3. Սահմանում
Գնդի մակերևույթը (գնդոլորտը կամ սֆերան
(հունարեն՝ σφαῖρα)) տարածության այն
կետերի երկրաչափական տեղն է, որոնք
հավասարահեռ են մի կետիցֈ Այդ կետը
կոչվում է գնդոլորտի կենտրոն , իսկ
գնդոլորտի որևէ կետ նրա կենտրոնի հետ
միացնող հատվածը կոչվում է գնդի շառավիղֈ
Գունդը կառաջանա որպես պտտական
մարմին, եթե շրջանը կամ կիսաշրջանը
պտտենք տրամագծի շուրջըֈ
4. Գնդային գոտի
Գնդային գոտի կոչվում է սֆերայի այն մասը,
որն առնված է գունդը հատող երկու
զուգահեռ հարթությունների միջև , իսկ գնդի
համապատասխան մասը կոչվում է գնդային
շերտֈ Եթե այդ երկու զուգահեռ
հարթություններից մեկը շոշափում է սֆերան,
ապա ստացվում է գնդային սեգմենտֈ Եթե այդ
հարթություններից մեկը շոշափում է
գնդոլորտը, իսկ մյուսը անցնում է գնդի
կենտրոնով, ապա ստանում ենք կիսագունդֈ
6. Կոնը երկրաչափական մարմին է, որը
ստացվում է ուղղանկյուն եռանկյունն իր
էջերից որևէ մեկի շուրջ (ավելի ճիշտ կլինի
ասել այդ էջն իր մեջ ընդգրկող ուղղի շուրջ)
պտտելիս: Այդ դեպքում նշված էջն անշարժ է,
իսկ այն պարունակող ուղիղը կոչվում է կոնի
առանցք:
7.
8. Լայն իմաստով կոն ասելով հասկանում ենք
այնպիսի մարմին, որի մակերևույթը ստացվում է
հետևյալ կերպ: Վերցվում է կամայական հարթ,
փակ, առանց ինքնահատումներիր L կոր և նրա
հարթությունից դուրս գտնվող կամայական S
կետ: L կորն անվանում են կոնի ուղղորդ, նրանով
սահմանափակվող պատկերը` կոնի հիմք, իսկ S
կետը` կոնի գագաթ: Կոնի S գագաթը նրա L
ուղղորդի կետերի հատ միացնող հատվածները
կոչվում են կոնի ծնորդներ: Նրանք լցնում են
կոնի կողմանյին մակերևույթը: Եթե կոնի
կողմնային մակերևույթը կտրենք ծնորդով, ապա
այն հնարավոր կլինի փռել հարթության վրա:
Ուղիղ շրջանագծային կոնի փռվածքը կլինի
շրջանային սեկտոր, որի շառավիղը հավասար
կլինի կոնի ծնորդի երկարությանը:
10. Մենք ուսումնասիրելու ենք միայն «ուղիղ
շրջանային գլանը»: Նրա մակերևույթը
կազմված է երկու հիմքերից և կողմնային
մակերևույթից: Ուղիղ շրջանային գլանի
հիմքերը երկու հավասար շրջաններ են, որոնք
տեղադրված են զուգահեռ հարթու-
թյուններում այնպես, որ նրանց
կենտրոններով անցնող ուղիղը ուղղահայաց է
այդ հարթություններին: Այդ ուղիղը կոչվում է
գլանի առանցք: Գլանի կողմնային
մակերևույթը կազմում են նրա հիմքերին
ուղղահայաց բոլոր այն հատվածները, որոնց
ծայրերը պատկանում են հիմքերի
շրջանագծերին:
11. Այդ հատվածները կոչվում են գլանի
ծնորդներ, իսկ հիմքերի կենտրոնները
միացնող հատվածը` գլանի բարձրություն:
Դրանք իրար հավասար հատվածներ են:
Ծնորդի երկարութ- յունը հավասար է
բարձրությանը: Եթե գլանի կողմնային
մակերևույթը կտրենք ծնորդով, նրա փռվածքը
կլինի ուղղանկյուն, ոի կողմերից մեկը
հավասար է գլանի ծնորդին, իսկ մյուսը`
գլանի հիմքի շրջանագծի երկարությանը:
