Μια ομαδική εργασία από το τμήμα Ε1 του 6ου δημοτικού σχολείου Συκεών

1. Βυζαντινή Θεσσαλονίκη
Ε1
6ο Δημοτικό Σχολείο Συκεών
Φεβρουάριος 2012

2. Βυζαντινή Θεσσαλονίκη
● Τα τείχη της Θεσσαλονίκης
● Αγία Σοφία
● Ροτόντα
● Ο Άγιος Δημήτριος
● Αχειροποίητος

3. Βυζαντινή Θεσσαλονίκη
● Λευκός Πύργος
● Η Παναγία των Χαλκέων
● Ο Άγιος Νικόλαος
● Όσιος Δαυίδ
● Άγιοι Απόστολοι

4. Ροτόντα
Το μεγάλο κυκλικό οικοδόμημα
της Ροτόντας αποτελούσε το
λατρευτικό τμήμα του Γαλεριανού
συγκροτήματος, που χτίστηκε
στις αρχές του 4ου αι. από τον
Ρωμαίο καίσαρα Γαλέριο. Μετά
το θρίαμβο του Χριστιανισμού
μετατράπηκε σε εκκλησία από
τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α'
(379-395)
Αρχή

5. Ροτόντα
Ροτόντα, άποψη από ανατολικά.
Η Ροτόντα ανήκει στα περίκεντρα
οικοδομήματα, στο κυκλικό της σχήμα
άλλωστε οφείλει και την ονομασία της.
Κτίστηκε στα χρόνια του καίσαρα
Γαλερίου, γύρω στα 306 μ.Χ., ως ναός
του Δία ή του Κάβειρου ή κατ΄ άλλους
ως Μαυσωλείο του ιδίου. Στον άξονά
της κατέληγε πομπική οδός που
συνέδεε τη θριαμβική αψίδα του
Γαλερίου με το ανακτορικό συγκρότημα,
που έχει ανασκαφεί νοτίως της
Εγνατίας οδού.
Αρχή

6. Ροτόντα
Η Ροτόντα βρίσκεται βόρεια
της οδού Εγνατία, στο
ανατολικό τμήμα της παλιάς
πόλης και σε μικρή
απόσταση από την
Κασσανδρεωτική πύλη της
σημερινής πλατείας
Συντριβανίου, όπου
σώζονται ίχνη της. Νότια
της Ροτόντας και στη νοητή
προέκταση του άξονά της
Β-Ν, σε μικρή απόσταση και
σε επαφή με τη σημερινή
οδό Εγνατία της πόλης,
υπάρχει ένα τμήμα της
Θριαμβικής Αψίδας
(Καμάρας) του Γαλερίου, με
την οποία η Ροτόντα
αποτελούσε ένα ενιαίο
κτιριακό σύνολο.
Αρχή

7. Ροτόντα
Η Ροτόντα είναι ένα
από τα αρχαιότερα και
σημαντικότερα σωζόμενα
κτίσματα της πόλης,
κτισμένο πιθανά στα
χρόνια της Ρωμαϊκής
Τετραρχίας (τέλη 3ου και
αρχές 4ου μ.Χ. αιώνα)
και αποτελεί ένα από τα
πιο σημαντικά κτίσματα
της Ρωμαϊκής περιόδου
σε παγκόσμια κλίμακα.
Είναι κατασκευασμένη με
οπτόπλινθους, όπως η
Καμάρα, τα Ρωμαϊκά
Ανάκτορα και το
Οκτάγωνο, στο χώρο του
ρωμαϊκού Κάμπου
(Campos) του
ανατολικού τμήματος της
πόλης
Αρχή

8. Ροτόντα
Το κτήριο, διαμέτρου
24,50μ καλύπτει
ισοδιάστατος θόλος
από οπτόπλινθους,
που φθάνει σε ύψος
τα 29,80μ.. Ο
κυλινδρικός τοίχος,
πάχους 6,30μ.,
διασπάται εσωτερικά
σε οκτώ ορθογώνιες
κόγχες, από τις
οποίες η νότια
αποτελούσε την κύρια
είσοδο.
Αρχή

