1. KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Em hãy viết thủ tục đưa dữ liệu ra màn hình? Lấy 1 ví dụ.
Đáp án
- Thủ tục đưa dữ liệu ra màn hình:
Write(<Danh sách kết quả ra>);
hoặc Writeln(<Danh sách kết quả ra>);
- Ví dụ: - write (a,b);
- writeln(‘phuong trinh co nghiem’);

2. CHƯƠNG 3:
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH VÀ LẶP
BÀI 9:
CẤU TRÚC RẼ NHÁNH (t1)

3. Nội dung:
1. Rẽ nhánh
2. Câu lệnh if-then

4. Bài 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
XXéétt hhaaii mmệệnnhh đđềề ssaauu::
Nếu … thì… Cách
diễn đạt này thuộc
dạng thiếu
Nếu … thì… , nếu không
thì (ngược lại)…  Cách
diễn đạt này thuộc dạng đủ
Mệnh đề 1
Nếu trời mưa thì Minh
sẽ ở nhà xem ti vi.
Mệnh đề 2
Nếu trời mưa thì Minh sẽ ở
nhà xem ti vi, nếu trời
không mưa (điều kiện
ngược lại) thì Minh sẽ đi
học nhóm với Hùng
Cấu trúc để mô tả các mệnh đề có dạng như trên được gọi
Cấu trúc để mô tả các mệnh đề có dạng như trên được gọi
là cấu trúc rẽ nhánh.
là cấu trúc rẽ nhánh.
1. Rẽ nhánh
* Khái niệm:
Dạng của
mệnh đề
1 và 2 là
gì?

5. Bài 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
Giải biện luận phương trình bậc hai:
ax2 + bx +c = 0 (a ¹ 0)
Bước 1: Nhập hệ số a,b,c
Bước 2: Tính delta D = b2 – 4ac
Bước 3: Kiểm tra D
+ Nếu D<0: thông báo phương trình vô nghiệm.
+ Nếu D>=0: phương trình có nghiệm
* Khái niệm:
* Ví dụ:
Các bước giải bài toán:
1. Rẽ nhánh

6. Nhập a, b,
c
D:= b2 – 4ac
Sai Đúng
D>=0 ?
Thông báo vô
nghiệm rồi kết
thúc
Tính và đưa ra
nghiệm thực rồi
kết thúc
Sơ đồ khối:
Hai câu lệnh có
xảy ra đồng
thời không?

7. Bài 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
2. Câu lệnh IF…then
IF < Điều kiện > THEN < Câu lệnh > ;
a. Dạng thiếu:
* Trong đó:
- Điều kiện là biểu thức quan hệ hoặc biểu thức logic.
- Câu lệnh là một câu lệnh của TurboPascal.
* Sơ đồ khối:
* Hoạt động:
Điều kiện
Đúng Câu lệnh
Sai
* Ví dụ 1:
Nếu < Điều kiện > đúng thì < Câu lệnh > được thực
IF hiện, a mod sai 2 < = Câu 0 THEN lệnh > Writeln(‘ bị bỏ qua.
a la so chan’);

8. Bài 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
Ví dụ 2: Viết câu lệnh rẽ nhánh dạng thiếu kiểm tra số A có
phải là số âm hay không?
Gợi ý:
- Nếu A< 0 thì đưa ra màn hình câu ‘ A là số âm’
IF A < 0 THEN Writeln(‘ A la so am’);
Ví dụ 3: Viết câu lệnh rẽ nhánh dạng thiếu kiểm tra số A có
phải là số không âm hay không?
Gợi ý:
- Nếu A >= 0 thì đưa ra màn hình câu ‘A là số không âm’
IF A >= 0 THEN Writeln(‘ A la so khong am’);

9. * Bài toán: Tìm số lớn nhất của 2 số a và b.
→ Các câu lệnh kiểm tra tìm số lớn nhất:
Ngôn ngữ tự nhiên Ngôn ngữ lập trình TurboPascal
Nếu a < b thì gán Max = b;
Nếu a > b thì gán Max = a;
If a < b then Max:=b;
If a > b then Max:=b;

