Εργασίες των Μαθητών του Ε1 τμήματος για το μάθημα των ΤΠΕ 31ο Δ.Σχ.Θεσσαλονίκης

1. ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ
ΠΟΛΗ¨ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΚΙΚΗ Δ 2017

2. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
• Ο Ναός του Αγίου Παντελεήμονος είναι
παλαιό καθολικό βυζαντινής μονής
της Θεσσαλονίκης και Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς. Βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα
της πολής, στη συνάντηση των
οδών Εγνατία και Ιασωνίδου. Ανήκει στον
τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου
σταυροειδούς εγγεγραμένου με νάρθηκα και
περιμετρική στοά, που ανατολικά απολήγει
σε δύο παρεκκλήσια.

3. ΙΣΤΟΡΙΚΟ
• Ο ναός χρονολογείται στα
τέλη 13ου - αρχές 14ου
αιώνα Εικάζεται ότι η
ονομασία Άγιος
Παντελεήμων είναι
δανεισμός από το ομώνυμο
βόρειο παρεκκλήσι του
γειτονικού ναού της
Παναγούδας, στο οποίο
μεταφέρθηκαν τα σκεύη του
ναού όταν μετατράπηκε
από τους Τούρκους σε τζαμί

4. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
• ήμερα ο ναός αποτελείται από
τον νάρθηκα, τον κεντρικό «σταυρικό
πυρήνα» και δύο παρεκκλήσια, ενώ η
στοά έχει καταστραφεί.] Οι
τοιχογραφίες που βλέπουμε σήμερα
στο νάρθηκα και στον κυρίως ναό
ανήκουν στα χρόνια
της τουρκοκρατίας

6. NAOΣ AΓIOΥ NIKOΛAOU
ΓΙΑΝΝΗΣ
Ε1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2017

7. • Ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού
είναι παλαιό βυζαντινό καθολικό μονής της Θεσσαλονίκης και
μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, κτισμένο στις
αρχές του 14ου αιώνα. Βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της
παλιάς πόλης, εντός τωείναι παλαιό βυζαντινό καθολικό μονής της
Θεσσαλονίκης και μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς,
κτισμένο στις αρχές του 14ου αιώνα. Βρίσκεται στη
βορειοανατολική γωνία της παλιάς πόλης, εντός

8. • Ο Άγιος Νικόλαος Ορφανός υπήρξε μετόχι και
καθολικό της Μονής Βλατάδων. Βρίσκεται στην
Άνω Πόλη, στα ανατολικά τείχη. Ο διάκοσμος στο
εσωτερικό του ναού είναι από τα πιο καλά
διατηρημένα ζωγραφικά σύνολα της
Θεσσαλονίκης. Ο λειτουργικός κύκλος, τα
θαύματα του Χριστού, πολυάριθμες αγιογραφίες
της Θεοτόκου και αγίων κοσμούν με εξαιρετική
τέχνη τον Άγιο Νικόλαο, δημιουργώντας
κατανυκτική ατμόσφαιρα και αισθητική
συγκίνηση.