9. Ροτόντα
Η Ροτόντα αποτελεί ένα από
τα πιο καλοδιατηρημένα
μνημεία της Θεσσαλονίκης.
Στην ιστορία των 16 αιώνων
της άλλαξε ονόματα και
χρήσεις από ρωμαϊκός ναός
σε χριστιανικός, σε
μουσουλμανικό τζαμί και
πάλι σε χριστιανικό ναό, κι
έτσι εξηγούνται οι διάφορες
φάσεις και προσθήκες στο
κτίριο.
Αρχή

10. Ροτόντα
Η Ροτόντα αποτελεί ένα από
τα πιο καλοδιατηρημένα
μνημεία της Θεσσαλονίκης.
Στην ιστορία των 16 αιώνων
της άλλαξε ονόματα και
χρήσεις από ρωμαϊκός ναός
σε χριστιανικός, σε
μουσουλμανικό τζαμί και
πάλι σε χριστιανικό ναό, κι
έτσι εξηγούνται οι διάφορες
φάσεις και προσθήκες στο
κτίριο.
Αρχή

11. Ροτόντα
Το κτίριο έχει ομοιότητες
με το Πάνθεον του
Αγρίππα στην Ρώμη. Οι
τοίχοι του έχουν πάχος
6,30 μ. και αποτελούνται
από πέτρα, ενισχυμένη
σε κάποια σημεία με
τούβλο. Εχει ύψος 29,80
μ. και τα τόξα και ο
τρούλος αποτελούνται
από κεραμίδι. Ένα οπαίο
στην κορυφή της στέγης
άφηνε να περάσει το
φως και ο αέρας.
Αρχή

12. Ροτόντα
Η Ροτόντα, ένα
ευρύχωρο κυκλικό
κτίριο, εξ ου και το
σημερινό της ό­
νομα, χτίστηκε γύρω
στο 300 μ.Χ. α­πό
τον ρωμαίο Καίσαρα
Γαλέριο, Ο
ηγεμόνας αυτός,
έχοντας επιλέξει τη
Θεσσαλονίκη ως
έδρα του, φρόντισε
να την διακοσμήσει
με λαμπρά οικο­
δομήματα, όπως
ανάκτορα, ιππό­
δρομο κ.ά.
Αρχή

13. Τα τείχη της Θεσσαλονίκης
● Τα όρια του
βυζαντινού τείχους
της Θεσσαλονίκης
ειναι ίδια με εκείνα
του ρωμαϊκού
κράτους. Χτισμένο
από στενές ζώνες
λίθων και πλατύτερες
πλίνθων σε μήκος 8
χμ. είχε σχεδόν
τετράγωνη κάτοψη
και ύψος 10-12 μ.
Αρχή

14. Τα τείχη της Θεσσαλονίκης
● Η μεγάλη
ανοικοδόμηση των
τειχών έγινε τα
παλαιοχριστιανικά
χρόνια (τέλη 4ου-
αρχές 5ου αι.) από
τον Ορμίσδα, ενώ οι
συχνές βαρβαρικές
επιδρομές του 5ου
και του 6ου αι.
Αρχή

15. Τα τείχη της Θεσσαλονίκης
● Μια πύλη από τα
τείχη της
Θεσσαλονίκης τη
νύχτα.
Αρχή

16. AΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Αρχή

17. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Η Αγία Σοφία υπήρξε ο
μητροπολιτικός ναός της
Θεσσαλονίκης και
χτίστηκε τον 7ο αι. στη
θέση μεγάλης
παλαιοχριστιανικής
τρίκλιτης βασιλικής.
Αρχή

18. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Η μορφή του ναού με
μεγάλο τρούλο και
περίστωο δείχνει ένα από
τα πρώτα στάδια
μετάβασης από τον
αρχιτεκτονικό τύπο της
βασιλικής στο σταυροειδή
τρουλαίο ναό.
Αρχή

19. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Στο εσωτερικό
διατηρούνται ψηφιδωτά
διαφόρων εποχών
Αρχή

20. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Ο χρόνος της κτίσεώς του
δεν είναι απόλυτα εξακρι-
βωμένος. Πιθανότατα χτίστηκε
επί Ιουστινιανού, σε ρυθμό
βασιλικής και στις αρχές του
8ου αι. στα ερείπια του πα-
λαιού υψώθηκε ο νέος ναός
σε ρυθμό βασιλικής με
τρούλο. Τουλάχιστο δύο ναοί
προϋ-πήρχαν στο χώρο του
σημε-ρινού, όπως
αποδεικνύουν οι
αρχαιολογικές ανασκαφές.
Αρχή

21. ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
Ο ναός του
Αγίου Δημητρίου αποτελεί
ένα από τα σημαντικότερα
βυζαντινά μνημεία της
Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται
στην ομώνυμη οδό και
είναι πεντάκλιτη βασιλική
με εγκάρσιο κλίτος και με
πλούσιο ζωγραφικό και
μαρμάρινο διάκοσμο με
περίτεχνα κιονόκρανα.
Αρχή

22. ΕΙΚΟΝΕΣ!!!
Αρχή

23. ΣΥΝΕΧΕΙΑ...
Στο υπόγειο του ναού
βρίσκεται ο χώρος
μαρτυρίου του Αγίου. Από
τα ψηφιδωτά του, ξεχωρίζει
αυτό που απεικονίζει τον
ίδιο τον άγιο με δύο μικρά
παιδιά και ένα άλλο, που
απεικονίζει τον άγιο
ανάμεσα στον επίσκοπο και
στον έπαρχο οι οποίοι
ανακαίνισαν το ναό.
Αρχή

24. ΤΟ ΤΕΛΟΣ...
Ο σημερινός ναός κτίστηκε από τον επίσκοπο Ιωάννη τον 7ο αιώνα,
στα ερείπια παλαιότερου ναού.
Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις
κάτοψής του είναι 43,58 μ. (μήκος) και 33 μ. (πλάτος).[1]
Το 1988 ο ναός ανακηρύχθηκε
Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO.
Αρχή

25. Kάποια πράγματα για τη ζωή του.
Ο Άγιος Δημήτριος γενΟνήθηκε
στην Θεσσαλονίκη το 260 μ.Χ.
και καταγόταν από
αριστοκρατική οικογένεια.
Αυτοκράτορας ήταν τότε ο
Διοκλητιανός και Τετράρχης στην
Μακεδονία και σε ολόκληρη την
ανατολή, ο Γαλέριος Μαξιμιανός
(284-305μ.Χ), εποχή κατά την
οποία έγινε φοβερός διωγμός
κατά των χριστιανών. Ο
Μαξιμιλιανός διόρισε δούκα της
Θεσσαλονίκης και στρατηγό της
Θεσσαλίας τον Δημήτριο, γιατί
ήταν ανδρείος, έξυπνος και
έμπειρος στην στρατηγική.
Αρχή

26. Ο Θεός του Δημιτρίου βοήθει μοι
Ο Νέστωρας, που ήταν ένας από
τους μαθητές του Αγίου
Δημητρίου, πήγε στην φυλακή και
ζήτησε την ευχή του και την
ευλογία του για να παλέψει με τον
άπιστο Λυαίο που τα έβαζε με
τους χριστιανούς. "Ύπαγε και τον
Λυαίο θα νικήσεις και υπέρ
Χριστού θα μαρτυρήσεις" του είπε
ο Άγιος. Πράγματι ο Νέστωρας
φωνάζοντας "Ο Θεός του
Δημητρίου βοήθει μοι" κατάφερε
με μία επιδέξια κίνηση με το ξίφος
να τον χτυπήσει θανάσιμα.
Αρχή

