EXAM

1. ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜಾ ರ್ಕಲಜೇಜು ಸ್ಕಾತರ್ಜ ೇತತರ ವಿಭಕಗ ಯಲಹಂಕ,ಬಜಂಗಳೂರು-೬೪
ಪ್ತ್ರರರ್ಜ : ೪.೧ ಇತ್ರಹಕಸ ಮತುತ ಕಂಪ್ಯೂಟಂಗ್
ನಿಯೇಜಿತ ರ್ಕಯಾ
ವಿಷಯ: ಕೆ ೋಟೆ ವೆೆಂಕಟರಮಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೆೋವವಲಯ
ಸಂಶಜ ೇಧನಕ ವಿದ್ಕೂರ್ಥಾನಿ
ಗಂಗಕಂಬಿರ್ಜ ಎಂ ಸಿ
ಸ್ಕಾತರ್ಜ ೇತತರ ಇತ್ರಹಕಸ ವಿಭಕಗ
ನಕಲಕನಜೇ ಸ್ಜಮಿಸಟರ್
ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜಾ ರ್ಕಲಜೇಜು
ಯಲಹಂಕ,ಬಜಂ-64
ಮಕಗಾದರ್ಾಕರು
ಡಕ.ಜ್ಞಕನಜೇರ್ವರಿ.ಜಿ
ಪ್ಕರಧ್ಕೂಪ್ಕರು.
ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮದರ್ಜಾ ರ್ಕಲಜೇಜು
ಸ್ಕಾತರ್ಜ ೇತತರ ಇತ್ರಹಕಸ ವಿಭಕಗ.
ಯಲಹಂಕ ಬಜಂಗಳೂರು- 560064

2. ವಿದವಾರ್ಥಿಯ ದೃಢೋಕರಣ ಪತ್ರ
“: ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿ ದ್ಜೇವಕಲಯ ಎೆಂಬ ವಿಷಯದ ಸಚಿತ್ರ ಪರಬೆಂಧವನ್ನು ಗಂಗಕಂಬಿರ್ಜ ಎಂ ಸಿ ಆದ ನವನ್ನ
ಇತಿಹವಸ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಎೆಂ.ಎ ಪದವಿಗವಗಿ ಇತಿಹವಸ ಮತ್ನು ಕೆಂಪಯಾಟೆಂಗ್ ಪತಿರಕೆಯ ಮೌಲಾಮವಪನ್ಕವಾಗಿ ಬೆೆಂಗಳೂರನ
ನ್ಗರ ವಿಶ್ಾವಿದವಾಲಯಕೆಾ ಸಲ್ಲಿಸಲನ ಡಕ.ಜ್ಞಕನಜೇರ್ವರಿ.ಜಿ ಸಹವಯಕ ಪ್ವರಧ್ವಾಪಕರನ ಇತಿಹವಸ ವಿಭವಗ ಸಕವಿರಿ ಪರಥಮ
ದರ್ೆಿ ಕವಲೆೋಜನ ಯಲಹೆಂಕ, ಇವರ ಸಲಹೆ ಹವಗ ಮವಗಿದಶ್ಿನ್ದಲ್ಲಿ ಸಿದದಪಡಿಸಿದೆದೋನೆ.
ಸಥಳ : ಬೆೆಂಗಳೂರನ
ಸಂಶಜ ೇಧನಕ ವಿದ್ಕೂರ್ಥಾನಿ
ಗಂಗಕಂಬಿರ್ಜ ಎಂ ಸಿ
ಸ್ಕಾತರ್ಜ ೇತತರ ಇತ್ರಹಕಸ ವಿಭಕಗ
ನಕಲಕನಜೇ ಸ್ಜಮಿಸಟರ್
ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜಾ ರ್ಕಲಜೇಜು
ಯಲಹಂಕ,ಬಜಂ-64

3. "ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿದ್ಜೇವಕಲಯ"ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಸಚಿತರ ಪ್ರಬಂಧವನ್ುಾ ಗಂಗಕಂಬಿರ್ಜಎಂ. ಸಿ ಅವರು ಇತ್ರಹಕಸ ದ
ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಎಂ .ಎ ಇತ್ರಹಕಸ ಪ್ದವಿಯ ಇತ್ರಹಕಸ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಪ್ತ್ರರರ್ಜಯ ಮೌಲೂಮಕಪ್ನ್ರ್ಕಕಗಿಬಜಂಗಳೂರು ನ್ಗರ
ವಿರ್ವವಿದ್ಕೂಲಯರ್ಜಕಸಲ್ಲಿಸಲುನ್ನ್ಾ ಮಕಗಾದರ್ಾನ್ದಲ್ಲಿಸಿದಧಪ್ಡಿಸಿದ್ಕಾರಜ.
ಮಕಗಾದರ್ಾಕರ ಪ್ರಮಕಣ ಪ್ತರ
ಮಕಗಾದರ್ಾಕರು
ಡಕ.ಜ್ಞಕನಜೇರ್ವರಿ.ಜಿ
ಪ್ಕರಧ್ಕೂಪ್ಕರು.
ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮದರ್ಜಾ ರ್ಕಲಜೇಜು
ಸ್ಕಾತರ್ಜ ೇತತರ ಇತ್ರಹಕಸ ವಿಭಕಗ.
ಯಲಹಂಕ ಬಜಂಗಳೂರು- 560064

4. ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿ ದ್ಜೇವಕಲಯ

5. ಪೇಠಿರ್ಜ
➢ ಭವರತಿೋಯ ಪುರವತ್ತ್ಾ ಸಮಿೋಕ್ಷೆಯನ ಭವರತಿೋಯ ಸಕವಿರಿ ಸೆಂಸ್ೆಥಯವಗಿದನದ. ಇದನ ಪುರವತ್ತ್ಾ ಶವಸರದ
ಸೆಂಶೆ ೋಧನೆ ಮತ್ನು ದೆೋಶ್ದಲ್ಲಿನ್ ಸ್ವೆಂಸೃತಿಕ ಐತಿಹವಸಿಕ ಸ್ವಾರಕಗಳನ್ನು ಸೆಂರಕ್ಷಿಸಲವಗಿದೆ.
➢ ಇದನ್ನು 1861 ರಲ್ಲಿ ಅಲೆಕವಸೆಂಡರ್ ಕನ್ಹೆಂಗ್ ಹವಾಮ್ ಸ್ವಥಪಿಸಿದರನ ಮತ್ನು ಮೊದಲ ಮಹವನ್
ನ್ದೆೋಿಶ್ಕರವಗಿದದರನ,
➢ ಭವರತಿೋಯ ಪುರವತ್ತ್ಾ ಸಮಿೋಕ್ಷೆ ಪರಕವರ ಕನವಿಟಕದಲ್ಲಿನ್ ಒಟನು 747 ಪ್ವರಚಿೋನ್ ಸ್ವಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೆ ೋಟೆ
ವೆೆಂಕಟರಮಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೆೋವವಲಯವು ಒೆಂದನ ಈ ದೆೋವವಲಯಕೆಾ 300 ವಷಿಗಳ ಹೆಂದಿನ್
ಇತಿಹವಸವಿದೆ.
➢ ಇದನ ವೆೈಷಣವರ ಆರವಧನವ ಸಥಳವವಗಿತ್ನು ಈ ದೆೋವವಲಯವು 58 ಅಡಿ ರವಜ ಗೆ ೋಪುರದಿೆಂದ
ಗನರನತಿಸಲಪಟುದನದ ಈ ದೆೋವವಲಯವು ದವರವಿಡ ಶೆೈಲ್ಲಯಲ್ಲಿ ನ್ಮಿಿಸಲವಗಿದೆ.
➢ ಪ್ವರಚಿೋನ್ ಸಥಲವಸನುಗಳನ್ನು ಸನರಕ್ಷಿತ್ವವಗಿ ನೆ ೋಡಿಕೆ ಳಳುವ ಉದೆದೋಶ್ದಿೆಂದ ವಿಧ್ವಯಕವವಗಿರನವ
ಕನವಿಟಕ ಪ್ವರಚಿೋನ್ ಮತ್ನು ಚರಿತ್ವರಹಿ ಸಥಲವಸನು ಮತ್ನು ಪ್ವರಚಾವಸನು ನ್ವೆೋಶ್ನ್ದ ಉಳಿಕೆಯ ಶವಸನ್
1981ರ 3ನೆೋ ಪರಕರಣದ ಮೋರೆಗೆ ಇದನ್ನು ಸೆಂರಕ್ಷಿಸಲಪಟು ಪ್ವರಚಿೋನ್ ಸಥಲವಸನು ಎೆಂಬನದವಗಿ
ಪರಕಟಸಲವಗಿದೆ.

6. ➢ ದ್ಜೇವಕಲಯಗಳು ಮತುತ ಆಧ್ಕೂತ್ರಿಕ ರ್ಜೇಂದರಗಳು ಯಕವಕಗಲ ಭಕರತದ ಪ್ರತ್ರಯಂದು ನ್ಗರದ
ಒಂದು ಭಕಗವಕಗಿದುಾ ತನ್ಾದ್ಜೇ ಆದ ಬಜೇರು ಬಿಟಟ ಸ್ಕಂಸೃತ್ರಯಲ್ಲಿ ಬಜರಜತು ಹಜ ೇಗಿವಜ.
➢ ಪ್ುರಕಣಗಳು ಮತುತ ವಜೇದಗಳ ಕಥಜಗಳನ್ುಾ ಹಜ ಂದಿರುವ. ಈ ದ್ಜೇವತಜಗಳ ಭ ಮಿಯಲ್ಲಿ
ದ್ಜೇವಕಲಯಗಳನ್ುಾ ನಿಮಿಾಸಲಕಗಿದು ಮತುತ ಇದು ರಕಜೂದಿಂದ ರಕಜೂರ್ಜಕ ಮುಂದುವರಜದಿದ್ಜ.
➢ ಬಜಂಗಳೂರು ರ್ಜಂಪ್ಜೇಗೌಡರಿಂದ ನಿಮಿಾಸಲಪಟಟ ಒಂದು ಐತ್ರಹಕಸಿಕ ನ್ಗರವಕಗಿದುಾ ತನ್ಾದ್ಜೇ ಆದ
ಇತ್ರಹಕಸವನ್ುಾ ಹಜ ಂದಿದ್ಜ.
➢ ಬಜಂಗಳೂರು ನ್ಗರವು ಸುಮಕರು 1000ಕ ಕ ಹಜಚ್ುು ದ್ಜೇವಕಲಯಗಳನ್ುಾ, 400 ಮಸಿೇದಿಗಳು, 100
ಚ್ರ್ಚಾ ಗಳು ಮತುತ ಗುರುದ್ಕವರಗಳು ಮತುತ ಬುದಧ ವಿಹಕರಗಳ ಒಂದು ವಕಸ ಸ್ಕಾನ್ವಕಗಿದ್ಜ.
ಸ್ಕಂಪ್ರದ್ಕಯಗಳ ಈ ಹಿನಜಾಲಜಯಲ್ಲಿ ವಕಸುತಶಿಲಪ, ವಿನಕೂಸ, ಆಧ್ಕೂತ್ರಿಕ ಮಹತವ ಮತುತ ಜನ್ಪರಯತಜಗಜ
ಹಜಸರುವಕಸಿಯಕದ ಬಜಂಗಳೂರಿನ್ ರ್ಜಲವು ಪ್ುರಕತನ್ ದ್ಜೇವಕಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಶಿರೇ ಪ್ರಸನ್ಾ ರ್ಜ ೇಟಜ
ವಜಂಕಟರಮಣ ದ್ಜೇವಕಲಯವು ಒಂದು.

