ngheà maø ngöôøi ñoù tröïc tieáp
thöïc hieän vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc.
b) Goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp
Noäi dung phaàn naøy seõ trình baøy veà loaïi taøi saûn goùp voán, thuû tuïc goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp.
Thuû tuïc
Hoä kinh
doanh
- Chuû sôû
höõu hoä kinh
doanh caù
theå töï keâ
khai vaø
ñaêng kyù loaïi
taøi saûn, giaù
trò caùc taøi
saûn laøm voán
kinh doanh
cuûa hoä kinh
doanh caù
theå.
Doanh
nghieäp tö
nhaân
- Chuû sôû
höõu töï keâ
khai vaø
ñaêng kyù loaïi
taøi saûn söû
duïng vaøo
vieäc kinh
doanh vaø trò
giaù caùc taøi
saûn ñoù laøm
voán kinh
cuûa doanh
nghieäp.
Coâng ty hôïp danh
- Caùc thaønh vieân thoaû
thuaän nhaát trí veà tyû leä
voán goùp, loaïi taøi saûn
goùp voán, giaù trò cuûa
töøng taøi saûn goùp voán
baèng hieän vaät, soá laàn
goùp voán, thôøi ñieåm vaø
möùc goùp voán cuûa töøng
ñôït (theå hieän trong caùc
noäi dung cuï theå cuûa
Danh saùch thaønh vieân
ñaêng kyù taïi cô quan
ñaêng kyù kinh doanh);
Ñònh giaù taøi saûn goùp
voán ñoái vôùi nhöõng taøi
Coâng ty
TNHH
- Ñònh giaù
taøi saûn
goùp voán
- Laäp bieân
baûn goùp
voán
- Chuyeån
quyeàn sôû
höõu taøi
saûn ñoái
vôùi taøi saûn
coù ñaêng
kyù
Caáp giaáy
Coâng ty coå
phaàn
- Ñònh giaù
taøi saûn goùp
voán
- Laäp bieân
baûn goùp
voán
- Chuyeån
quyeàn sôû
höõu taøi saûn
ñoái vôùi taøi
saûn coù
ñaêng kyù
- Caáp coå
phieáu
BAÛNG 3 – Loaïi taøi saûn goùp voán, thuû tuïc goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp
17CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Theo phaân tích naøy, thì goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn, coâng ty TNHH vaø hôïp danh chòu raøng
buoäc nhieàu thuû tuïc hôn so vôùi hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân. Beân caïnh ñoù, trong 3
loaïi hình doanh nghieäp laø coâng ty TNHH, hôïp danh vaø coå phaàn thì vieäc goùp voán vaøo coâng ty
coå phaàn laø raøng buoäc nhieàu thuû tuïc vaø haïn cheá hôn. Vieäc goùp voán vaøo coâng ty TNHH laø linh
hoaït nhaát bôûi vieäc cho pheùp goùp theo loä trình, khoâng phaûi goùp ñuû ngay moät luùc ngay sau khi
ñaêng kyù kinh doanh.
Haïn cheá
veà goùp
voán
- Khoâng - Khoâng
saûn khoâng phaûi baèng
tieàn maët trong töøng ñôït
goùp voán;
- Laäp bieân baûn goùp voán
- Chuyeån quyeàn sôû höõu
taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn
coù ñaêng kyù
- Caáp giaáy chöùng nhaän
phaàn voán goùp - Ñònh
giaù taøi saûn goùp voán
- Laäp bieân baûn goùp voán
- Chuyeån quyeàn sôû höõu
taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn
coù ñaêng kyù
- Caáp giaáy chöùng nhaän
phaàn voán goùp;
- Khoâng
chöùng
nhaän phaàn
voán goùp;
Coù theå
goùp voán
theo tieán
ñoä ñaõ
cam keát.
- Ñöôïc
goùp nhieàu
laàn, theo
loä trình
quy ñònh
trong ñieàu
leä coâng ty
- Coå ñoâng
saùng laäp
phaûi goùp ít
nhaát 20%
toång soá coå
phaàn phoå
thoâng. Tyû leä
naøy phaûi
ñöôïc duy trì
trong 3 naêm
- Goùp ñuû
voán trong
thôøi haïn 90
ngaøy keå töø
ngaøy ÑKKD.
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM18
Loaïi vaø
soá löôïng
hoà sô
Thôøi
gian giaûi
quyeát
Nôi giaûi
quyeát
Yeâu caàu
khaùc
Leä phí
(ñoàng)1155
Hoä kinh
doanh
Moät (01)
giaáy ñeà
nghò
ñaêng kyù
kinh
doanh
Phoøng
kinh teá-taøi
chính
Huyeän
hoaëc
quaän.
Khoâng
Doanh nghieäp
tö nhaân
Moät (01) giaáy
ñeà nghò ñaêng kyù
kinh doanh
- Moät (01) baûn
sao chöùng chæ
haønh ngheà ñoái
vôùi ngaønh, ngheà
phaûi coù chöùng
chæ haønh ngheà
- Xaùc nhaän veà
voán phaùp
ñònh(ñoái vôùi
ngaønh, ngheà
phaûi coù voán
phaùp ñònh)
10 ngaøy
Phoøng ÑKKD
tænh
Ñaêng baùo noäi
dung ÑKKD
100.000
Coâng ty hôïp
danh
- Giaáy ñeà nghò
ÑKKD
- Danh saùch
thaønh vieân
- Ñieàu leä coâng
ty;
- Chöùng chæ
haønh ngheà cuûa
thaønh vieân hôïp
d a n h ( n g a ø n h ,
ngheà phaûi coù
chöùng chæ haønh
ngheà)
- Xaùc nhaän veà
voán phaùp ñònh
(ñoái vôùi ngaønh,
ngheà phaûi coù
voán phaùpn ñònh)
10 ngaøy
Phoøng ÑKDK
tænh
Ñaêng baùo noäi
dung ÑKKD
150.000
Coâng ty TNHH
- Giaáy ñeà nghò
ÑKKD
- Danh saùch
thaønh vieân
- Ñieàu leä dieàu leä
- Chöùng chæ
haønh ngheà cuûa
giaùm ñoác hoaëc
ngöôøi khaùc (ñoái
vôùi ngaønh, ngheà
phaûi coù voán
phaùp ñònh).
- Xaùc nhaän veà
voán phaùp ñònh
ñoái vôùi
ngaønh,ngheà
phaûi coù voán
phaùp ñònh.
10 ngaøy
Phoøng ÑKKD
tænh
Ñaêng baùo noäi
dung ÑKKD
200.000
Coâng ty coå
phaàn
- Giaáy ñeà nghò
ÑKKD
- Danh saùch coå
ñoâng saùng laäp
- Ñieàu leä coâng
ty;
- Chöùng chæ
haønh ngheà cuûa
giaùm ñoác hoaëc
ngöôøi khaùc ñoái
vôùi ngaønh, ngheà
phaûi coù chöùng
chæ haønh ngheà)
- Xaùc nhaän veà
voán phaùp ñònh
ñoái vôùi ngaønh,
ngheà phaûi coù
voán phaùp ñònh.
10 ngaøy
Phoøng ÑKKD
tænh
Ñaêng baùo noäi
dung ÑKKD
200.000
BAÛNG 4 – Hoà sô, trình töï vaø thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp
15. Quyeát ñònh 83/2000/QÑ-BTC ngaøy 29 thaùng 5 naêm 2000 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính quy ñònh möùc thu leä phí caáp GCNÑKKD vaø
Quyeát ñònh 95/2001/QÑ-BTC ngaøy 1 thaùng 10 naêm 2001 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính söûa ñoåi boå sung Quyeát ñònh 83/2000/QÑ-
BTC. Thoâng tö 97/2006/TT-BTC ngaøy 16-10-2006 höôùng daãn veà phí, leä phí thuoäc thaåm quyeàn quyeát ñònh cuûa HÑND tænh, thaønh
phoá tröïc thuoäc trung öông
c) Hoà sô, trình töï, thuû tuïc thaønh laäp
19CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Nhö vaäy, döôùi tieâu chí naøy, thì lôïi theá seõ thuoäc veà hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân, bôûi hoà
sô ñaêng kyù kinh doanh ñôn giaûn; vaø do ñoù, treân thöïc teá, chí phí veà thôøi gian vaø tieàn baïc cho vieäc
thaønh laäp hoä kinh doanh caù theå vaø doanh nghieäp tö nhaân coù theå thaáp hôn nhieàu so vôùi quy ñònh
cuûa phaùp luaät. Thöïc teá cho thaáy, vieäc thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân hoaëc hoä kinh doanh caù theå
ôû moät soá ñòa phöông coù theå chæ trong moät vaøi giôø maø thoâi. Ngoaøi ra, vieäc ñaêng kyù kinh doanh ñoái
vôùi hoä kinh doanh ñöôïc thöïc hieän taïi caáp quaän, huyeän, giaûm chi phí ñi laïi ñoái vôùi nhaø ñaàu tö ôû xa
phoøng ñaêng kyù kinh doanh. Coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn seõ khoù khaên
hôn trong chuaån bò hoà sô ñaêng kyù kinh doanh; theo ñoù, coù theå toán keùm hôn trong vieäc hoaøn taát
thuû tuïc ÑKKD. Tuy nhieân, thöïc teá cho thaáy öu ñieåm naøy ñoái vôùi hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö
nhaân ñang bò maát daàn. Hieän nay, vieäc caûi caùch thuû tuïc ñaêng kyù kinh doanh ôû phoøng ñaêng kyù kinh
doanh nhieàu ñòa phöông ñöôïc thöïc hieän raát hieäu quaû; thuû tuïc ñaõ ñöôïc ñôn giaûn hoùa nhieàu. Nhieàu
nôi, ñaõ böôùc ñaàu cho pheùp ñaêng kyù kinh doanh qua maïng ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp
ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD16 . Vieäc laøm naøy laïi laøm maát ñi öu ñieåm deã daøng ñaêng kyù ñoái vôùi hoä kinh
doanh so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc.
3. Toå chöùc quaûn lyù
Thöïc teá cho thaáy, nhieàu nhaø ñaàu tö thöôøng muoán tröïc tieáp quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh
doanh; ngöôïc laïi, coù nhaø ñaàu tö chæ quan taâm ñeán lôïi ích mang laïi töø khoaûn tieàn ñaàu tö cuûa mình
maø khoâng muoán hoaëc thaäm trí khoâng quan taâm quaûn lyù, ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng kinh doanh.
Ngoaøi ra, yeâu caàu baét buoäc veà toå chöùc quaûn lyù (thöôøng goïi laø “gaùnh naëng phaùp lyù” ñöôïc quy ñònh
khaùc nhau ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. Do ñoù, ñeå ñaùnh giaù caùc öu ñieåm, nhöôïc
ñieåm töøng loaïi hình doanh nghieäp, chuùng toâi seõ ñaùnh giaù theo 2 tieâu chí laø:
Möùc ñoä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo quaûn lyù doanh nghieäp.
Yeâu caàu phaùp luaät veà cô caáu toå chöùc quaûn lyù doanh nghieäp (gaùnh naëng phaùp lyù).
Baûng so saùnh döôùi ñaây cho thaáy söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp döôùi khía caïnh toå
chöùc quaûn lyù.
16. Ví duï nhö Höng Yeân, Quaûng Nam, Ñaék Laék, An Giang, Nam Ñònh, vaø Quaûng Bình, TP. Hoà Chí Minh.... Tham khaûo theâm taïi
www.businessportal.com.vn veà moâ hình ñaêng kyù kinh doanh qua maïng vaø caùc tænh ñaõ trieån khai ñaêng kyù kinh doanh qua maïng taïi
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM20
BAÛNG 5 – Söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp döôùi khía caïnh toå chöùc quaûn lyù
Möùc ñoä
tham gia
cuûa nhaø
ñaàu tö vaøo
quaûn lyù
doanh
nghieäp
Yeâu caàu
baét buoäc
cô caáu toå
chöùc
Hoä kinh
doanh
-Chuû hoä
tröïc tieáp
quaûn lyù,
ñieàu haønh
hoaït ñoäng
kinh doanh.
- Laø ñaïi
dieän theo
phaùp luaät.
- Tröôøng
hôïp thueâ
ngöôøi khaùc
ñieàu haønh
laø quan heä
uûy quyeàn.
- Khoâng
Doanh
nghieäp tö
nhaân
- Chuû
doanh
nghieäp tröïc
tieáp vaø toaøn
quyeàn ñieàu
haønh hoaït
ñoäng kinh
doanh
- Chuû
doanh
nghieäp laø
ngöôøi ñaïi
dieän theo
phaùp luaät
- Giaùm ñoác
coù theå thueâ
ñeå ñieàu
haønh hoaït
ñoäng kinh
doanh cuûa
doanh
nghieäp
- Khoâng
Coâng ty
hôïp danh
Ñoái vôùi
thaønh vieân
hôïp danh:
- Tröïc tieáp
quaûn lyù, ra
quyeát ñònh.
Moïi thaønh
vieân hôïp
danh ñeàu
coù quyeàn
nhaân danh
coâng ty
thöïc hieän
caùc hoaït
ñoäng kinh
doanh
- Caùc thaønh
vieân hôïp
danh coù
quyeàn
ngang nhau
trong ñieàu
haønh doanh
nghieäp
(quyeàn
quyeát ñònh
khoâng döïa
treân möùc
voán goùp).
Ñoái vôùi
thaønh vieân
goùp voán
- Khoâng
tham gia
quaûn lyù,
ñieàu haønh
doanh
nghieäp
- Coù
Coâng ty
TNHH 1 TV
- Tröïc tieáp
quaûn lyù ñoái
vôùi coâng ty
TNHH 1 TV
laø caù nhaân;
- Giaùn tieáp
ñoái vôùi
coâng ty
TNHH 1 TV
laø toå chöùc;
coù theå
khoâng tröïc
tieáp gia
quyeát ñònh
veà caùc vaán
ñeà quan
troïng cuûa
coâng ty.
- Coù
Coâng ty
TNHH > 2
TV
- Tröïc tieáp
quaûn lyù,
ñieàu haønh
hoaït ñoäng
kinh doanh
(thoâng qua
Hoäi ñoàng
thaønh vieân);
tuy nhieân,
coù theå
khoâng tröïc
tieáp ñieàu
haønh hoaït
ñoäng kinh
doanh
haøng
ngaøy(ñoái
vôùi thaønh
vieân thieåu
soá).
- Veà maët
phaùp lyù,
khoâng tröïc
tieáp ra
quyeát ñònh;
quyeàn
quyeát ñònh
phuï thuoäc
vaøo phaàn
voán goùp
trong coâng
ty.
- Coù
Coâng ty coå
phaàn
- Phuï thuoäc
vaøo loaïi coå
ñoâng vaø tyû
leä sôû höõu
maø möùc ñoä
tham gia
vaøo hoaït
ñoäng quaûn
lyù khaùc
nhau.
- Khoâng
tröïc tieáp
quaûn lyù,
ñieàu haønh
hoaït ñoäng
kinh doanh
(tröø tröôøng
hôïp laø coå
ñoâng ñoàng
thôøi laø
thaønh vieân
HÑQT hoaëc
GÑ/TGÑ).
- Khoâng
tröïc tieáp ra
quyeát ñònh;
quyeàn
quyeát ñònh;
quyeàn
quyeát ñònh
phuï thuoäc
vaøo loaïi vaø
soá coå phaàn
naém giöõ
trong coâng
ty.
- Coù
21CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Xeùt veà möùc ñoä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo quaûn lyù doanh nghieäp thì coù theå noùi coâng ty coå phaàn laø
loaïi hình doanh nghieäp coù öu ñieåm nhaát, theå hieän baèng vieäc coù theå ñaùp öùng ñöôïc ña daïng nhu caàu
cuûa nhaø ñaàu tö. Trong coâng ty coå phaàn, coù theå coù nhieàu loaïi coå phaàn khaùc nhau, taïo cho caùc coå
ñoâng töông öùng caùc quyeàn vaø nghóa vuï khaùc nhau. Do ñoù, nhaø ñaàu tö coù theå tham gia vaøo coâng ty
coå phaàn maø khoâng nhaát thieát phaûi tham gia quaûn lyù (nhö ñoái vôùi caùc loaïi hình hoä kinh doanh, doanh
nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh-ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh). Hoï coù theå vöøa laø coå ñoâng, vöøa
laø ngöôøi quaûn lyù trong coâng ty coå phaàn thoâng qua ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng hoaëc laø thaønh vieân hoäi ñoàng
quaûn trò, giaùm ñoác, toång giaùm ñoác. Vôùi öu ñieåm naøy, coâng ty coå phaàn coù theå coi laø coâng cuï toát ñeå
huy ñoäng voán, môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, vöøa söû duïng ñöôïc nhöõng ngöôøi quaûn lyù chuyeân
nghieäp, qua ñoù, naâng cao ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty.
Tuy nhieân, ñoåi laïi, thì coâng ty coå phaàn laø loaïi hình doanh nghieäp chòu nhieàu raøng buoäc nhaát veà maët
phaùp lyù trong thieát laäp cô caáu toå chöùc quaûn lyù; quy trình ra quyeát ñònh trong coâng ty baét buoäc phaûi
tuaân thuû caùc quy ñònh töông öùng cuûa luaät phaùp. Do ñoù, chi phí tuaân thuû phaùp luaät veà quaûn trò coâng
ty chaéc chaén cuõng cao hôn nhieàu so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Hoä kinh doanh vaø
doanh nghieäp tö nhaân coù theå coi laø coù öu ñieåm xeùt döôùi khía caïnh naøy khi chuû doanh nghieäp toaøn
quyeàn quyeát ñònh veà cô caáu toå chöùc vaø caùch thöùc quaûn lyù cuõng nhö ra quyeát ñònh trong vieäc quaûn
lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty. Noùi caùch khaùc, öu ñieåm cuûa hoä kinh doanh vaø
doanh nghieäp tö nhaân laø tính linh hoaït trong thieát laäp cô caáu toå chöùc quaûn lyù doanh nghieäp.
4. Cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö
Hoä kinh
doanh
- Khoâng
phaân ñònh
traùch nhieäm
hoä vaø chuû
hoä
- Chuû hoä
chòu traùch
nhieäm voâ
haïn baèng
toaøn boä taøi
saûn cuûa
mình ñoái vôùi
hoaït ñoäng
kinh doanh
cuûa hoä
Doanh
nghieäp tö
nhaân
- Khoâng
phaân ñònh
roõ giöõa
doanh
nghieäp vaø
chuû doanh
nghieäp
- Chuû
doanh
nghieäp chòu
traùch nhieäm
voâ haïn
baèng toaøn
boä taøi saûn
cuûa mình
Coâng ty
hôïp danh
- Coâng ty
hôïp danh
laø moät
phaùp nhaân,
chòu traùch
nhieäm ñoäc
laäp vôùi caùc
thaønh vieân,
baèng taøi
saûn cuûa
coâng ty.
- Caùc thaønh
vieân hôïp
danh chòu
traùch nhieäm
Coâng ty
TNHH 1 TV
- Coâng ty laø
phaùp nhaân
ñoäc laäp vôùi
caùc thaønh
vieân
- Traùch
nhieäm cuûa
caùc thaønh
vieân ñoái vôùi
caùc khoaûn
nôï vaø nghóa
vuï taøi saûn
khaùc chæ
giôùi haïn
trong phaïm
Coâng ty
TNHH > 2
TV
-Coâng ty laø
phaùp nhaân
ñoäc laäp vôùi
caùc thaønh
vieân, vaø
chòu traùch
nhieäm veà
moïi hoaït
ñoäng kinh
doanh baèng
toaøn boä taøi
saûn cuûa
coâng ty.
- Traùch
nhieäm cuûa
Coâng ty coå
phaàn
- Coâng ty laø
phaùp nhaân
ñoäc laäp vôùi
caùc thaønh
vieân, vaø
chòu traùch
nhieäm veà
caùc hoaït
ñoäng kinh
doanh baèng
toøan boä taøi
saûn cuûa
coâng ty.
- Traùch
nhieäm cuûa
BAÛNG 6 - So saùnh cheá ñoä traùch nhieäm nhaø ñaàu tö
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM22
Ñoái vôùi hoä kinh doanh caù theå vaø doanh nghieäp tö nhaân thì khoâng coù söï phaân ñònh veà traùch nhieäm
giöõa hoä hay doanh nghieäp vaø chuû hoä, chuû doanh nghieäp; chuû hoä, chuû doanh nghieäp tö nhaân phaûi
chòu traùch nhieäm voâ haïn veà hoaït ñoäng cuûa hoä, doanh nghieäp baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình. Trong
khi ñoù, thaønh vieân coâng ty TNHH vaø coå ñoâng coâng ty coå phaàn khoâng phaûi chòu traùch nhieäm veà
hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty vaø ruûi ro cuûa hoï chæ naèm trong phaïm vi soá voán cam keát hoaëc
ñaõ goùp vaøo coâng ty.18 Trong coâng ty hôïp danh thì cheá ñoä traùch nhieäm cuûa thaønh vieân hôïp danh
gaàn gioáng vôùi chuû hoä vaø chuû doanh nghieäp tö nhaân; trong khi ñoù, cheá ñoä traùch nhieäm cuûa thaønh
vieân goùp voán töông töï nhö thaønh vieân coâng ty TNHH hay coå ñoâng coâng ty coå phaàn. Ñieåm khaùc
giöõa thaønh vieân hôïp danh vôùi chuû hoä, chuû doanh nghieäp tö nhaân laø (i) traùch nhieäm lieân ñôùi giöõa
caùc thaønh vieân hôïp danh, vaø (ii) thaønh vieân hôïp danh chæ chòu traùch nhieäm neáu taøi saûn cuûa coâng
ty khoâng ñuû ñeå thanh toaùn caùc nghóa vuï phaùt sinh töø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty. Chính vì
vaäy, traùch nhieäm lieân ñôùi ñaõ ñaët thaønh vieân hôïp danh vaøo vò theá ruûi ro ôû thaáp hôn ôû möùc ñoä nhaát
ñònh so vôùi vôùi chuû hoä vaø chuû doanh nghieäp tö nhaân.
Coù theå coi “cheá ñoä traùch nhieäm höõu haïn” cuûa thaønh vieân coâng ty TNHH, coå ñoâng coâng ty CP
laø öu ñieåm cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy so vôùi hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø
coâng ty hôïp danh. Yeáu ñieåm cuûa cheá ñoä traùch nhieäm “voâ haïn” laø khoâng coù giôùi haïn veà cheá ñoä
traùch nhieäm vaø söï khoâng taùch baïch giöõa doanh nghieäp vaø chuû doanh nghieäp theå hieän treân moät
soá ñieåm sau ñaây:
Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng beàn vöõng, deã bò chaám döùt. Söï toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa
doanh nghieäp gaén vôùi töï toàn taïi,vaø thaäm chí tình traïng söùc khoûe cuûa chính chuû hoä hoaëc
ñoái vôùi hoaït
ñoäng cuûa
doanh
nghieäp
(trong moïi
tröôøng hôïp)
lieân ñôùi vaø
baèng toaøn
boä taøi saûn 17
cuûa mình
vôùi moïi
hoaït ñoäng
cuûa coâng ty
- Traùch
nhieäm caùc
thaønh vieân
goùp voán chæ
giôùi haïn
trong phaïm
vi voán goùp
vaøo coâng ty
vi voán ñaõ
cam keát
goùp vaøo
coâng ty.
caùc thaønh
vieân ñoái vôùi
caùc khoaûn
nôï vaø nghóa
vuï taøi chính
khaùc chæ
giôùi haïn
trong phaïm
vi voán ñaõ
cam keát
goùp vaøo
coâng ty.
caùc coå
ñoâng ñoái
vôùi caùc
khoaûn nôï
vaø nghóa vuï
taøi saûn
khaùc chæ
giôùi haïn
trong phaïm
vi voán ñaõ
goùp vaøo
coâng ty.
17. Traùch nhieäm lieân ñôùi coù nghóa laø chuû nôï coù theå yeâu caàu baát kyø ai trong soá caùc thaønh vieân hôïp danh thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn khoaûn
nôï cho mình, keå caû nghóa vuï naøy khoâng tröïc tieáp phaùt sinh töø hoaït ñoäng cuûa thaønh vieân ñoù.
18. Coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn laø nhöõng phaùp nhaân ñoäc laäp vôùi thaønh vieân; do ñoù, coâng ty seõ laø “ngöôøi” chòu traùch nhieäm veà hoaït
ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty, chöù khoâng phaûi thaønh vieân, coå ñoâng.
23CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
chuû doanh nghieäp tö nhaân. Chuû doanh nghieäp cheát, tai naïn, oám ñau, beänh taät ñeàu daãn
ñeán chaám döùt söï toàn tai hoaëc taïm ngöøng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
Ñaây laø ñieåm raát ñaùng löu yù khi thieát laäp caùc quan heä giao dòch vôùi doanh nghieäp tö
nhaân, hoä kinh doanh caù theå.
Khoù môû roäng quy moâ kinh doanh; ruûi ro trong ñaàu tö kinh doanh döôùi hình thöùc doanh
nghieäp tö nhaân vaø hoä kinh doanh caù theå, hoaëc thaønh vieân hôïp danh trong coâng ty hôïp
danh laø raát cao; ñoä an toaøn veà sôû höõu taøi saûn laïi raát thaáp. Vì vaäy, chuû doanh nghieäp tö
nhaân vaø hoä kinh doanh caù theå coù theå bò maát toaøn boä cô nghieäp, neáu kinh doanh bò thaát
baïi. Thöïc teá cho thaáy, doanh nghieäp tö nhaân caøng coù quy moâ caøng roäng, ngaønh ngheà
kinh doanh caøng ña daïng, thì möùc ñoä ruûi ro vaø baát an toaøn ñoái vôùi chuû sôû höõu caøng
cao. Chính vì vaäy, trong thôøi gian qua, khoâng ít doanh nghieäp tö nhaân coù quy moâ lôùn
ñaõ chuyeån ñoåi thaønh coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn; vaø neáu khoâng
chuyeån ñoåi nhö theá, thì doanh nghieäp ñoù khoâng theå phaùt trieån theâm ñöôïc nöõa.
Tuy vaäy, treân thöïc teá, trong moät soá tröôøng hôïp thì chính cheá ñoä traùch nhieäm “voâ haïn” cuûa nhaø ñaàu
tö laïi laø öu ñieåm cuûa loaïi hình doanh nghieäp ñoù trong vieäc thu huùt khaùch haøng, taïo uy tín vaø phaùt
trieån kinh doanh.
Toùm laïi, thì coù theå noùi, döôùi khía caïnh naøy, thì coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn laø coâng cuï
toát nhaát ñeå baûo veä lôïi ích cho caùc nhaø ñaàu tö. Cuøng vôùi vieäc moät nhaø ñaàu tö coù theå cuøng moät
luùc ñaàu tö vaøo nhieàu coâng ty TNHH hay coå phaàn ñaõ laøm cho hai loaïi hình doanh nghieäp coøn
ñöôïc coi laø coâng cuï phaân boá ruûi ro moät caùch toát nhaát. Do ñoù, ñaây laø loaïi hình doanh nghieäp
thích hôïp cho vieäc kinh doanh trong caùc lónh vöïc môùi, tính ruûi ro cao. Döôùi goùc ñoä chuû nôï, thì
hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh laø coâng cuï toát ñeå ñaûm baûo cho
nghóa vuï cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi chuû nôï.19 Tuy nhieân, caùc chuû nôï laïi raát caàn löu yù khi giao
dòch vôùi loaïi hình doanh nghieäp naøy bôûi tính khoâng oån ñònh cuûa doanh nghieäp vaø söï haïn cheá
veà taøi saûn rieâng cuûa nhaø ñaàu tö.
5. Khaû naêng ruùt voán vaø chuyeân nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán
Khaû naêng ruùt voán – tính thanh khoaûn nguoàn voán, laø moät yeáu toá maø nhieàu nhaø ñaàu tö caân nhaéc khi
ñaàu tö kinh doanh. Xeùt döôùi khía caïnh naøy, loaïi hình doanh nghieäp naøo taïo ñöôïc cho nhaø ñaàu tö
khaû naêng vieäc chuyeån nhöôïng coå phaàn hay phaàn voán goùp moät caùch deã daøng vaø ít toán keùm, maø
khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp, thì loaïi hình doanh nghieäp ñoù
ñöôïc coi laø coù öu theá hôn so vôùi loaïi hình doanh nghieäp khaùc.
19. Tuy nhieân, moät chuû nôï khoân ngoan thì vaãn coù theå duøng caùc coâng cuï khaùc nhö cheá ñoä hôïp ñoàng ñeå gia taêng söï ñaûm baûo cho giao dòch
cuûa mình ñoái vôùi coâng ty TNHH hay coå phaàn.
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM24
BAÛNG 7 - So saùnh möùc ñoä thuaän lôïi trong vieäc ruùt voán kinh doanh cuûa caùc nhaø ñaàu tö giöõa caùc
loaïi hình doanh nghieäp
Khaû naêng
ruùt voán
Thuû tuïc
Hoä kinh
doanh
Vieäc ruùt
khoûi hoaït
ñoäng kinh
doanh
gaén lieàn
vôùi vieäc
thu heïp,
giaûi theå
chaám döùt
hoaït
ñoäng kinh
doanh
cuûa
doanh
nghieäp.
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Chuû doanh
nghieäp coù
theå thu heïp,
giaûi theå
hoaëc baùn
taøi saûn cuûa
doanh
nghieäp ñeå
thu hoài voán;
vaø nhö vaäy,
vieäc ruùt voán
ñöông
nhieân daãn
ñeán thu
heïp, hoaëc
giaûi theå
chaám döùt
hoaït ñoâïng
kinh doanh.
- Thoâng
baùo giaûm
voán söû
duïng vaøo
vieäc kinh
doanh,
hoaëc baùn
taøi saûn
ñang söû
duïng vaøo
vieäc kinh
doanh.
Coâng ty
hôïp danh
- Thaønh
vieân goùp
voán ñöôïc töï
do chuyeån
nhöôïng
phaàn goùp
voán cho
ngöôøi khaùc.
- Thaønh
vieân hôïp
danh coù
theå chuyeån
nhöôïng
phaàn voán
goùp, nhöng
phaûi ñöôïc
söï ñoàng yù
cuûa Hoäi
ñoàng thaønh
vieân
- Ñaêng kyù
thay ñoåi
thaønh vieân
Coâng ty
TNHH 1 TV
Chuû sôû höõu
ruùt voán
baèng caùch
chuyeån
nhöôïng moät
phaàn hoaëc
taát caû voán
ñieàu leä cho
ngöôøi khaùc.
- Ñaêng kyù
chuyeån ñoåi
thaønh coâng
ty traùch
nhieäm höõu
haïn 2 thaønh
vieân trôû
leân.; hoaëc
chuyeån ñoåi
thaønh coâng
ty coå phaàn.
Coâng ty
TNHH 2 TV
trôû leân
- Thaønh
vieân coù theå
ruùt voán
baèng caùch
chuyeån
nhöôïng moät
phaàn hoaëc
toaøn boä
phaàn goùp
voán cuûa
mình cho
ngöôøi khaùc;
nhöng
quyeàn
chuyeån
nhöôïng bò
haïn cheá
theo caùch
phaûi öu tieân
chuyeån
nhöôïng cho
caùc thaønh
vieân khaùc)
- Ñaêng kyù
thay ñoåi
thaønh vieân
hoaëc ñaêng
kyù chuyeån
ñoåi thaønh
coâng ty
traùch nhieäm
höõu haïn
moät thaønh
vieân.
Coâng ty coå
phaàn
- Coå ñoâng phoå
thoâng ruùt voán
baèng caùch töï
do chuyeån
nhöôïng coå
phaàn cho
ngöôøi khaùc
- Coå ñoâng
saùng laäp bò
haïn cheá
chuyeån
nhöôïng coå
phaàn trong
thôøi haïn 3
naêm keå töø
ngaøy caáp Giaáy
chöùng nhaän
ÑKKD
- Ñaêng kyù coå
ñoâng hoaëc
thay ñoåi coå
ñoâng vaøo Soå
ñaêng kyù coå
ñoâng. Tröôøng
hôïp coå ñoâng
saùng laäp
chuyeån
nhöôïng coå
phaàn cuûa
mình cho
ngöôøi khaùc
trong ba naêm
ñaàu coøn phaûi
ñaêng kyù thay
ñoåi coå ñoâng
saùng laäp taïi
cô quan ñaêng
kyù kinh doanh.
25
Xeùt döôùi tieâu chí naøy thì hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân coù nhöôïc ñieåm laø chuû hoä vaø chuû
doanh nghieäp ruùt voán luoân ñoàng nghóa vôùi vieäc doanh nghieäp thu heïp quy moâ kinh doanh hoaëc
chaáp döùt hoaït ñoäng kinh doanh. Trong khi ñoù, coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn
hoaøn toaøn khoâng bò taùc ñoäng bôûi coå ñoâng hay thaønh vieân chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán
cuûa hoï cho ngöôøi khaùc. Coå ñoâng coâng ty coå phaàn ñöôïc chuyeån nhöôïng coå phaàn raát linh hoaït; töï
mình quyeát ñònh veà ngöôøi mua, thôøi ñieåm, giaù caû vaø caùch thöùc chuyeån nhöôïng. Vì vaäy, chi phí
chuyeån nhöôïng thöôøng thaáp hôn, nhanh hôn vaø coù theå caû “ñöôïc giaù hôn”. Tuy nhieân, quyeàn töï cho
chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa caùc coå ñoâng taïo cô cheá vaø ñieàu kieän ñeå thay ñoåi sôû höõu coâng ty moät
caùch deã daøng. Vì vaäy, coå ñoâng khoù coù theå chuû ñoäng naém giöõ quyeàn sôû höõu vaø duy trì oån ñònh cô
