MALİ AYRIMCILIK VE VERGİ AYRIMCILIĞI : TERMİNOLOJİ VE TİPOLOJİ
•
0 likes•95 views
MALİ AYRIMCILIK VE VERGİ AYRIMCILIĞI : TERMİNOLOJİ VE TİPOLOJİ
Recommended
Recommended
More Related Content
More from COSKUN CAN AKTAN
More from COSKUN CAN AKTAN (20)
MALİ AYRIMCILIK VE VERGİ AYRIMCILIĞI : TERMİNOLOJİ VE TİPOLOJİ
- 1. Bu sunum aşağıdaki kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır. Coşkun Can Aktan,Mali Ayrımcılık: Ankara: Seçkin Yayınları, 2019. Sunumu Hazırlayan:Hüsne Gül
- 2. AYRIMCILIK NEDİR? • Ayrımcılık sözlük manası itibariyle benzer durumlara sahip bireylerden birinin diğerine göre daha farklı bir muameleye tabi tutulması demektir. Bir başka ifadeyle ayrımcılık; aynı durumdakilere farklı muamele yapmak; farklı durumdakilere de aynı muamele yapmak anlamına gelir. • İnsan hakları açısından ayrımcılık ise, bir birey veya gruba yaş, ırk, renk, etnik köken, cinsiyet, cinsel yönelim, dinî inanç, toplumsal statü, engellilik veya başkaca nedenlerle başka birey veya gruplara göre farklı davranılmasını ifade eder.
- 3. AYRIMCILIK TÜRLERİ: • Irk ayrımcılığı, etnik ayrımcılık, cinsiyet ayrımcılığı, cinsel yönelim ayrımcılığı, dinî ayrımcılık, toplumsal statü ayrımcılığı, kültür ayrımcılığı vs. • İnsanlık tarihi burada tanımlanan pek çok ayrımcılık türünü yaşamıştır ve bugün hala dünyanın gelişmiş ve/veya az gelişmiş tüm devletlerinde farklı türlerde ve farklı boyutlarda ayrımcılık uygulamaları devam etmektedir.
- 4. MALİ AYRIMCILIK NEDİR? ➢ Mali ayrımcılık devletlerin mali araçların kullanılmasında yaş, ırk, renk, etnik köken, cinsiyet, cinsel yönelim, dinî inanç, toplumsal statü, engellilik ve saire durumları dikkate alarak bir birey ve/veya gruba farklı davranmaları veya vergi konularını farklı şekillerde vergilendirmeye tabi tutmaları demektir. Mali ayrımcılık dar anlamda vergi ayrımcılığı ile aynı anlama gelmektedir.
- 7. Belirli gruplara (zümre vs.) yönelik vergi ayrımcılığı. Örneğin, etnik köken ve dini inanç dolayısıyla belirli zümrelere vergi ayrımcılığı uygulanabilir Şahıslara yönelik vergi ayrımcılığı: Örneğin, bir kişinin engelli olup olmaması; bekar ya da evli olması; gazi ya da şehit yakını olma statüsü vs. dolayısıyla vergi ayrımcılığı uygulanması söz konusu olabilir. Örneğin, kişinin medeni durumu dikkate alınarak “bekar” vergi mükelleflerine evli ve çocuklu olanlara kıyasla vergi ayrımcılığı yapılabilir. Ya da hükümetler belirli sayıda çocuk sahibi olan ailelere vergi ayrıcalıkları sunarak vergi ayrımcılığı yapabilirler.
- 8. Vergi konularına yönelik vergi ayrımcılığı: Vergi idaresi bazı vergi konularını hiç vergilendirmemeyi ya da daha az vergilendirmeyi tercih ederek vergi konuları üzerinden vergi ayrımcılığı yapabilir. Örneğin, vergi otoritesi servetten daha az ama tüketimden daha fazla vergi alma yolunu seçilebilir. Mallara yönelik vergi ayrımcılığı: Lüks tüketim malları, zorunlu tüketim malları, zararlı mallar, merit mallar, demerit mallar vs. sınıflandırmalar yapılarak mallar üzerinde oran farklılaştırılmasına ve dolayısıyla vergi ayrımcılığına gidilebilir.