7. ಚಿಕಕದ್ಜೇವರಕಜ ಒಡಜಯರ್
➢ಬಜಂಗಳೂರಿನ್ ಪ್ರತ್ರಷ್ಠಿತ ಹಳಜಯ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ಗಳಲ್ಲಿ
ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟರಮಣ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ವುಒಂದು.
➢ ಇದು ರ್ಜ ಆರ್ ಮಕರ್ಜಾಟ್ ಬಳಿ ಟಪ್ುಪ ಅರಮನಜ ಮತುತ
ಬಜಂಗಳೂರು ಮೆಡಿಕಲ್ ರ್ಕಲಜೇಜುಗಳು ಇದರ ಪ್ಕಕದಲ್ಲಿದ್ಜ.
➢. ಕ್ರರ,ರ್ 17ನಜೇ ರ್ತಮಕನ್ದಲ್ಲಿಚಿಕಕದ್ಜೇವರಕಜ ಅರಸರು
ಬಜಂಗಳೂರನ್ುಾ ಮೊಘಲರಿಂದ ಪ್ಡಜದ ನ್ಂತರ ವಜೈಷಣವ
ಸಂಪ್ರದ್ಕಯಗಳನ್ುಾ ಮತತಷುಟಭದರ ಗಜ ಳಿಸುವ
ಉದ್ಜಾೇರ್ದಿಂದ ರ್ಜ ೇಟಜಯ ಒಳಕಂಗಣದಲ್ಲಿ
ವಜಂಕಟರಮಣ.
➢ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ವನ್ುಾ1861 ರಲ್ಲಿನಿಮಿಾಸಿದರುಎಂದು
ಹಜೇಳಲಕಗುತತದ್ಜ.
➢ಈ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ರ್ಜಕಬಜಂಗಳೂರಿನ್ ನಜೈರುತೂರ್ಜಕ ಇರುವ
ರ್ಜ ತತನ್ ರುಗಕರಮದ ಬಳಿಯ ನಕಲುಕ ಗಕರಮಗಳನ್ುಾ
ದ್ಕನ್ವನಕಾಗಿನಿೇಡಿದರಜಂದು ಹಳಜಯ ಶಿಲಕ
ಶಕಸನ್ದಲ್ಲಿಉಲಜಿೇಖಿಸಲಕಗಿದ್ಜ.

8. ರ್ಜ ೇತತನ್ ರುಶಕಸನ್
➢ಕ್ರರ ಶ್ 1705 ರ ಈ ಶವಸನ್ ಕೆ ೋಟೆ
ವೆೆಂಕಟರಮಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೆೋವವಲಯವನ್ನು
ಕಟುಸಿದವರನ ಚಿಕಾದೆೋವರವಜ ಒಡೆಯರ್
ಅವರನ ದಿೋಪ್ವರವಧನೆಗೆ ನವಲನಾ ಹಳಿುಗಳನ್ನು
ದವನ್ ಮವಡಿ ದವರನ.
➢ ಇಮಾಡಿ ಕೆಂಠೋರವ ನ್ರಸರವಜ ಒಡೆಯರ್
ಎೆಂದನ ಈ ಶಿಲವ ಶವಸನ್ದಲ್ಲಿ
ಉಲೆಿೋಖಿಸಲವಗಿದೆ.
➢ಒಡೆಯರ್ ಕೆ ತ್ುನ್ ರನ ತಿೆಂಡಿಹಳಿು.
ಬಿಲಿಪಪನ್ಹಳು.
➢ ಗವರಮಗಳನ್ನು ದಿೋಪ್ವರವಧನೆಗೆೆಂದನ ದವನ್
ನ್ೋಡಿದದನ್ನು ಈ ಶವಸನ್ ಒೆಂದನ ತಿಳಿಸನತ್ುದೆ.

