bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa
So sanh ly thuyet Ly 12
1. Thầy Vũ Tuấn Anh LÝ THUYẾT SO SÁNH
https://www.facebook.com/tuananh.physics #inbox để tham gia lớp luyện đề livestream 1
DAO ĐỘNG CƠ
Các loại dao động cơ
DAO ĐỘNG DAO ĐỘNG TUẦN HOÀN DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA
. Có VTCB xác định
. Chuyển động Qua Lại quanh
VTCB
. Lặp lại trạng thái dao động sau
những khoảng thời gian bằng
nhau.
. Trạng thái dao động = pha dao
động = vị trí + chiều
. Thời gian ngắn nhất để lặp lại
trạng thái dao động chính là chu kỳ
T
. Phương trình dao động có dạng
hàm số sin hoặc cos theo thời gian
DAO ĐỘNG TẮT DẦN DAO ĐỘNG DUY TRÌ DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC
. Do lực cản làm Biên độ và Năng
lượng của dao động giảm dần theo
thời gian
. Trong quá trình tắt dần, chu kỳ
coi gần đúng là không đổi.
. Dao động tắt dần không phải là
dao động tuần hoàn
. Dùng để khắc phục dao động tắt
dần
. Cung cấp năng lượng trong từng
chu kỳ dao động
. Không làm ảnh hưởng đến CHU
KỲ và BIÊN ĐỘ của dao động
riêng
. Dùng để khắc phục dao động tắt
dần
. Tác dụng vào ngoại lực tuần hoàn
0F F .cos( t) N
. Dao đông cưỡng bức có CHU
KỲ và BIÊN ĐỘ thay đổi theo
ngoại lực
.
. A phụ thuộc vào 0F ,
. Khi 0 , xảy ra cộng hưởng,
biên độ dao động đạt cực đại.
Các đại lượng điều hòa
VẬN TỐC GIA TỐC LỰC KÉO VỀ
. v sớm pha hơn x một góc / 2
. v đổi chiều khi qua vị trí biên
. v bằng 0 khi ở vị trí biên
. v đạt cực đại bằng ± A khi vật
qua VTCB.
. v là chiều của chuyển động, v (+)
khi vật đi theo chiều (+) và ngược
lại.
. a với x ngược pha
. a trái dấu với x
. a bằng 0 khi ở VTCB, có độ lớn
cực đại khi ở vị trí biên
. a luôn có hướng về VTCB
. độ lớn a tỉ lệ với độ lớn x
. luôn hướng về VTCB
. độ lớn tỉ lệ với độ lệch khỏi
VTCB
. cực đại khi vật ở vị trí biên .
. Đồ thị (x-v) (a-v) có dạng Elip . Đồ thị (a-x) (F-a) có dạng đoạn thẳng
2. Thầy Vũ Tuấn Anh LÝ THUYẾT SO SÁNH
https://www.facebook.com/tuananh.physics #inbox để tham gia lớp luyện đề livestream 2
SÓNG CƠ
. Sóng cơ học là sự lan truyền của dao động cơ học trong một môi trường vật chất đàn hồi.
.Bước sóng:
- Là quãng đường sóng truyền được trong một chu kì.
- Là khoảng cách giữa 2 điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động tại 2 điểm đó là
cùng pha.
SÓNG NGANG SÓNG DỌC
. Chất rắn, bề mặt chất lỏng
. Các phần tử dao động vuông góc với phương truyền sóng
. Rắn, lỏng khí
. Các phần tử dao động trùng phương với phương truyền
sóng.
VẬN TỐC DAO ĐỘNG VẬN TỐC TRUYỀN SÓNG
. v Asin( t )
. vận tốc dao động của phần tử, chính là vận tốc dao động
học ở chương dao động cơ
. v f
. vận tốc lan truyền sóng
SÓNG ĐƠN GIAO THOA SÓNG DỪNG
. 1 nguồn sóng
. tất cả các điểm trên phương truyền
sóng dao động cùng Biên độ, cùng
Tần số nhưng lệch pha nhau
2 d
. 2 nguồn sóng kết hợp
. Điều kiện: 2 nguồn cùng phương,
cùng tần số, độ lệch pha không đổi
theo thời gian.
. Xuất hiện những dãy cực đại, cực
tiểu giữa 2 nguồn.
. Trên đoạn nối 2 nguồn, 2 điểm Cực
Đại cách nhau / 2 , 2 điểm Cực
Tiểu cách nhau / 2 .
. 1 nguồn và 1 đầu cố định hặc tự do
. Sóng phản xạ tại đầu tự do cùng pha
với sóng tới, sóng phản xạ tại đầu cố
định ngược pha với sóng tới
. 2 nút, 2 bụng liên tiếp các nhau / 2
. Các điểm cùng bó sóng cùng pha, 2
bó sóng liên tiếp ngược pha
HẠ ÂM ÂM NGHE ĐƯỢC SIÊU ÂM
. f < 16 Hz
. Tai người không nghe được
. Voi, chim, bồ câu,… nghe được
. 16 < f < 20000 Hz
. Tai người nghe được
. f > 20000 hZ
. Tai người không nghe được
. Dơi, cá heo, chó,… nghe được
ĐẶC TRƯNG SINH LÝ ĐẶC TRƯNG VẬT LÝ
.Độ cao .Tần số f
.Độ to .Mức cường độ âm L
.Âm sắc .Đồ thị của âm (A, f, năng lượng âm,
cấu tạo nguồn âm)
3. Thầy Vũ Tuấn Anh LÝ THUYẾT SO SÁNH
https://www.facebook.com/tuananh.physics #inbox để tham gia lớp luyện đề livestream 3
DAO ĐỘNG ĐIỆN TỪ
. Sóng điện từ là quá trình lan truyền điện từ trường trong không gian.