27. ...ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Ο Μαξιμιανός αφού έμαθε τα
γεγονότα διέταξε να τους σκοτώσουν
και τους δύο αμέσως. Έτσι ο Άγιος
Νέστωρας αποκεφαλίστηκε έξω από
τη Χρυσή Πύλη με το ξίφος του και ο
Άγιος Δημήτριος θανατώθηκε από τις
λόγχες των στρατιωτών. Οι χριστιανοί
των ενταφίασαν στον τόπο του
μαρτυρίου του όπου άρχισε να
αναβλύζει μύρο και έτσι πήρε το
προσωνύμιο μυροβλύτης.
Η μνήμη του τιμάται στις 26
Οκτωβρίου, είναι πολιούχος της
Θεσσαλονίκης, όπου υπάρχει
μεγαλόπρεπος ναός προς τιμήν του
χτισμένος πάνω στον τόπο του
μαρτυρίου του και εκεί φυλάσσονται
και τα ιερά λείψανά του.

28. Ο άγιος Δημίτριος ο
Λουμπαρδάρης
Τον καιρό της Τουρκοκρατίας ο
Γιουσούφ Αγάς επέτρεψε στους
χριστιανούς να γιορτάσουν τον Άγιο
Δημήτριο, κοντά στην Ακρόπολη με
σκοπό να γκρεμίσει την εκκλησία και
να σκοτώσει όσο το δυνατόν
περισσότερους χριστιανούς. Έστησε
τα κανόνια του και την λουμπάρδα (=
μεγάλο κανόνι) επάνω στην
Ακρόπολη και το πρωί ανήμερα της
γιορτής έπεσε ένας κεραυνός
σκότωσε τον ίδιο, την οικογένειά του
και διακόσιους τούρκους. Από τότε
ονομάζεται η εκκλησία Άγιος
Δημήτριος Λουμπαρδιάρης για να
θυμούνται το θαύμα.
Αρχή

29. Η Αχειροποίητος
Αρχή

30. Η Αχειροποίητος οπως σώζεται
σήμερα
Η Αχειροποίητος
όπως σώζεται
σήμερα απο τα
βυζαντινά
χρόνια.Είναι ένα
από τα
ωραιότερα
μνημεία.
Αρχή

31. Η Αχειροποίητος
● Ο μεγάλος ναός της
Θεοτόκου,
γνωστότερος σήμερα
ως ναός της
Αχειροποιήτου, λόγω
της λατρευτικής
"αχειροποίητης"
εικόνας που
φυλασσόταν στο ναό,
είναι κτίσμα της
δεκαετίας 450-460.
Αρχή

32. Λίγα λόγια για την Αχειροποίητο
Η εκκλησία της Αχειροποιήτου (Ελληνιστική Κοινή:
(Παναγία) Ἀχειροποίητος) είναι παλαιοχριστιανική
βασιλική της Θεσσαλονίκης, σωζόμενη σήμερα στην
ίδια μορφή που κατασκευάστηκε τον 5ο αιώνα -
γεγονός που την καθιστά μοναδική στην ανατολική
Μεσόγειο. Βρίσκεται στην οδό Αγίας Σοφίας, απέναντι
από την πλατεία Μακεδονομάχων και η ίδρυσή της
τοποθετείται στην περίοδο 450-475. Είναι
αφΗιερωμένη στη Θεοτόκο και η ονομασία της
οφείλεται στην "αχειροποίητη" λατρευτική εικόνα της
Θεοτόκου δεομένης που βρισκόταν στο ναό.
Αρχή

33. Ο Αχειροποίητος
Αρχή

34. Παναγία Χαλκέων
● Η εκκλησία
βρίσκεται στην
Πλατεία Αρχαίας
Αγοράς, βόρεια της
Εγνατίας Οδού στο
σημείο που
διασταυρώνεται με
την λεωφόρο
Αριστοτέλους που
οδηγεί στην Πλατεία
Αριστοτέλους.
Αρχή

35. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
● Κτίστηκε στο χώρο
του Μεγαλοφόρου,
της κεντρικής αγοράς
της Θεσσαλονίκης,
κοντά στη Χαλκευτική
στοά, όπου έως και
σήμερα συναντά
κανείς τα εργαστήρια
των χαλκωματάδων.
Αρχή

36. ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ
● Η κτητορική επιγραφή
στο μαρμάρινο
υπέρθυρο της δυτικής
εισόδου μας πληροφορεί
ότι το 1028 ο
Χριστόφορος
Πρωτοσπαθάριος και
Κατεπάνω
Λαγουβαρδίας, μαζί με
τη σύζυγό του Μαρία και
τα παιδιά του έχτισε το
ναό για τη Θεοτόκο.
Αρχή

37. Εκκλησάκι Οσίου Δαβίδ
● Το εκκλησάκι του
Οσίου Δαβίδ στην
Άνω Πόλη της
Θεσσαλονίκης,
υπήρξε άλλοτε το
καθολικό της μονής
του Σωτήρος
Χριστού. Η
προσωνυμία "του
Λατόμου" οφείλεται
ίσως στην ύπαρξη
Αρχή
λατομείων πέτρας

38. Τοιχογραφία μεσα απο το
εκκλησακι
● Πρόκειται για
παλαιοχριστιανικό
σταυρικό ναό του
τέλους του 5ου ή
των αρχών του 6ου
αι. Η κόγχη του
ιερού κοσμείται με
την περίφημη
παράσταση του
Οράματος του
Ιεζεκιήλ.
Αρχή

39. Όσιος Δαβίδ μονή λατόμου
● To παλαιό καθολικό
της Μονής Λατόμου,
γνωστό σήμερα ως
Ναός του Οσίου
Δαβίδ, είναι
παλαιοχριστιανικό
μνημείο της
Θεσσαλονίκης.
Βρίσκεται στην Άνω
Πόλη, στο τέλος της
οδού Αγίας Σοφίας.
Αρχή

40. Άγιος Νικόλαος ''των Ορφανων''
Αρχή

41. Ο Άγιος Νικόλαος
Ο ναός, αφιερωμένος
στον άγιο Νικόλαο, δεν
μπορεί να ταυτιστεί
αποφασιστικά με κάποιο
από τα αναφερόμενα στις
πηγές μνημεία της
Θεσσαλονίκης. Η
επωνυμία του "των
Ορφανών" μπορεί ίσως
να σχετιστεί με την
προστατευτική διάθεση
του αγίου προς τις χήρες
και τα ορφανά.
Αρχή

42. Ε σωτερικά
Εκείνο που προέχει στον
ταπεινό αυτό μονόχωρο
ξυλόστεγο ναό με περίστωο
είναι η ζωγραφική του. Οι
τοιχογραφίες, χρονολογημένες
στη δεκαετία 1310-1320,
διαρθρώνονται σε πολλούς
εικονογραφικούς κύκλους και
αποδίδονται με πολλές
μεμονωμένες σκηνές σαν
φορητές εικόνες
Αρχή

43. Η τέχνη του Αγίου Νικολάου και
πως επηρέασε το εσωτερικό των
ναών. όλες οι πλευρές του
Εσωτερικά,
κεντρικού τμήματος είναι καλυμμένες με
αγιογραφίες άριστης τέχνης που
ανάγονται χρονικά στο 14ο αιώνα.
Ακόμα αποτελούν ένα έργο συνολικά
μοναδικό, καθώς οργανώνονται με τρόπο
αξιοθαύμαστο στο διαθέσιμο χώρο και στις
επιφάνειες των τοίχων. Η τοιχογράφηση
γίνεται βασικά με μία αρχή δημιουργίας
ζωνών. Στην κάτω ζώνη εικονίζονται
ολόσωμοι άγιοι, πιο πάνω μπούστα αγίων
και μετά από αυτά αναπτύσσονται
ολόκληρες παραστάσεις από το
Δωδεκάορτο, τα Πάθη και την Ανάσταση του
Χριστού. Άλλες τοιχογραφίες που
παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι
εικόνες από το βίο του Αγίου Γερασίμου,
παραστάσεις της Παναγίας, θαύματα Αγίων,
Αρχή ο Ακάθιστος Ύμνος, ο βίος του Αγίου
Νικολάου και σκηνές από το Μηνολόγιο.

