Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Hukum adat dan undang undang
Similar to Hukum adat dan undang undang (20)
More from Asri Mohad
More from Asri Mohad (12)
Recently uploaded
Recently uploaded (12)
Hukum adat dan undang undang
- 1. PREPARED BY ASRI BIN MOHAD LUKMAN DHIAULHAKIM HESAN
- 2. HUKUM ADAT & UNDANG- UNDANG Pengertian Hukum Adat & Undang-undang Hukum Adat Bentuk & pelaksanaan Adat Perpatih Bentuk & pelaksanaan Adat Temenggung Undang-undang di NNM Undang-undang 99 Perak Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor PETA KONSEP
- 3. PENGERTIAN HUKUM ADAT & UNDANG-UNDANG Adat = sesuatu peraturan tertentu yang telah menjadi amalan secara turun temurun sehingga menjadi sebati dalam masyarakat Hukum Adat = sesuatu peraturan yang berasal daripada adat resam, amalan atau kebiasaan yang telah lama wujud dalam sesebuah masyarakat ia menjadi undang-undang yang wajib dipatuhi Undang-undang = peraturan tertentu yang telah dikanunkan dan mesti dipatuhi oleh setiap masyarakat dan menjadi panduan tentang sesuatu perkara serta bentuk hukuman yang bakal dikenakan Digubal untuk membentuk peraturan dalam kehidupan manusia. Hal ini bagi mengelakkan berlaku perkara yang tidak diingini serta sebarang hukuman dapat dikenakan sekiranya peraturan tidak dipatuhi Undang – undang
- 4. 2 jenis hukum adat yang diamalkan, iaitu Adat Pepatih & Adat Temenggung Adat Perpatih = berasal daripada gelaran Sutan Balun (Datuk Perpatih Nan Sebatang) Adat Temenggung = berasal daripada gelaran kekanda tiri Sutan Balun (Datuk Ketemenggungan) Mereka menjadi pengasas kepada institusi adat Melayu yang terbesar, iaitu sistem sosial aristokrat patrilineal (AT) dan sistem sosial demokrasi matrilineal (AP) HUKUM ADAT
- 5. PERBANDINGAN ANTARA ADAT PERPATIH DAN ADAT TEMENGGUNG ASPEK ADAT PERPATIH ADAT TEMENGGUNG Pengasasan • Datuk Perpatih Nan Sebatang berkuasa di Pagar Ruyung & merangka undang-undang sendiri • Dibawa oleh orang Minangkabau ke Negeri Sembilan pada abad ke 17 • Diamalkan di Negeri Sembilan dan Naning • Datuk Ketemenggungan berkuasa di Palembang & merangka undang- undang di kawasan tersebut • Dibawa masuk ke Melaka pada abad ke 15 • Diamalkan di Negeri2 Melayu kecuali N9 Bentuk Diwarisi secara lisan melalui peribahasa dan puisi tradisional Bersifat matrilineal, iaitu kaum wanita mempunyai kedudukan utama dalam masyarakat. Hanya kaum wanita berhak mewarisi harta dan keturunan anak mengikut suku ibu Anak perempuan menjadi asas kepada wujudnya suku Mempunyai pengaruh agama Hindu dan kemudian dipengaruhi unsur- unsur Islam mengikut mazhab Shafie Bersifat patrilineal, iaitu kaum lelaki diutamakan Kaum lelaki dianggap meneruskan keterunan keluarga Ia sejajar dengan prinsip hukum faraid yang mengiktiraf lelaki sebagai ketua keluarga Anak lelaki mewarisi harta ayahnya
- 7. Mengamalkan pemerintahan bercotrak demokrasi, iaitu secara muafakat melalui wakil- wakil daripada setiap suku Pemerintah mesti mematuhi undang- undang dan tidak boleh bertindak sesuka hati Teraju utama pemerintahan tidak boleh dikuasai secara mutlak oleh sesiapapun kerana setiap jawatan dilantik oleh jawatan yang lain Orang lelaki tidak mempunyai hak kecuali hak mentadbir. Mereka yang melanggar adat akan dibicarakan dan dihukum Yang Dipertuan Besar merupakan pemerintah tertinggi tetapi baginda tidak berhak memilih pembesar Setiap keputusan YDPB dibuat setelah berunding dengan Undang POLITIK SISTEM PEMERINTAHAN
- 8. Yamtuan Besar Undang mengangkat Yamtuan Besar Lembaga mengangkat Undang Buapak mengangkat Lembaga Anak Buah mengangkat Buapak
- 9. Hukuman yang dilaksanakan bertujuan memperbaiki keadaan & tidak menghukum pesalah Undang-undang jenayah lebih menekankan sifat bertimbang rasa Seseorang yang melakukan kesalahan didenda mengikut kesalahannya & mengsa diberi ganti rugi Hukuman mati hanya akan dikenakan bagi kes yang serius (YDPB/Undang) Hukuman lain ditentukan oleh Buapak/ Lembaga UNDANG-UNDANG JENAYAH
- 10. Memberatkan kaum wanita dengan menurunkan harta melalui keturunan wanita Apabila berlaku perceraian, segala harta diuruskan oleh waris terdekat pihak isteri Harta pasangan suami isteri dibahagikan kepada 4 jenis 1. Harta carian 2. Harta dapatan 3. Harta pembawaan 4. Harta sebelah EKONOMI PEMBAHAGIAN HARTA
- 11. Mengamalkan hidup secara bersuku-suku Setiap suku mempunyai nama tersendiri Setiap suku dipecahkan kepada bahagian kecil (Perut) Setiap Perut dipecahkan kepada Ruang Setiap Ruang dipecahkan kepada Rumpun Susunan keluarga di susur galur kepada keturunan sebelah ibu SOSIAL KEKELUARGAAN
- 12. Perkahwinan sesama suku tidak dibenarkan kerana dianggap bersaudara Perkahwinan hanya boleh dalam suku yang berbeza (eksogami) Berperanan untuk mengekalkan hubungan dalam suku sebagai hubungan persaudaraan Mengeratkan hubungan antara suku, mengawal kelakuan sumbang diantara suku lain Apabila seorang lelaki berkahwin, pertaliannya dengan sukunya terputus sebaik sahaja ikatan perkahwinan terjalin Menekankan kerjasama dan jalinan kekeluargaan yang rapat. Sebarang urusan perkahwinan & perceraian menjadi urusan keluarga & Buapak PERKAHWINAN EKSOGAMI
- 13. apabila seseorang anak perempuan berkahwin, suaminya akan bergelar orang semenda Orang semenda berkuasa terhadap isterinya. Menurut adat, jika berlaku perselisihan rumah tangga, isteri seharusnya memohon maaf Saudara mara isteri tidak boleh campur tangan dalam masalah perselisihan orang semenda dengan isteri & anak2nya. Lelaki semenda dikehendaki mendirikan rumah di atas tanah milik keluarga sebelah isteri.
