1. Περίβλεπτος
Στη νοτιοανατολική άκρη του λόφου του Μυστρά, στην Κάτω Πόλη, δίπλα στον απότομο βράχο, είναι κτισμένο το
περίπλοκο και γραφικό μοναστηριακό συγκρότημα της Μονής της Περιβλέπτου, αφιερωμένη στην Παναγία.
Η μονή ιδρύθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα από τον πρώτο δεσπότη του Μυστρά, Μανουήλ Καντακουζηνό, όπως
συμπεραίνουμε από μία μαρμάρινη πλάκα επάνω στην τοξωτή πύλη του περιβόλου του μοναστηριού, με δύο
όρθια λιοντάρια, το οικόσημο του Μανουήλ και κάτω μια σειρά από κρινάνθεμα που ήταν φραγκικό διακοσμητικό
στοιχείο. Έλαβε την ονομασία ενός από τα πλέον γνωστά μοναστήρια της Κωνσταντινούπολης.
Ο ναός είναι σταυροειδής, εγγεγραμμένος δίστυλος. Η είσοδος στο ναό εξασφαλίζεται από μια μικρή πόρτα δίπλα
στις αψίδες, η οποία οδηγεί αρχικά σ' ένα στενό διάδρομο, κάτω από το βράχο. Το κτηριακό σύμπλεγμα
συμπληρώνουν τα παρεκκλήσια.
Από το μοναστήρι σώζονται ο περίβολος με την εσωτερική και εξωτερική του πύλη, ο πύργος της Τράπεζας, δύο
κτίσματα και το καθολικό, που είναι απλό δικιόνιο σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού, με πεντάπλευρες αψίδες
στο ιερό. Υπήρχε στοά, που αργότερα μετατράπηκε σε πλάγιο νάρθηκα, Μεταγενέστερα είναι τα παρεκκλήσια του
ναού, του Αγίου Παντελεήμονα και της Αγίας Παρασκευής δίπλα στις αψίδες, και της Αγίας Αικατερίνης. Οι τοίχοι
του ναού είναι κτισμένοι με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα.
Το εσωτερικό του ναού κοσμείται με εξαιρετικές
τοιχογραφίες, χαρακτηριστικές της Παλαιολόγειας
Αναγέννησης. Χρονολογούνται στην περίοδο μεταξύ
1348 και 1380, είναι από τις ελάχιστες που σώζονται
από τον ύστερο βυζαντινό κύκλο, ενώ είναι πολύ
μεγάλης σημασίας για την καλύτερη κατανόηση της
βυζαντινής τέχνης[5].
2. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η εικονογράφηση του τρούλου, στον οποίο εικονίζεται ο Παντοκράτωρ, η Παναγία και οι
Προφήτες.
Η τεχνοτροπία και το ύφος των εικόνων παρουσιάζουν σημαντική ομοιογένεια. Εντούτοις, πιο διεισδυτικές ματιές
αποδίδουν το έργο σε τέσσερις διαφορετικούς αγιογράφους ή σε διαφορές στον τρόπο εκτέλεσης των έργων.
Τέλος, αξιόλογος ως προς την αισθητική, αλλά με ποικιλία ως προς την τεχνοτροπία, εμφανίζεται ο γλυπτός
διάκοσμος του ναού.Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα ζωγραφικά σύνολα του 14ου αιώνα και
συνδέεται με την καλλιτεχνική παράδοση της Κωνσταντινούπολης.