caáu sôû höõu coâng ty. Vì vaäy, quyeàn kieåm soaùt coâng ty cuõng coù theå deã daøng thay ñoåi, chuyeån töø coå
ñoâng, nhoùm coå ñoâng naøy sang coå ñoâng, nhoùm coå ñoâng khaùc.
6. Huy ñoäng voán
Taøi chính laø moät vaán ñeà raát quan troïng cuûa doanh nghieäp trong vieäc môû roäng vaø phaùt trieån saûn xuaát,
kinh doanh. Do ñoù, ñoä deã daøng, linh hoaït trong huy ñoäng voán vaø quy moâ, phaïm vi voán coù theå huy
ñoäng laø moät trong nhöõng tieâu chí ñaùnh giaù vaø löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp. Thoâng thöôøng, ngoaøi
vieäc töï tích luyõ, taùi ñaàu tö töø lôïi nhuaän, doanh nghieäp huy ñoäng theâm voán vay hoaëc voán goùp (huy ñoäng
theâm phaàn goùp voán, coå phaàn töø thaønh vieân, coå ñoâng hieän höõu hoaëc ngöôøi khaùc).
Caùch
thöùc huy
ñoäng
voán
Hoä kinh
doanh
- Vay voán
töø ngaân
haøng hoaëc
ngöôøi
khaùc(thoâng
thöôøng chæ
trong soá
caùc thaønh
vieân gia
ñình, baïn
beø, ngöôøi
thaân khaùc).
- Khoâng
theå huy
ñoäng voán
goùp(döôùi
hình thöùc
phaàn goùp
voán hoaëc
coå phaàn)
Doanh
nghieäp tö
nhaân
- Vay voán töø
ngaân haøng
hoaëc töø
ngöôøi
khaùc(thoâng
thöôøng
cuõng chæ töø
caùc thaønh
vieân gia
ñình, baïn
beø, ngöôøi
thaân khaùc).
- Khoâng theå
huy ñoäng
voán döôùi
hình thöùc
goùp voán
hoaëc coå
phaàn).
Coâng ty
hôïp danh
- Vay voán
töø ngaân
haøng
hoaëc töø
caùc chuû
nôï khaùc
- Keát naïp
theâm
thaønh vieân
hôïp danh
hoaëc goùp
voán
- Huy
ñoäng
theâm voán
goùp töø
caùc thaønh
vieân hôïp
danh
vaø/hoaëc
thaønh vieân
goùp voán
Coâng ty TNHH
2 thaønh vieân
trôû leân
- Vay voán töø
ngaân haøng
hoaëc caùc chuû
nôï khaùc
- Keát naïp theâm
thaønh vieân
môùi. - Huy
ñoäng theâm
voán goùp töø
caùc thaønh vieân
(taêng voán)
- Phaùt haønh
traùi phieáu
Coâng ty coå
phaàn
- Vay voán töø
ngaân haøng
hoaëc chuû nôï
khaùc
- Phaùt haønh
theâm coå
phaàn môùi cho
coå ñoâng hieän
höõu vaø cho
nhöõng ngöôøi
khaùc;...
- Phaùt haønh
chöùng khoaùn
ra coâng
chuùng.
- Khoâng bò
baát kì haïn
cheá naøo veà
quy moâ,
phaïm vi vaø
caùch thöùc
huy ñoäng
voán.
BAÛNG 8 - So saùnh caùch thöùc huy ñoäng voán giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Coâng ty
TNHH 1
thaønh vieân
- Vay voán töø
ngaân haøng
hoaëc caùc
chuû nôï
khaùc
- Phaùt haønh
traùi phieáu
- Keát naïp
theâm thaønh
vieân môùi
(tuy nhieân
laïi phaûi
chuyeån ñoåi
loaïi hình
doanh
nghieäp);
- Khoâng
ñöôïc phaùt
haønh baât kyø
loaïi chöùng
khoaùn naøo
ra coâng
chuùng;
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM26
Coù theå noùi, coâng ty coå phaàn laø loaïi hình doanh nghieäp coù öu theá nhaát trong huy ñoäng theâm voán.
Veà nguyeân taéc, khaû naêng huy ñoäng voán cuûa coâng ty coå phaàn laø khoâng giôùi haïn. Hoä kinh doanh vaø
doanh nghieäp tö nhaân chæ coù theå huy ñoäng voán döôi hình thöùc voán vay vaø quy moâ, phaïm vi huy
ñoäng voán chæ coù theå giôùi haïn trong soá nhöõng ngöôøi thaân quen, khaùch haøng thaân quen maø thoâi.
Quy moâ, phaïm vi vaø caùch thöùc huy ñoäng voán cuûa coâng ty traùch nhieäm höõu haïn lôùn hôn, môû roäng
hôn nhieàu so vôùi doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh. Tuy vaäy, noù vaãn bò giôùi haïn hôn nhieàu
so vôùi coâng ty coå phaàn; phöông thöùc huy ñoäng voán cuûa coâng ty traùch nhieäm höõu haïn cuõng khoâng
ña daïng, linh hoaït vaø hieäu quaû nhö ñoái vôùi coâng ty coå phaàn.
Toùm laïi, coâng ty coå phaàn vaø coâng ty TNHH laø loaïi hình doanh nghieäp coù lôïi theá trong vieäc huy
ñoäng theâm voán, môû roäng vaø phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh khi chuùng coù theå söû duïng ña daïng
caùc phöông thöùc huy ñoäng voán.
7. Nghóa vuï thueá
ÔÛ moät soá nöôùc, thì caùch thöùc noäp thueá laø moät yeáu toá quyeát ñònh trong vieäc löïa choïn loaïi hình doanh
nghieäp. Phaàn nhieàu nhaø ñaàu tö löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp caù nhaân hay coâng ty hôïp danh laø
ñeå traùnh vieäc bò ñaùnh thueá hai laàn, laø cheá ñoä thueá thu nhaäp aùp duïng ñoái vôùi coâng ty traùch nhieäm
höõu haïn (töùc laø thueá thu nhaäp coâng ty vaø thueá thu nhaäp caù nhaân ñaùnh vaøo lôïi töùc cuûa thaønh vieân,
coå ñoâng ñöôïc chia töø lôïi nhuaän cuûa coâng ty). Khaùc vôùi haàu heát caùc quoác gia, vuøng laõnh thoå khaùc
treân theá giôùi, nghóa vuï veà thueá theo quy ñònh cuûa phaùp luaät ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp
khaùc nhau ôû nöôùc ta veà cô baûn laø gioáng nhau, tröø hoä kinh doanh caù theå. Noùi caùch khaùc, cheá ñoä
thueá aùp duïng ñoái vôùi hoä kinh doanh caù theå coù khaùc nhieàu so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc.
Haàu nhö chöa aùp duïng cheá ñoä ñaùnh thueá ñuùp ñoái vôùi lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp.
BAÛNG 9 - So saùnh cuï theå veà chính saùch thueá giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp
Thueá
moân baøi
ñoùng
haøng
naêm
Thueá thu
nhaäp
doanh
nghieäp
Hoä kinh
doanh
töø 50.000
ñeán
1.000.000
VND
2 tröôøng
hôïp:
- thueá
khoaùn, vaø
- thueá theo
keâ khai
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Töø 1.000.000
ñeán
3.000.000
VND
Tính theo keâ
khai, haïch
toaùn, keá
toaùn
Coâng ty hôïp
danh
Töø 1.000.000
ñeán
3.000.000
VND
Tính theo keâ
khai, haïch
toaùn, keá
toaùn
Coâng ty
TNHH 1 TV
Töø 1.000.000
ñeán
3.000.000
VND
Tính theo keâ
khai, haïch
toaùn, keá
toaùn
Coâng ty
TNHH 2 TV
Töø 1.000.000
ñeán
3.000.000
VND
Tính theo keâ
khai, haïch
toaùn, keá
toaùn
Coâng ty coå
phaàn
Töø 1.000.000
ñeán
3.000.000
VND
Tính theo keâ
khai, haïch
toaùn, keá toaùn
27CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Xeùt veà nghóa vuï thueá, thì ngoaøi hoä kinh doanh, caùc loaïi hình doanh nghieäp khoâng coù söï khaùc nhau
hay khoâng coù lôïi theá rieâng. Ñoái vôùi hoä kinh doanh noäp thueá khoaùn, thì coù öu ñieåm hôn caùc loaïi hình
khaùc laø khoâng maát thôøi gian vaø chi phí trong vieäc thöïc hieän caùc thuû tuïc ñeå noäp thueá, vaø coù theå
“ñaøm phaùn” veà soá thueá phaûi noäp. Tuy nhieân, baát lôïi laø ôû choå hoä kinh doanh caù theå noäp thueá khoaùn
khoâng khaáu tröø ñöôïc chi phí ra khoûi giaù trò chòu thueá; khoâng ñöôïc hoaøn laïi thueá theo quy ñònh cuûa
phaùp luaät. Vì vaäy, trong tröôøng hôïp khoâng theå taùch bieät ñöôïc chi phí ñaàu vaøo, thì hoä kinh doanh
caù theå noäp thueá khoaùn coù theå coù lôïi theá; nhöng, ngöôïc laïi, thì noäp thueá theo cheá ñoä keâ khai, haïch
toaùn keá toaùn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät coù leõ laø lôïi hôn ñoái vôùi ngöôøi kinh doanh. Tuy vaäy, trong
moïi tröôøng hôïp, khi quy moâ kinh doanh ñöôïc môû roäng, thì cheá ñoä thueá khoaùn khoù coù theå laø löïa
choïn hôïp lyù ñoái vôùi doanh nghieäp.
8. Chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp
Vieäc cô caáu laïi coâng ty vaø chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp laø moät hieän töôïng bình thöôøng vaø
caàn thieát trong quaù trình phaùt trieån kinh doanh. Thoâng thöôøng, khi môùi baét ñaàu kinh doanh vôùi quy
moâ nhoû, nhaø ñaàu tö thöôøng choïn loaïi hình doanh nghieäp vôùi cô caáu toå chöùc quaûn lyù ñôn giaûn.
Sau ñoù, quy moâ kinh doanh vaø hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc môû roäng, thì hình thöùc toå chöùc ban ñaàu
khoâng coøn phuø hôïp, vaø luùc ñoù, caàn phaûi chuyeån ñoåi sang loaïi hình doanh nghieäp phuø hôïp hôn.
Tuy nhieân, vieäc thay ñoåi loaïi hình doanh nghieäp chæ coi laø moät öu ñieåm neáu noù ñöôïc thöïc hieän moät
caùch linh hoaït, deã daøng, ít toán keùm vaø quan troïng hôn laø khoâng baét buoäc phaûi giaûi theå doanh
nghieäp tröôùc khi chuyeån ñoåi. Thöïc teá cho thaáy, söï toàn taïi laâu ñôøi cuûa moät doanh nghieäp goùp phaàn
khoâng nhoû vaøo vieäc taïo döïng uy tín vaø thaønh coâng trong kinh doanh cho doanh nghieäp.
Thueá thu
nhaäp
cao
Hoùa ñôn
Khoâng
- Tröôøng
hôïp noäp
thueá khoaùn
thì ñöôïc
caáp hoùa
ñôn leû.
Khoâng
Hoùa ñôn
GTGT
Khoâng, keå
caû thu nhaäp
töø chuyeån
nhöôïng
phaàn voán
goùp
Hoùa ñôn
GTGT
Khoâng, keå
caû thu nhaäp
töø chuyeån
nhöôïng
phaàn voán
goùp
Hoùa ñôn
GTGT
Khoâng, keå
caû thu nhaäp
töø chuyeån
nhöôïng
phaàn voán
goùp
Hoùa ñôn
GTGT
Khoâng, keå
caû thu nhaäp
töø chuyeån
nhöôïng coå
phaàn
Hoùa ñôn
GTGT
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM28
Caên cöù theo tieâu chí veà khaû naêng chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp, thì doanh nghieäp tö nhaân coù
öu ñieåm hôn hoä kinh doanh; coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn coù öu ñieåm so vôùi caùc loaïi hình
doanh nghieäp coøn laïi.
9. Thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø vieäc giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp.
Nhö treân ñaõ noùi, söï tröôøng toàn vaø phaùt trieån oån ñònh goùp phaàn khoâng nhoû ñeán uy tín vaø söï thaønh
coâng cuûa nhieàu coâng ty. Do ñoù, tính oån ñònh vaø khaû naêng toàn taïi laâu daøi cuûa moät coâng ty laø moät
yeáu toá quan troïng caàn caân nhaéc khi löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp.
Döôùi khía caïnh naøy, thì öu ñieåm thuoäc veà loaïi hình coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn
khi maø söï toàn taïi cuûa coâng ty khoâng phuï thuoäc vaøo söï toàn taïi hay thay ñoåi cuûa caùc thaønh vieân hay
coå ñoâng. Noùi caùch khaùc, baát cöù thay ñoåi naøo lieân quan ñeán thaønh vieân, keå caû khi coù moät, moät soá
thaønh vieân bò cheát hay bò keát aùn tuø.v.v., khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp. Trong
khi ñoù, söï toàn taïi cuûa hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân thì hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo chuû hoä,
chuû doanh nghieäp. Baát kyø moät ruûi ro naøo xaûy ra ñoái vôùi chuû hoä kinh doanh, chuû doanh nghieäp tö
nhaân ñeàu coù nguy cô daãn ñeán chaám döùt hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp naøy.
BAÛNG 10 - So saùnh loaïi hình doanh nghieäp naøo coù öu ñieåm nhaát döôùi tieâu chí chuyeån ñoåi loaïi
hình doanh nghieäp
Caùc hình
thöùc
chuyeån
ñoåi loaïi
hình
doanh
nghieäp
Hoä kinh
doanh
- Khoâng
Doanh
nghieäp tö
nhaân
- Chuyeån
thaønh coâng
ty TNHH 1
TV vôùi trình
töï, thuû tuïc vaø
ñieàu kieän
chuyeån ñoåi
töông ñoái
phöùc taïp,
khaét khe vaø
toán keùm
Coâng ty hôïp
danh
- Khoâng
Coâng ty
TNHH 1 TV
- Chuyeån
thaønh coâng
ty TNHH 2
TV
- Chuyeån
thaønh coâng
ty coå phaàn;
thuû tuïc
chuyeån ñoåi
deã daøng vaø
ít toán keùm.
Coâng ty
TNHH 2 TV
trôû leân
- Chuyeån
thaønh coâng
ty TNHH 1
TV
- Chuyeån
thaønh coâng
ty coå phaàn;
Thuû tuïc
chuyeån ñoåi
deã daøng,
thuaän lôïi vaø
ít toán keùm.
Coâng ty coå
phaàn
- Chuyeån
thaønh coâng
ty TNHH vôùi
thuû tuïc
chuyeån ñoåi
deã daøng,
thuaän lôïi vaø
ít toán keùm.
29CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Giôùi haïn
thôøi haïn
hoaït
ñoäng
Caùc yeáu
toá aûnh
höôûng
ñeán söï
toàn taïi
cuûa
coâng ty
Hoä kinh
doanh
- Khoâng
giôùi haïn
veà phaùp
lyù; nhöng
khoâng laâu
hôn söï
toàn taïi
cuûa chuû
hoä
- Baát kyø
ruûi ro
naøo, nhö
oám ñau,
tai naïn,
cheát
choùc,...
cuûa chuû
hoä deàu
taùc ñoäng
khoâng toát
ñeán toàn
taïi vaø
hoaït
ñoäng cuûa
hoä kinh
doanh caù
theå
Doanh
nghieäp tö
nhaân
- Khoâng giôùi
haïn veà phaùp
lyù; nhöng
khoâng laâu
hôn söï toàn
taïi cuûa chuû
hoä
- Baát kyø ruûi
ro naøo, nhö:
tai naïn, oám
ñau, cheát
choùc,.... ñeàu
coù theå aûnh
höôûng
khoâng toát
ñeán söï tieáp
tuïc toàn taïi vaø
phaùt trieån
cuûa doanh
nghieäp.
Coâng ty hôïp
danh
- Khoâng giôùi
haïn veà phaùp
lyù; tuy vaäy,
moãi moät söï
thay ñoåi cuûa
thaønh vieân
hôïp danh
ñeàu coù aûnh
höôûng ñeán
khaû naêng
tieáp tuïc toàn
taïi cuûa
doanh
nghieäp
- Ruûi ro xaûy
ra ñoái vôùi 1
hoaëc caùc
thaønh vieân
hôïp danh,
nhö: oám
ñau, tai naïn,
cheát
choùc,....coù
aûnh höôûng
ñeán khaû
naêng toàn taïi
vaø phaùt trieån
cuûa doanh
nghieäp
Coâng ty
TNHH 1 TV
- Khoâng
haïn cheá
- Caùc ruûi ro
ñoái vôùi thaønh
vieân khoâng
aûnh höôûng
ñeán söï toàn
taïi coâng ty.
Coâng ty
TNHH 2 TV
trôû leân
- Khoâng
haïn cheá
- Caùc ruûi ro
ñoái vôùi thaønh
vieân khoâng
aûnh höôûng
ñeán söï toàn
taïi coâng ty.
Coâng ty coå
phaàn
- Khoâng haïn
cheá
- Caùc ruûi ro
ñoái vôùi thaønh
vieân khoâng
aûnh höôûng
ñeán söï toàn
taïi coâng ty.
BAÛNG 11 - So saùnh möùc ñoä oån ñònh trong kinh doanh giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM30
Thöïc teá cho thaáy, keå töø khi Vieät Nam coù Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân (naêm 1990),
ñaõ coù söï thay ñoåi ñaùng keå veà cô caáu loaïi hình doanh nghieäp (xem sô ñoà). Ñieåm deã nhaän thaáy nhaát
laø söï taêng leân cuûa loaïi hình coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå ñoâng, ñoàng thôøi doanh
nghieäp tö nhaân giaûm xuoáng ñaùng keå, töø khoaûng 74% toång soá caùc doanh nghieäp thaønh laäp naêm
1991 xuoáng coøn khoaûng hôn 20% naêm 2006, töông ñöông vôùi soá coâng ty coå phaàn vaø chöa baèng
½ soá coâng ty traùch nhieäm höõu haïn. Coâng ty coå phaàn coù toác ñoä taêng nhanh vaø lieân tuïc, ñaëc bieät töø
naêm 1999.
Nguoàn: Cuïc Phaùt trieån Doanh nghieäp Nhoû vaø Vöøa, Boä KH&ÑT
Phaân tích treân ñaây cho thaáy moãi loaïi hình doanh nghieäp ñeàu coù ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa noù.
Xeùt veà toång theå, thì hoä kinh doanh caù theå coù theå ñöôïc coi laø moät loaïi hình doanh nghieäp keùm thuaän
lôïi nhaát. Ñieåm thuaän lôïi nhaát cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy so vôùi caùc loaïi hình khaùc laø deã thaønh
laäp, linh hoaït, deã thay ñoåi phuø hôïp vôùi quy moâ kinh doanh nhoû. Cuõng töông töï nhö vaäy ôû möùc ñoä
MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT VAØ KHUYEÁN NGHÒ
HÌNH 6-CCô caáu loaïi hình doanh nghieäp thaønh laäp haøng naêm, töø 1991-22006 (tyû leä:%)
Phaàn3
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 31
nhaát ñònh ñoái vôùi doanh nghieäp tö nhaân. Ngoaøi caùc nhöôïc ñieåm nhö ñaõ phaân tích treân, hoä kinh
doanh coøn coù moät soá ñieåm haïn cheá so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Cuï theå laø thöôøng bò
haïn cheá veà phaïm vi hoaït ñoäng vaø quy moâ hoaït ñoäng. Ñieàu naøy theå hieän:
Hoä kinh doanh chæ ñöôïc ñaêng kyù taïi moät ñòa ñieåm.
Hoä kinh doanh khoù môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh sang ñòa baøn khaùc do khoâng ñöôïc môû
chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi dieän.
Hoä kinh doanh khoâng ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân treân 10 lao ñoäng. Taát caû hoä kinh doanh
neáu söû duïng thöôøng xuyeân töø 10 lao ñoäng trôû leân thì phaûi ñaêng kyù döôùi 1 trong caùc loaïi
hình doanh nghieäp ñöôïc quy ñònh trong luaät doanh nghieäp.
Hoä kinh doanh bò haïn cheá kinh doanh trong nhieàu ngaønh ngheà kinh doanh, ñaëc bieät laø caùc
ngaønh ngheà kinh doanh coù ñieàu kieän. Ví duï, kinh doanh dòch vuï tö vaán phaùp luaät theo quy
ñònh cuûa Luaät Luaät sö, thì chæ cho pheùp döôùi hình thöùc coâng ty hôïp danh hoaëc coâng ty
TNHH.20 Hay vieäc môû vaên phoøng coâng chöùng, thì chæ ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc doanh
nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh. 21
Tuy vaäy, khi thaønh laäp doanh nghieäp ñeå kinh doanh, ngöôøi ñaàu tö bao giôø cuõng chòu raøng buoäc
vôùi nhöõng ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh cuï theå. Boái caûnh vaø ñieàu kieän ñoù coù theå chi phoái ñeán caû vieäc
löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp. Vaø trong boái caûnh cuï theå ñoù, thì öu ñieåm xeùt veà toång theå cuûa loaïi
hình doanh nghieäp naøy coù theå laïi trôû thaønh ñieåm khoâng öa chuoäng ñoái vôùi ngöôøi ñaàu tö. Ngöôïc
laïi, ñieåm yeáu cuûa noù theo phaân tích treân ñaây laïi trôû thaønh öu theá . Nhö vaäy, vieäc löïa choïn loaïi hình
doanh nghieäp naøy nay loaïi doanh nghieäp khaùc ñeå kinh doanh laø quyeát ñònh cuûa chính ngöôøi ñaàu
tö, vaø tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän, hoaøn caûnh vaø yeâu caàu cuï theå. Nhöng, coù theå noùi, söï löïa choïn ñuùng
ñaén loaïi hình doanh nghieäp coù theå goùp phaàn ñaùng keå vaøo thaønh coâng vaø phaùt trieån kinh doanh
cuûa doanh nghieäp..
20. Luaät Luaät sö soá 65/2006/QH11 ngaøy 29 thaùng 6 naêm 2006.
21. Luaät Coâng chöùng soá 82/2006/QH11 ngaøy 12-12-2006
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM32
Hoäp 1: Coâng ty hôïp danh SCT
Coâng ty SCT ñöôïc thaønh laäp naêm 2000, taïi Haûi Phoøng, theo Luaät doanh nghieäp (1999).
Töø khi thaønh laäp cho ñeán nay thì coâng ty hoaït ñoäng raát thaønh coâng. Söï thaønh coâng ñoù
moät phaàn nhôø vieäc löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp phuø hôïp.
Khi Luaät Doanh nghieäp 1999 coù hieäu löïc, ngay töø ñaàu caùc thaønh vieân ñaõ kieân quyeát
löïa choïn loaïi hình coâng ty laø hôïp danh, maø khoâng phaûi laø coâng ty TNHH hay coâng ty
coå phaàn. Maëc duø taïi thôøi ñieåm ñoù, thì coâng ty hôïp danh laø loaïi hình doanh nghieäp raát
môùi, chöa töøng xuaát hieän ôû Vieät Nam. Ngay chính phoøng ÑKKD cuõng “ngaàn ngaïi” ñaêng
kyù loaïi hình coâng ty naøy vaø khuyeân hoï neân thaønh laäp coâng ty TNHH hay coå phaàn. Theo
caùc thaønh vieân coâng ty thì lyù do chính ñeå hoï löïa choïn loaïi hình coâng ty hôïp danh laø:
Moät laø, hoï ñaõ coù nhieàu naêm kinh nghieäm trong cung caáp dòch vuï cho khaùch haøng nöôùc
ngoaøi. Töø ñoù hoï nhaän thaáy khaùch haøng nöôùc ngoaøi thöôøng tin töôûng vaøo “traùch nhieäm
voâ haïn” nhö yeáu toá cô baûn ñaûm baûo chaát löôïng dòch vuï. Caùc khaùch haøng quen bieát
cuõng ñaõ cho hoï bieát tröôùc laø caùc khaùch haøng ñoù chæ löïa choïn hoï laøm ñoái taùc neáu coâng
ty cuûa hoï laø hôïp danh.
Hai laø, vôùi baûn chaát cuûa coâng ty hôïp danh, vieäc ñieàu haønh vaø thöïc hieän kinh doanh cuûa
hoï cuõng seõ linh hoaït hôn, phuø hôïp vôùi döï tính cuûa hoï. Cuï theå laø, taát caû boán thaønh vieân
hôïp danh ñeàu laø ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa coâng ty, ñeàu thöông thaûo vaø kyù keát ñöôïc
caùc hôïp ñoàng, ñeàu coù theå giaûi quyeát ñöôïc caùc coâng vieäc kinh doanh haøng ngaøy cuûa
coâng ty. Nhôø ñoù, hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñöôïc thöïc hieän moät caùch lieân tuïc, coù theå 24/24
giôø trong ngaøy; vaø taïi cuøng moät thôøi ñieåm, coâng ty coù theå tieán haønh ñoàng thôøi nhieàu giao
dòch khaùc nhau. Nhôø ñoù, moïi yeâu caàu cuûa khaùch haøng taïi baát kyø thôøi ñieåm naøo cuõng coù
theå giaûi quyeát ñöôïc ngay.
Chæ coù coâng ty hôïp danh môùi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng döï lieäu vaø yeâu caàu cuûa hoï. Thöïc teá ñaõ
chöùng minh söï thaønh coâng cuûa coâng ty moät phaàn laø do hoï ñaõ löïa choïn ñöôïc loaïi hình
doanh nghieäp phuø hôïp. Caùc thaønh vieân coâng ty cuõng cho raèng, neáu luùc ñoù hoï löïa choïn
loaïi hình doanh nghieäp laø coâng ty TNHH hay coå phaàn thì khoù coù theå coù söï thaønh coâng nhö
hoâm nay. Bôûi vì taïi thôøi ñieåm ñoù, trong lónh vöïc maø hoï döï kieán hoaït ñoäng ñaõ coù nhöõng
coâng ty TNHH, coå phaàn khaùc ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng toát; do ñoù, neáu hoï cuõng löïa choïn loaïi
hình coâng ty TNHH hoaëc coå phaàn thì vieäc caïnh tranh vôùi caùc coâng ty kia khoù khaên hôn.
33CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Quyeàn
kinh
doanh
Ñoái
töôïng
ñöôïc
quyeàn
thaønh
laäp
Goùp voán
Hoä kinh
doanh
Bò haïn cheá
kinh doanh
trong moät
soá ngaønh
ngheà kinh
doanh coù
ñieàu kieän
- Caù nhaân
Khoâng
phaûi
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Bò haïn cheá
kinh
doanh
trong moät
soá ngaønh
ngheà kinh
doanh coù
ñieàu kieän
- Caù nhaân
Khoâng
phaûi
Coâng ty
hôïp danh
Khoâng
- Caù nhaân
(ñoái vôùi
thaønh vieân
hôïp
danh);
khoâng
haïn cheá
(ñoái vôùi
thaønh vieân
goùp voán)
- Toái thieåu
hai (2)
thaønh vieân
hôïp danh
Chuyeån
quyeàn sôû
Coâng ty
TNHH 1
TV
Khoâng
- Caù nhaân,
toå chöùc
- Chuyeån
quyeàn sôû
Coâng ty
TNHH 2 TV
trôû leân
Khoâng
- Caù nhaân,
toå chöùc
- Toái thieåu
hai (2)
thaønh vieân;
toái ña laø 50
- Phaûi
chuyeån
Coâng ty
coå phaàn
Khoâng
- Caù nhaân,
toå chöùc
- Toái thieåu
ba (3) coå
ñoâng
- Phaûi
chuyeån
BAÛNG 12 - Toång hôïp so saùnh öu, nhöôïc ñieåm töøng loaïi hình doanh nghieäp
Thaønh laäp
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM34
Hoà sô,
trình töï,
thuû
Toå chöùc
quaûn lyù
Traùch
nhieäm
nhaø ñaàu
tö
chuyeån
quyeàn sôû
höõu taøi saûn
goùp voán
- Ñaêng kyù
taïi quaän,
huyeän
Chuû hoä
Voâ haïn
chuyeån
quyeàn sôû
höõu taøi
saûn goùp
voán
- Ñaêng kyù
taïi phoøng
ÑKKD
Chuû
doanh
nghieäp
Voâ haïn
höõu taøi
saûn goùp
voán
- Ñaêng kyù
taïi phoøng
ÑKKD
- Laäp hoà
sô ÑKKD
Thaønh
vieân hôïp
danh
Voâ haïn
(ñoái vôùi
thaønh vieân
hôïp danh)
Höõu haïn
(ñoái vôùi
thaønh vieân
goùp voán)
höõu taøi saûn
goùp voán
- Goùp theo
loä trình
- Ñaêng kyù
taïi phoøng
ÑKKD
- Laäp hoà
sô ÑKKD
Chuû tòch
coâng ty
hoaëc
HÑTV
Höõu haïn
quyeàn sôû
höõu taøi saûn
goùp voán
- Goùp theo
loä trình
- Ñaêng kyù
taïi phoøng
ÑKKD
- Laäp hoà sô
ÑKKD
Hoäi ñoàng
thaønh vieân,
giaùm ñoác
Höõu haïn
quyeàn sôû
höõu taøi saûn
mua coå phaàn
- Coå ñoâng
saùng laäp
phaûi mua ít
nhaát 20%
toång soá coå
phaàn
- Ñaêng kyù taïi
phoøng ÑKKD
- Laäp hoà sô
ÑKKD
ÑHÑCÑ, Hoäi
ñoàng quaûn
trò, giaùm ñoác
Höõu haïn
Hoä kinh
doanh
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Coâng ty
hôïp danh
Coâng ty
TNHH 1
TV
Coâng ty
TNHH 2
TV
Coâng ty coå
phaàn
Hoä kinh
doanh
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Coâng ty
hôïp danh
Coâng ty
TNHH 1 TV
Coâng ty
TNHH 2 TV
trôû leân
Coâng ty coå
phaàn
35CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM
Ruùt voán/
Chuyeån
nhöôïng
voán
Huy
ñoäng
voán
Nghóa vuï
thueá
Khoâng
Haïn cheá,
chuû yeáu laø
vay möôïn
- Thueá moân
baøi & thueá
thu nhaäp
doanh
nghieäp
- Coù theå
khoaùn thueá
Khoâng, tröø
baùn
doanh
nghieäp
Haïn cheá,
chuû yeáu laø
vay möôïn
- Thueá
moân baøi &
Thueá thu
nhaäp
doanh
nghieäp
- Thueá
theo keâ
khai
Haïn cheá
ñoái vôùi
thaønh vieân
hôïp danh
- Töï do
ñoái vôùi
thaønh vieân
goùp voán
Ña daïng
hôn: vay
hoaëc huy
ñoäng töø
caùc thaønh
vieân, keå
caû keát
naïp theâm
- Thueá
moân baøi &
thueá thu
nhaäp
doanh
nghieäp
- Thueá
theo keâ
khai
Töï do
Ña daïng
hôn: vay
hoaëc huy
ñoäng theâm
töø keát naïp
thaønh vieân
môùi
- Thueá
moân baøi &
thueá thu
nhaäp
doanh
nghieäp
- Thueá
theo keâ
khai
Haïn cheá
Ña daïng
hôn: vay,
huy ñoäng
theâm töø caùc
thaønh vieân,
keå caû keát
naïp theâm
- Thueá moân
baøi & thueá
thu nhaäp
doanh
nghieäp
- Thueá theo
keâ khai
Töï do, tröø
haïn cheá
ñoái vôùi coå
ñoâng
saùng laäp
Raát ña
daïng, keå
caû vieäc
phaùt haønh
coå phaàn
qua thò
tröôøng
chöùng
khoaùn
- Thueá
moân baøi &
thueá thu
nhaäp
doanh
nghieäp
- Thueá
theo keâ
khai
Hoä kinh
doanh
Doanh
nghieäp tö
nhaân
Coâng ty
hôïp danh
Coâng ty
TNHH 1
TV
Coâng ty
TNHH 2
TV
Coâng ty coå
phaàn
CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM36
Chuyeån
ñoåi hình
thöùc
doanh
nghieäp
Thôøi haïn
hoaït
ñoäng
Khoâng
Keát thuùc
khi chuû hoä
cheát hoaëc
ruùt lui khoûi
kinh doanh
Chuyeån
thaønh
coâng ty
TNHH 1
TV
Chuû
doanh
nghieäp
cheát hoaëc
ruùt lui khoûi
hoaït ñoäng
kinh
doanh
Khoâng
Thaønh
vieân hôïp
danh cheát
hoaëc ruùt
lui khoûi
hoaït ñoäng
kinh
doanh
Chuyeån
thaønh
coâng ty
TNHH > 2
TV
vaø/hoaëc
coâng ty coå
phaàn
Khoâng aûnh
höôûng gì
khi thaønh
vieân cheát,
phaù saûn
Chuyeån
thaønh coâng
ty coå phaàn
hoaëc coâng
ty TNHH 1
TV
Khoâng aûnh
höôûng khi
thaønh vieân
cheát hoaëc
phaù saûn
- Thueá thu
nhaäp caù
nhaân
ñaùnh vaøo
coå töùc
Chuyeån
thaønh
coâng ty
TNHH
Khoâng
aûnh
höôûng khi
thaønh vieân
cheát, phaù
saûn
Giaáy ñaêng kyù keá hoaïch xuaát baûn soá: 123-2007/CXB/16-07/LÑ ngaøy 9-2-2007
Vaên phoøng GTZ Haø Noäi
Taàng 6, Hanoi Towers
49 Hai Baø Tröng, Haø Noäi, Vieät Nam
Tel: (84-4) 934 4951
Fax: (84-4) 934 4950
E-Mail: gtz-vietnam@ gtz.de
office.sme@ gtz-vietnam.com.vn
Website: www.gtz.de/vietnam
www.sme-gtz.org.vn
www.sme.com.vn
Vieän Quaûn lyù Kinh teá Trung öông
68 Phan Ñình Phuøng, Haø Noäi, Vieät Nam
Tel: (84-4) 843 7461
Fax: (84-4) 845 6795
Email: president@ ciem.org.vn
Website: www.ciem.org.vn

