Filipino Subject SHS

1. YUNIT 5; ARALIN 3
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG
BIONOTE

2. Mga Dapat Tandaan sa Paggawa ng Bionote
•Narinig mo na ba ang tinatawag na information
fatigue? Katulad ito ng information overload na
madalas nating naririnig, kung saan nahihirapan
tayong iproseso ang napakaraming impormasyon. Isa
sa pinakamalaking hamong kinahaharap natin
ngayong tinatawag na information era ay kung
paano natin matatandaan ang maraming
impormasyong ating nababasa o kinakailangang
basahin.

3. Bukod pa riyan ay ang paggamit ng mga impormasyong
ating nalalaman upang maisakatuparan ang ating
gampanin na makapag-ambag ng ating mga sariling
kaalaman sa kasalukuyang panahon.
Maikli lamang ang bionote kung ikukumpara sa iba
pang uri ng mga sulating akademiko. Bagaman maikli,
kinakailangan itong magkaroon ng siksik ng
impormasyon. Kailangan ding maging payak nito at
hindi paligoy-ligoy, upang maging mabisang sandata sa
pagpapakilala ng sarili.

4. Isa sa pinakamalaking hamong kinahaharap natin
ngayong tinatawag na information era ay kung
paano natin matatandaan ang maraming
impormasyong ating nababasa o kinakailangang
basahin.

5. 1. Dapat maging maikli ang bionote.
2. Siguraduhing tama ang mga natipong impormasyon tungkol sa taong
ipinakikilala.
3. Gumamit ng ikatlong panauhan sa paglalahad.
4. Tukuyin at kilalanin ang mga mambabasang pagtutuonan ng
pagpapakilala.
5. Tiyaking impormatibo ang nilalaman ng bionote kaya dapat na
inuunang ilahad ang pinakamahahalagang impormasyon tungkol sa
ipinakikilala.
6. Bigyang-diin lamang ang mga angkop na kasanayan at/o katangiang
kaugnay ng layunin ng pagpapakilala.
7. Maging tapat sa paglalahad ng impormasyong iuugnay sa paksa.
Upang maihanda ang sarili sa pagsulat ng maayos at
mabisang bionote, ito ang mga dapat tandaan at gawin sa
paglikha nito:

6. Mga Hakbang sa Pagsulat ng Bionote Maraming
gamit ang bionote. Ito ang pinakamaikli ngunit
pinakamabisang daluyan upang mailahad ng isang
tao ang kaniyang pagkakakilanlan, kakayahan, at
mahahalagang kinasasangkutan.
Upang mapagtagumpayan ang pagbuo ng maikli
ngunit epektibong bionote, may tatlong yugto
dapat na pagdaanan sa pagsulat nito.

7. Bago sumulat ng Bionote
• Sa pagsulat ng bionote, mahalagang maisagawa ang
sumusunod na hakbang bilang paghahanda at pagtugon sa
mga kahingian ng tinukoy na akademikong sulatin.
1. Itakda at tiyakin ang layunin ng pagsulat ng bionote.
Ang layunin ang magsisilbing gabay kung anong
impormasyon ang mahalagang isama sa bionote. Kapag tiyak
ang layunin, matutukoy rin ang mga detalyeng nararapat na
mabasa ng mga tao.

8. 2. Pagpasyahan ang haba ng susulating bionote.
Malaki ang kaugnayan nito sa layunin ng pagbuo ng
bionote. Sinasagot nito ang mga tanong na: (1) sino
ang target na mambabasa o makikinig ng bionote; (2)
anong kahingian o layunin ang tinutugunan sa
paggawa nito, lalo na kung pampropesyonal o
organisasyonal ang gamit; at (3) anong pamamaraan
ng paglalahad ang gagamitin, pasalita ba o pasulat na
tutugunan ng magiging nilalaman.