9. ಇತ್ರಹಕಸ

10. ➢ ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟಜೇರ್ವರ ಗುಡಿಯು ರ್ಜ ೇಟಜಯ ಒಳಭಕಗದಲ್ಲಿದುಾದಾರಿಂದ ಇದರ್ಜಕ ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟರಮಣ
ದ್ಜೇವಕಲಯ ಎಂದು ಕರಜಯಲಕಗುತತದ್ಜ.
➢ ಶಿರೇರಂಗಪ್ಟಟಣದಲ್ಲಿ ರಕಜೂವಕಳುತ್ರತದಾ ಚಿಕಕದ್ಜೇವರಕಜ ಒಡಜಯರು ಬಜಂಗಳೂರು ಪ್ಟಟಣವನ್ುಾ ರ್ಜೇವಲ
ಮ ರು ಲಕ್ಷ ರ ಗಳಿಗಜ ರ್ಜ ಂಡುರ್ಜ ಂಡ ವಿಷಯ ಹಿಂದ್ಜ ತ್ರಳಿದಿತುತ ಆದಾರಿಂದ ಒಡಜಯರು ಮೊದಲನಜಯ
ಸಲ ಬಜಂಗಳೂರಿಗಜ ಬಂದ್ಕಗ ಅಲ್ಲಿನ್ ಪ್ುರ ಜನ್ರ ರ್ಜ ೇರಿರ್ಜಯಂತಜ ಒಂದು ವಜೈಷಣವ ಗುಡಿಯನ್ುಾ ಕಟಟಸುವ
ಮನ್ಸುು ಮಕಡಿದರು.
➢ ಆ ರ್ಕಲದಲ್ಲಿ ಶಿರೇ ವಜೈಷಣವ ಮತಸತನಕದ ತ್ರರುಮಲ ಅಯೂಂಗಕರ್ ಎಂಬುವವನ್ು ಒಡಜಯರಿಗಜ
ಪ್ರಧ್ಕನ್ವಕಗಿದು ವಜೈಷಣವ ಗುಡಿಯ ನಿಮಕಾಣರ್ಜಕ ಅವನ್ ಬಜಂಬಲ ಇದಿಾತು ಹಿೇಗಕಗಿ ಒಡಜಯರು ಸವಲಪವಯ
ತಡ ಮಕಡದ್ಜ ವಿಷುಣ ಗುರಿಯಂದನ್ುಾ ಕಟುಟವಂತಜ ಆಜ್ಞಜ ಇಟಟರು ರಕರ್ಕಜ್ಞಕದ ಕ ಡಲಜೇ ಪ್ರಧ್ಕನ್ ತ್ರರುಮಲ
ಅಯೂಂಗಕರ್ ಬಜಂಗಳೂರಿನ್ ಪ್ಕರುಪ್ತಜಾಗಕರನಕಗಿದಾ ಮಕಲ ರಂಗಯೂನಿಗಜ ಆಜ್ಞಜ ನಿೇಡಿದನ್ು. ಮಕಲ
ರಂಗಯೂನ್ು ಬಜಂಗಳೂರು ನ್ಗರದ ಶಕನ್ುಭಜ ೇಗನ್ು ಲಜಕಕಪ್ತರಗಳ ಅಧಿರ್ಕರಿಯ ಆಗಿದಾ ತಮಿಯೂ
ಎಂಬಕತನಿಗಜಈ ಬಗಜೆ ತ್ರಳಿಸಿದ.
➢ ತಮಿಯೂನ್ು ರ್ಜ ೇಟಜ ಒಳಗಡಜ ಬಕಳು ಬಿದಿಾದಾ ಒಂದು ಬಸವಣಣನ್ ಗುಡಿ ಇತುತ ಈ ಗುಡಿಯನಜಾ
ಜಿೇರಜ ೇಾದ್ಕಧರ ಮಕಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿದಾ ಬಸವಣಣನ್ ವಿಗರಹವನ್ುಾ ಮಕಮ ಲ್ ಪ್ಜೇಟಜಗಜ ಸ್ಕಗಿಸಿದನ್ು,
➢ ಬಸವಣಣನಿದಾ ಸಾಳದಲ್ಲಿಯೇ ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿಯ ವಿಗರಹವನ್ುಾ ಪ್ರತ್ರಷ್ಕಿಪಸಿದನ್ು ಹಿೇಗಜ
ಅತೂಲಪರ್ಕಲದಲ್ಲಿ ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿಯ ಗುಡಿ ಅಸಿತತವರ್ಜಕಬಂದಿತು.
➢ ಈ ಘಟನಜ ನ್ಡಜದಿದುಾ ಕ್ರರ.ರ್ 1690ರಲ್ಲಿಎಂದು ಹಜೇಳಲಕಗುತತದ್ಜ.

11. ಲಕ್ಷಣಗಳಳ
➢ದ್ಜೇವಕಲಯವು ದ್ಕರವಿಡ ಶಜೈಲ್ಲಯ ಎತತರವಕದ
ರಕಯ ಗಜ ೇಪ್ುರಗಳನ್ುಾ ಹಜ ಂದಿದ್ಜ.
➢ವಜೈವಿಧೂಮಯ ಮತುತ ಸಂಕ್ರೇಣಾ ಕಂಬಗಳ ರಚ್ನಜ.
➢ಈ ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಗಭಾಗುಡಿಯು ಚೌಕರ್ಕರದ
ವಿನಕೂಸದಲ್ಲಿದ್ಜ.
➢ಗಭಾಗುಡಿ ಅಂತರಕಳ ಅಧಾಮಂಟಪ್ ಮತುತ ನ್ವರಂಗ
ತಜರಜದ ಮುಖಮಂಟಪ್ಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದುಾ ಪ್ಯವಾ ಮತುತ
ದಕ್ಷಿಣ ದಿಕ್ರಕನ್ಲ್ಲಿ ಗಜ ೇಪ್ುರ ದ್ಕವರಗಳಿವಜ.
➢ಈ ದ್ಜೇವಕಲಯವು ಕಲಕೂಣ ಮಂಟಪ್ಗಳ ಅಳವಡಿರ್ಜ
ಮತುತ ಬೃಹತ್ ಮ ತ್ರಾ ಶಿಲಪಗಳ ರಚ್ನಜಯಂದ
ನಿಮಕಾಣಗಜ ಂಡಿದ್ಜ.
➢ಗಭಾಗೃಹದ ಹಜ ರಗಡಜ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣ ಪ್ಥವಿದ್ಜ.
➢ಇದು ಒಂದು ಏಕ ಕ ಟ ದ್ಜೇವಕಲಯ