10. 2. Câu lệnh IF…then
b. Dạng đủ:
IF < Điều kiện > THEN < Câu lệnh 1 >
ELSE < Câu lệnh 2 > ;
Điều kiện
Đúng
Câu lệnh 1
Sai
Câu lệnh 2
Câu lệnh 2
* Sơ đồ:
* Hoạt động:
Nếu < Điều kiện > đúng thì < Câu lệnh 1 > được thực
hiện, ngược lại < Câu lệnh 2 > được thực hiện.
IF a mod 2 = 0 THEN Writeln(‘ a la so chan’)
ELSE Writeln(‘ a la so le’);
* Ví dụ 1:
Bài 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH

11. Bài 9: CẤU TRÚC RẼ NHÁNH
Ví dụ 2: Viết câu lệnh rẽ nhánh dạng đủ kiểm tra số A có
phải là số âm hay không âm?
Gợi ý:
- Nếu A < 0 thì đưa ra màn hình câu ‘ A là số âm’
IF A < 0 THEN Writeln(‘ A la so am’)
ELSE writeln(‘A la so khong am’);
ngược lại thì đưa ra màn hình câu ‘A là số không âm’
Ví dụ 3: Viết câu lệnh rẽ nhánh dạng đủ tìm số lớn nhất
max trong 2 số a và b.
Gợi ý:
- Nếu IF b b > > a a thì THEN gán max max cho := b b ELSE còn ngược max lại := thì a;
gán max
cho a.
Chú ý: Trước từ khoá ELSE không có dấu chấm phẩy “ ; ”

12. * Bài toán: Giải phương trình bậc hai: ax2 + bx +c =0 (a ≠ 0)
→ Các câu lệnh kiểm tra Delta:
Cách 1:
If D < 0 then writeln(‘ phuong trinh vo nghiem’)
Else
write(‘ phuong trinh co nghiem’);
Cách 2:
If D < 0 then writeln(‘phuong trinh vo nghiem’);
if D >= 0 then write(‘phuong trinh co nghiem’);

13. Tìm giống và khác nhau giữa 2 dạng
Khác nhau:
+ Dạng thiếu: điều kiện sai sẽ bỏ qua câu lệnh.
+ Dạng đủ: điều kiện sai sẽ thực hiện câu lệnh 2.
Giống nhau:
+ là câu lệnh cấu trúc rẽ nhánh
+ khi gặp điều kiện sẽ thực hiện thao tác thích hợp.

14. Củng cố
 Cấu trúc mệnh đề có dạng:
“Nếu ... thì ...”
“Nếu ... thì ..., ngược lại ...”
gọi là cấu trúc rẽ nhánh
 Lệnh rẽ nhánh dạng thiếu
IF < Điều kiện > THEN < Câu lệnh > ;
 Lệnh rẽ nhánh dạng đủ
IF < Điều kiện > THEN < Câu lệnh 1 >
ELSE < Câu lệnh 2 > ;

15. * Bài tập củng cố:
1. Hãy viết câu lệnh thể hiện: nếu x bằng 1 thì đưa ra màn hình
thông báo “x la so nguyen to”.
If x = 1 then
Writeln(x, ‘ la so nguyen to’);
2. Hãy viết câu lệnh thể hiện: nếu a chia hết cho 5 thì đưa ra
màn hình thông báo “a la so chia het cho 5”, ngược lại đưa ra
“a la so khong chia het cho 5”.
If (a mod 2 =0) then
Writeln(a, ‘ la so chia het cho 5’)
Else
Writeln(a, ‘ la so khong chia het cho 5’);

16. •Hướng dẫn về nhà học
- Học cấu trúc và hoạt động của câu lệnh If…then dạng
đủ và dạng thiếu.
- Đọc trước phần 3, 4 SGK và trả lời câu hỏi: Nếu sau
Then hoặc Else nhiều hơn 1 câu lệnh thì giải quyết như thế nào?