More Related Content

What's hot

De cuong on thi tn mon pthdkd phi cq
De cuong on thi tn mon pthdkd phi cqDe cuong on thi tn mon pthdkd phi cq
De cuong on thi tn mon pthdkd phi cqPhan Hang
 
Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ
Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộKt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ
Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộlephuongthuy
 
Quan tri doanh nghiep.pdf
Quan tri doanh nghiep.pdfQuan tri doanh nghiep.pdf
Quan tri doanh nghiep.pdfNgoc Tu
 
HOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdf
HOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdfHOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdf
HOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdfthanhechip99
 
Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...
Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...
Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...Viết thuê trọn gói ZALO 0934573149
 
Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011
Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011
Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011Viet Nam
 
50 công ty làm thay đổi thế giới
50 công ty làm thay đổi thế giới50 công ty làm thay đổi thế giới
50 công ty làm thay đổi thế giớibesjsc
 

What's hot (12)

De cuong on thi tn mon pthdkd phi cq
De cuong on thi tn mon pthdkd phi cqDe cuong on thi tn mon pthdkd phi cq
De cuong on thi tn mon pthdkd phi cq
 
Qt098
Qt098Qt098
Qt098
 
Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ
Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộKt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ
Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ
 
Quan tri doanh nghiep.pdf
Quan tri doanh nghiep.pdfQuan tri doanh nghiep.pdf
Quan tri doanh nghiep.pdf
 
HOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdf
HOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdfHOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdf
HOANG CONG TOAN_LUA CHON CHIEN LUOC KINH DOANH.pdf
 
Qt040
Qt040Qt040
Qt040
 
Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...
Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...
Luận văn: Nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Vi...
 
Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011
Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011
Kinhtevimo dhkttphcm diendandaihoc.vn-09594219042011
 
Qt024
Qt024Qt024
Qt024
 
50 công ty làm thay đổi thế giới
50 công ty làm thay đổi thế giới50 công ty làm thay đổi thế giới
50 công ty làm thay đổi thế giới
 
Qt060
Qt060Qt060
Qt060
 
Qt083
Qt083Qt083
Qt083
 

Viewers also liked

Ap dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat dai
Ap dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat daiAp dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat dai
Ap dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat daiHung Nguyen
 
Tong hop vuong mac ve to tung
Tong hop vuong mac ve to tungTong hop vuong mac ve to tung
Tong hop vuong mac ve to tungHung Nguyen
 
Nghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tu
Nghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tuNghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tu
Nghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tuHung Nguyen
 
Nguoi viet pham chat & thoi hu tat xau
Nguoi viet   pham chat & thoi hu tat xauNguoi viet   pham chat & thoi hu tat xau
Nguoi viet pham chat & thoi hu tat xauHung Nguyen
 
Giao trinh luat so sanh
Giao trinh luat so sanhGiao trinh luat so sanh
Giao trinh luat so sanhHung Nguyen
 
Luan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung dat
Luan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung datLuan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung dat
Luan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung datHung Nguyen
 
Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)
Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)
Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)Hung Nguyen
 
Nhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nay
Nhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nayNhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nay
Nhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nayHung Nguyen
 
Quy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khac
Quy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khacQuy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khac
Quy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khacHung Nguyen
 
Bao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat daiBao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat daiHung Nguyen
 
Bao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat daiBao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat daiHung Nguyen
 
Bộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anh
Bộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anhBộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anh
Bộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anhHung Nguyen
 
Lai suat trong hop dong vay tien
Lai suat trong hop dong vay tienLai suat trong hop dong vay tien
Lai suat trong hop dong vay tienHung Nguyen
 
Dia ly bien dong voi hoang sa va truong sa
Dia ly bien dong voi hoang sa va truong saDia ly bien dong voi hoang sa va truong sa
Dia ly bien dong voi hoang sa va truong saHung Nguyen
 
Thực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VN
Thực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VNThực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VN
Thực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VNHung Nguyen
 
Tranh chap bien dong luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc te
Tranh chap bien dong   luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc teTranh chap bien dong   luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc te
Tranh chap bien dong luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc teHung Nguyen
 
Ve tai san tri tue tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012
Ve tai san tri tue   tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012Ve tai san tri tue   tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012
Ve tai san tri tue tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012Hung Nguyen
 

Viewers also liked (18)

Ap dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat dai
Ap dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat daiAp dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat dai
Ap dung phap luat trong giai quyet tranh chap dat dai
 
Tong hop vuong mac ve to tung
Tong hop vuong mac ve to tungTong hop vuong mac ve to tung
Tong hop vuong mac ve to tung
 
Nghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tu
Nghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tuNghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tu
Nghi dinh 15 2015 ve doi tac dau tu
 
Khuyen hoc
Khuyen hocKhuyen hoc
Khuyen hoc
 
Nguoi viet pham chat & thoi hu tat xau
Nguoi viet   pham chat & thoi hu tat xauNguoi viet   pham chat & thoi hu tat xau
Nguoi viet pham chat & thoi hu tat xau
 
Giao trinh luat so sanh
Giao trinh luat so sanhGiao trinh luat so sanh
Giao trinh luat so sanh
 
Luan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung dat
Luan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung datLuan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung dat
Luan van ve hop dong chuyen nhuong quyen su dung dat
 
Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)
Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)
Tai lieu chuong trinh dao tao tham phan so cap (tap 1)
 
Nhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nay
Nhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nayNhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nay
Nhung diem yeu cua he thong ngan hang viet nam hien nay
 
Quy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khac
Quy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khacQuy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khac
Quy dinh phap luat ve chao ban chung khoan va nhung bai viet khac
 
Bao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat daiBao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat dai
 
Bao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat daiBao cao ra soat luat dat dai
Bao cao ra soat luat dat dai
 
Bộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anh
Bộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anhBộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anh
Bộ luật Tố tụng hình sự - Tiếng anh
 
Lai suat trong hop dong vay tien
Lai suat trong hop dong vay tienLai suat trong hop dong vay tien
Lai suat trong hop dong vay tien
 
Dia ly bien dong voi hoang sa va truong sa
Dia ly bien dong voi hoang sa va truong saDia ly bien dong voi hoang sa va truong sa
Dia ly bien dong voi hoang sa va truong sa
 
Thực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VN
Thực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VNThực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VN
Thực trạng về hình phạt trong pháp luật hình sự VN
 
Tranh chap bien dong luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc te
Tranh chap bien dong   luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc teTranh chap bien dong   luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc te
Tranh chap bien dong luat phap-dia chinh tri va hop tac quoc te
 
Ve tai san tri tue tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012
Ve tai san tri tue   tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012Ve tai san tri tue   tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012
Ve tai san tri tue tu do kinh doanh tu do hop dong va ... tckhpl so 2(69)-2012
 

Similar to Cac loai hinh doanh nghiep o viet nam

Chuong 1 ts. huong
Chuong 1  ts. huong Chuong 1  ts. huong
Chuong 1 ts. huong Toại Mad
 
Lap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_qua
Lap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_quaLap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_qua
Lap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_quaXuan Le
 
Giay phep va dieu kien kinh doanh o viet nam
Giay phep va dieu kien kinh doanh o viet namGiay phep va dieu kien kinh doanh o viet nam
Giay phep va dieu kien kinh doanh o viet namHung Nguyen
 
Báo cáo thực tập
Báo cáo thực tập Báo cáo thực tập
Báo cáo thực tập ssuser499fca
 
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệpChuyên đề thực tập tốt nghiệp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệpDigiword Ha Noi
 
Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883
Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883
Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883acuny
 
Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà
Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà
Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà nataliej4
 
Giáo trình tài chính doanh nghiệp đh kinh tệ quốc dân 1
Giáo trình tài  chính doanh nghiệp  đh kinh tệ quốc dân 1Giáo trình tài  chính doanh nghiệp  đh kinh tệ quốc dân 1
Giáo trình tài chính doanh nghiệp đh kinh tệ quốc dân 1Nam Cengroup
 
50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi
50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi
50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioiLee Cường
 
10 nguyen tac tang truong
10 nguyen tac tang truong10 nguyen tac tang truong
10 nguyen tac tang truongYugi Mina Susu
 

Similar to Cac loai hinh doanh nghiep o viet nam (19)

Qt036
Qt036Qt036
Qt036
 
Qt096
Qt096Qt096
Qt096
 
Chuong 1 ts. huong
Chuong 1  ts. huong Chuong 1  ts. huong
Chuong 1 ts. huong
 
Lap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_qua
Lap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_quaLap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_qua
Lap ke hoach_khoi_su_kinh_doanh_hieu_qua
 
Giay phep va dieu kien kinh doanh o viet nam
Giay phep va dieu kien kinh doanh o viet namGiay phep va dieu kien kinh doanh o viet nam
Giay phep va dieu kien kinh doanh o viet nam
 
Qt067
Qt067Qt067
Qt067
 
Báo cáo thực tập
Báo cáo thực tập Báo cáo thực tập
Báo cáo thực tập
 
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệpChuyên đề thực tập tốt nghiệp
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
 
Qt084
Qt084Qt084
Qt084
 
Khoi su kinh doanh giao trinh
Khoi su kinh doanh giao trinhKhoi su kinh doanh giao trinh
Khoi su kinh doanh giao trinh
 
Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883
Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883
Cuon sach.net.405lapkehoachkhoisukinhdoanhhieuqua6883
 
M0154 d2qptoj cen49ru_032500
M0154 d2qptoj cen49ru_032500M0154 d2qptoj cen49ru_032500
M0154 d2qptoj cen49ru_032500
 
Qt047
Qt047Qt047
Qt047
 
657 Luat Doanh Nghiep 2005
657  Luat  Doanh Nghiep 2005657  Luat  Doanh Nghiep 2005
657 Luat Doanh Nghiep 2005
 
Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà
Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà
Tình Hình Ký Kết Hợp Đồng Lao Động Tại Công Ty TNHH Hoàng Hà
 
Giáo trình tài chính doanh nghiệp đh kinh tệ quốc dân 1
Giáo trình tài  chính doanh nghiệp  đh kinh tệ quốc dân 1Giáo trình tài  chính doanh nghiệp  đh kinh tệ quốc dân 1
Giáo trình tài chính doanh nghiệp đh kinh tệ quốc dân 1
 
50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi
50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi
50 cong ty_lam_thay_doi_the_gioi
 
Qt072
Qt072Qt072
Qt072
 
10 nguyen tac tang truong
10 nguyen tac tang truong10 nguyen tac tang truong
10 nguyen tac tang truong
 