ĐIỆN TRƯỜNG TỪ TRƯỜNG
. E
. vuông góc với B và phương truyền sóng
. cùng pha với B
. B
. vuông góc với E và phương truyền sóng
. cùng pha với E
SÓNG CỰC NGẮN SÓNG NGẮN SÓNG TRUNG SÓNG DÀI
. 0.01 m < < 10 m
. Xuyên qua được tần điện
li
. Dùng trong truyền thông
vệ tinh
. 10 < < 100 m
. Bị phản xạ ở tần điện li
. Dùng tốt trong truyền
thông mặt đất
. 100 < < 1000 m
. Bị tầng điện li hấp thụ
. Dùng truyền thông mặt đất
vào ban đêm, ban ngày bị
hấp thụ
. > 1000 m
. Không bị nước hấp thụ,
dùng trong truyền thông
dưới nước
HỆ THỐNG PHÁT THANH HỆ THỐNG THU THANH
1. Micro
2. Mạch phát sóng cao tần
3. Mạch biến điệu
4. Mạch khuếch đại
5. Anten phát.
1. Anten thu
2. Mạch khuếch đại sóng cao tần
3. Mạch tách sóng
4.Mạch khuếch đại sóng âm tần
5. Loa
DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
Máy phát điện xoay chiều
Roto Stato
Quay Cố Định
Dòng điện xoay chiều
R L C
. R
s
. với dòng xoay chiều: R
. với dòng không đổi: R
. uR cùng pha với i
.
2
7 N
L 4 .10 . S
. với dòng xoay chiều: ZL
. với dòng không đổi: dây dẫn
. uL sớm pha hơn i / 2
.
S
C
4k d
. với dòng xoay chiều ZC
. với dòng không đổi: không cho qua
. uC trễ pha hơn i / 2
Phần cảm Phần ứng
Nam châm Cuộn dây
4. Thầy Vũ Tuấn Anh LÝ THUYẾT SO SÁNH
https://www.facebook.com/tuananh.physics #inbox để tham gia lớp luyện đề livestream 4
SÓNG ÁNH SÁNG
QP Vạch liên tục QP Vạch phát xạ QP Vạch hấp thụ
Định
nghĩa
Là QP gồm nhiều dải màu từ đỏ đến
tím, nối liền nhau một cách liên tục
Là QP gồm các vạch màu riêng lẻ,
ngăn cách nhau bằng những khoảng
tối.
Có dạng các vạch tối trên nền của
quang phổ liên tục.
Nguồn
phát
Các chất rắn, chất lỏng và chất khí ở
áp suất lớn bị nung nóng.
Các chất khí hay hơi ở áp suất thấp
bị kích thích nóng sáng.
Khi chiếu ánh sáng trắng qua đám
khí hay hơi kim loại có nhiệt độ
thấp hơn nhiệt độ nguồn sáng sẽ
tạo ra quang phổ hấp thụ.
Tínhchất
* Không phụ thuộc bản chất của vật,
chỉ phụ thuộc nhiệt độ của vật.
* Ở mọi nhiệt độ, vật đều bức xạ.
* Khi nhiệt độ tăng dần thì cường độ
bức xạ càng mạnh và miền quang
phổ lan dần từ bức xạ có bước sóng
dài sang bức xạ có bước sóng ngắn.
Nguyên tố khác nhau có quang phổ
vạch riêng khác nhau về số lượng
vạch, màu sắc vạch, vị trí vạch và
cường độ sáng của vạch.
- Ở một nhiệt độ xác định, vật chỉ
hấp thụ những bức xạ mà nó có
khả năng phát xạ, và ngược lại.
- Các nguyên tố khác nhau có QP
vạch hấp thụ riêng đặc trưng cho
nguyên tố đó.
Ứng
dụng
Đo nhiệt độ của vật Xác định thành phần (nguyên tố), hàm lượng các thành phần trong vật.