9. 3. Bumuo ng balangkas ng susulating bionote
Mahalagang bahagi ang pagbuo ng balangkas upang
matukoy kung alin ang pinakamahahalagang
impormasyon kaugnay ng ipinakikilala. Magiging
gabay rin ito tungo sa mas madaling pagbuo ng
unang borador ng isusulat na bionote.

10. Aktuwal na Pagsulat ng Bionote
Alalahaning sa bahaging ito mabubuo ang unang
borador. Inaasahan ding maisasakatuparan sa bahaging
ito ang itinakdang layunin ng pagsulat ng bionote. Kaya
marapat lamang na mailapat dito ang mga
pagsasaalang-alang at paghahandang isinagawa sa
unang bahagi.

11. 1. Gumamit ng ikatlong panauhan sa paglalahad.
Isinasagawa ito upang ipakilala nang obhetibo ang
indibidwal na binibigyang-pansin sa bionote. Sa
paraang ito, tila inilalahad ng iba ang
paglalarawan sa tinutukoy sa sulatin, sa halip na
magtunog itong personal o pagmamayabang
(kung gagamitin ang unang panauhan).

12. 2. Simulan sa pangalan ang pagpapakilala
Ito ang paraan upang mabigyang-katauhan agad
ang indibidwal na ipinakikilala, ito rin ang
inaasahang unang tatatak sa isip ng mga
nagbabasa o nakikinig ng bionote. Mahalaga ito
dahil ito ang pinakabatayan ng pagkakakilanlan ng
paksa.

13. 3. Tukuyin ang edukasyong natamo.
Itinuturing ang edukasyon bilang pinakaunang
yugto ng pagtatagumpay ng isang tao. Sa
pagsulat ng bionote, mahalagang mabigyang-
diin ito sapagkat ito ang mag-uugnay sa mga
kasunod pang impormasyong ilalahad o sa
mga susunod pang tagumpay na ilalahad.

14. 4. Ilahad ang propesyong kinabibilangan.
Ito ang pagpapakilala sa larangang kinabibilangan
ng ipinakikilala. Naitataas nito ang antas ng
pagtitiwala ng mambabasa o tagapakinig sa taong
ipinakikilala. Nagiging daan din ito upang
maipakilala ang paksa sa komunidad na may
kinalaman sa kaniyang propesyon.

15. 5. Isa-isahin ang mahahalagang tagumpay
na nakamit ng paksang inilalarawan.
Tanging ang mga nakamit at nagawa lamang na may
kinalaman sa magbabasa o makikinig at sa layunin ng
pagsulat ng bionote ang kailangang ilahad. Bagaman
mahalaga ang bawat pagkilalang natatamo,
kailangang piliin lamang ang pinakamahahalagang
makauugnay sa madla. Karaniwang nasa tatlo
hanggang limang pinakamahahalagang karangalan
ang dapat tukuyin sa isang bionote.

16. 6. Idagdag ang ilang di-inaasahang detalye.
Magandang teknik ang paglalahad ng mga di-
inaasahang detalye na maaaring pumukaw sa interes
ng mambabasa o tagapakinig tungkol sa ipinakikilalang
indibidwal. Kapag nakapagbibigay ng detalyeng lingid sa
kaalaman ng lahat, malaki ang posibilidad na maikintal
ito sa isip ng mga mambabasa o tagapakinig. Tiyakin
lamang na may kaugnayan ang inilalahad na
impormasyon sa layunin at kahingian ng pagsulat ng
bionote.

17. Muling Pagsulat ng Bionote
Ito ang pagsasaayos ng unang borador bilang bahagi ng pagtitiyak na
maayos at katanggap-tanggap ang pinal na kopya ng bionote.
1. Basahin ang unang borador.
Sa pagbasa ng akda, naiisa-isa ang mga bahaging nangangailangan ng
pagwawasto, partikular na sa gramatika ng sulatin at pagkakasunod-
sunod ng mga detalye.
2. Muling isulat ang bionote para sa huling borador.
Kapag naiwasto na ang unang borador, maaari nang isulat ang pinal na
kopya para sa tiyak na paggagamitan nito.