- 14. Amalan muafakat ditekankan Setiap masyarakat harus bersikap bertimbang rasa serta menekankan nilai- nilai murni Menekankan peraturan hidup yang berlandaskan kepentingan hidup bersama Setiap anggota dianggap mempunyai kebolehan dan kemampuan tertentu Sesuatu usaha yang berjaya disifatkan sebagai kejayaan kelompok bukannya kejayaan individu Di Negeri Sembilan, terdapat 12 suku dan setiap suku dianggap sebuah keluarga besar 12 suku tersebut:- Anak Acheh, Anak Melaka, Batu Belang, Batu Hampar, Biduanda, Mungkal, Paya Kumbuh, Seri Lemak, Seri Melenggang, Tanah Datar, Tiga Batu, dan Tiga Nenek KEMASYARAKATAN
- 16. Sistem pemerintahan yang terbentuk dari atas ke bawah dengan puncak kekuasaan terletak pada pemerintah. Sistem pemerintah diberi gelaran mengikut negeri (sultan/raja). Baginda menjadi ketua pentadbir, ketua agama serta simbol perpaduan rakyat. Menekankan keistimewaan kepada golongan pemerintah. Terdapat banyak peruntukan yang mengkhususkan kepada hak serta bidang kuasa raja & pembesar. Susunan pemerintahan bercorak autokratik dengan kuasa tertumpu kepada raja yang bersifat hampir mutlak. Baginda berhak melantik pembesar di peringkat negeri, jajahan, mukim, & kampung. Wujudnya unsur daulat & derhaka. Kuasa raja dikaitkan dengan kesaktian. Perintah raja wajib dipatuhi & sesiapa yang enggan boleh dijatuhi hukuman yang berat Terdapat banyak pantang larang dalam hubungan antara rakyat & raja. Misalnya warna kuning hanya dikhaskan sebagai warna diraja. Raja dilantik melalui istiadat pertabalan. Pewaris takhta kerajaan biasanya ialah putera sulung permaisuri/isteri raja yang gahara. Gelaran untuk pengganti raja berbeza antara negeri (Raja Muda, Tengku Mahkota, Tengku Besar & Yang Dipertuan Muda) POLITIK PEMERINTAHAN
- 17. Di Perak, sistem pewarisan takhta berasaskan satu pusingan penggantian raja daripada tiga keluarga yang berbeza. Apabila seseorang raja mangkat, baginda digantikan oleh Raja Muda diikuti oleh Raja Bendahara & Raja Di-hilir. Apabila Raja Muda dilantik menjadi Sultan, Raja Bendahara beralih sebagai Raja Muda, Raja Di-Hilir menjadi Raja Bendahara, dan putera sultan akan mengambil tempat sebagai Raja Di-Hilir Pembesar membantu sultan dalam mentadbir negeri. Pembesar terdiri daripada Orang Besar Berempat, Orang Besar Berlapan, Orang Besar Enam Belas, dan Orang Besar Tiga Puluh Dua.
- 18. SULTAN MAJLIS PEMBESAR 4 PEMBESAR 8 PEMBESAR KECIL 16 PEGAWAI KERAJAAN 32 SULTAN RAJA MUDA RAJA DIHILIR RAJA KECIL BESAR RAJA KECIL MUDA RAJA KECIL TENGAH RAJA KECIL BONGSU
- 19. Pelaksanaan sesuatu hukuman dibuat dengan tegas untuk memberi iktibar kepada orang lain dan sebagai pembalasan kepada orang yang bersalah Kekerasan dalam melaksanakan undang- undang dibenarkan kerana dianggap dapat menjadi amaran / memberi pengajaran kepada orang lain Hukum bunuh = hukuman yang paling berat dijatuhkan terhadap kesalahan berat (membunuh, mencuri, memfitnah) Sebahagian hukuman bunuh tidak dijatuhkan sewenang- wenangnya tetapi disesuaikan mengikut keadaan Bukti/ keterangan yang kukuh diperlukan terhadap sesuatu kesalahan UNDANG – UNDANG JENAYAH
- 20. Pembahagian harta Sistem pewarisan menjadi hak milik tetap bagi seseorang individu Harta diwarisi lebih kepada anak lelaki, ia dipengaruhi hukum faraid dalam Islam Jurai keturunan sebelah bapa diutamakan Harta yang diperoleh semasa perkahwinan dikenali sebagai harta sepencarian. Bagi isteri yang diceraikan, harta tersebut dibahagi sama rata, dan jika isteri tidak bekerja, dia berhak mendapat 1/3 bahagian EKONOMI
