Сэдэв: Хийсвэр зохиомж / УЭДС-ийн багш С.Ганзүг

1. УЭДС-ийн багш С.Ганзүг
Лекц
Хийсвэр зохиомж

2. Бүтээлч хүн бүхийл дүрслэлээр дажуулж төсөөлөл, мэдрэмжийг бий
болгож чадах нь гол юм.
Хүний төсөөлөлөөс үндэслэн урган гарч буй бүтээлийг уран
бүтээгчид хийсвэр урлаг буюу Visualization гэж нэрлэдэг.
Уран бүтээлч хүн өөрийн төсөөлөлийг хөгжүүлж түүнийг бүтээлдээ
хэрэглэж чадсанаар илүү сайхан зүйлийг бүтээх боломжтой.
ХИЙСВЭР УРЛАГ

3. Хийсвэр урлагийн онцлог чанар
Хийсвэр урлагийн гол онцлог нь төлөөллийн бус дадал бөгөөд
хийсвэрлэлийг агуулсан урлагийн бүтээлүүд үнэн зөв дүрслэлээс холддог
гэсэн үг юм. Энэ нь бидний хийсвэр урлагийн ямар төрлүүдийн талаар
ярихаас хамаарна.
Геометрийн хийсвэрлэл ба уянгын хийсвэрлэлд бид хийсвэрлэлийн тухай
илүү ярьж болно.
Реалист урлаг нь хэсэгчилсэн хийсвэрлэлтэй байж болно. Гэхдээ бүх
хийсвэр уран зураачид объектив байдал нь субьектив гэдгийг харуулахын
тулд өнгө, санах ой, харааны мэдрэмжийг ашигладаг бөгөөд энэ нь
хийсвэр урлагийн хамгийн чухал онцлог чанаруудын нэг юм.

4. Рафаэль Санзио
(1483-1520)
'Өөрчлөлт'

5. Карл Рунгиу

9. Объектив ба субъектив сэтгэлгээ
Гадаад ертөнцийн бодит байдалтай харьцаж байдгийн хувьд хүний үндсэн
ухамсрыг объектив сэтгэлгээ гэнэ.
Үндсэн ухамсар нь биеийн таван мэдрэхүйгээс мэдрэмжийг хүлээн авч байдаг.
Объектив сэтгэлгээ гадаад орчинтой бүхэлдээ харьцаанд орж,таван
мэдрэхүйгээрээ мэдээлэл цуглуулж өөртөө мэдлэгийн сантай болно. Объектив
оюун ухаан ажиглалт, туршлага, дурдатгалаас суралцаж байдаг.
Объектив ухамсрын хамгийн гол утга учир бол логик сэтгэлгээний чадвар юм.
Субъектив ухаан гэж дотоод ухамсрыг нэрлэдэг.
Үндсэн ухамсраас ялгаатай нь гэвэл таван мэдрэхүйгээс ч юм уу гадаад
ертөнцөөс бодитоор нэг ч мэдээллийг хүлээж авдаггүй, рефлекст
ордоггүй зөвхөн зөн билгээрээ бүгдийг хүлээж авдаг. Дотоод ухамсар хүний
бодол санаагаар хүлээж авсан бүхнээс аль нэгийг нь эсэргүүцдэггүй, логик
дүгнэлт шалгалт хийдэггүй, үгүйсгэдэг ч үгүй байгаа чигээр нь тусгаад
авчихдаг.

10. Субъектив сүнс биеэс гарч хязгааргүй хол, өөр орон гүрэнд айлчлан өөртөө
хэрэгтэй чухал мэдээлийг авч ирдэг.
Ийнхүү дотоод сэтгэлгээний гайхамшигаар өөр хүний бодлыг уншиж, дугтуйтай
захидлыг нэвт харж, битүү сейфинд байгаа бүхнийг олж харах, өөрийн бодол
санаагаа бусдад дамжуулах ер бишийн гойд чадварыг (парапсихалоги) гаргаж
чаддаг байна.
Объектив, субъектив ухамсар сэтгэлгээний харилцан үйлчлэлийг мэдэхгүйгээр
өөрийнхөө хүсэл залбирлаа үр дүнд хүргэх чадварыг эзэмшиж чадахгүй юм.

11. Төсөөлөл дүрслэлийн таван үе шат байдаг.
1. Санаандаа харах буюу харсан мэт төсөөлж чадах
2. Таван мэдрэхүйгээр буюу аль болох олон зүйлээр мэдрэх
3. Оюун ухааны 8 чадамж ашиглах
1. Вербал –хэл зүйн оюун ухаан
2. Логик-математикийноюунухаан
3. Визуал-хараа орон зайн оюун ухаан
4. Биебялдар-хөдөлгөөнийоюунухаан
5. Хөгжим-хэмнэлийноюунухаан
6. Бие хүний дотоод оюун ухаан
7. Биехүнийхоорондыноюунухаан
8. Байгалтай харьцах оюун ухаан
4. Цаг хугацаа гарвал тухайн ямар нэгэн зүйлээ төсөөлж байдаг.
5. Янз бүрийн нөхцөлд оруулан төсөөлнө.Цаг ямагт эдгээрийг санан
хэрэгжүүлж чадвал төсөөлөх чадвар тань нэмэгдэнэ.

12. Хүний оюун ухаан 5 язгуур үндэстэй.
-Таньж мэдэхүйн ухаан
-Бүтээж туурвихын ухаан
-Харьцахуйн ухаан
-Хайрлаж дурлахуйн ухаан
-Урлахуйн ухаан

13. Оюун ухааныг тодорхойлоход хамгийн
чухалд тооцогдох элементүүд.
1. Хийсвэр сэтгэлгээ буюу шүүн тунгаах, эргэцүүлэх (99.3 %)
2. Асуудлыг шийдэх дадал, урдүй (97.7%)
3. Эзэмшсэн мэдлэгийн ерөнхий цараа (96%)
4. Ойтогтоолт (80.5%)
5. Оюуны авхаалж, хурд (77.7%)
6. Тодорхой нөхцөл байдалд дасан зохицох (77.2%)
7. Хэл зүйн чадвар (71%)
8. Математикийн чадвар (67.9%)
9. Ерөнхий мэдлэг (62.4%)
10. Бүтээлч байдал (59.6%)
11. Хурц мэдрэмж (24.4%)
12. Зорилгодоо зүтгэх (24.0%)
13. Дайчин, бүтээх эрмэлзэл (18.9%)

14. Хийсвэр төсөөллийг
дүрсийн зохиомжоор илэрхийлэх
зарим аргачлал

15. 1. Түгжсэн байдал
Дүрс болон зураасаа
хөдөлгөөнтэй тэгш бус
хэмээр байрлуулсан зургийн
хавтгайн бүтээлч зургийн
хамвтгайд дүүргэж, хар ба
цагаан өнгийн аль нэг нь
давамгайлсан, фокусын
хоёрдтол утгийг илэрхийлж
дүрсэлсэн байна.

16. 2. Хурц байдал
Энэ хүү зохиомжид бүтээлч
санамсаргүй мэт боловч
санаатайгаар зургийн
хамтгайд дүрсээ эрс
хөдөлгөөнтэй шийдсэн
бөгөөд энэ нь харагдаж
байгаагаас илүү ажилгаа
шаардагддаг.
Бүтээлч дүрсүүдийн хэмжээ
харьцаа, хэлбэр, өнцгүүдийг
нарын харж ажиллсан
байна.

17. 3. Дэгдэмтхий
Энэ дүрслэлийн хувьд
бүтээлч зургийн хамтгайн
хөдөлгөөнтэй хэмнэлийн
зохиомжид нэг захаас нөгөө
захруу алслалтийг түлхүү
ашигласан харагдана.
Хөдөлгөөнт байдлын хувьд
бүтээлч санаатай байдлаар
шийдсэн бөгөөд урдаас
төлөвлөж тогтсон
байрлалтай мэт харагдах
байна.

18. 4. Зоригтой, шийдэмгий
Зургийн хавтгайгаас хархад
зоригтой шийдэмгий
харагдаж байна.
Бүтээлч дүрсүүдийг нарын
төлөвлөж тооцсож үгийн
утгыг дамжуулхийг зорьж
ажилсан байна.
Жишээ нь эхнийх ба
сүүлчийнх нь зургийн
хавтгайгаас илүү тод
харагдаж байна.

19. 5. Эмх цэгцтэй байдал
Энэ илэрхийлийн хувьд
зургийн хамтгайгаас хархад
эмх цэгцтэй байна. Дүрсээ
тэгш хэм, ритм хэмнэлээ
барьж дүрсийг дахин
давтан байрлуулсан
тогтвортой, тайван
хөдөлгөөнтэй мэдрэмжийг
илэрхийлсэн байна.
Нэмж дурьдхад зургийн
хавтгайг дүүргэж ажилсан
нь харагдаж байна.

20. АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
ТАЛАРХАЖ БАЙНА

21. Дадлага