Cac loai hinh doanh nghiep o viet nam

  • 1. Haø Noäi, 2007 Ñaâu laø Loaïi hình Phuø hôïp nhaát vôùi Doanh nghieäp cuûa Baïn? CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP
  • 2. Ñaâu laø Loaïi hình Phuø hôïp nhaát vôùi Doanh nghieäp cuûa Baïn? Haø Noäi, 2007 CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM (Taøi lieäu Tham khaûo)
  • 3. Vôùi söï ra ñôøi cuûa Luaät Doanh nghieäp vaøo naêm 1999, soá löôïng doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc ñaõ taêng leân nhanh choùng vôùi hôn 250.000 doanh nghieäp ñöôïc ñaêng kyù môùi trong voøng 8 naêm vöøa qua. Muïc tieâu ñaït ñöôïc 500.000 doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc vaøo naêm 2010 laø hoaøn toaøn coù tính khaû thi cao. Vôùi soá löôïng doanh nghieäp ñöôïc ñaêng kyù taêng nhanh trong nhieàu naêm, vieäc tö vaán veà vieäc chuyeån ñoåi töø caùc hoä ñaêng kyù kinh doanh sang doanh nghieäp ñaêng kyù chính thöùc theo Luaät Doanh nghieäp, hoaëc veà vieäc löïa choïn loaïi hình phaùp lyù naøo phuø hôïp nhaát vôùi moät doanh nghieäp ñaõ trôû thaønh moät nhu caàu thöïc söï lôùn. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng caâu hoûi maø nhöõng ngöôøi coù yù ñònh ñaêng kyù kinh doanh vaø thaønh laäp doanh nghieäp thöôøng ñöa ra nhaát tröôùc khi quyeát ñònh thaønh laäp doanh nghieäp. Taøi lieäu naøy ñöôïc xaây döïng döôùi daïng moät taøi lieäu tham khaûo nhaèm giôùi thieäu toång quan veà caùc loaïi hình doanh nghieäp hieän coù taïi Vieät Nam, ñoàng thôøi phaân tích toång theå nhöõng ñieåm lôïi vaø baát lôïi giöõa loaïi hình hoä ñaêng kyù kinh doanh vaø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, cuõng nhö phaân tích nhöõng ñieåm khaùc bieät giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. Taøi lieäu naøy coù theå ñöôïc söû duïng bôûi caùc cô quan ñaêng kyù kinh doanh caáp tænh vaø caáp huyeän, bôûi caùc coâng ty luaät, coâng ty tö vaán vaø caùc toå chöùc coù lieân quan nhaèm phoå bieán kieán thöùc, ñoàng thôøi nhaèm tö vaán chính xaùc hôn cho caùc doanh nghieäp khi löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp seõ ñöôïc ñaêng kyù. Taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn bôûi OÂng Nguyeãn Ñình Cung, OÂng Phan Ñöùc Hieáu (CIEM) vaø caùc chuyeân gia cuûa Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc (GTZ). Nhoùm bieân soaïn xin traân troïng caûm ôn caùc yù kieán ñoùng goùp, söï hoã trôï kyõ thuaät cuûa cuûa Tieán só Ñinh Vaên AÂn, Vieän tröôûng Vieän quaûn lyù kinh teá Trung öông vaø OÂng Leâ Duy Bình (GTZ). Cuoán taøi lieäu naøy ñöôïc bieân soaïn cho muïc ñích tham khaûo. Caùc quan ñieåm theå hieän trong taøi lieäu laø cuûa caùc taùc giaû vaø khoâng nhaát thieát phaûn aùnh quan ñieåm cuûa CIEM hay GTZ. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Lôøi môû ñaàu 2
  • 4. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 3 CIEM Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông GTZ Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc TNHH Traùch nhieäm höõu haïn DNTN Doanh nghieäp tö nhaân ÑKKD Ñaêng kyù kinh doanh TV Thaønh vieân GCNÑKKD Giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh GTGT Giaù trò gia taêng VND Ñoàng Vieät nam Töø vieát taét
  • 5. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM4 Muïc luïc PHAÀN 1: KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 5 I. Caùc khaùi nieäm 5 II. Ñaëc ñieåm caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam 9 1. Hoä kinh doanh caù theå 9 2. Doanh nghieäp tö nhaân 9 3. Coâng ty hôïp danh 10 4. Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 12 5. Coâng ty coå phaàn 13 PHAÀN 2: LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 14 1. Quyeàn kinh doanh 14 2. Goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp 15 a) Ñoái töôïng thaønh laäp 15 b) Goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp 16 c) Hoà sô, trình töï, thuû tuïc thaønh laäp 17 3. Toå chöùc quaûn lyù 18 4. Cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö 20 5. Khaû naêng ruùt voán vaø chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán 22 6. Huy ñoäng voán 24 7. Nghóa vuï thueá 25 8. Chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp 26 9. Thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø vieäc giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. 27 PHAÀN 3: MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT VAØ KHUYEÁN NGHÒ 29
  • 6. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 5
  • 7. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Phaàn 6 I. Caùc khaùi nieäm Chuùng ta ñaõ quen thuoäc vôùi caùc khaùi nieäm “doanh nghieäp”, “coâng ty traùch nhieäm höõu haïn”, “coâng ty coå phaàn”, “doanh nghieäp tö nhaân”,v.v....; bôûi vì, haøng ngaøy, haøng giôø chuùng ta ñang söû duïng caùc saûn phaåm vaø dòch vuï do hoï cung caáp. Tuy nhieân, coù leõ khoâng phaûi baát kyø ai ñeàu coù theå bieát ñöôïc baûn chaát, noäi dung cuûa caùc khaùi nieäm noùi treân. Haøng loaït caùc caâu hoûi coù theå xuaát hieän nhö: coâng ty khaùc gì so vôùi doanh nghieäp? vì sao laïi xuaát hieän coâng ty? taïi sao laïi toàn taïi nhieàu hình thöùc doanh nghieäp nhö vaäy?... Noäi dung phaàn naøy seõ coá gaéng laøm roõ traû lôøi vaén taét moät soá caùc caâu hoûi noùi treân 1. Coâng ty hay doanh nghieäp Doanh nghieäp laø khaùi nieäm chung nhaát ñeå chæ caùc loaïi hình doanh nghieäp, trong ñoù coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp. Luaät doanh nghieäp hieän haønh ôû nöôùc ta quy ñònh naêm loaïi hình doanh nghieäp, bao goàm: (i) hoä kinh doanh, (ii) doanh nghieäp tö nhaân, (iii) coâng ty hôïp danh, (iv) coâng ty traùch nhieäm höõu haïn (goàm coâng ty TNHH 1 thaønh vieân vaø coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân), vaø (v) coâng ty coå phaàn.1 Coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp vôùi 5 ñaëc ñieåm cô baûn: (i) laø phaùp nhaân, (ii) taùch bieät vaø laø chuû theå phaùp lyù ñoäc laäp vôùi chuû sôû höõu, (iii) traùch nhieäm höõu haïn cuûa chuû sôû höõu coâng ty, (iv) coå phaàn hay phaàn voán goùp laø chuyeån nhöôïng ñöôïc, vaø (v) quaûn lyù taäp trung vaø thoáng nhaát. Vôùi ñaëc ñieåm noùi treân, thì trong soá 5 loaïi hình doanh nghieäp theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, chæ coù coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn ñöôïc coi laø “coâng ty”; coøn hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh laø caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, khoâng phaûi laø coâng ty. 2. Vì sao laïi xuaát hieän coâng ty Treân theá giôùi, so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc, thì coâng ty xuaát hieän muoän hôn, vaøo khoaûng giöõa theá kyû 19. Tröôùc ñoù, caùc hoaït ñoäng kinh doanh thöïc hieän döôùi hình thöùc hôïp danh hoaëc 1KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM CAÙC LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 1. Ngoaøi ra, ôû Vieät Nam coøn moät soá loaïi hình doanh nghieäp khaùc, nhö: hôïp taùc xaõ, coâng ty baûo hieåm,... ñöôïc quy ñònh theo caùc luaät khaùc.
  • 8. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 7 doanh nghieäp tö nhaân2. Coù raát nhieàu lyù thuyeát lyù giaûi cho söï xuaát hieän cuûa coâng ty. Tuy nhieân, döôùi giaùc ñoä kinh teá vaø luaät phaùp, coù quan ñieåm chung cho raèng coâng ty xuaát hieän bôûi vì ñoù chính laø “coâng cuï” giuùp caùc nhaø ñaàu tö giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro vaø chi phí giao dòch trong thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh . Ngaøy nay, coâng ty ñaõ trôû thaønh loaïi hình doanh nghieäp phoå bieán vaø ñöôïc öa chuoäng nhaát trong haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi.. 3 ÔÛ Vieät Nam4 , tröôùc naêm 1990, chæ coù doanh nghieäp nhaø nöôùc, hôïp taùc xaõ vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Sau ñoù, khi coù Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân(1990) coù hieäu löïc, doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn môùi baét ñaàu xuaát hieän. Khaùc vôùi nhieàu nöôùc khaùc treân theá giôùi, coâng ty hôïp danh ôû Vieät Nam, xuaát hieän sau nhaát ( töø naêm 2000 khi Luaät Doanh nghieäp coù hieäu löïc thay theá Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân), vaø cuõng laø loaïi hình doanh nghieäp ít phoå bieán nhaát. 3. Taïi sao doanh nghieäp laïi toàn taïi döôùi nhieàu hình thöùc Doanh nghieäp laø coâng cuï ñeå kinh doanh. Ñeå khoâng ngöøng taïo thuaän lôïi vaø thuùc ñaåy saùng taïo trong kinh doanh, caùc nhaø laäp phaùp ñaõ luoân noã löïc “phaùt minh” ra caùc loaïi loaïi hình doanh nghieäp môùi; laøm cho chuùng trôû neân nhieàu veà soá löôïng vaø ña daïng hôn veà chuûng loaïi giuùp caùc nhaø ñaàu tö luoân coù ñöôïc söï löïa choïn phuø hôïp nhaát ñoái vôùi hoaøn caûnh vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa hoï. Muïc tieâu cuoái cuøng laø giaûm ruûi ro, chi phí, taêng möùc ñoä an taâm, an toaøn cho nhöõng ngöôøi boû voán kinh doanh; vaø ñoù chính laø moät trong caùc yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc ñeå moät quoác gia phaùt trieån, trôû neân giaøu coù vaø thònh vöôïng. ÔÛ caùc nöôùc khaùc nhau, caùc loaïi hình doanh nghieäp coù theå khoâng gioáng nhau veà soá löôïng, chuûng loaïi vaø caùc soá ñaëc ñieåm cuï theå cuûa chuùng. Ví duï, ÔÛ Hoa Kyø, coâng ty hôïp danh ít nhaát coù ba loaïi (i) coâng ty hôïp danh thöôøng, (ii) coâng ty hôïp danh höõu haïn, vaø (iii) coâng ty hôïp danh traùch nhieäm höõu haïn. Coâng ty hôïp danh traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân laø nhöõng loaïi hình doanh nghieäp môùi xuaát hieän trong nhöõng naêm gaàn ñaây; laø keát quaû cuûa quaù trình saùng taïo khoâng ngöøng ñeå “phaùt minh” ra caùc loaïi hình doanh nghieäp môùi nhö ñaõ noùi treân. 4. Baûn chaát cuûa coâng ty Nhö treân ñaõ noùi, coâng ty laø moät loaïi hình doanh nghieäp xuaát hieän vaøo khoaûng giöõa theá kyû 19 ôû Chaâu AÂu. Coâng ty ñöôïc coi laø moät chuû theå phaùp lyù, laø “ngöôøi” do phaùp luaät taïo ra. Luaät phaùp ñaõ trao cho coâng ty “quyeàn naêng” gioáng nhö moät caù nhaân thöïc hieän caùc coâng vieäc kinh doanh cho chính mình5. Ñieàu naøy coù nghóa laø, neáu moät nhoùm coù x ngöôøi, cuøng goùp voán thaønh laäp coâng ty, thì keát quaû seõ taïo ra “ngöôøi” thöù (x + 1); ngöôøi ñoù chính laø coâng ty coù caùc quyeàn naêng töông töï 2. Tieáng Anh laø partnership vaø sole proprietorship. Dòch ra tieáng vieät töông ñöông laø “coâng ty hôïp danh” vaø “doanh nghieäp tö nhaân” 3. Bainbridge, Stephen M. (2002), trang 2. Theo thoáng keâ ôû Myõ vaøo khoaûng naêm 2000, thì soá löôïng coâng ty ôû Myõ vaøo khoaûng 4,6 trieäu, chieám khoaûng 1/5 toång soá caùc loaïi hình doanh nghieäp nhöng taïo ra 90% toång doanh thu cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp. 4. Chæ tính töø giai ñoaïn 1975 ñeán nay. 5. Tieáng Anh thöôøng duøng cuïm töø “legal entity” hoaëc “legal person” ñeå phaân bieät vôùi con ngöôøi, laø “natural person” hoaëc “individual”.
  • 9. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM8 nhö nhöõng ngöôøi khaùc, keå caû quyeàn sôû höõu taøi saûn thöïc. Sau ñoù, nhöõng ngöôøi beân ngoaøi coù theå thieát laäp quan heä hôïp ñoàng vôùi coâng ty moät caùch hoaøn toaøn ñoäc laäp vôùi chính nhöõng ngöôøi ñaõ goùp voán thaønh laäp neân coâng ty ñoù; vaø theo caùch gioáng nhö hoï thieát laäp hôïp ñoàng vôùi caù nhaân (xem sô ñoà). HÌNH 1 - Sô ñoà veà theå hieän baûn chaát coâng ty CCooåå ññooâânngg 11 TTaaøøii ssaaûûnn ccooâânngg ttyy CCooåå ññooâânngg 22 CCooåå ññooâânngg 33 CCooåå ññooâânngg NN NNggööôôøøii qquuaaûûnn llyyùù Nghóa vuï ngöôøi quaûn lyù Söû höõu vaø kieåm soaùt PPhhaaùùpp lluuaaäätt PPhhaaùùpp lluuaaäätt PPhhaaùùpp lluuaaäätt TThhòò ttrrööôôøønngg TThhòò ttrrööôôøønngg TThhòò ttrrööôôøønngg Nhaø cung caáp Nhaân vieân Khaùch haøng Chuû nôï Khaùc NNhhaaøø nnööôôùùcc vvaaøø ccaaùùcc ccôô qquuaann nnhhaaøø nnööôôùùcc
  • 10. 9CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM II. Ñaëc ñieåm caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam Thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam ñöôïc quy ñònh chuû yeáu taïi Luaät Doanh nghieäp 6 vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh. Theo quy ñònh naøy, thì ôû Vieät Nam coù caùc loaïi hình doanh nghieäp sau ñeå caùc nhaø ñaàu tö löïa choïn khi kinh doanh: (i) Hoä kinh doanh.7 (ii) Doanh nghieäp tö nhaân. (iii) Coâng ty hôïp danh. (iv) Coâng ty TNHH (v) Coâng ty coå phaàn Luaät Doanh nghieäp ñieàu chænh tröïc tieáp vieäc thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù cuûa 4 loaïi hình doanh nghieäp laø doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn; coøn vieäc thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù hoä kinh doanh caù theå ñöôïc quy ñònh taïi Nghò ñònh 88/2006/NÑ-CP ngaøy 29 thaùng 8 naêm 2006 veà ñaêng kyù kinh doanh. 1. Hoä kinh doanh caù theå Hoä kinh doanh caù theå laø loaïi hình doanh nghieäp coù caùc ñaëc ñieåm sau: Do moät caù nhaân, moät nhoùm ngöôøi hoaëc moät hoä gia ñình laøm chuû sôû höõu. Chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa hoä kinh doanh caù theå. Hoä kinh doanh khoâng coù tö caùch phaùp nhaân vaø con daáu. Hoä kinh doanh khoâng ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân quaù 10 lao ñoäng. 2. Doanh nghieäp tö nhaân Doanh nghieäp tö nhaân laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc ñieàu chænh bôûi Luaät Doanh nghieäp vaø caùc quy ñònh höôùng daãn thi haønh. Theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp, doanh nghieäp tö nhaân coù caùc ñaëc ñieåm sau: Laø doanh nghieäp do moät caù nhaân laøm chuû sôû höõu; vaø caù nhaân chuû sôû höõu ñoù chæ ñöôïc laøm chuû sôû höõu moät DNTN; khoâng ñöôïc ñoàng thôøi laø chuû sôû höõu cuûa DNTN khaùc hoaëc chuû sôû höõu hoä kinh doanh vaø thaønh vieân hôïp danh coâng ty hôïp danh. Caù nhaân chuû sôû höõu töï quyeát ñònh cô caáu toå chöùc vaø thöôøng tröïc tieáp quaûn lyù, thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh; vaø laø ngöôøi ñaïi dieän theo luaät cuûa doanh nghieäp;. Caù nhaân chuû sôû höõu chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp tö nhaân khoâng coù tö caùch phaùp nhaân. 6. Luaät soá 60/2005/QH11 ngaøy 29-11-2005 coù hieäu löïc töø ngaøy 1-7-2006. 7. Tröôùc ñaây “hoä kinh doanh” thöôøng ñöôïc goïi laø “hoä kinh doanh caù theå”.
  • 11. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM10 HÌNH 2 - Doanh nghieäp tö nhaân Nhö vaäy, coù theå noùi, hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân veà baûn chaát laø gioáng nhau; vaø ñaëc tröng cô baûn cuûa chuùng laø veà phaùp lyù khoâng coù söï phaân bieät roõ raøng veà quyeàn, nghóa vuï cuûa chuû sôû höõu doanh nghieäp vaø doanh nghieäp. Trong moïi tröôøng hôïp, thì chuû doanh nghieäp laø ngöôøi chòu traùch nhieäm voâ haïn vaø cuoái cuøng veà moïi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Veà quy moâ, thì doanh nghieäp tö nhaân nhìn chung coù theå lôùn hôn hoä kinh doanh caù theå. 3. Coâng ty hôïp danh Coâng ty hôïp danh laø loaïi hình doanh nghieäp môùi xuaát hieän taïi Vieät Nam baét ñaàu töø naêm 2000 theo quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp naêm 1999. Cho ñeán nay, soá löôïng coâng ty hôïp danh khoâng nhieàu (chæ môùi khoaûng vaøi chuïc, khoâng keå soá caùc coâng ty hôïp danh trong caùc ngaønh, ngheà maø phaùp luaät baét buoäc phaûi söû duïng ñeå kinh doanh caùc ngaønh, ngheà ñoù). Coâng ty hôïp danh coù caùc ñaëc ñieåm sau ñaây: Coù ít nhaát 2 thaønh vieân laø caù nhaân, trong ñoù coù phaûi coù ít nhaát moät thaønh vieân hôïp danh. Ngoaøi thaønh vieân hôïp danh coù theå coù thaønh vieân goùp voán. Thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù nhaân, coøn thaønh vieân goùp voán coù theå laø caù nhaân, toå chöùc. Thaønh vieân hôïp danh chòu traùch nhieäm lieân ñôùi vaø voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï khaùc cuûa doanh nghieäp; coøn thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm trong trong phaïm vi giaù trò soá voán goùp vaøo coâng ty. Thaønh vieân hôïp danh coù quyeàn quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty; coøn thaønh vieân goùp voán khoâng coù quyeàn quaûn lyù coâng ty. Tröôøng hôïp thaønh vieân goùp voán tham gia quaûn lyù, DOANH NGHIEÄP TÖ NHAÂN Laø doanh nghieäp do 1 caù nhaân laøm chuû. Chuû doanh nghieäp chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình vôùi caùc nghóa vuï cuûa doanh nghieäp Gaàn nhö khoâng coù ranh giôùi phaân bieät giöõa Doanh nghieäp vaø chuû doanh nghieäp Toaøn boä taøi saûn cuûa caù nhaân chuû doanh nghieäp (keå caû taøi saûn cuûa doanh nghieäp) Caùc chuû nôï
  • 12. 11CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM ñieàu haønh coâng ty, thì thaønh vieân ñoù ñöông nhieân ñöôïc coi laø thaønh vieân hôïp danh. Coâng ty hôïp danh coù tö caùch phaùp nhaân. Coâng ty hôïp danh khoâng ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn. Nhö vaäy, treân thöïc teá coâng ty hôïp danh quy ñònh taïi Luaät Doanh nghieäp coù theå toàn taïi döôùi 2 hình thöùc. Moät laø, taát caû thaønh vieân ñeàu laø thaønh vieân hôïp danh (khoâng coù thaønh vieân goùp voán); trong tröôøng hôïp naøy, ñoù laø coâng ty hôïp danh thoâng thöôøng töông töï nhö ôû caùc nöôùc khaùc. Hai laø, coù caû thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán; trong tröôøng hôïp naøy, laø coâng ty hôïp danh höõu haïn töông töï nhö quy ñònh cuûa phaùp luaät ôû caùc nöôùc khaùc. Toùm lai, coâng ty hôïp danh theo quy ñònh taïi Luaät Doanh nghieäp coù theå laø hôïp danh thoâng thöôøng hoaëc hôïp danh höõu haïn (xem töông öùng sô ñoà 2 vaø sô ñoà 3). HÌNH 3A - Coâng ty hôïp danh thöôøng HÌNH 3B - Coâng ty hôïp danh höõu haïn Coâng ty hôïp danh “thöôøng” Lieân keát cuûa caùc caù nhaân nhaèm kinh doanh döôùi moät teân chung TThhaaøønnhh vviieeâânn hhôôïïpp ddaannhh Vöøa laø nhaø ñaàu tö + ngöôøi quaûn lyù TThhaaøønnhh vviieeâânn hhôôïïpp ddaannhh Vöøa laø nhaø ñaàu tö + ngöôøi quaûn lyù Taøi saûn cuûa caù nhaân thaønh vieân Taøi saûn cuûa caù nhaân thaønh vieân TTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccooâânngg ttyy CCaaùùcc cchhuuûû nnôôïï ccuuûûaa ccooâânngg ttyy Coâng ty hôïp danh “hööõ haïn” Lieân keát cuûa caùc caù nhaân nhaèm kinh doanh döôùi moät teân chung Coâng ty ñoäc laäp vaø phaân bieät vôùi thaønh vieân goùp voán TThhaaøønnhh vviieeâânn ggooùùpp vvooáánn Ñôn thuaàn laø nhaø ñaàu tö TThhaaøønnhh vviieeâânn hhôôïïpp ddaannhh Vöøa laø nhaø ñaàu tö + ngöôøi quaûn lyù Taøi saûn cuûa caù nhaân thaønh vieân hôïp danh Taøi saûn cuûa caù nhaân thaønh vieân goùp voán TTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccooâânngg ttyy CCaaùùcc cchhuuûû nnôôïï ccuuûûaa ccooâânngg ttyy