- 21. Susunan kekeluargaan sebelah ayah & ibu dianggap sama penting. Perkahwinan Endogami = Perkahwinan dibenarkan dengan sesiapa sahaja asalkan tidak bercanggah dengan hukum syarak, sesuai dengan kehendak diri, & mendapat persetujuan daripada keluarga Larangan berkahwin mengikut hukum syarak; orang yang mempunyai pertalian darah, perempuan yang bersaudara, orang bukan Islam, saudara susuan. Tidak ada sistem kesukuan dan perkahwinan tidak diisyaratkan di luar daripada suku sahaja Lelaki & perempuan diberi keutamaan yang sama. Lelaki menjadi ketua keluarga & nasab keturunan dikira daripada sebelah bapa. Lelaki hanya dilebihkan kerana mematuhi hukum syarak SOSIAL KEKELUARGAAN & PERKAHWINAN
- 22. Mempunyai pengaruh Adat Perpatih & Adat Temenggung Mengandungi hampir semua perkara berkaitan hak pemerintah, perhambaan, jenayah, harta, perkahwinan & pertelingkahan kecil. Menjelaskan tentang:- Tugas & tenggungjawab pemerintah Kriteria serta cara pemilihan pegawai kerajaan Peraturan adat istiadat Jenayah Undang- undang berkaitan pertanian & penternakan Urusan kekeluargaan UNDANG – UNDANG 99 PERAK
- 23. Undang-undang tertua sekali di Perak berkaitan dengan hal ehwal agama, & tradisi masyarakat Melayu Dikanunkan pada tahun 1867 & berkuatkuasa sehingga tahun 1900 Dikenali sebagai U2 99 Perak kerana mengandungi 99 perkara berkaitan undang-undang dalam pelbagai aspek Memperlihatkan bahawa masyarakat Melayu telah mempunyai sistem kehakiman berkaitan kes—kes yang biasa berlaku dalam masyarakat Memperlihatkan format undang-undang yang tersusun dalam bentuk soalan antara Raja Nasruan Adil dengan menterinya
- 24. PRINSIP UMUM FASAL PERKARA/ HUKUMAN PENZINAAN 6 50 • Hukuman bagi pesalah yang mengambil isteri orang • Hukuman bagi pesalah yang melakukan zina PERKAHWINAN 65 • Memperuntukkan bahawa pasangan yang baru bernikah tidak dibenarkan bersama selama lebih kurang 40 hari PEMBUNUHAN 23 4 • Hukum membunuh – pembunuhan sesama Islam • Hukum membunuh – orang kafir membunuh orang Islam PROTOKOL/ PERATURAN RAJA/ ORANG BESAR 24 77 • Protokol istana • Peraturan raja PEPERANGAN 74 • Peperangan antara negeri lain • Strategi untuk menang PEMBAHAGIAN HARTA 33 • Pembahagian harta si mati kepada waris yang layak HAL EHWAL DI KAMPUNG 21 • Kesalahan dan hukuman penduduk kampung
- 25. ORANG DAGANG 51 • Kebenaran terhadap Orang dagang HAL EHWAL AGAMA 58 • Syarat menjadi imam/ khatib HAKIM/ KADI 79 • Syarat menjadi kadi di dalam negeri atau mukim PERLEMBAGAAN 99 • Hubungan antara raja dengan pembesar serta rakyat & hubungan antara rakyat dengan pembesar TERNAKAN/ TANAMAN 14 15 • Hukuman berkaitan ternakan • Perkara berkaitan tanaman
- 26. UNDANG – UNDANG TUBUH KERAJAAN JOHOR Merujuk kepada satu himpunan undang- undang yang menjadi perlembagaan asas bagi negeri Johor; perlembagaan bertulis yang teratur & lengkap Digubal pada 14 April 1895 semasa pemerintahan Sultan Abu Bakar dan dinamakan UNDANG-UNDANG TUBUH KERAJAAN JOHOR 1895 Dimasyhurkan selepas kemangkatan Sultan Abu Bakar pada 14 September 1895 oleh anakanda baginda, Sultan Ibrahim Penggubalan perlembagaan ini menjadikan Johor sebagai negeri Melayu pertama mengamalkan sistem raja berperlembagaan Sejak diisyhtiharkan pada 1895, ia telah dipinda sebanyak 4 kali. Pindaan pertama (1 April 1908), pindaan kedua (17 Sept 1912), pindaan ketiga (12 Mei 1914), & pindaan keempat (17 Julai 1918) Mengandungi pelbagai peruntukan penting tentang pemerintahan dan pentadbiran negeri Johor Antaranya: 1) peruntukan berkaitan raja dan kerajaan, 2) Jemaah Menteri, 3) Mesyuarat Kerajaan, & pelbagai pesanan yang berguna untuk generasi seterusnya Daripada 64 fasal dalam U2KJ, 20 fasal mengenai hak- hak Raja dan kerabatnya.