- 9. ŞAHISLARA VE YA GRUPLARA YÖNELİK VERGİ AYRIMCILIĞI Engelliliğe Dayalı Vergi Ayrımcılığı Vatandaşlığa Dayalı Vergi Ayrımcılığı Cinsiyet Yönetimine Dayalı Vergi Ayrımcılığı Renge Dayalı Vergi Ayrımcılığı Etnik Kökene Dayalı Vergi Ayrımcılığı Dine Dayalı Vergi Ayrımcılığı Irka Dayalı Vergi Ayrımcılığı Cinsiyete Dayalı Vergi Ayrımcılığı
- 10. ŞAHISLARA YADA GRUPLARA YÖNELİK VERGİ AYRIMCILIĞI ➢ Şahıslara ya da gruplara yönelik vergi ayrımcılığının da örneğin, bir ülke kendi ülkesinde faaliyet gösteren yabancı vatandaşları vergileme yönünden farklı değerlendirip ayrımcı vergileme yapabilir. Engellilik ise şahıslara yönelik bir “pozitif vergi ayrımcılığı” türüdür.
- 11. ➢ Aynı şekilde mal türleri yönünden de muhtelif vergi ayrımcılığı türleri söz konusudur. Hükümetler vergi konularını farklı usullerde ve farklı oranlarda vergileme yolunu seçebilirler; ya da sadece en kolay vergi toplayabilecekleri vergi konusunu alarak onun üzerinden “ayrımcı vergileme” uygulayabilirler. ➢ Örneğin, lüks tüketim mallar, zararlı mallar, merit mallar, demerit mallar şeklinde ayrımlar yapılarak tüketim üzerinden vergi ayrımcılığı yapılabilir MALLARA YÖNELİK VERGİ AYRIMCILIĞI
- 12. Lüks Tüketime Yönelik Vergi Ayrımcılığı • Lüks Tüketim Vergisi • Kürk Vergisi • Özel Tüketim Vergisi • Tampon Vergisi vs. Sağlığa Ve Kişisel Bütçeye Zararlı Kötü Alışkanlıklara Yönelik Vergi Ayrımcılığı Sağlığa Zararlı Ürünlere Yönelik Vergi Ayrımcılığı Servete Yönelik Vergi Ayrımcılığı • Obezite Vergisi • Şişmanlık Vergisi • Şekerli Gıda Vergisi • Soda Vergisi( gazoz vergisi vs) • Günah Vergileri (sigara,içki,tütün üzerinden alınan satış vergileri Ötv vs ) • (Tütün Vergisi Alkollü İçki Vergisi vs) • Global Servet Vergisi • Milyarder Vergisi vs.
- 13. VERGİ AYRIMCILIĞI BİR BAŞKA AÇIDAN :
- 14. ❑ Engellilere yönelik bir vergi harcaması bu konuda örnek verilebilir. Bu türde “vergi ayrıcalığı” getiren uygulamalara “pozitif vergi ayrımcılığı” adı verilmektedir. ❑ Genel olarak ayrımcılık ve özel olarak vergi ayrımcılığı özünde negatif bir anlam taşır. Yani benzer durumlarda olan bireylerden birinin diğerine göre daha farklı bir muameleye tabi tutulması ya da aynı durumda olanlara farklı muamele yapılması anlamına gelir.
- 15. ❑ Ayrımcılık “kanun önündeki eşitlik” ilkesinin açık ihlalidir. Ancak evrensel hukukta sosyal dışlamaya maruz bazı dezavantajlı kişiler ve gruplara yönelik ayrıcalık sağlanmasının kanun önünde eşitlik ilkesini ihlal etmeyeceği görüşü savunulmaktadır.
- 16. SONUÇ OLARAK ; Günümüz vergileme anlayışı içerisinde vergi harcamaları, vergi ayrıcalıkları vb. uygulamalar büyük bir yer bulmaktadır. Masum isimler altında “iyi niyetli“ muhtelif uygulamalar (vergi kolaylıkları, vergi avantajları, vergi teşvikleri, istisna ve muafiyetler vs.) yapılırken niyet edilmeyen sonuçlar göz ardı edilmektedir. Hiçbir iktidar meşruiyetini nerden alırsa alsın vergileme yetkisini keyfi kullanamaz ve kullanmamalıdır. Hiçbir iktidar keyfi ve takdiri kararlar alıp belirli kişilere, gruplara ,mallara vs. özel imtiyazlar sağlayarak vergi ayrımcılığı yapamaz ve yapmamalıdır.
- 17. JOHN LOCKE ;