  • 13. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM12 Trong coâng hôïp danh, coù söï khaùc nhau cô baûn giöõa thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán. Baûng sau ñaây seõ so saùnh chi tieát söï gioáng vaø khaùc nhau naøy: Baûng 1 – So saùnh chi tieát söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa thaønh vieân hôïp danh vaø thaønh vieân goùp voán 4. Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn Theo quy ñònh cuûa Luaät doanh nghieäp, thì coâng ty TNHH ñöôïc chia thaønh hai loaïi caên cöù vaø soá löôïng thaønh vieân ; ñoù laø: (i) coâng ty TNHH 1 thaønh vieân vaø (ii) coâng ty TNHH hai thaønh vieân trôû leân.8 Söï khaùc bieät cô baûn giöõa hai loaïi hình coâng ty TNHH naøy laø cô caáu toå chöùc quaûn lyù hay caùch thöùc thöïc hieän quyeàn chuû sôû höõu vaø soá löôïng thaønh vieân coâng ty. Maëc duø vaäy, coâng ty TNHH coù nhöõng ñaëc ñieåm chung sau: Soá löôïng thaønh vieân khoâng quaù 50 9. Traùch nhieäm cuûa caùc thaønh vieân giôùi haïn trong phaïm vi soá voán cam keát goùp vaøo coâng ty. Phaàn voán goùp chuyeån nhöôïng ñöôïc; nhöng bò haïn cheá chuyeån nhöôïng. Coâng ty laø moät phaùp nhaân ñoäc laäp vaø taùch bieät veà phaùp lyù vôùi caùc thaønh vieân. Khoâng ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn. Thaønh vieân hôïp danh Thaønh vieân goùp voán Ñoái töôïng - Baét buoäc phaûi coù - Chæ laø caù nhaân - Toái thieåu laø 1ù - Coù theå coù hoaëc khoâng coù - Laø caù nhaân hoaëc toå chöùc - Khoâng haïn cheá Chuyeån nhöôïng phaàn voán goùp - Bò haïn cheá - Khoâng haïn cheá Traùch nhieäm - Chòu traùch nhieäm lieân ñôùi vaø “voâ haïn” - Chòu traùch nhieäm trong phaïm vi voán goùp Quaûn lyù - Tröïc tieáp tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh - Bò haïn cheá trong hoaït ñoäng kinh doanh khaùc - Khoâng tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh - Khoâng bò haïn cheá trong hoaït ñoäng kinh doanh khaùc 8. Söï phaân chia naøy theå hieän söï ñaëc thuø trong lòch söû phaùt trieån cuûa heä thoáng phaùp luaät veà doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Cuõng chæ môùi gaàn ñaây, luaät phaùp môùi cho pheùp 1 caù nhaân hay toå chöùc ñöôïc thaønh laäp loaïi hình coâng ty TNHH. 9. Ñoái vôùi coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân thì soá löôïng thaønh vieân toái ña cuõng khoâng quaù 50.
  • 14. 13CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM HÌNH 4 - Coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn Coâng ty TNHH moät thaønh vieân laàn ñaàu tieân xuaát hieän taïi Vieät nam vaøo naêm 2000 theo quy ñònh cuûa Luaät doanh nghieäp 1999. Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm ñoù, chæ coù toå chöùc môùi ñöôïc thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH moät thaønh vieân. Luaät Doanh nghieäp 2005 ñaõ coù böôùc phaùt trieån môùi, cho pheùp 1 caù nhaân cuõng ñöôïc quyeàn thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH. Noùi caùch khaùc, töø ngaøy 1-7-2006 thì 1 toå chöùc hay caù nhaân ñeàu ñöôïc quyeàn thaønh laäp vaø laøm chuû sôû höõu coâng ty TNHH.10 5. Coâng ty coå phaàn Coâng ty coå phaàn coù caùc ñaëc ñieåm cô baûn sau: Soá löôïng thaønh vieân toái thieåu laø 3 vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. Thaønh vieân coâng ty laø ngöôøi sôû höõu coå phaàn, ñöôïc goïi laø coå ñoâng. Voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. Coù theå coù nhieàu loaïi coå phaàn. Coå phaàn ñöôïc töï do chuyeån nhöôïng. Traùch nhieäm cuûa coå ñoâng giôùi haïn trong phaïm vi voán ñaõ goùp vaøo coâng ty. Coâng ty laø phaùp nhaân ñoäc laäp tröôùc phaùp luaät vaø vôùi caùc coå ñoâng. Coâng ty coå phaàn ñöôïc phaùt haønh chöùng khoaùn. Khi so saùnh giöõa loaïi hình coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn thì coù 2 ñaëc ñieåm cô baûn gioáng nhau ñoù laø (i) söï taùch baïch giöõa coâng ty vaø coå ñoâng/thaønh vieân vaø (ii) cheá ñoä traùch nhieäm höõu haïn cuûa taát caû caùc thaønh vieân (xem sô ñoà 5). Treân ñaây laø nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn nhaát cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Caâu hoûi tieáp theo laø trong nhöõng loaïi hình naøy thì loaïi naøo laø söï löïa choïn toát nhaát ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Ñeå traû lôøi caâu hoûi noùi treân, trong phaàn hai tieáp theo ñaây chuùng toâi seõ so saùnh moät caùch cuï theå nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu giöõa caùc loaïi hình naøy. Coù leõ treân cô sôû caân nhaéc, so saùnh nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp, loaïi hình doanh nghieäp cuï theå seõ ñöôïc löïa choïn, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän, hoaøn caûnh vaø yeâu caàu cuï theå cuûa nhaø ñaàu tö. CCooâânngg TTyy TTNNHHHH && CCPP Phaùp nhaân ñoäc laäp vaø phaân bieät vôùi thaønh vieân goùp voán TThhaaøønnhh vviieeâânn// CCooåå ññooâânngg Laø nhaø ñaàu tö; hoï coù theå thueâ ngöôøi khaùc quaûn lyù coâng ty TTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccaaùù nnhhaaâânn tthhaaøønnhh vviieeâânn// ccññ TTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccaaùù nnhhaaâânn tthhaaøønnhh vviieeâânn// ccññTTaaøøii ssaaûûnn ccuuûûaa ccooâânngg ttyy CCaaùùcc cchhuuûû nnôôïï ccuuûûaa ccooâânngg ttyy 10. Ngaøy Luaät Doanh nghieäp 2005 coù hieäu löïc thi haønh, thay theá Luaät Doanh nghieäp 1999
  • 15. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM14 Ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp seõ ñöôïc ñaùnh giaù moät caùch töông ñoái toaøn dieän vaø daày ñuû treân 9 tieâu chí; goàm (i) quyeàn kinh doanh, (ii) goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp, (iii) toå chöùc quaûn lyù, (iv) cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö, (v) khaû naêng ruùt voán, chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn voán goùp, (vi) huy ñoäng voán, (vii) nghóa vuï thueá, (viii) chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp, vaø (ix) thôøi haïn hoaït ñoäng, giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. Chuùng toâi cho raèng, löïa choïn loaïi hình naøo laø quyeát ñònh cuûa nhaø ñaàu tö. Nhöõng ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc phaân tích, so saùnh döôùi ñaây laø “trung tính”, khoâng gaén vôùi baát kyø ñieàu kieän, hoaøn caûnh hay giôùi haïn cuï theå maø nhaø ñaàu tö gaëp phaûi khi quyeát ñònh löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp ñeå kinh doanh. Vì vaäy, caàn löu yù raèng, trong boái caûnh, ñieàu kieän cuï theå nhaát ñònh, thì moät ñieåm yeáu hay haïn cheá cuûa loaïi hình doanh nghieäp cuï theå coù theå trôû thaønh ñieåm maïnh trong quyeát ñònh löïa choïn cuûa nhaø ñaàu tö. Noùi caùch khaùc, ñieåm maïnh vaø yeáu cuûa töøng loaïi hình doanh nghieäp chæ laø töông ñoái; “caùn caân” maïnh vaø yeáu cuûa chuùng phuï thuoäc phaàn nhieàu vaøo yeâu caàu vaø boái caûnh ñeå löïa choïn cuûa nhaø daàu tö. 1. Quyeàn kinh doanh Veà nguyeân taéc, caù nhaân, toå chöùc coù quyeàn nhö nhau trong vieäc thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh. Tuy nhieân, ñoái vôùi moät soá ngaønh ngheà kinh doanh, phaùp luaät khoâng cho pheùp nhaø ñaàu tö löïa choïn, maø baét buoäc phaûi kinh doanh theo moät loaïi hình doanh nghieäp nhaát ñònh. Ngöôïc laïi, trong moät soá ngaønh, ngheà khaùc, thì phaùp luaät khoâng cho pheùp nhaø ñaàu tö löïa choïn moät loaïi hình doanh nghieäp cuï theå ñeå kinh doanh. Xin neâu moät soá ví duï: Hoä kinh doanh caù theå khoâng ñöôïc saûn xuaát vaøng.11 Chæ caùc doanh nghieäp, töùc laø bao goàm doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn môùi ñöôïc pheùp kinh doanh saûn xuaát vaøng. Theo Luaät Luaät sö,12 thì toå chöùc haønh ngheà luaät sö chæ ñöôïc thaønh laäp döôùi hai hình thöùc laø vaên phoøng luaät sö (döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân) vaø coâng ty luaät (döôùi hình thöùc coâng ty hôïp danh hoaëc coâng ty TNHH). Nhö vaäy, toå chöùc haønh ngheà luaät sö khoâng theå ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc hoä kinh doanh vaø coâng ty coå phaàn . TIEÂU CHÍ LÖÏA CHOÏN LOAÏI HÌNH DOANH NGHIEÄP 11. Ñieàu 1(2) NÑ 64/2003/NÑ-CP ngaøy 11 thaùng 6 naêm 2003 12. Ñieàu 32&33 - Luaät luaät sö 65/2006/QH11 ngaøy 29-6-2006 Phaàn2
  • 16. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 15 Theo Luaät Coâng chöùng, thì vaên phoøng coâng chöùng chæ ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh. Veà quyeàn kinh doanh, thì hoä kinh doanh caù theå bò haïn cheá nhieàu nhaát; moãi hoä kinh doanh caù theå chæ ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh taïi moät ñòa ñieåm; phaïm vi kinh doanh cuûa noù chæ giôùi haïn trong ñòa giôùi haønh chính quaän, huyeän, nôi hoä kinh doanh ñoù ñaêng kyù; khoâng ñöôïc môû chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi dieän ôû nôi khaùc ngoaøi ñòa ñieåm kinh doanh ñaõ ñaêng kyù. Quy moâ phaùt trieån cuûa hoä kinh doanh caù theå cuõng bò haïn cheá; khoâng ñöôïc quaù möôøi (10) lao ñoäng thöôøng xuyeân. 2. Goùp voán, thaønh laäp doanh nghieäp a) Ñoái töôïng thaønh laäp Tuøy vaøo loaïi hình doanh nghieäp, yeâu caàu veà ñoái töôïng thaønh laäp vaø soá thaønh vieân toái thieåu phaûi coù ñeå thaønh laäp doanh nghieäp cuõng khaùc nhau. Ñoái töôïng Soá löôïng toái thieåu Haïn cheá ñoái vôùi chuû sôû höõu doanh nghieäp Haïn cheá ñoái vôùi doanh nghieäp Hoä kinh doanh Caù nhaân 1 - chæ ñöôïc laøm chuû 1 hoä kinh doanh - Khoâng ñöôïc ñoàng thôøi laøm chuû dntn, thaønh vieân hôïp danh13 - Khoâng ñöôïc tham gia thaønh laäp doanh nghieäp khaùc Doanh nghieäp tö nhaân Caù nhaân Duy nhaát 1 - chæ ñöôïc laøm chuû 1 hoä doanh nghieäp tö nhaân - Khoâng ñöôïc ñoàng thôøi laøm chuû hoä kinh doanh, thaønh vieân hôïp danh14 Khoâng ñöôïc tham gia thaønh laäp doanh nghieäp khaùc Coâng ty hôïp danh Caù nhaân (ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh) 2, trong ñoù ít nhaát phaûi coù moät caù nhaân laøm thaønh vieân hôïp danh - Khoâng ñöôïc laøm chuû hoä kinh doanh, chuû dntn - Haïn cheá laøm thaønh vieân hôïp danh cuûa nhieàu coâng ty - Khoâng haïn cheá Coâng ty TNHH 1 TV Caù nhaân, toå chöùc Duy nhaát 1 K h o â n g haïn cheá - Khoâng haïn cheá Coâng ty TNHH > 2 TV Caù nhaân, toå chöùc Toái thieåu 2 Toái ña 50 K h o â n g haïn cheá - Khoâng haïn cheá Coâng ty coå phaàn Caù nhaân, toå chöùc 3 K h o â n g haïn cheá - Khoâng haïn cheá 13. Caù nhaân hoä kinh doanh caù theå vaán ñöôïc quyeàn thaønh laäp, tham gia thaønh laäp(khoâng haïn cheá) caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn. Nhö vaäy, caù nhaân chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå coù theå laøm chuû sôû höõu coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân, laøm thaønh vieân, coå ñoâng caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn. 14. Cuõng töông töï nhö ñoái vôùi caù nhaân chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå trình baøy taïi ñieåm giaûi thích soá 13 treân ñaây. BAÛNG 2 – Yeâu caàu veà ñoái töôïng thaønh laäp vaø soá thaønh vieân toái thieåu
  • 17. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM16 Nhö vaäy, xeùt döôùi khía caïnh naøy, thì coâng ty TNHH coù lôïi theá nhaát; nghóa laø chæ caàn 1 ngöôøi, baát keå laø caù nhaân hay toå chöùc, laø coù theå thaønh laäp ñöôïc. Vieäc thaønh laäp coâng ty hôïp danh ñoøi hoûi ít nhaát coù söï lieân keát ít nhaát 2 ngöôøi, trong ñoù phaûi coù moät caù nhaân laøm thaønh vieân hôïp danh, neân coù theå coi laø keùm thuaän lôïi hôn so vôùi doanh nghieäp tö nhaân hay hoä kinh doanh caù theå. Ngöôïc laïi, coâng ty hôïp danh coù quyeàn thaønh laäp, tham gia thaønh laäp doanh nghieäp khaùc, vaø ñoù coù theå coi laø lôïi theá cuûa noù so vôùi DNTN vaø hoä kinh doanh caù theå (coät 4 baûng treân). Theo phaùp luaät veà caùn boä, coâng chöùc, thì caùn boä, coâng chöùc khoâng ñöôïc thaønh laäp, tham gia thaønh laäp hoaëc tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn, coâng ty hôïp danh... Ñieàu naøy coù nghóa laø hoï khoâng bò caám goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn hoaëc goùp voán vôùi tö caùch thaønh vieân goùp voán cuûa coâng ty hôïp danh, Tröôøng hôïp ngoaïi leä laø ngöôøi ñöùng ñaàu, caáp phoù cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu cô quan nhaø nöôùc khoâng ñöôïc goùp voán vaøo doanh nghieäp hoaït ñoäng trong phaïm vi ngaønh, ngheà maø ngöôøi ñoù tröïc tieáp thöïc hieän vieäc quaûn lyù nhaø nöôùc. b) Goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp Noäi dung phaàn naøy seõ trình baøy veà loaïi taøi saûn goùp voán, thuû tuïc goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp. Thuû tuïc Hoä kinh doanh - Chuû sôû höõu hoä kinh doanh caù theå töï keâ khai vaø ñaêng kyù loaïi taøi saûn, giaù trò caùc taøi saûn laøm voán kinh doanh cuûa hoä kinh doanh caù theå. Doanh nghieäp tö nhaân - Chuû sôû höõu töï keâ khai vaø ñaêng kyù loaïi taøi saûn söû duïng vaøo vieäc kinh doanh vaø trò giaù caùc taøi saûn ñoù laøm voán kinh cuûa doanh nghieäp. Coâng ty hôïp danh - Caùc thaønh vieân thoaû thuaän nhaát trí veà tyû leä voán goùp, loaïi taøi saûn goùp voán, giaù trò cuûa töøng taøi saûn goùp voán baèng hieän vaät, soá laàn goùp voán, thôøi ñieåm vaø möùc goùp voán cuûa töøng ñôït (theå hieän trong caùc noäi dung cuï theå cuûa Danh saùch thaønh vieân ñaêng kyù taïi cô quan ñaêng kyù kinh doanh); Ñònh giaù taøi saûn goùp voán ñoái vôùi nhöõng taøi Coâng ty TNHH - Ñònh giaù taøi saûn goùp voán - Laäp bieân baûn goùp voán - Chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn coù ñaêng kyù Caáp giaáy Coâng ty coå phaàn - Ñònh giaù taøi saûn goùp voán - Laäp bieân baûn goùp voán - Chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn coù ñaêng kyù - Caáp coå phieáu BAÛNG 3 – Loaïi taøi saûn goùp voán, thuû tuïc goùp voán thaønh laäp doanh nghieäp
  • 18. 17CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Theo phaân tích naøy, thì goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn, coâng ty TNHH vaø hôïp danh chòu raøng buoäc nhieàu thuû tuïc hôn so vôùi hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân. Beân caïnh ñoù, trong 3 loaïi hình doanh nghieäp laø coâng ty TNHH, hôïp danh vaø coå phaàn thì vieäc goùp voán vaøo coâng ty coå phaàn laø raøng buoäc nhieàu thuû tuïc vaø haïn cheá hôn. Vieäc goùp voán vaøo coâng ty TNHH laø linh hoaït nhaát bôûi vieäc cho pheùp goùp theo loä trình, khoâng phaûi goùp ñuû ngay moät luùc ngay sau khi ñaêng kyù kinh doanh. Haïn cheá veà goùp voán - Khoâng - Khoâng saûn khoâng phaûi baèng tieàn maët trong töøng ñôït goùp voán; - Laäp bieân baûn goùp voán - Chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn coù ñaêng kyù - Caáp giaáy chöùng nhaän phaàn voán goùp - Ñònh giaù taøi saûn goùp voán - Laäp bieân baûn goùp voán - Chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn ñoái vôùi taøi saûn coù ñaêng kyù - Caáp giaáy chöùng nhaän phaàn voán goùp; - Khoâng chöùng nhaän phaàn voán goùp; Coù theå goùp voán theo tieán ñoä ñaõ cam keát. - Ñöôïc goùp nhieàu laàn, theo loä trình quy ñònh trong ñieàu leä coâng ty - Coå ñoâng saùng laäp phaûi goùp ít nhaát 20% toång soá coå phaàn phoå thoâng. Tyû leä naøy phaûi ñöôïc duy trì trong 3 naêm - Goùp ñuû voán trong thôøi haïn 90 ngaøy keå töø ngaøy ÑKKD.
  • 19. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM18 Loaïi vaø soá löôïng hoà sô Thôøi gian giaûi quyeát Nôi giaûi quyeát Yeâu caàu khaùc Leä phí (ñoàng)1155 Hoä kinh doanh Moät (01) giaáy ñeà nghò ñaêng kyù kinh doanh Phoøng kinh teá-taøi chính Huyeän hoaëc quaän. Khoâng Doanh nghieäp tö nhaân Moät (01) giaáy ñeà nghò ñaêng kyù kinh doanh - Moät (01) baûn sao chöùng chæ haønh ngheà ñoái vôùi ngaønh, ngheà phaûi coù chöùng chæ haønh ngheà - Xaùc nhaän veà voán phaùp ñònh(ñoái vôùi ngaønh, ngheà phaûi coù voán phaùp ñònh) 10 ngaøy Phoøng ÑKKD tænh Ñaêng baùo noäi dung ÑKKD 100.000 Coâng ty hôïp danh - Giaáy ñeà nghò ÑKKD - Danh saùch thaønh vieân - Ñieàu leä coâng ty; - Chöùng chæ haønh ngheà cuûa thaønh vieân hôïp d a n h ( n g a ø n h , ngheà phaûi coù chöùng chæ haønh ngheà) - Xaùc nhaän veà voán phaùp ñònh (ñoái vôùi ngaønh, ngheà phaûi coù voán phaùpn ñònh) 10 ngaøy Phoøng ÑKDK tænh Ñaêng baùo noäi dung ÑKKD 150.000 Coâng ty TNHH - Giaáy ñeà nghò ÑKKD - Danh saùch thaønh vieân - Ñieàu leä dieàu leä - Chöùng chæ haønh ngheà cuûa giaùm ñoác hoaëc ngöôøi khaùc (ñoái vôùi ngaønh, ngheà phaûi coù voán phaùp ñònh). - Xaùc nhaän veà voán phaùp ñònh ñoái vôùi ngaønh,ngheà phaûi coù voán phaùp ñònh. 10 ngaøy Phoøng ÑKKD tænh Ñaêng baùo noäi dung ÑKKD 200.000 Coâng ty coå phaàn - Giaáy ñeà nghò ÑKKD - Danh saùch coå ñoâng saùng laäp - Ñieàu leä coâng ty; - Chöùng chæ haønh ngheà cuûa giaùm ñoác hoaëc ngöôøi khaùc ñoái vôùi ngaønh, ngheà phaûi coù chöùng chæ haønh ngheà) - Xaùc nhaän veà voán phaùp ñònh ñoái vôùi ngaønh, ngheà phaûi coù voán phaùp ñònh. 10 ngaøy Phoøng ÑKKD tænh Ñaêng baùo noäi dung ÑKKD 200.000 BAÛNG 4 – Hoà sô, trình töï vaø thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp 15. Quyeát ñònh 83/2000/QÑ-BTC ngaøy 29 thaùng 5 naêm 2000 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính quy ñònh möùc thu leä phí caáp GCNÑKKD vaø Quyeát ñònh 95/2001/QÑ-BTC ngaøy 1 thaùng 10 naêm 2001 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính söûa ñoåi boå sung Quyeát ñònh 83/2000/QÑ- BTC. Thoâng tö 97/2006/TT-BTC ngaøy 16-10-2006 höôùng daãn veà phí, leä phí thuoäc thaåm quyeàn quyeát ñònh cuûa HÑND tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông c) Hoà sô, trình töï, thuû tuïc thaønh laäp
  • 20. 19CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Nhö vaäy, döôùi tieâu chí naøy, thì lôïi theá seõ thuoäc veà hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân, bôûi hoà sô ñaêng kyù kinh doanh ñôn giaûn; vaø do ñoù, treân thöïc teá, chí phí veà thôøi gian vaø tieàn baïc cho vieäc thaønh laäp hoä kinh doanh caù theå vaø doanh nghieäp tö nhaân coù theå thaáp hôn nhieàu so vôùi quy ñònh cuûa phaùp luaät. Thöïc teá cho thaáy, vieäc thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân hoaëc hoä kinh doanh caù theå ôû moät soá ñòa phöông coù theå chæ trong moät vaøi giôø maø thoâi. Ngoaøi ra, vieäc ñaêng kyù kinh doanh ñoái vôùi hoä kinh doanh ñöôïc thöïc hieän taïi caáp quaän, huyeän, giaûm chi phí ñi laïi ñoái vôùi nhaø ñaàu tö ôû xa phoøng ñaêng kyù kinh doanh. Coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn seõ khoù khaên hôn trong chuaån bò hoà sô ñaêng kyù kinh doanh; theo ñoù, coù theå toán keùm hôn trong vieäc hoaøn taát thuû tuïc ÑKKD. Tuy nhieân, thöïc teá cho thaáy öu ñieåm naøy ñoái vôùi hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân ñang bò maát daàn. Hieän nay, vieäc caûi caùch thuû tuïc ñaêng kyù kinh doanh ôû phoøng ñaêng kyù kinh doanh nhieàu ñòa phöông ñöôïc thöïc hieän raát hieäu quaû; thuû tuïc ñaõ ñöôïc ñôn giaûn hoùa nhieàu. Nhieàu nôi, ñaõ böôùc ñaàu cho pheùp ñaêng kyù kinh doanh qua maïng ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD16 . Vieäc laøm naøy laïi laøm maát ñi öu ñieåm deã daøng ñaêng kyù ñoái vôùi hoä kinh doanh so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. 3. Toå chöùc quaûn lyù Thöïc teá cho thaáy, nhieàu nhaø ñaàu tö thöôøng muoán tröïc tieáp quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh; ngöôïc laïi, coù nhaø ñaàu tö chæ quan taâm ñeán lôïi ích mang laïi töø khoaûn tieàn ñaàu tö cuûa mình maø khoâng muoán hoaëc thaäm trí khoâng quan taâm quaûn lyù, ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Ngoaøi ra, yeâu caàu baét buoäc veà toå chöùc quaûn lyù (thöôøng goïi laø “gaùnh naëng phaùp lyù” ñöôïc quy ñònh khaùc nhau ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. Do ñoù, ñeå ñaùnh giaù caùc öu ñieåm, nhöôïc ñieåm töøng loaïi hình doanh nghieäp, chuùng toâi seõ ñaùnh giaù theo 2 tieâu chí laø: Möùc ñoä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo quaûn lyù doanh nghieäp. Yeâu caàu phaùp luaät veà cô caáu toå chöùc quaûn lyù doanh nghieäp (gaùnh naëng phaùp lyù). Baûng so saùnh döôùi ñaây cho thaáy söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp döôùi khía caïnh toå chöùc quaûn lyù. 16. Ví duï nhö Höng Yeân, Quaûng Nam, Ñaék Laék, An Giang, Nam Ñònh, vaø Quaûng Bình, TP. Hoà Chí Minh.... Tham khaûo theâm taïi www.businessportal.com.vn veà moâ hình ñaêng kyù kinh doanh qua maïng vaø caùc tænh ñaõ trieån khai ñaêng kyù kinh doanh qua maïng taïi
