Φωνηεντόληκτα Ουσιαστικά γ΄ κλίσης σε -ις (γεν. -εως), σε -εύς (γεν. -έως) και ουδέτερα οδοντικόληκτα σε -α (γεν. -ατος). Ενότητα 2 Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Β΄ Γυμνασίου.(Ύλη Α΄ τάξης, Ενότητα 12)
Γ΄ κλίση ουσιαστικών. Φωνηεντόληκτα σε -ις (γεν. -εως), σε -εύς (γεν. -έως) και ουδέτερα οδοντικόληκτα σε -α (γεν. -ατος). Ενότητα 12 Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Α΄ Γυμνασίου. Σελ. 94-97
Διδακτέα - Εξεταστέα ύλη για το μάθημα "Οικονομία" (ΑΟΘ) της Γ τάξης του Επαγγελματικού λυκείου. Μπορείτε να δείτε και αναλυτικά την ύλη του μαθήματος επιλέγοντας τον παρακάτω σύνδεσμο:
https://view.genially.com/6450d17ad94e2600194eb286
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας - Το γραπτό των πανελλαδικών εξετάσεωνPanagiotis Prentzas
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (ΑΟΘ): Τι πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι κατά τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων στη δομή των απαντήσεών τους, αλλά και στην εμφάνιση του γραπτού τους.
Μπορείτε να δείτε και τη διαδραστική παρουσίαση στο www.study4economy.edu.gr.
2. Η πρώτη κλίση στα αρχαία ελληνικά περιλαμβάνει
ονόματα αρσενικά και θηλυκά. Δεν περιλαμβάνει
ουδέτερα.
Στα αρσενικά ανήκουν όσα λήγουν σε:
1. -ης, π.χ. στρατιώτης και σε
2. -ας, π.χ. λοχίας
Στα θηλυκά ανήκουν όσα λήγουν σε:
1. -η, π.χ. ψυχή, μουσική και σε
2. -α, π.χ. ὥρα, γλῶσσα
3. Καταλήξεις ουσιαστικών Α’ κλίσης
Ενικός αριθμός
Αρσενικά Θηλυκά
σε –ας σε –ης σε –α σε –η
Ονομ. -ας -ης -α -η
Γεν. -ου -ου -ας ή –ης -ης
Δοτ. -ᾳ -ῃ -ᾳ ή -ῃ -ῃ
Αιτ. -αν -ην -αν -ην
Κλητ. -α -α ή –η -α -η
4. Καταλήξεις ουσιαστικών Α’ κλίσης
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. -αι
Γεν. -ῶν
Δοτ. -αις
Αιτ. -ας
Κλητ. -αι
Όπως βλέπετε, στον πληθυντικό αριθμό τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν τις ίδιες
καταλήξεις .
5. Παραδείγματα κλίσης αρσενικών σε –ας και -ης
Ενικός αριθμός
ονομ. ὁ νεανίας Ἀτρείδης στρατιώτης ποιητὴς
γεν. τοῦ νεανίου Ἀτρείδου στρατιώτου ποιητοῦ
δοτ. τῷ νεανίᾳ Ἀτρείδῃ στρατιώτῃ ποιητῇ
αιτ. τὸν νεανίαν Ἀτρείδην στρατιώτην ποιητὴν
κλ. (ὦ) νεανία Ἀτρείδη στρατιῶτᾰ ποιητὰ
Πληθυντικός αριθμός
ον. οἱ νεανίαι Ἀτρεῖδαι στρατιῶται ποιηταὶ
γεν. τῶν νεανιῶν Ἀτρειδῶν στρατιωτῶν ποιητῶν
δοτ. Τοῖς νεανίαις Ἀτρείδαις στρατιώταις ποιηταῖς
αιτ. τοὺς νεανίας Ἀτρείδας στρατιώτας ποιητὰς
κλ. (ὦ) νεανίαι Ἀτρεῖδαι στρατιῶται ποιηταὶ
Προσοχή στην κλητική ενικού των αρσενικών σε –ης. Τα περισσότερα σχηματίζουν κλητική σε –α
βραχύ. Μόνο τα ουσιαστικά σε –δης (π.χ. ευπατρίδης) και κάποια κύρια ονόματα (π.χ. Αἰσχίνης,
Ἀτρείδης) διατηρούν την κατάληξη –η.
7. Στα παραπάνω θηλυκά ουσιαστικά σε –α η
γενική του ενικού σχηματίζεται σε -ας.
Αυτό γίνεται, όταν στην ονομαστική πριν από
το -α υπάρχει φωνήεν (στρατιά, πολιτεία)
ή ρ (ὥρα).
Το α αυτό είναι μακρόχρονο, με κάποιες
εξαιρέσεις.
9. Στα παραπάνω ουσιαστικά η γενική του
ενικού σχηματίζεται σε -ης και η δοτική
ενικού σε -ῃ
● Αυτό γίνεται, όταν στην ονομαστική πριν
από το -α υπάρχει σύμφωνο, εκτός από το ρ
(γλῶσσα, βασίλισσα, δίψα).
● Το α αυτό είναι βραχύχρονο.
11. Παρατηρήσεις για τον τονισμό
Η γενική πληθυντικού τονίζεται πάντα
στη λήγουσα και περισπάται (π.χ. τῶν κριτῶν, τῶν πηγῶν )
Τα οξύτονα και παροξύτονα δευτερόκλιτα διατηρούν τον τόνο
στην ίδια συλλαβή σε όλη την κλίση τους (βλ. τιμή, χώρα).
Γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού όταν τονίζεται
στη λήγουσα παίρνει περισπωμένη.
Τα προπαροξύτονα πρωτόκλιτα κινούν τον τόνο τους ανάλογα
με τη λήγουσα:
-Αν η λήγουσα είναι βραχεία, τονίζονται στην
προπαραλήγουσα (π.χ. ἡ θάλαττα, αἱ θάλατται).
-Αν η λήγουσα είναι μακρά, ο τόνος κατεβαίνει στην
παραλήγουσα (π.χ. τῆς θαλάττης).
12. Παρατηρήσεις για τις καταλήξεις
Τα ουσιαστικά Α’ κλίσης έχουν, ανεξαρτήτως γένους και
καταλήξεως, ίδιες καταλήξεις στον πληθυντικό, οι οποίες
μάλιστα ταυτίζονται με αυτές του πληθυντικού του
θηλυκού άρθρου.
Η κατάληξη -ας, όπου εμφανίζεται,
είναι πάντοτε μακρά.
Το -αι στο τέλος κλιτών λέξεων, όταν δεν ακολουθείται
από άλλο γράμμα, είναι βραχύ.
Τα -ᾳ και -ῃ είναι δίφθογγοι, άρα είναι μακρόχρονες.
Και ένα μικρό βίντεο, για εμπέδωση:
https://www.youtube.com/watch?v=uaa2a_-bwAM