9. Ναος αγίων αποστόλων
θεσσαλονίκης
ΒΑΓΓΕΛΗΣ Κ ΜΑΡΑ Κ Ε’1
2017

10. INFORMATIONS
Στην αρχή της οδού Ολύμπου, κοντά στα δυτικά τείχη της Θεσσαλονίκης και νότια της Ληταίας Πύλης, βρίσκεται ο ναός
των Αγίων Αποστόλων.
• Η επιγραφή ''Πατριάρχης στην υπέρθυρο της εισόδου, τα μονογράμματα (συμπιλήματα) στα κιονόκρανα της δυτικής
όψης και οι κεραμοπλαστικές επιγραφές στη δυτική και νότια όψη αναφέρουν τον Πατριάρχη Νίφωνα Α' (1310-1314)
ως ιδρυτή. Γραπτή επιγραφή στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα μνημονεύει τον ίδιο Πατριάρχη και το μαθητή του
ηγούμενο Παύλο ως πρώτο και δεύτερο κτήτορα, αντίστοιχα, ''της σεβασμίας Μονής ταύτης''. Η απεικόνιση του Παύλου
δεομένου μπροστά στην ένθρονη Θεοτόκο, στο υπέρθυρο της εισόδου προς τον κυρίως ναό, και οι θεομητορικές σκηνές
που κοσμούν τη στοά ενισχύουν την υπόθεση ότι πρόκειται για βυζαντινή μονή αφιερωμένη στην Παναγία, ίσως τη
Μονή της Θεοτόκου Γοργοεπηκόου.
Αριστουργηματικά ψηφιδωτά της εποχής του Νίφωνα σώζονται αποσπασματικά στα υψηλότερα σημεία του κυρίως
ναού: ο Παντοκράτορας και οι προφήτες στον τρούλο, οι Ευαγγελιστές στα σφαιρικά τρίγωνα, το Δωδεκάορτο στις
καμάρες και το δυτικό τοίχο και άγιοι μάρτυρες. Πρόκειται για το τελευταίο ψηφιδωτό σύνολο της Θεσσαλονίκης και
από τα τελευταία στο Βυζάντιο, προτού αρχίσει η πτωτική πορεία της αυτοκρατορίας. Εικονογραφικά συνδέεται με
κωνσταντινουπολίτικα σύνολα, όπως της Μονής της Χώρας και της Μονής Παμμακαρίστου, αλλά τεχνοτροπικά ο
εκφραστικός ρεαλισμός που κυριαρχεί σκιαγραφεί το καλλιτεχνικό περιβάλλον που επιχωριάζει στη Θεσσαλονίκη και
επηρεάζει ολόκληρη τη Μακεδονία κατά την παλαιολόγεια ανναγένηση.

11. Αριστουργηματικά ψηφιδωτά της εποχής του
Νίφωνα σώζονται αποσπασματικά στα
υψηλότερα σημεία κυρίως ναού: ο
Παντοκράτορας και οι προφήτες στον τρούλο,
οι Ευαγγελιστές στα σφαιρικά τρίγωνα, το
Δωδεκάορτο στις καμάρες και το δυτικό τοίχο
και άγιοι μάρτυρες. Πρόκειται για το
τελευταίο ψηφιδωτό σύνολο της
Θεσσαλονίκης και από τα τελευταία στο
Βυζάντιο, προτού αρχίσει η πτωτική πορεία
της αυτοκρατορίας. Εικονογραφικά συνδέεται
με κωνσταντινουπολίτικα σύνολα, όπως της
Μονής της Χώρας και της Μονής
Παμμακαρίστου, αλλά τεχνοτροπικά ο
εκφραστικός ρεαλισμός που κυριαρχεί
σκιαγραφεί το καλλιτεχνικό περιβάλλον που
επιχωριάζει στη Θεσσαλονίκη και επηρεάζει
ολόκληρη τη Μακεδονία κατά την
παλαιολόγεια ανναγένηση.

12. Ο ναος της αγιας Σοφιας

13. Η ιστορια του ναου
• Ο ναός της του Θεού Σοφίας της Θεσσαλονίκης χτίστηκε κατά τα
μέσα του 7ου αιώνα[1] στη θέση μιας μεγάλης παλαιοχριστιανικής
βασιλικής, που καταστράφηκε, πιθανόν από σεισμό, στις αρχές του
συγκεκριμένου αιώνα. Το 1204, όταν με την Δ΄ Σταυροφορία
κυριεύθηκε η πόλη από τους σταυροφόρους, η Αγία Σοφία
μετατράπηκε στον καθολικό καθεδρικό ναό της Θεσσαλονίκης[2],
κατάσταση που διήρκησε μέχρι το 1224 όταν η πόλη κατελήφθη
από τα στρατεύματα του δεσποτάτου της Ηπείρου[2]. Υπήρξε ο
μητροπολιτικός ναός της πόλης από το 1246, όταν η Θεσσαλονίκη
περιήλθε στα χέρια της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, μέχρι το
1523/24 οπότε και μετατράπηκε σε τζαμί από τους Οθωμανούς
μετά από ενέργειες του Ιμπραήμ Πάργαλη πασά[2][3]. Ο ναός
υπέστη σημαντικές ζημιές από πυρκαγιά το 1890, όσο ήταν ακόμη
τζαμί].