44. Η εμφάνιση του ναού.
Αρχή

45. OI AΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ
● Οι κομψές και
ευγενικές μορφές
τους δεν
υπερβάλλουν στην
έκφραση των
δραματικών `
στοιχείων.
Αρχή

46. ΟΙ AΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ
● Η πολυποίκιλη
αρχιτεκτονική του
εξωτερικού
δημιουργεί στο
εσωτερικό του ναού
.
μια ποικιλία
επιφανειών που
διακοσμήθηκαν με
ψηφιδωτά και
τοιχογραφίες
φτιαχτηκε 23 Μαρτιου
Αρχή1821

47. Οι Άγιοι Απόστολοι
● Πρόκειται για ενα
σύνθετο
εγγεγραμμένο
σταυροειδή ναό με
τρούλο περίστωο,
θαυμάσιο
κεραμοπλαστικό
διάκοσμου στις
εξωτερικές
επιφάνειες.
Αρχή

48. Λευκός Πύργος
Ο Λευκός Πύργος, έμβλημα
σήμερα της Θεσσαλονίκης,
αποτελούσε το
νοτιοανατολικό γώνιασμα
των τειχών της πόλης. Η
ασαφής ιστορία του
αποτελεί και σήμερα
πρόκληση για την έρευνα.
Οι Τούρκοι τον ονόμαζαν
"Κόκκινο Πύργο" (ίσως
λόγω της τοιχοποιίας του)
τον 15ο αιώνα
Αρχή

49. Λευκός Πύργος
Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο
Λευκός Πύργος στέγαζε το κέντρο
διαβιβάσεων των Συμμάχων, ενώ
το 1916 χρησιμοποίησαν έναν
όροφό του για τη φύλαξη
αρχαιοτήτων από αρχαιολογικές
εργασίες στη ζώνη ευθύνης του
βρετανικού εκστρατευτικού
σώματος. Μετά την απελευθέρωση
της Θεσσαλονίκης (1912), το
μνημείο περιήλθε στο ελληνικό
δημόσιο και έως το 1983
φιλοξένησε την αεράμυνα της
πόλης, το εργαστήριο
Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου
και συστήματα Ναυτοπροσκόπων.
Αρχή

50. Λευκός Πύργος
Ο Λευκός Πύργος, το
μνημείο-σύμβολο της
Θεσσαλονίκης, που σήμερα
υψώνεται μοναχικός στην
παραλία της πόλης, στο
παρελθόν αποτελούσε το
νοτιοανατολικό πύργο της
οχύρωσής της. Σύμφωνα με
περιγραφές περιηγητών και
παλαιές απεικονίσεις της
πόλης, το θαλάσσιο τμήμα
του τείχους, που
κατεδαφίστηκε το 1867
Αρχή

51. Λευκός Πύργος
Ο Λευκός Πύργος της
Θεσσαλονίκης είναι ένας
οχυρωματικός πύργος του
15ου αιώνα, ο οποίος
χρησιμοποιήθηκε στη
συνέχεια ως κατάλυμα
φρουράς Γενιτσάρων και
ως φυλακή
θανατοποινιτών. Είναι ένα
από πιο γνωστά κτίσματα-
σύμβολα πόλεων στην
Ελλάδα. Έχει 6 ορόφους,
34 μέτρα ύψος και 70
μέτρα περίμετρο.
Αρχή