12. ದೆೋವಸಥನವದ ವವಸನು ರಚನೆ
➢ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ ಭಗವಂತನ್ ರ್ರಿೇರವಜಂದುಆಗಮ ಶಕಸರದಲ್ಲಿ
ತ್ರಳಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಮಹಕದ್ಕವರಮ ಲಕಪ್ರವಜೇಶಿಸುವ
ಪ್ರತ್ರಯಬಬ ಯಕವುದ್ಜೇಅಪ್ಚಕರರ್ಜಕ ಅವರ್ಕರ್ನಿೇಡದ್ಜ ಬಹಳ
ಎಚ್ುರಿರ್ಜಯಂದ ಪ್ರದಕ್ಷಿರಜಯನ್ುಾ ಆಲಯವನ್ುಾ ಪ್ರವಜೇಶಿಸಬಜೇಕು.
1 ಮಹಕದ್ಕವರಪ್ರವಜೇರ್ದ ನ್ಂತರ ಬಲ್ಲಪೇಠಇರುವ ಸಾಳ
ಪ್ರಮಕತಿದ ಪ್ಕದ.
2.ನ್ವರಂಗವುಪ್ರಮಕತಿನ್ ವಕಸಸಾಳ.
3 ಅಂತರಕಳವು ಪ್ರಮಕತಿನ್ ಕಂಠ ಭಕಗ.
4 ಸುಖನಕಸಿಯುಪ್ರಮಕತಿನ್ ನಕಸಿಕಭಕಗ.
5. ಗಭಗೃಹವುಪ್ರಮಕತಿನ್ ಮುಖಕರವಿಂದ ಮತುತಶಿರಸುು.
6. ಪ್ರಮಕತಿನ್ ಶಿಖಜಯು ದ್ಜೇವಕಲಯದ ವಿಮಕನ್ ಗಜ ೇಪ್ುರ.
7. ಪ್ರಮಕತಿನ್ ನಕಲುಕಭುಜಗಳು ದ್ಜೇವಕಲಯದ ನಕಲುಕ ದಿಕ್ರಕನ್
ಪ್ರರ್ಕರಗಳಕಗಿವಜ.

13. ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಗರುಡ ಸತಂಭ
➢ ಹಿಂದಿನ್ ರ್ಕಲದಲ್ಲಿ ವಿದುೂತ್ ರ್ಕ್ರತಯು ಇಲಿದಿದಾ ರ್ಕರಣ ರಕತ್ರರ ವಜೇಳಜ
ಕತತಲಕಗುತ್ರತದಾರಿಂದ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ವಿರುವ ಸಾಳವನ್ುಾ ಗುರುತ್ರಸಲು ಮತುತ ಪ್ರ ಸಾಳಗಳಿಂದ
ಬರುವ ಪ್ರವಕಸಿಗರಿಗಜ ಹಕಗ ಭಕತರಿಗಜ ಈ ಕಂಬದ ಮೆೇಲಜ ಉರಿಯುವ ದಿವೇಪ್ದಿಂದ
ಗಕರಮ ಅಥವಕ ಪ್ಟಟಣವನ್ುಾ ಗುರುತ್ರಸಲು ಈ ಎತತರವಕದ ಕಲುಿ ಕಂಬವನ್ುಾ
ನಿಮಿಾಸಲಕಗುತ್ರತತುತ 1689 ರಲ್ಲಿ ಚಿಕಕದ್ಜೇವರಕಜ ಒಡಜಯರು ನಿಮಿಾಸಿರುವ ಈ
ದ್ಜೇವಕಲಯವು ಮುಂಭಕಗದಲ್ಲಿ ಏಕಶಿಲಜಯಲ್ಲಿ ನಿಮಕಾಣವಕದ ಬೃಹತಕತದ 80 ಅಡಿಯ
ಗರುಡಗಂಭವಿದುಾ.
➢ ಕಂಬದ ಅಡಿಭಕಗದಲ್ಲಿ ರ್ಂಕ, ಚ್ಕರ ,ನಕಮ, ಹನ್ುಮಕನ್ ಹಕಗ ಗರುಡ ದ್ಜೇವರ ಉಬುಬ
ಶಿಲ್ಲಪಗಳಿವಜ.
➢ 1791ರಲ್ಲಿ ಮ ರನಜೇ ಮೆೈಸ ರು ಯುದಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೌನ್ಾರ್ ಜನ್ರಲ್ ಆಗಿದಾ
ಲಕರ್ಡಾ ರ್ಕನ್ಾ ವಕಲ್ಲಸ್ ರ್ಕಲದಲ್ಲಿ ಟಪ್ುಪ ಅರಮನಜಗಜ ಗುಂಡು ಹಕರಿಸಿದ್ಕಗ ಆ ಗುಂಡು
ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ದ ಮುಂಭಕಗದಲ್ಲಿದಾ ಗರುಡಗಂಬರ್ಜಕ ತಗಲ್ಲ ಅದರ್ಜಕ ಗುಂಡಜೇಟು ತಕಗಿದರು
ಬಿೇಳದಂತ್ರತುತ.
➢ ಆದರಜ ಈಗ ಮತಜತ 2003-2004ರಲ್ಲಿ ದ್ಜೇವಕಲಯ ಜಿೇರಜ ೇಾದ್ಕಧರವಕದ್ಕಗ ಹಜ ಸದ್ಕದ
ದವಜಸತಂಬ ನಿಮಿಾಸಲಕಗಿದ್ಜ.

14. ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಗಜ ೇಪ್ುರ ದ್ಕಾರಗಳು
➢ ವಿರ್ಲವಕದ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ದ ಸುತತಲ ಗಜ ೇಡಜಯನ್ುಾ ಕಟಟಲಕಗಿದುಾ.
ಇದು ಸುಮಕರು 3 ಮಿೇ. ಎತತರವಕಗಿದ್ಜ.
➢ ಗಜ ೇಡಜಯ ಪ್ಯವಾದ ಮತುತ ಉತತರದ ಗಜ ೇಡಜಗಳಲ್ಲಿ ಗಜ ೇಪ್ುರ
ದ್ಕವರಗಳಿವಜ .
➢ ಈ ಗಜ ೇಪ್ುರಗಳನ್ುಾ ಇತ್ರತೇಚಿಗಜ ನ್ವಿೇಕರಿಸಲಕಗಿದುಾ. ಹಜ ಸದ್ಕಗಿ
ಶಿಲಪಗಳನ್ುಾ ಮಕಡಲಕಗಿದ್ಜ.
➢ . ದ್ಕವರದ ಅಧಿಷ್ಕಿನ್ ಮತುತ ಭಿತ್ರತಯವರಜಗಜ ಹಳಜಯ ದ್ಕವರದ
ಒಳಗಡಜ ಅವಶಜೇ
ೇ಼ ಷಗಳಕಗಿದುಾ ಇತ್ರತೇಚಿಗಜ ಐದು ಅಂತಸಿತನ್
ಗಜ ೇಪ್ುರವನ್ುಾ ಕಟಟಲಕಗಿದ್ಜ ದ್ಕವರದ ಒಳಗಡಜ ಎರಡು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ
ಕ್ರರು ಎತತರದ ಕಟಜಟಗಳನ್ುಾ ಕಟಟಲಕಗಿದ್ಜ ಹಜ ಸದಗಿ ನಿಮಿಾಸಿದ
ಗಜ ೇಪ್ುರವು 5 ಅಂತಸುತಗಳಿಂದ ಕ ಡಿದುಾ .
➢ ಮೆೇಲಕಬಗದಲ್ಲಿ ಕಳಸವನ್ುಾ ಹಜ ಂದಿದ್ಜ . ಇವುಗಳ ಮೆೇಲಜ ವರಹ,
ಹಯಕಗಿರನ್, ರ್ಕಳಿರ್ಕ, ಮಧಾನ್, ಯೇಗ ,ನ್ರಸಿಂಹ
,ರ್ಜ ೇದಂಡರಕಮ ಇತಕೂದಿ ಗಕರಜ ಶಿಲಪಗಳಿವಜ.

15. ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಮಂಟಪ್ದ್ಜ ಳಗಿನ್ ಯಕಲ್ಲ ಕಂಬಗಳು
➢ ಈ ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಗಭಾಗುಡಿಗಜ ಹಜ ಂದಿರ್ಜ ಂಡಂತಜ ನ್ವರಂಗದಲ್ಲಿ
ಚೌರ್ಕರ್ಕರದ ತಜರಜದ ಮುಖ ಮಂಟಪ್ದ ಮುಂಭಕಗದಲ್ಲಿ ಚಿಕಕದ್ಕದ
ಅಂತರಕಳದಲ್ಲಿ 20 ಕಂಬಗಳನ್ುಾ ರ್ಜ ೇಡಿಸಲಕಗಿದುಾ.
➢ ಮಧೂದ ನಕಲುಕ ಕಂಬಗಳು ಏಕಶಿಲಜಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಕಗಿದ್ಜ,
➢ ಇವು ವಿಶಿಷಟ ಕಂಬಗಳಕಗಿದುಾ ಕಂಬಗಳ ನಕಲುಕ ಮುಖಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಗಳ
ಶಿಲಪಗಳನ್ುಾ ರಚಿಸಲಕಗಿದುಾ,
➢ ಪೇಠಗಳ ಮೆೇಲಜ ಕ್ರರುಗಕತರದ ಆನಜಯ ಶಿಲಪಗಳನ್ುಾ ರ್ಜತತಲಕಗಿದ್ಜ ಆನಜಗಳ
ಬಜನಿಾನ್ ಮೆೇಲಜ ಸಿಂಹಗಳು ಹಿಂಬದಿಯ ರ್ಕಲುಗಳನ್ುಾ ಇರಿಸಿ ಮುಂದಿನ್
ರ್ಕಲುಗಳನ್ುಾ ಮೆೇಲರ್ಜಕ ಎತ್ರತ ನಜಗಜಯುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರಚಿಸಲಕಗಿದು
➢ ಸಿಂಹಗಳ ಮೆೇಲಜ ಸವಕರರು ಕುಳಿತ್ರದುಾ ಸಿಂಹಗಳನ್ುಾ ನಿಯಂತ್ರರಸುವಂತಜ
ತಜ ೇರಿಸಲಕಗಿದ್ಜ, ಸಿಂಹ ಶಿಲಪಗಳ ಮೆೇಲಜ ಬಕಳಜಯ ಹ ವಿನ್ ಮೊಗಿೆನ್ಂತಜ
ಬಜ ಧಿಗಜಗಳನ್ುಾ ರಚಿಸಲಕಗಿದ್ಜ,
➢ ಏಕಶಿಲಜಯ 4 ದಿಕ್ರಕನ್ಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಗಳ ಶಿಲಪಗಳಿರುವ ಈ ಕಂಬಗಳು ಅತೂಂತ
ಆಕಷಾಣೇಯವಕಗಿವಜ.