  • 21. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM20 BAÛNG 5 – Söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp döôùi khía caïnh toå chöùc quaûn lyù Möùc ñoä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo quaûn lyù doanh nghieäp Yeâu caàu baét buoäc cô caáu toå chöùc Hoä kinh doanh -Chuû hoä tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh. - Laø ñaïi dieän theo phaùp luaät. - Tröôøng hôïp thueâ ngöôøi khaùc ñieàu haønh laø quan heä uûy quyeàn. - Khoâng Doanh nghieäp tö nhaân - Chuû doanh nghieäp tröïc tieáp vaø toaøn quyeàn ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh - Chuû doanh nghieäp laø ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät - Giaùm ñoác coù theå thueâ ñeå ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp - Khoâng Coâng ty hôïp danh Ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh: - Tröïc tieáp quaûn lyù, ra quyeát ñònh. Moïi thaønh vieân hôïp danh ñeàu coù quyeàn nhaân danh coâng ty thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh - Caùc thaønh vieân hôïp danh coù quyeàn ngang nhau trong ñieàu haønh doanh nghieäp (quyeàn quyeát ñònh khoâng döïa treân möùc voán goùp). Ñoái vôùi thaønh vieân goùp voán - Khoâng tham gia quaûn lyù, ñieàu haønh doanh nghieäp - Coù Coâng ty TNHH 1 TV - Tröïc tieáp quaûn lyù ñoái vôùi coâng ty TNHH 1 TV laø caù nhaân; - Giaùn tieáp ñoái vôùi coâng ty TNHH 1 TV laø toå chöùc; coù theå khoâng tröïc tieáp gia quyeát ñònh veà caùc vaán ñeà quan troïng cuûa coâng ty. - Coù Coâng ty TNHH > 2 TV - Tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh (thoâng qua Hoäi ñoàng thaønh vieân); tuy nhieân, coù theå khoâng tröïc tieáp ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh haøng ngaøy(ñoái vôùi thaønh vieân thieåu soá). - Veà maët phaùp lyù, khoâng tröïc tieáp ra quyeát ñònh; quyeàn quyeát ñònh phuï thuoäc vaøo phaàn voán goùp trong coâng ty. - Coù Coâng ty coå phaàn - Phuï thuoäc vaøo loaïi coå ñoâng vaø tyû leä sôû höõu maø möùc ñoä tham gia vaøo hoaït ñoäng quaûn lyù khaùc nhau. - Khoâng tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh (tröø tröôøng hôïp laø coå ñoâng ñoàng thôøi laø thaønh vieân HÑQT hoaëc GÑ/TGÑ). - Khoâng tröïc tieáp ra quyeát ñònh; quyeàn quyeát ñònh; quyeàn quyeát ñònh phuï thuoäc vaøo loaïi vaø soá coå phaàn naém giöõ trong coâng ty. - Coù
  • 22. 21CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Xeùt veà möùc ñoä tham gia cuûa nhaø ñaàu tö vaøo quaûn lyù doanh nghieäp thì coù theå noùi coâng ty coå phaàn laø loaïi hình doanh nghieäp coù öu ñieåm nhaát, theå hieän baèng vieäc coù theå ñaùp öùng ñöôïc ña daïng nhu caàu cuûa nhaø ñaàu tö. Trong coâng ty coå phaàn, coù theå coù nhieàu loaïi coå phaàn khaùc nhau, taïo cho caùc coå ñoâng töông öùng caùc quyeàn vaø nghóa vuï khaùc nhau. Do ñoù, nhaø ñaàu tö coù theå tham gia vaøo coâng ty coå phaàn maø khoâng nhaát thieát phaûi tham gia quaûn lyù (nhö ñoái vôùi caùc loaïi hình hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh-ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh). Hoï coù theå vöøa laø coå ñoâng, vöøa laø ngöôøi quaûn lyù trong coâng ty coå phaàn thoâng qua ñaïi hoäi ñoàng coå ñoâng hoaëc laø thaønh vieân hoäi ñoàng quaûn trò, giaùm ñoác, toång giaùm ñoác. Vôùi öu ñieåm naøy, coâng ty coå phaàn coù theå coi laø coâng cuï toát ñeå huy ñoäng voán, môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh, vöøa söû duïng ñöôïc nhöõng ngöôøi quaûn lyù chuyeân nghieäp, qua ñoù, naâng cao ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty. Tuy nhieân, ñoåi laïi, thì coâng ty coå phaàn laø loaïi hình doanh nghieäp chòu nhieàu raøng buoäc nhaát veà maët phaùp lyù trong thieát laäp cô caáu toå chöùc quaûn lyù; quy trình ra quyeát ñònh trong coâng ty baét buoäc phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh töông öùng cuûa luaät phaùp. Do ñoù, chi phí tuaân thuû phaùp luaät veà quaûn trò coâng ty chaéc chaén cuõng cao hôn nhieàu so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân coù theå coi laø coù öu ñieåm xeùt döôùi khía caïnh naøy khi chuû doanh nghieäp toaøn quyeàn quyeát ñònh veà cô caáu toå chöùc vaø caùch thöùc quaûn lyù cuõng nhö ra quyeát ñònh trong vieäc quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty. Noùi caùch khaùc, öu ñieåm cuûa hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân laø tính linh hoaït trong thieát laäp cô caáu toå chöùc quaûn lyù doanh nghieäp. 4. Cheá ñoä traùch nhieäm cuûa nhaø ñaàu tö Hoä kinh doanh - Khoâng phaân ñònh traùch nhieäm hoä vaø chuû hoä - Chuû hoä chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa hoä Doanh nghieäp tö nhaân - Khoâng phaân ñònh roõ giöõa doanh nghieäp vaø chuû doanh nghieäp - Chuû doanh nghieäp chòu traùch nhieäm voâ haïn baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình Coâng ty hôïp danh - Coâng ty hôïp danh laø moät phaùp nhaân, chòu traùch nhieäm ñoäc laäp vôùi caùc thaønh vieân, baèng taøi saûn cuûa coâng ty. - Caùc thaønh vieân hôïp danh chòu traùch nhieäm Coâng ty TNHH 1 TV - Coâng ty laø phaùp nhaân ñoäc laäp vôùi caùc thaønh vieân - Traùch nhieäm cuûa caùc thaønh vieân ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi saûn khaùc chæ giôùi haïn trong phaïm Coâng ty TNHH > 2 TV -Coâng ty laø phaùp nhaân ñoäc laäp vôùi caùc thaønh vieân, vaø chòu traùch nhieäm veà moïi hoaït ñoäng kinh doanh baèng toaøn boä taøi saûn cuûa coâng ty. - Traùch nhieäm cuûa Coâng ty coå phaàn - Coâng ty laø phaùp nhaân ñoäc laäp vôùi caùc thaønh vieân, vaø chòu traùch nhieäm veà caùc hoaït ñoäng kinh doanh baèng toøan boä taøi saûn cuûa coâng ty. - Traùch nhieäm cuûa BAÛNG 6 - So saùnh cheá ñoä traùch nhieäm nhaø ñaàu tö
  • 23. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM22 Ñoái vôùi hoä kinh doanh caù theå vaø doanh nghieäp tö nhaân thì khoâng coù söï phaân ñònh veà traùch nhieäm giöõa hoä hay doanh nghieäp vaø chuû hoä, chuû doanh nghieäp; chuû hoä, chuû doanh nghieäp tö nhaân phaûi chòu traùch nhieäm voâ haïn veà hoaït ñoäng cuûa hoä, doanh nghieäp baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình. Trong khi ñoù, thaønh vieân coâng ty TNHH vaø coå ñoâng coâng ty coå phaàn khoâng phaûi chòu traùch nhieäm veà hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty vaø ruûi ro cuûa hoï chæ naèm trong phaïm vi soá voán cam keát hoaëc ñaõ goùp vaøo coâng ty.18 Trong coâng ty hôïp danh thì cheá ñoä traùch nhieäm cuûa thaønh vieân hôïp danh gaàn gioáng vôùi chuû hoä vaø chuû doanh nghieäp tö nhaân; trong khi ñoù, cheá ñoä traùch nhieäm cuûa thaønh vieân goùp voán töông töï nhö thaønh vieân coâng ty TNHH hay coå ñoâng coâng ty coå phaàn. Ñieåm khaùc giöõa thaønh vieân hôïp danh vôùi chuû hoä, chuû doanh nghieäp tö nhaân laø (i) traùch nhieäm lieân ñôùi giöõa caùc thaønh vieân hôïp danh, vaø (ii) thaønh vieân hôïp danh chæ chòu traùch nhieäm neáu taøi saûn cuûa coâng ty khoâng ñuû ñeå thanh toaùn caùc nghóa vuï phaùt sinh töø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty. Chính vì vaäy, traùch nhieäm lieân ñôùi ñaõ ñaët thaønh vieân hôïp danh vaøo vò theá ruûi ro ôû thaáp hôn ôû möùc ñoä nhaát ñònh so vôùi vôùi chuû hoä vaø chuû doanh nghieäp tö nhaân. Coù theå coi “cheá ñoä traùch nhieäm höõu haïn” cuûa thaønh vieân coâng ty TNHH, coå ñoâng coâng ty CP laø öu ñieåm cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy so vôùi hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh. Yeáu ñieåm cuûa cheá ñoä traùch nhieäm “voâ haïn” laø khoâng coù giôùi haïn veà cheá ñoä traùch nhieäm vaø söï khoâng taùch baïch giöõa doanh nghieäp vaø chuû doanh nghieäp theå hieän treân moät soá ñieåm sau ñaây: Hoaït ñoäng kinh doanh khoâng beàn vöõng, deã bò chaám döùt. Söï toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp gaén vôùi töï toàn taïi,vaø thaäm chí tình traïng söùc khoûe cuûa chính chuû hoä hoaëc ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp (trong moïi tröôøng hôïp) lieân ñôùi vaø baèng toaøn boä taøi saûn 17 cuûa mình vôùi moïi hoaït ñoäng cuûa coâng ty - Traùch nhieäm caùc thaønh vieân goùp voán chæ giôùi haïn trong phaïm vi voán goùp vaøo coâng ty vi voán ñaõ cam keát goùp vaøo coâng ty. caùc thaønh vieân ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi chính khaùc chæ giôùi haïn trong phaïm vi voán ñaõ cam keát goùp vaøo coâng ty. caùc coå ñoâng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï vaø nghóa vuï taøi saûn khaùc chæ giôùi haïn trong phaïm vi voán ñaõ goùp vaøo coâng ty. 17. Traùch nhieäm lieân ñôùi coù nghóa laø chuû nôï coù theå yeâu caàu baát kyø ai trong soá caùc thaønh vieân hôïp danh thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn khoaûn nôï cho mình, keå caû nghóa vuï naøy khoâng tröïc tieáp phaùt sinh töø hoaït ñoäng cuûa thaønh vieân ñoù. 18. Coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn laø nhöõng phaùp nhaân ñoäc laäp vôùi thaønh vieân; do ñoù, coâng ty seõ laø “ngöôøi” chòu traùch nhieäm veà hoaït ñoäng kinh doanh cuûa coâng ty, chöù khoâng phaûi thaønh vieân, coå ñoâng.
  • 24. 23CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM chuû doanh nghieäp tö nhaân. Chuû doanh nghieäp cheát, tai naïn, oám ñau, beänh taät ñeàu daãn ñeán chaám döùt söï toàn tai hoaëc taïm ngöøng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ñaây laø ñieåm raát ñaùng löu yù khi thieát laäp caùc quan heä giao dòch vôùi doanh nghieäp tö nhaân, hoä kinh doanh caù theå. Khoù môû roäng quy moâ kinh doanh; ruûi ro trong ñaàu tö kinh doanh döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân vaø hoä kinh doanh caù theå, hoaëc thaønh vieân hôïp danh trong coâng ty hôïp danh laø raát cao; ñoä an toaøn veà sôû höõu taøi saûn laïi raát thaáp. Vì vaäy, chuû doanh nghieäp tö nhaân vaø hoä kinh doanh caù theå coù theå bò maát toaøn boä cô nghieäp, neáu kinh doanh bò thaát baïi. Thöïc teá cho thaáy, doanh nghieäp tö nhaân caøng coù quy moâ caøng roäng, ngaønh ngheà kinh doanh caøng ña daïng, thì möùc ñoä ruûi ro vaø baát an toaøn ñoái vôùi chuû sôû höõu caøng cao. Chính vì vaäy, trong thôøi gian qua, khoâng ít doanh nghieäp tö nhaân coù quy moâ lôùn ñaõ chuyeån ñoåi thaønh coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn; vaø neáu khoâng chuyeån ñoåi nhö theá, thì doanh nghieäp ñoù khoâng theå phaùt trieån theâm ñöôïc nöõa. Tuy vaäy, treân thöïc teá, trong moät soá tröôøng hôïp thì chính cheá ñoä traùch nhieäm “voâ haïn” cuûa nhaø ñaàu tö laïi laø öu ñieåm cuûa loaïi hình doanh nghieäp ñoù trong vieäc thu huùt khaùch haøng, taïo uy tín vaø phaùt trieån kinh doanh. Toùm laïi, thì coù theå noùi, döôùi khía caïnh naøy, thì coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn laø coâng cuï toát nhaát ñeå baûo veä lôïi ích cho caùc nhaø ñaàu tö. Cuøng vôùi vieäc moät nhaø ñaàu tö coù theå cuøng moät luùc ñaàu tö vaøo nhieàu coâng ty TNHH hay coå phaàn ñaõ laøm cho hai loaïi hình doanh nghieäp coøn ñöôïc coi laø coâng cuï phaân boá ruûi ro moät caùch toát nhaát. Do ñoù, ñaây laø loaïi hình doanh nghieäp thích hôïp cho vieäc kinh doanh trong caùc lónh vöïc môùi, tính ruûi ro cao. Döôùi goùc ñoä chuû nôï, thì hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh laø coâng cuï toát ñeå ñaûm baûo cho nghóa vuï cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi chuû nôï.19 Tuy nhieân, caùc chuû nôï laïi raát caàn löu yù khi giao dòch vôùi loaïi hình doanh nghieäp naøy bôûi tính khoâng oån ñònh cuûa doanh nghieäp vaø söï haïn cheá veà taøi saûn rieâng cuûa nhaø ñaàu tö. 5. Khaû naêng ruùt voán vaø chuyeân nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán Khaû naêng ruùt voán – tính thanh khoaûn nguoàn voán, laø moät yeáu toá maø nhieàu nhaø ñaàu tö caân nhaéc khi ñaàu tö kinh doanh. Xeùt döôùi khía caïnh naøy, loaïi hình doanh nghieäp naøo taïo ñöôïc cho nhaø ñaàu tö khaû naêng vieäc chuyeån nhöôïng coå phaàn hay phaàn voán goùp moät caùch deã daøng vaø ít toán keùm, maø khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp, thì loaïi hình doanh nghieäp ñoù ñöôïc coi laø coù öu theá hôn so vôùi loaïi hình doanh nghieäp khaùc. 19. Tuy nhieân, moät chuû nôï khoân ngoan thì vaãn coù theå duøng caùc coâng cuï khaùc nhö cheá ñoä hôïp ñoàng ñeå gia taêng söï ñaûm baûo cho giao dòch cuûa mình ñoái vôùi coâng ty TNHH hay coå phaàn.
  • 25. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM24 BAÛNG 7 - So saùnh möùc ñoä thuaän lôïi trong vieäc ruùt voán kinh doanh cuûa caùc nhaø ñaàu tö giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp Khaû naêng ruùt voán Thuû tuïc Hoä kinh doanh Vieäc ruùt khoûi hoaït ñoäng kinh doanh gaén lieàn vôùi vieäc thu heïp, giaûi theå chaám döùt hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp tö nhaân Chuû doanh nghieäp coù theå thu heïp, giaûi theå hoaëc baùn taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñeå thu hoài voán; vaø nhö vaäy, vieäc ruùt voán ñöông nhieân daãn ñeán thu heïp, hoaëc giaûi theå chaám döùt hoaït ñoâïng kinh doanh. - Thoâng baùo giaûm voán söû duïng vaøo vieäc kinh doanh, hoaëc baùn taøi saûn ñang söû duïng vaøo vieäc kinh doanh. Coâng ty hôïp danh - Thaønh vieân goùp voán ñöôïc töï do chuyeån nhöôïng phaàn goùp voán cho ngöôøi khaùc. - Thaønh vieân hôïp danh coù theå chuyeån nhöôïng phaàn voán goùp, nhöng phaûi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Hoäi ñoàng thaønh vieân - Ñaêng kyù thay ñoåi thaønh vieân Coâng ty TNHH 1 TV Chuû sôû höõu ruùt voán baèng caùch chuyeån nhöôïng moät phaàn hoaëc taát caû voán ñieàu leä cho ngöôøi khaùc. - Ñaêng kyù chuyeån ñoåi thaønh coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 2 thaønh vieân trôû leân.; hoaëc chuyeån ñoåi thaønh coâng ty coå phaàn. Coâng ty TNHH 2 TV trôû leân - Thaønh vieân coù theå ruùt voán baèng caùch chuyeån nhöôïng moät phaàn hoaëc toaøn boä phaàn goùp voán cuûa mình cho ngöôøi khaùc; nhöng quyeàn chuyeån nhöôïng bò haïn cheá theo caùch phaûi öu tieân chuyeån nhöôïng cho caùc thaønh vieân khaùc) - Ñaêng kyù thay ñoåi thaønh vieân hoaëc ñaêng kyù chuyeån ñoåi thaønh coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân. Coâng ty coå phaàn - Coå ñoâng phoå thoâng ruùt voán baèng caùch töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cho ngöôøi khaùc - Coå ñoâng saùng laäp bò haïn cheá chuyeån nhöôïng coå phaàn trong thôøi haïn 3 naêm keå töø ngaøy caáp Giaáy chöùng nhaän ÑKKD - Ñaêng kyù coå ñoâng hoaëc thay ñoåi coå ñoâng vaøo Soå ñaêng kyù coå ñoâng. Tröôøng hôïp coå ñoâng saùng laäp chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc trong ba naêm ñaàu coøn phaûi ñaêng kyù thay ñoåi coå ñoâng saùng laäp taïi cô quan ñaêng kyù kinh doanh.
  • 26. 25 Xeùt döôùi tieâu chí naøy thì hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân coù nhöôïc ñieåm laø chuû hoä vaø chuû doanh nghieäp ruùt voán luoân ñoàng nghóa vôùi vieäc doanh nghieäp thu heïp quy moâ kinh doanh hoaëc chaáp döùt hoaït ñoäng kinh doanh. Trong khi ñoù, coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn hoaøn toaøn khoâng bò taùc ñoäng bôûi coå ñoâng hay thaønh vieân chuyeån nhöôïng coå phaàn, phaàn goùp voán cuûa hoï cho ngöôøi khaùc. Coå ñoâng coâng ty coå phaàn ñöôïc chuyeån nhöôïng coå phaàn raát linh hoaït; töï mình quyeát ñònh veà ngöôøi mua, thôøi ñieåm, giaù caû vaø caùch thöùc chuyeån nhöôïng. Vì vaäy, chi phí chuyeån nhöôïng thöôøng thaáp hôn, nhanh hôn vaø coù theå caû “ñöôïc giaù hôn”. Tuy nhieân, quyeàn töï cho chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa caùc coå ñoâng taïo cô cheá vaø ñieàu kieän ñeå thay ñoåi sôû höõu coâng ty moät caùch deã daøng. Vì vaäy, coå ñoâng khoù coù theå chuû ñoäng naém giöõ quyeàn sôû höõu vaø duy trì oån ñònh cô caáu sôû höõu coâng ty. Vì vaäy, quyeàn kieåm soaùt coâng ty cuõng coù theå deã daøng thay ñoåi, chuyeån töø coå ñoâng, nhoùm coå ñoâng naøy sang coå ñoâng, nhoùm coå ñoâng khaùc. 6. Huy ñoäng voán Taøi chính laø moät vaán ñeà raát quan troïng cuûa doanh nghieäp trong vieäc môû roäng vaø phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh. Do ñoù, ñoä deã daøng, linh hoaït trong huy ñoäng voán vaø quy moâ, phaïm vi voán coù theå huy ñoäng laø moät trong nhöõng tieâu chí ñaùnh giaù vaø löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp. Thoâng thöôøng, ngoaøi vieäc töï tích luyõ, taùi ñaàu tö töø lôïi nhuaän, doanh nghieäp huy ñoäng theâm voán vay hoaëc voán goùp (huy ñoäng theâm phaàn goùp voán, coå phaàn töø thaønh vieân, coå ñoâng hieän höõu hoaëc ngöôøi khaùc). Caùch thöùc huy ñoäng voán Hoä kinh doanh - Vay voán töø ngaân haøng hoaëc ngöôøi khaùc(thoâng thöôøng chæ trong soá caùc thaønh vieân gia ñình, baïn beø, ngöôøi thaân khaùc). - Khoâng theå huy ñoäng voán goùp(döôùi hình thöùc phaàn goùp voán hoaëc coå phaàn) Doanh nghieäp tö nhaân - Vay voán töø ngaân haøng hoaëc töø ngöôøi khaùc(thoâng thöôøng cuõng chæ töø caùc thaønh vieân gia ñình, baïn beø, ngöôøi thaân khaùc). - Khoâng theå huy ñoäng voán döôùi hình thöùc goùp voán hoaëc coå phaàn). Coâng ty hôïp danh - Vay voán töø ngaân haøng hoaëc töø caùc chuû nôï khaùc - Keát naïp theâm thaønh vieân hôïp danh hoaëc goùp voán - Huy ñoäng theâm voán goùp töø caùc thaønh vieân hôïp danh vaø/hoaëc thaønh vieân goùp voán Coâng ty TNHH 2 thaønh vieân trôû leân - Vay voán töø ngaân haøng hoaëc caùc chuû nôï khaùc - Keát naïp theâm thaønh vieân môùi. - Huy ñoäng theâm voán goùp töø caùc thaønh vieân (taêng voán) - Phaùt haønh traùi phieáu Coâng ty coå phaàn - Vay voán töø ngaân haøng hoaëc chuû nôï khaùc - Phaùt haønh theâm coå phaàn môùi cho coå ñoâng hieän höõu vaø cho nhöõng ngöôøi khaùc;... - Phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng. - Khoâng bò baát kì haïn cheá naøo veà quy moâ, phaïm vi vaø caùch thöùc huy ñoäng voán. BAÛNG 8 - So saùnh caùch thöùc huy ñoäng voán giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Coâng ty TNHH 1 thaønh vieân - Vay voán töø ngaân haøng hoaëc caùc chuû nôï khaùc - Phaùt haønh traùi phieáu - Keát naïp theâm thaønh vieân môùi (tuy nhieân laïi phaûi chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp); - Khoâng ñöôïc phaùt haønh baât kyø loaïi chöùng khoaùn naøo ra coâng chuùng;
  • 27. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM26 Coù theå noùi, coâng ty coå phaàn laø loaïi hình doanh nghieäp coù öu theá nhaát trong huy ñoäng theâm voán. Veà nguyeân taéc, khaû naêng huy ñoäng voán cuûa coâng ty coå phaàn laø khoâng giôùi haïn. Hoä kinh doanh vaø doanh nghieäp tö nhaân chæ coù theå huy ñoäng voán döôi hình thöùc voán vay vaø quy moâ, phaïm vi huy ñoäng voán chæ coù theå giôùi haïn trong soá nhöõng ngöôøi thaân quen, khaùch haøng thaân quen maø thoâi. Quy moâ, phaïm vi vaø caùch thöùc huy ñoäng voán cuûa coâng ty traùch nhieäm höõu haïn lôùn hôn, môû roäng hôn nhieàu so vôùi doanh nghieäp tö nhaân vaø coâng ty hôïp danh. Tuy vaäy, noù vaãn bò giôùi haïn hôn nhieàu so vôùi coâng ty coå phaàn; phöông thöùc huy ñoäng voán cuûa coâng ty traùch nhieäm höõu haïn cuõng khoâng ña daïng, linh hoaït vaø hieäu quaû nhö ñoái vôùi coâng ty coå phaàn. Toùm laïi, coâng ty coå phaàn vaø coâng ty TNHH laø loaïi hình doanh nghieäp coù lôïi theá trong vieäc huy ñoäng theâm voán, môû roäng vaø phaùt trieån saûn xuaát, kinh doanh khi chuùng coù theå söû duïng ña daïng caùc phöông thöùc huy ñoäng voán. 7. Nghóa vuï thueá ÔÛ moät soá nöôùc, thì caùch thöùc noäp thueá laø moät yeáu toá quyeát ñònh trong vieäc löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp. Phaàn nhieàu nhaø ñaàu tö löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp caù nhaân hay coâng ty hôïp danh laø ñeå traùnh vieäc bò ñaùnh thueá hai laàn, laø cheá ñoä thueá thu nhaäp aùp duïng ñoái vôùi coâng ty traùch nhieäm höõu haïn (töùc laø thueá thu nhaäp coâng ty vaø thueá thu nhaäp caù nhaân ñaùnh vaøo lôïi töùc cuûa thaønh vieân, coå ñoâng ñöôïc chia töø lôïi nhuaän cuûa coâng ty). Khaùc vôùi haàu heát caùc quoác gia, vuøng laõnh thoå khaùc treân theá giôùi, nghóa vuï veà thueá theo quy ñònh cuûa phaùp luaät ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau ôû nöôùc ta veà cô baûn laø gioáng nhau, tröø hoä kinh doanh caù theå. Noùi caùch khaùc, cheá ñoä thueá aùp duïng ñoái vôùi hoä kinh doanh caù theå coù khaùc nhieàu so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Haàu nhö chöa aùp duïng cheá ñoä ñaùnh thueá ñuùp ñoái vôùi lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp. BAÛNG 9 - So saùnh cuï theå veà chính saùch thueá giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp Thueá moân baøi ñoùng haøng naêm Thueá thu nhaäp doanh nghieäp Hoä kinh doanh töø 50.000 ñeán 1.000.000 VND 2 tröôøng hôïp: - thueá khoaùn, vaø - thueá theo keâ khai Doanh nghieäp tö nhaân Töø 1.000.000 ñeán 3.000.000 VND Tính theo keâ khai, haïch toaùn, keá toaùn Coâng ty hôïp danh Töø 1.000.000 ñeán 3.000.000 VND Tính theo keâ khai, haïch toaùn, keá toaùn Coâng ty TNHH 1 TV Töø 1.000.000 ñeán 3.000.000 VND Tính theo keâ khai, haïch toaùn, keá toaùn Coâng ty TNHH 2 TV Töø 1.000.000 ñeán 3.000.000 VND Tính theo keâ khai, haïch toaùn, keá toaùn Coâng ty coå phaàn Töø 1.000.000 ñeán 3.000.000 VND Tính theo keâ khai, haïch toaùn, keá toaùn