14. Πως είναι η αγια Σοφια

15. The end!

16. Ναός Αγίου Δημητρίου
Νίκος Δ
Σταυρούλα Κ

17. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
• Ο πρώτος ναός ήταν ένα μικρό προσευχητάριο που ιδρύθηκε μετά το 313
μ.Χ. στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου.
• Το 412-413 μ.Χ., ο έπαρχος Ιλλυρικού Λεόντιος ίδρυσε στον ίδιο χώρο μια
μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, κάτω από το ιερό βήμα της οποίας διατήρησε
τμήμα των θερμών όπου μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος. Αυτή κάηκε το
629-634. Μετά την πυρκαγιά ο επίσκοπος Ιωάννης, με οικονομική
ενίσχυση των πολιτών έχτισε μια μεγαλύτερη πεντάκλιτη βασιλική που
αποτελούσε κατά τη βυζαντινή εποχή το κέντρο λατρείας του Αγίου.
• Το 904 ο ναός λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς. Το 1185, κατά την
άλωση της πόλης από τους Νορμανδούς, αφαίρεσαν το σκήνωμα του
Αγίου Δημητρίου που φυλασσόταν σε κιβώριο στο κέντρο του ναού.
Βρέθηκε στο μοναστήρι του Αγίου Λαυρεντίου του Κάμπο στη Βόρεια
Ιταλία. Η κάρα και μέρος των λειψάνων του Αγίου επιστράφηκαν το 1978
και τοποθετήθηκαν στο δυτικό κλίτος σε αργυρή λειψανοθήκη κάτω από
το ομοίωμα του παλιού κιβωρίου, έργο του γλυπτικού οίκου Φιλιππότη
από την Τήνο.

18. ΕΙΚΟΝΑ

19. ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΣ
Ε1 ΝΙΚΟΣ Κ ΚΑΙ ΕΒΕΛΙΝΑ Α

20. Ο ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΣ!
• Η Αχειροποίητος οφείλει το όνομά της σε
«αχειροποίητη» εικόνα της Θεοτόκου, η οποία
βρισκόταν στον ναό. Είναι μία από τις πρώτες
εκκλησίες του χριστιανισμού, η οποία
εγκαινιάστηκε ανάμεσα στο 450 και 475 μ. Χ.
Πρόκειται για παλαιοχριστιανική τρίκλιτη
ξυλόστεγη βασιλική. Δεσπόζει στην οδό Αγίας
Σοφίας, απέναντι από το Πάρκο
Μακεδονομάχων. Τα ψηφιδωτά, οι
τοιχογραφίες, ο διάκοσμος και οι φορητές
εικόνες της Αχειροποιήτου συνιστούν έναν
πραγματικό θησαυρό της ιερής τέχνης.

21. ΡΟΤΟΝΤΑ
Ε’1
ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
2017

22. Πληροφορίες για την ροτόντα
• Η Ροτόντα ανήκει στα περίκεντρα
οικοδομήματα, στο κυκλικό της σχήμα άλλωστε
οφείλει και την ονομασία της. Κτίστηκε στα
χρόνια του καίσαρα Γαλερίου, γύρω στα 306
μ.Χ., ως ναός του Δία ή του Κάβειρου ή κατ΄
άλλους ως Μαυσωλείο του ιδίου. Στον άξονά της
κατέληγε πομπική οδός που συνέδεε τη
θριαμβική αψίδα του Γαλερίου με το ανακτορικό
συγκρότημα, που έχει ανασκαφεί νοτίως της
Εγνατίας οδού.

23. Ροτόντα εικόνες