16. ಗಭಾಗೃಹ
➢ಗಭಾಗೃಹದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧ್ಕನ್ಮ ತ್ರಾಯಕದ ಶಿರೇ ಪ್ರಸನ್ಾ
ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿ ನಜಲಜಸಿದುಾ .
➢ಗಭಾಗೃಹವು ರ್ಜೇಂದರ ಸಭಕಂಗಣರ್ಜಕ ಮುಖ
ಮಂಟಪ್ದಿಂದ ಸಂಪ್ಕಾ ಹಜ ಂದಿದುಾ ಗಭಾಗುಡಿ ಮತುತ
ಮುಖ ಮಂಟಪ್ ಗಜ ೇಡಜಗಳು ಸರಳವಕಗಿವಜ.
➢ಈ ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಮ ತ್ರಾಯನ್ು ಒಂದ್ಜೇ ಕಲ್ಲಿನ್ಲ್ಲಿ
ರ್ಜತತಲಕದ ತಜ ೇರಣ ಮತುತ ಕ್ರರಿೇಟ ಮುಕುಟದಿಂದ
ಶಜ ೇಭಿಸುವ ವಜಂಕಟರಮಣ ಮ ತ್ರಾ ಗಭಾಗೃಹದಲ್ಲಿದ್ಜ.
➢ ಪ್ುಷ್ಕಪಲಂಕೃತನಕದ ದ್ಜೇವನ್ನ್ುಾ ನಜ ೇಡರ್ಜಕ
ಸ್ಕವಿರಕರು ಜನ್ರು ಭಜೇಟ ನಿೇಡುತಕತರಜ.
➢ ಈ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ದ ವಿಶಜೇಷತಜ ಎಂದರಜ ಇಲ್ಲಿ ನ್ಡಜಯುವ
ಶಿರೇನಿವಕಸ ಕಲಕೂಣ ಉತುವ ಹಜಚ್ುು ವಿಜೃಂಭರಜಯಂದ
ಆಚ್ರಿಸಲಕಗುತತದ್ಜ.

17. ರಥಜ ೇತುವ
➢ಪ್ರತ್ರ ವಷಾ ಶಿರೇ ರ್ಜ ೇಟಜ ವಜಂಕಟರಮಣ
ಸ್ಕವಮಿ ರಥಜ ೇತುವವನ್ುಾ ಅತೂಂತ
ಅದ ಾರಿಯಂದನ್ಡಜಸಲಕಗುತತದ್ಜ.
➢ವೃಷಭ ಮಕಸ ಒಬಬ ನ್ಕ್ಷತರ ದಿನ್ದಂದು
ರಥಜ ೇತುವನ್ಡಜಯುತತದ್ಜ.
➢ ಸ್ಕಮಕನ್ೂವಕಗಿ ಇದು ಮೆೇ ತ್ರಂಗಳ
ರ್ಜ ನಜಯ ವಕರ ಇಲಿವಜೇ ಜ ನ್ ತ್ರಂಗಳ
ಮೊದಲನಜೇ ವಕರದಲ್ಲಿ ನ್ಡಜಯುವುದು.

18. ವಜೈಕುಂಠ ಏರ್ಕದಶಿ
• ಶಿರೇ ವಜಂಕಟರಮಣ ಸ್ಕವಮಿ ದ್ಜೇವಸ್ಕಾನ್ರ್ಜಕ ವಜೈಕುಂಠ ಏರ್ಕದಶಿ ಅತೂಂತ ಪ್ವಿತರವಕದ ದಿನ್
ಜನ್ವರಿ 10ರಂದು ವಜೈಕುಂಠ ಏರ್ಕದಶಿ ಅಂದು ಈ ದ್ಜೇವಕಲಯರ್ಜಕ ಬಜಂಗಳೂರಿನ್ ಸುತತಮುತತಲ್ಲನ್
ಅನಜೇಕ ಕಡಜಗಳಿಂದ ಭರ್ಕತದಿಗಳು ಬರುತಕತರಜ ವಜೈಕುಂಠ ಏರ್ಕದಶಿ ದಿನ್ದಂದು ಅಚ್ಾನಜ ಮತುತ
ಇತರಜ ಸ್ಜೇವಕ ರ್ಜೈ ರ್ಕಯಾಗಳನ್ುಾ ನ್ಡಜಯುವುದಿಲಿ.
• ಪ್ರತ್ರ ವಷಾ ರ್ಕತ್ರಾಕ ರ್ುದಧ ಹುಣಣಮೆಯಂದು ಇಲ್ಲಿ ನ್ಡಜಯುವ ವಿಷುಣ ದಿೇಪ್ ಉತುವಕ ಕ
ಸಹಸ್ಕರರು ಭರ್ಕತದಿಗಳು ಬರುತಕತರಜ ಪ್ರತ್ರ ಶಕರವಣ ಮಕಸದಲ್ಲಿನ್ ಎಲಕಿ ರ್ನಿವಕರಗಳಂದು
ದ್ಜೇವಕಲಯವನ್ುಾ ವಿದುೂತ್ ದಿವೇಪ್ಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಕಗುತತದ್ಜ. ಧನ್ುಮಕಾಸದಲ್ಲಿ
ದ್ಜೇವಕಲಯವನ್ುಾ ಬಜಳಗಜೆ 6:30ರ್ಜ ತಜರಜಯಲಕಗುತತದ್ಜ.
• ದ್ಜೇವಕಲಯವನ್ುಾ ಪ್ರತ್ರದಿನ್ ಬಜಳಗಜೆ 8:30 ರಿಂದ ಮಧ್ಕೂಹಾ 12ರ ವರಜಗಜ ಅನ್ಂತರ ಸಂರ್ಜ 6:30
ರಕತ್ರರ 8:30ರ ವರಜಗಜ ತಜರಜದಿರಲಕಗುತತದ್ಜ ಬಜಳಗಿನ್ ಹಜ ತುತ ಮಹಕ ಮಂಗಳಕರತ್ರ 11 ಗಂಟಜಗಜ
ರಕತ್ರರ 7:30ರ್ಜಕ ನ್ಡಜಯುತತದ್ಜ ಪ್ರತ್ರ ರ್ನಿವಕರ ರಕತ್ರರ 11:30ಗಜ ದ್ಜೇವಕಲಯ ತಜರಜದಿರುತತದ್ಜ ಈ
ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಆಡಳಿತ ಈಗ ಮುಜುರಕ ಇಲಕಖಜಗಜ ಸ್ಜೇರಿದ್ಜ ಇಲ್ಲಿ ಒಟುಟ ಆರು ಮಂದಿ ಅಚ್ಾಕರು
ಇದ್ಕಾರಜ ಸಕಕರಜ ಪಂಗಲ್, ಪ್ುಳಿಯೇಗರಜ, ಕಡಲಜ ಊಸಲ್ಲ ಮುಂತಕದ ನಜೈವಜೇದೂಗಳ
ತಯಕರಿರ್ಜಗಜ ಇಬಬರು ಅಡುಗಜಯವರಿದ್ಕಾರಜ ಇಲ್ಲಿ ವಡ ಹಲಜಿ ಸ್ಕಂಪ್ರದ್ಕಯವನ್ುಾ ಅನ್ುಸರಿಸಿ
ದಿನ್ನಿತೂದ ಪ್ಯರ್ಜಗಳು ನ್ಡಜಯುತತವಜ.

19. ಉಪ್ಸಂಹಕರ :
ಭಕರತ್ರೇಯ ಸ್ಕಂಸೃತ್ರಕ ಇತ್ರಹಕಸದಲ್ಲಿ ದ್ಜೇವಕಲಯಗಳಿಂದ ಪ್ಕರಚಿೇನ್ ರ್ಕಲದ
ಭಕರತ್ರೇಯ ಕಲಜ ವಕಸುತ ಶಿಲಪ ಸ್ಕಂಸೃತ್ರಕ ದ್ಜೇವಕಲಯಗಳ ರಚ್ನಕ ವಿನಕೂಸ
ಆಧ್ಕೂತ್ರಿಕತಜ ಭಕರತದ ಪ್ರಂಪ್ರಜಯನ್ುಾ ಹರಿಯಲು ಸ್ಕಧೂವಕಯತು.
ಇದರಿಂದ ಜನ್ರಲ್ಲಿ ಆಧ್ಕೂತ್ರಿಕತಜ ಶಕಂತ್ರ ನಜಮಿದಿಯನ್ುಾ ನಜಲಜಸಲು ಪ್ರವಕಸಿ
ತಕಣವಕಗಿದುಾ ಆರ್ಥಾಕವಕಗಿ ವಕೂಪ್ಕರ ವೂವಹಕರ ರ್ಜೇಂದರಗಳಕಗಿ.
ಪ್ರವಕಸಿಗರನ್ುಾ ಸ್ಜಳಜಯುವಂತಜ ಮಕಡುತತವಜ. ಇದು ವಿಜಯನ್ಗರ ರ್ಕಲದಲ್ಲಿ
ನಿಮಕಾಣವಕಗಿದುಾ ದಕ್ಷಿಣ ಭಕರತದ ದ್ಕರವಿಡ ಶಜೈಲ್ಲಯ ರಚ್ನಕ ವಿನಕೂಸವನ್ುಾ
ಹಜ ಂದಿದುಾ . ಚಿಕಕದ್ಜೇವರಜ ಒಡಜಯರ ರ್ಕಲದ ಅರಸರು ಇದನ್ುಾ ಪೇಷ್ಠಸಿ
ಬಜಳಜಸಿದರು. ದ್ಜೇವಕಲಯದಲ್ಲಿ ಗಭಾಗುಡಿ, ಅಂತರಕಳ, ನ್ವರಂಗ, ಹಜ ಂದಿದುಾ.
ದ್ಜೇವಕಲಯದ ಶಿಖರದಲ್ಲಿನ್ ಮ ತ್ರಾಗಳ ರ್ಜತತನಜಗಳ ಕಲಕ ಶಜೈಲ್ಲಯ
ನಜ ೇಡುಗರನ್ುಾ ಮನ್ಮುಟುಟವಂತಜ ಆಕಷ್ಠಾಸುತತವಜ.

20. ಗರಂಥ ಋಣ:
➢ಬಜಂಗಳೂರು ದರ್ಾನ್ ಸಂಪ್ುಟ:3** ಬಜಂಗಳೂರು ಪ್ರಂಪ್ರಜ ಎಸ್ ರ್ಜ ಅರುಣ*
➢ಬಜಂಗಳೂರು ದರ್ಾನ್ ಸಂಪ್ುಟ :1 ಪರ. ಎಲ್.ಎಸ್ ಶಜೇಷಗಿರಿ ರಕವ್. ಪರ. ಎಂ.
ಕೃಷಣಯೂ
➢ *Https://cn.m.wikipedua, orgwike.
➢*youtube channel darma degula darshana
➢ಬಜಂಗಳೂರು ದರ್ಾನ್: ಬ.ನ್ ಸುಂದರ್ ರಕವ್.