  • 28. 27CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Xeùt veà nghóa vuï thueá, thì ngoaøi hoä kinh doanh, caùc loaïi hình doanh nghieäp khoâng coù söï khaùc nhau hay khoâng coù lôïi theá rieâng. Ñoái vôùi hoä kinh doanh noäp thueá khoaùn, thì coù öu ñieåm hôn caùc loaïi hình khaùc laø khoâng maát thôøi gian vaø chi phí trong vieäc thöïc hieän caùc thuû tuïc ñeå noäp thueá, vaø coù theå “ñaøm phaùn” veà soá thueá phaûi noäp. Tuy nhieân, baát lôïi laø ôû choå hoä kinh doanh caù theå noäp thueá khoaùn khoâng khaáu tröø ñöôïc chi phí ra khoûi giaù trò chòu thueá; khoâng ñöôïc hoaøn laïi thueá theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Vì vaäy, trong tröôøng hôïp khoâng theå taùch bieät ñöôïc chi phí ñaàu vaøo, thì hoä kinh doanh caù theå noäp thueá khoaùn coù theå coù lôïi theá; nhöng, ngöôïc laïi, thì noäp thueá theo cheá ñoä keâ khai, haïch toaùn keá toaùn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät coù leõ laø lôïi hôn ñoái vôùi ngöôøi kinh doanh. Tuy vaäy, trong moïi tröôøng hôïp, khi quy moâ kinh doanh ñöôïc môû roäng, thì cheá ñoä thueá khoaùn khoù coù theå laø löïa choïn hôïp lyù ñoái vôùi doanh nghieäp. 8. Chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp Vieäc cô caáu laïi coâng ty vaø chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp laø moät hieän töôïng bình thöôøng vaø caàn thieát trong quaù trình phaùt trieån kinh doanh. Thoâng thöôøng, khi môùi baét ñaàu kinh doanh vôùi quy moâ nhoû, nhaø ñaàu tö thöôøng choïn loaïi hình doanh nghieäp vôùi cô caáu toå chöùc quaûn lyù ñôn giaûn. Sau ñoù, quy moâ kinh doanh vaø hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc môû roäng, thì hình thöùc toå chöùc ban ñaàu khoâng coøn phuø hôïp, vaø luùc ñoù, caàn phaûi chuyeån ñoåi sang loaïi hình doanh nghieäp phuø hôïp hôn. Tuy nhieân, vieäc thay ñoåi loaïi hình doanh nghieäp chæ coi laø moät öu ñieåm neáu noù ñöôïc thöïc hieän moät caùch linh hoaït, deã daøng, ít toán keùm vaø quan troïng hôn laø khoâng baét buoäc phaûi giaûi theå doanh nghieäp tröôùc khi chuyeån ñoåi. Thöïc teá cho thaáy, söï toàn taïi laâu ñôøi cuûa moät doanh nghieäp goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc taïo döïng uy tín vaø thaønh coâng trong kinh doanh cho doanh nghieäp. Thueá thu nhaäp cao Hoùa ñôn Khoâng - Tröôøng hôïp noäp thueá khoaùn thì ñöôïc caáp hoùa ñôn leû. Khoâng Hoùa ñôn GTGT Khoâng, keå caû thu nhaäp töø chuyeån nhöôïng phaàn voán goùp Hoùa ñôn GTGT Khoâng, keå caû thu nhaäp töø chuyeån nhöôïng phaàn voán goùp Hoùa ñôn GTGT Khoâng, keå caû thu nhaäp töø chuyeån nhöôïng phaàn voán goùp Hoùa ñôn GTGT Khoâng, keå caû thu nhaäp töø chuyeån nhöôïng coå phaàn Hoùa ñôn GTGT
  • 29. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM28 Caên cöù theo tieâu chí veà khaû naêng chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp, thì doanh nghieäp tö nhaân coù öu ñieåm hôn hoä kinh doanh; coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn coù öu ñieåm so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp coøn laïi. 9. Thôøi haïn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø vieäc giaûi theå, phaù saûn doanh nghieäp. Nhö treân ñaõ noùi, söï tröôøng toàn vaø phaùt trieån oån ñònh goùp phaàn khoâng nhoû ñeán uy tín vaø söï thaønh coâng cuûa nhieàu coâng ty. Do ñoù, tính oån ñònh vaø khaû naêng toàn taïi laâu daøi cuûa moät coâng ty laø moät yeáu toá quan troïng caàn caân nhaéc khi löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp. Döôùi khía caïnh naøy, thì öu ñieåm thuoäc veà loaïi hình coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn khi maø söï toàn taïi cuûa coâng ty khoâng phuï thuoäc vaøo söï toàn taïi hay thay ñoåi cuûa caùc thaønh vieân hay coå ñoâng. Noùi caùch khaùc, baát cöù thay ñoåi naøo lieân quan ñeán thaønh vieân, keå caû khi coù moät, moät soá thaønh vieân bò cheát hay bò keát aùn tuø.v.v., khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp. Trong khi ñoù, söï toàn taïi cuûa hoä kinh doanh, doanh nghieäp tö nhaân thì hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo chuû hoä, chuû doanh nghieäp. Baát kyø moät ruûi ro naøo xaûy ra ñoái vôùi chuû hoä kinh doanh, chuû doanh nghieäp tö nhaân ñeàu coù nguy cô daãn ñeán chaám döùt hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp naøy. BAÛNG 10 - So saùnh loaïi hình doanh nghieäp naøo coù öu ñieåm nhaát döôùi tieâu chí chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp Caùc hình thöùc chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp Hoä kinh doanh - Khoâng Doanh nghieäp tö nhaân - Chuyeån thaønh coâng ty TNHH 1 TV vôùi trình töï, thuû tuïc vaø ñieàu kieän chuyeån ñoåi töông ñoái phöùc taïp, khaét khe vaø toán keùm Coâng ty hôïp danh - Khoâng Coâng ty TNHH 1 TV - Chuyeån thaønh coâng ty TNHH 2 TV - Chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn; thuû tuïc chuyeån ñoåi deã daøng vaø ít toán keùm. Coâng ty TNHH 2 TV trôû leân - Chuyeån thaønh coâng ty TNHH 1 TV - Chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn; Thuû tuïc chuyeån ñoåi deã daøng, thuaän lôïi vaø ít toán keùm. Coâng ty coå phaàn - Chuyeån thaønh coâng ty TNHH vôùi thuû tuïc chuyeån ñoåi deã daøng, thuaän lôïi vaø ít toán keùm.
  • 30. 29CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Giôùi haïn thôøi haïn hoaït ñoäng Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi cuûa coâng ty Hoä kinh doanh - Khoâng giôùi haïn veà phaùp lyù; nhöng khoâng laâu hôn söï toàn taïi cuûa chuû hoä - Baát kyø ruûi ro naøo, nhö oám ñau, tai naïn, cheát choùc,... cuûa chuû hoä deàu taùc ñoäng khoâng toát ñeán toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa hoä kinh doanh caù theå Doanh nghieäp tö nhaân - Khoâng giôùi haïn veà phaùp lyù; nhöng khoâng laâu hôn söï toàn taïi cuûa chuû hoä - Baát kyø ruûi ro naøo, nhö: tai naïn, oám ñau, cheát choùc,.... ñeàu coù theå aûnh höôûng khoâng toát ñeán söï tieáp tuïc toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp. Coâng ty hôïp danh - Khoâng giôùi haïn veà phaùp lyù; tuy vaäy, moãi moät söï thay ñoåi cuûa thaønh vieân hôïp danh ñeàu coù aûnh höôûng ñeán khaû naêng tieáp tuïc toàn taïi cuûa doanh nghieäp - Ruûi ro xaûy ra ñoái vôùi 1 hoaëc caùc thaønh vieân hôïp danh, nhö: oám ñau, tai naïn, cheát choùc,....coù aûnh höôûng ñeán khaû naêng toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp Coâng ty TNHH 1 TV - Khoâng haïn cheá - Caùc ruûi ro ñoái vôùi thaønh vieân khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi coâng ty. Coâng ty TNHH 2 TV trôû leân - Khoâng haïn cheá - Caùc ruûi ro ñoái vôùi thaønh vieân khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi coâng ty. Coâng ty coå phaàn - Khoâng haïn cheá - Caùc ruûi ro ñoái vôùi thaønh vieân khoâng aûnh höôûng ñeán söï toàn taïi coâng ty. BAÛNG 11 - So saùnh möùc ñoä oån ñònh trong kinh doanh giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp
  • 31. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM30 Thöïc teá cho thaáy, keå töø khi Vieät Nam coù Luaät Coâng ty vaø Luaät Doanh nghieäp Tö nhaân (naêm 1990), ñaõ coù söï thay ñoåi ñaùng keå veà cô caáu loaïi hình doanh nghieäp (xem sô ñoà). Ñieåm deã nhaän thaáy nhaát laø söï taêng leân cuûa loaïi hình coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå ñoâng, ñoàng thôøi doanh nghieäp tö nhaân giaûm xuoáng ñaùng keå, töø khoaûng 74% toång soá caùc doanh nghieäp thaønh laäp naêm 1991 xuoáng coøn khoaûng hôn 20% naêm 2006, töông ñöông vôùi soá coâng ty coå phaàn vaø chöa baèng ½ soá coâng ty traùch nhieäm höõu haïn. Coâng ty coå phaàn coù toác ñoä taêng nhanh vaø lieân tuïc, ñaëc bieät töø naêm 1999. Nguoàn: Cuïc Phaùt trieån Doanh nghieäp Nhoû vaø Vöøa, Boä KH&ÑT Phaân tích treân ñaây cho thaáy moãi loaïi hình doanh nghieäp ñeàu coù ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa noù. Xeùt veà toång theå, thì hoä kinh doanh caù theå coù theå ñöôïc coi laø moät loaïi hình doanh nghieäp keùm thuaän lôïi nhaát. Ñieåm thuaän lôïi nhaát cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy so vôùi caùc loaïi hình khaùc laø deã thaønh laäp, linh hoaït, deã thay ñoåi phuø hôïp vôùi quy moâ kinh doanh nhoû. Cuõng töông töï nhö vaäy ôû möùc ñoä MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT VAØ KHUYEÁN NGHÒ HÌNH 6-CCô caáu loaïi hình doanh nghieäp thaønh laäp haøng naêm, töø 1991-22006 (tyû leä:%) Phaàn3
  • 32. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM 31 nhaát ñònh ñoái vôùi doanh nghieäp tö nhaân. Ngoaøi caùc nhöôïc ñieåm nhö ñaõ phaân tích treân, hoä kinh doanh coøn coù moät soá ñieåm haïn cheá so vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc. Cuï theå laø thöôøng bò haïn cheá veà phaïm vi hoaït ñoäng vaø quy moâ hoaït ñoäng. Ñieàu naøy theå hieän: Hoä kinh doanh chæ ñöôïc ñaêng kyù taïi moät ñòa ñieåm. Hoä kinh doanh khoù môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh sang ñòa baøn khaùc do khoâng ñöôïc môû chi nhaùnh, vaên phoøng ñaïi dieän. Hoä kinh doanh khoâng ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân treân 10 lao ñoäng. Taát caû hoä kinh doanh neáu söû duïng thöôøng xuyeân töø 10 lao ñoäng trôû leân thì phaûi ñaêng kyù döôùi 1 trong caùc loaïi hình doanh nghieäp ñöôïc quy ñònh trong luaät doanh nghieäp. Hoä kinh doanh bò haïn cheá kinh doanh trong nhieàu ngaønh ngheà kinh doanh, ñaëc bieät laø caùc ngaønh ngheà kinh doanh coù ñieàu kieän. Ví duï, kinh doanh dòch vuï tö vaán phaùp luaät theo quy ñònh cuûa Luaät Luaät sö, thì chæ cho pheùp döôùi hình thöùc coâng ty hôïp danh hoaëc coâng ty TNHH.20 Hay vieäc môû vaên phoøng coâng chöùng, thì chæ ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc doanh nghieäp tö nhaân hay coâng ty hôïp danh. 21 Tuy vaäy, khi thaønh laäp doanh nghieäp ñeå kinh doanh, ngöôøi ñaàu tö bao giôø cuõng chòu raøng buoäc vôùi nhöõng ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh cuï theå. Boái caûnh vaø ñieàu kieän ñoù coù theå chi phoái ñeán caû vieäc löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp. Vaø trong boái caûnh cuï theå ñoù, thì öu ñieåm xeùt veà toång theå cuûa loaïi hình doanh nghieäp naøy coù theå laïi trôû thaønh ñieåm khoâng öa chuoäng ñoái vôùi ngöôøi ñaàu tö. Ngöôïc laïi, ñieåm yeáu cuûa noù theo phaân tích treân ñaây laïi trôû thaønh öu theá . Nhö vaäy, vieäc löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp naøy nay loaïi doanh nghieäp khaùc ñeå kinh doanh laø quyeát ñònh cuûa chính ngöôøi ñaàu tö, vaø tuyø thuoäc vaøo ñieàu kieän, hoaøn caûnh vaø yeâu caàu cuï theå. Nhöng, coù theå noùi, söï löïa choïn ñuùng ñaén loaïi hình doanh nghieäp coù theå goùp phaàn ñaùng keå vaøo thaønh coâng vaø phaùt trieån kinh doanh cuûa doanh nghieäp.. 20. Luaät Luaät sö soá 65/2006/QH11 ngaøy 29 thaùng 6 naêm 2006. 21. Luaät Coâng chöùng soá 82/2006/QH11 ngaøy 12-12-2006
  • 33. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM32 Hoäp 1: Coâng ty hôïp danh SCT Coâng ty SCT ñöôïc thaønh laäp naêm 2000, taïi Haûi Phoøng, theo Luaät doanh nghieäp (1999). Töø khi thaønh laäp cho ñeán nay thì coâng ty hoaït ñoäng raát thaønh coâng. Söï thaønh coâng ñoù moät phaàn nhôø vieäc löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp phuø hôïp. Khi Luaät Doanh nghieäp 1999 coù hieäu löïc, ngay töø ñaàu caùc thaønh vieân ñaõ kieân quyeát löïa choïn loaïi hình coâng ty laø hôïp danh, maø khoâng phaûi laø coâng ty TNHH hay coâng ty coå phaàn. Maëc duø taïi thôøi ñieåm ñoù, thì coâng ty hôïp danh laø loaïi hình doanh nghieäp raát môùi, chöa töøng xuaát hieän ôû Vieät Nam. Ngay chính phoøng ÑKKD cuõng “ngaàn ngaïi” ñaêng kyù loaïi hình coâng ty naøy vaø khuyeân hoï neân thaønh laäp coâng ty TNHH hay coå phaàn. Theo caùc thaønh vieân coâng ty thì lyù do chính ñeå hoï löïa choïn loaïi hình coâng ty hôïp danh laø: Moät laø, hoï ñaõ coù nhieàu naêm kinh nghieäm trong cung caáp dòch vuï cho khaùch haøng nöôùc ngoaøi. Töø ñoù hoï nhaän thaáy khaùch haøng nöôùc ngoaøi thöôøng tin töôûng vaøo “traùch nhieäm voâ haïn” nhö yeáu toá cô baûn ñaûm baûo chaát löôïng dòch vuï. Caùc khaùch haøng quen bieát cuõng ñaõ cho hoï bieát tröôùc laø caùc khaùch haøng ñoù chæ löïa choïn hoï laøm ñoái taùc neáu coâng ty cuûa hoï laø hôïp danh. Hai laø, vôùi baûn chaát cuûa coâng ty hôïp danh, vieäc ñieàu haønh vaø thöïc hieän kinh doanh cuûa hoï cuõng seõ linh hoaït hôn, phuø hôïp vôùi döï tính cuûa hoï. Cuï theå laø, taát caû boán thaønh vieân hôïp danh ñeàu laø ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa coâng ty, ñeàu thöông thaûo vaø kyù keát ñöôïc caùc hôïp ñoàng, ñeàu coù theå giaûi quyeát ñöôïc caùc coâng vieäc kinh doanh haøng ngaøy cuûa coâng ty. Nhôø ñoù, hoaït ñoäng cuûa coâng ty ñöôïc thöïc hieän moät caùch lieân tuïc, coù theå 24/24 giôø trong ngaøy; vaø taïi cuøng moät thôøi ñieåm, coâng ty coù theå tieán haønh ñoàng thôøi nhieàu giao dòch khaùc nhau. Nhôø ñoù, moïi yeâu caàu cuûa khaùch haøng taïi baát kyø thôøi ñieåm naøo cuõng coù theå giaûi quyeát ñöôïc ngay. Chæ coù coâng ty hôïp danh môùi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng döï lieäu vaø yeâu caàu cuûa hoï. Thöïc teá ñaõ chöùng minh söï thaønh coâng cuûa coâng ty moät phaàn laø do hoï ñaõ löïa choïn ñöôïc loaïi hình doanh nghieäp phuø hôïp. Caùc thaønh vieân coâng ty cuõng cho raèng, neáu luùc ñoù hoï löïa choïn loaïi hình doanh nghieäp laø coâng ty TNHH hay coå phaàn thì khoù coù theå coù söï thaønh coâng nhö hoâm nay. Bôûi vì taïi thôøi ñieåm ñoù, trong lónh vöïc maø hoï döï kieán hoaït ñoäng ñaõ coù nhöõng coâng ty TNHH, coå phaàn khaùc ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng toát; do ñoù, neáu hoï cuõng löïa choïn loaïi hình coâng ty TNHH hoaëc coå phaàn thì vieäc caïnh tranh vôùi caùc coâng ty kia khoù khaên hôn.
  • 34. 33CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Quyeàn kinh doanh Ñoái töôïng ñöôïc quyeàn thaønh laäp Goùp voán Hoä kinh doanh Bò haïn cheá kinh doanh trong moät soá ngaønh ngheà kinh doanh coù ñieàu kieän - Caù nhaân Khoâng phaûi Doanh nghieäp tö nhaân Bò haïn cheá kinh doanh trong moät soá ngaønh ngheà kinh doanh coù ñieàu kieän - Caù nhaân Khoâng phaûi Coâng ty hôïp danh Khoâng - Caù nhaân (ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh); khoâng haïn cheá (ñoái vôùi thaønh vieân goùp voán) - Toái thieåu hai (2) thaønh vieân hôïp danh Chuyeån quyeàn sôû Coâng ty TNHH 1 TV Khoâng - Caù nhaân, toå chöùc - Chuyeån quyeàn sôû Coâng ty TNHH 2 TV trôû leân Khoâng - Caù nhaân, toå chöùc - Toái thieåu hai (2) thaønh vieân; toái ña laø 50 - Phaûi chuyeån Coâng ty coå phaàn Khoâng - Caù nhaân, toå chöùc - Toái thieåu ba (3) coå ñoâng - Phaûi chuyeån BAÛNG 12 - Toång hôïp so saùnh öu, nhöôïc ñieåm töøng loaïi hình doanh nghieäp Thaønh laäp
  • 35. CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM34 Hoà sô, trình töï, thuû Toå chöùc quaûn lyù Traùch nhieäm nhaø ñaàu tö chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn goùp voán - Ñaêng kyù taïi quaän, huyeän Chuû hoä Voâ haïn chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn goùp voán - Ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD Chuû doanh nghieäp Voâ haïn höõu taøi saûn goùp voán - Ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD - Laäp hoà sô ÑKKD Thaønh vieân hôïp danh Voâ haïn (ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh) Höõu haïn (ñoái vôùi thaønh vieân goùp voán) höõu taøi saûn goùp voán - Goùp theo loä trình - Ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD - Laäp hoà sô ÑKKD Chuû tòch coâng ty hoaëc HÑTV Höõu haïn quyeàn sôû höõu taøi saûn goùp voán - Goùp theo loä trình - Ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD - Laäp hoà sô ÑKKD Hoäi ñoàng thaønh vieân, giaùm ñoác Höõu haïn quyeàn sôû höõu taøi saûn mua coå phaàn - Coå ñoâng saùng laäp phaûi mua ít nhaát 20% toång soá coå phaàn - Ñaêng kyù taïi phoøng ÑKKD - Laäp hoà sô ÑKKD ÑHÑCÑ, Hoäi ñoàng quaûn trò, giaùm ñoác Höõu haïn Hoä kinh doanh Doanh nghieäp tö nhaân Coâng ty hôïp danh Coâng ty TNHH 1 TV Coâng ty TNHH 2 TV Coâng ty coå phaàn
  • 36. Hoä kinh doanh Doanh nghieäp tö nhaân Coâng ty hôïp danh Coâng ty TNHH 1 TV Coâng ty TNHH 2 TV trôû leân Coâng ty coå phaàn 35CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM Ruùt voán/ Chuyeån nhöôïng voán Huy ñoäng voán Nghóa vuï thueá Khoâng Haïn cheá, chuû yeáu laø vay möôïn - Thueá moân baøi & thueá thu nhaäp doanh nghieäp - Coù theå khoaùn thueá Khoâng, tröø baùn doanh nghieäp Haïn cheá, chuû yeáu laø vay möôïn - Thueá moân baøi & Thueá thu nhaäp doanh nghieäp - Thueá theo keâ khai Haïn cheá ñoái vôùi thaønh vieân hôïp danh - Töï do ñoái vôùi thaønh vieân goùp voán Ña daïng hôn: vay hoaëc huy ñoäng töø caùc thaønh vieân, keå caû keát naïp theâm - Thueá moân baøi & thueá thu nhaäp doanh nghieäp - Thueá theo keâ khai Töï do Ña daïng hôn: vay hoaëc huy ñoäng theâm töø keát naïp thaønh vieân môùi - Thueá moân baøi & thueá thu nhaäp doanh nghieäp - Thueá theo keâ khai Haïn cheá Ña daïng hôn: vay, huy ñoäng theâm töø caùc thaønh vieân, keå caû keát naïp theâm - Thueá moân baøi & thueá thu nhaäp doanh nghieäp - Thueá theo keâ khai Töï do, tröø haïn cheá ñoái vôùi coå ñoâng saùng laäp Raát ña daïng, keå caû vieäc phaùt haønh coå phaàn qua thò tröôøng chöùng khoaùn - Thueá moân baøi & thueá thu nhaäp doanh nghieäp - Thueá theo keâ khai
  • 37. Hoä kinh doanh Doanh nghieäp tö nhaân Coâng ty hôïp danh Coâng ty TNHH 1 TV Coâng ty TNHH 2 TV Coâng ty coå phaàn CCAAÙÙCC LLOOAAÏÏII HHÌÌNNHH DDOOAANNHH NNGGHHIIEEÄÄPP ÔÔÛÛ VVIIEEÄÄTT NNAAMM36 Chuyeån ñoåi hình thöùc doanh nghieäp Thôøi haïn hoaït ñoäng Khoâng Keát thuùc khi chuû hoä cheát hoaëc ruùt lui khoûi kinh doanh Chuyeån thaønh coâng ty TNHH 1 TV Chuû doanh nghieäp cheát hoaëc ruùt lui khoûi hoaït ñoäng kinh doanh Khoâng Thaønh vieân hôïp danh cheát hoaëc ruùt lui khoûi hoaït ñoäng kinh doanh Chuyeån thaønh coâng ty TNHH > 2 TV vaø/hoaëc coâng ty coå phaàn Khoâng aûnh höôûng gì khi thaønh vieân cheát, phaù saûn Chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn hoaëc coâng ty TNHH 1 TV Khoâng aûnh höôûng khi thaønh vieân cheát hoaëc phaù saûn - Thueá thu nhaäp caù nhaân ñaùnh vaøo coå töùc Chuyeån thaønh coâng ty TNHH Khoâng aûnh höôûng khi thaønh vieân cheát, phaù saûn Giaáy ñaêng kyù keá hoaïch xuaát baûn soá: 123-2007/CXB/16-07/LÑ ngaøy 9-2-2007
  • 38. Vaên phoøng GTZ Haø Noäi Taàng 6, Hanoi Towers 49 Hai Baø Tröng, Haø Noäi, Vieät Nam Tel: (84-4) 934 4951 Fax: (84-4) 934 4950 E-Mail: gtz-vietnam@ gtz.de office.sme@ gtz-vietnam.com.vn Website: www.gtz.de/vietnam www.sme-gtz.org.vn www.sme.com.vn Vieän Quaûn lyù Kinh teá Trung öông 68 Phan Ñình Phuøng, Haø Noäi, Vieät Nam Tel: (84-4) 843 7461 Fax: (84-4) 845 6795 Email: president@ ciem.org.vn Website: www.ciem.org.vn