5. Thầy Vũ Tuấn Anh LÝ THUYẾT SO SÁNH
https://www.facebook.com/tuananh.physics #inbox để tham gia lớp luyện đề livestream 5
Tia hồng ngoại Tia tử ngoại Tia X
Định
nghĩa
Là bức xạ có bước sóng dài hơn 0,76
μm đến vài mm (lớn hơn bước sóng
của ánh sáng đỏ và nhỏ hơn bước
sóng của sóng vô tuyến điện)
Bức xạ có bước sóng ngắn hơn 0,38
μm đến cỡ 10-9
m (ngắn hơn bước
sóng của ánh sáng tím)
Bức xạ có bước sóng từ
10-8
m ÷ 10-11
m (ngắn hơn bước
sóng tia tử ngoại)
Nguồn
phát
Mọi vật ở mọi nhiệt độ (T>0 K); lò
than, lò điện, đèn dây tóc…
Chú ý:
Tvật>Tmôi trường
Các vật bị nung nóng đến trên
2000o
C; đèn hơi thủy ngân, hồ quang
điện có nhiệt độ trên 3000o
C…
Khi cho chùm tia catot có vận tốc
lớn đập vào một đối âm cực bằng
kim loại khó nóng chảy như
vonfam hoặc platin
Tínhchất
* Tác dụng nhiệt
* Gây ra một số phản ứng hóa học
* Có thể biến
điệu được như sóng cao tần
*Gây ra hiện tượng quang điện trong
một số chất bán dẫn
* Tác dụng lên phim ảnh
* Làm ion hóa không khí
* Gây ra phản ứng quang hóa, quang
hợp
* Tác dụng sinh lí: hủy diệt tế bào da,
diệt khuẩn…
* Gây ra hiện tượng quang điện
* Bị nước và thủy tinh hấp thụ rất
mạnh
* Khả năng đâm xuyên. Tia X có
bước sóng càng ngắn thì khả năng
đâm xuyên càng mạnh, có thể
xuyên qua các vật chắn sáng thông
thường.
* Tác dụng mạnh lên phim ảnh, làm
ion hóa không khí.
* Tác dụng làm phát quang nhiều
chất.
* Gây ra hiện tượng quang điện ở
hầu hết kim loại.
* Tác dụng diệt vi khuẩn, hủy diệt
tế bào.
Ứngdụng
* Sấy khô, sưởi ấm
* Điều khiển từ xa
* Chụp ảnh bề mặt Trái Đất từ vệ
tinh
* Quân sự (tên lửa tự động tìm mục
tiêu, camera hồng ngoại, ống nhòm
hồng ngoại…)
* Khử trùng nước uống, thực phẩm
* Chữa bệnh còi xương
* Xác định vết nức trên bề mặt kim
loại
* Chiếu điện, chụp điện dùng
trong y tế để chẩn đoán bệnh.
* Chữa bệnh ung thư.
* Kiểm tra vật đúc, dò bọt khí, vết
nứt trong kim loại.
* Kiểm tra hành lí hành khách đi
máy bay.
6. Thầy Vũ Tuấn Anh LÝ THUYẾT SO SÁNH
https://www.facebook.com/tuananh.physics #inbox để tham gia lớp luyện đề livestream 6
LƯỢNG TỬ ÁNH SÁNG
QUANG ĐIỆN NGOÀI QUANG ĐIỆN TRONG QUANG PHÁT QUANG
. Kim loại . Bán dẫn . Rắn, lỏng, khí
. Ánh sáng kích thích làm bật e khỏi
kim loại.
. Ánh sáng kích thích làm bật e khỏi
liên kết (vẫn nằm trong khối bán dẫn)
và lỗ trống
. Ánh sáng kích thích làm phát ra ánh
sáng trong vùng nhìn thấy
. 0 . 0 . kichthich phatquang
. tạo ra dòng quang điện . pin quang điện, quang dẫn, quang
điện trở
. lân quang, huỳnh quang
LÂN QUANG HUỲNH QUANG
. rắn . lỏng, khí
. tắt lâu 10-8
s . tắt nhanh 10-8
s
VẬT LÝ HẠT NHÂN
PHÂN HẠCH NHIỆT HẠCH PHÓNG XẠ
. băn chùm notron chậm vào hạt nhân
có nguyên tử khối lớn, sau phản ứng
thu được hạt nhân con có nguyên tử
khối trung bình
. hạt nhân có nguyên tử khối nhỏ kết
hợp lại tạo thành hạt nhân có nguyên
tử khối lớn hơn
. hạt nhân tự phóng ra các tia phóng
xạ , ,
. xảy ra tự nhiên, không điều khiển
được
. tỏa năng lượng . tỏa năng lượng . tỏa năng lượng
TIA TIA TIA
. Hạt nhân 4
2 He
.Tốc độ khoảng 2.107
m/s
. Làm ion hoá mạnh các nguyên tử
trên đường đi của nó nên mất năng
lượng rất nhanh.
.Đi được tối đa khoảng 8cm trong
không khí, không xuyên qua tờ bìa
dày 1mm.
.Bị lệch trong từ trường và điện
trường.
. 0
1( e)
và 0
1( e)
. Vận tốc xấp xỉ vận tốc ánh sáng.
. Làm ion hóa môi trường yếu hơn
tia α.
. Đi được quãng đường dài hơn vài
mét trong không khí và có thể xuyên
qua lá nhôm cỡ mm.
. Là sóng điện từ có 11
10 m
,
cũng là hạt photon có năng lượng rất
cao.
. Khả năng đâm xuyên rất lớn.
. Trong phân rã α và β, hạt nhân con
có thể ở trạng thái kích thích và
phóng xạ tia γ để trở về trạng thái cơ
bản.