- 27. Fasal ke2 menetapkan syarat bakal pengganti raja mestilah BERBANGSA MELAYU, BERDARAH RAJA (keturunan sultan terdahulu – ZURIAT SULTAN ABU BAKAR), LELAKI, & BERAGAMA ISLAM. Fasal ke3 menyebut, jika pada suatu masa tiada keturunan daripada zuriat Sultan Abu Bakar yang boleh ditabalkan sebagai raja, maka seorang anak lelaki daripada ZURIAT TEMENGGUNG IBRAHIM boleh ditabalkan menjadi raja Jika keadaan yang sama berlaku, pemilihan pengganti seterusnya akan beralih kepada seorang lelaki daripada ZURIAT KETURUNAN TEMENGGUNG ABDUL RAHMAN Jika pada suatu masa tiada seorang pun zuriat daripada ketiga-tiga keturunan tersebut yang boleh ditabalkan menjadi raja, Fasal ke5 menyerahkannya kepada pertimbangan Mesyuarat Kerajaan & Jemaah Pangkuan Negeri berasaskan syarat berikut: Seorang lelaki yang cukup umur & berakal sempurna Berasal daripada bangsa Melayu Johor & rakyat Johor Beragama Islam Mempunyai pengetahuan Memiliki budi pekerti yang baik PERLANTIKAN RAJA & BAKAL PENGGANTI RAJA
- 28. Kewajipan raja untuk memelihara kedaulatan negeri Johor sepanjang masa Fasal 15 – melarang raja yang memerintah menyerahkan atau membuat sebarang perjanjian untuk menyerahkan negeri atau sebahagian dari negeri Johor kepada sebarang kerajaan, kuasa Eropah, & bangsa- bangsa lain Jika larangan itu tidak dipatuhi, maka raja berkenaan disifatkan telah melakukan dosa kerana melanggar amanah yang dipikul serta raja tidak lagi diwajibkan memberi taat setia kepada baginda TANGGUNGJAWAB MEMELIHARA KEDAULATAN NEGERI
- 29. Agama Islam ialah agama bagi negeri Johor, tetapi agama lain boleh diamalkan dengan aman dan sempurna •Sultan sebagai pemerintah tertinggi dikehendaki memerintah mengikut undang-undang & bertanggungjawab untuk memelihara agama Islam sebagai agama negeri Undang-undang tersebut berkuatkuasa terhadap seluruh rakyat yang pelbagai agama & kaum bagi menjamin keadilan mutlak terhadap mereka berdasarkan undang-undang Islam •Peruntukan ini memperlihatkan bahawa perlembagaan bercorak Islam telah mendapat tempat dalam sistem pemerintahan kerajaan Johor Dalam urusan pentadbiran keadilan negeri, mahkamah, para pegawai & kakitangan kerajaan hendaklah menjalankan undang-undang negeri dengan adil & benar terhadap semua rakyat Johor, termasuk mereka yang singgah berdagang atau tinggal bernaung di dalamnya PERUNTUKAN BERKAITAN AGAMA ISLAM
- 30. Fasal 28 – Fasal 44 memperuntukkan perkara-perkara berkaitan Jemaah Menteri yang diinstitusikan secara bertulis dalam U2TKJ Bilangan anggota Jemaah Menteri yang dilantik hendaklah tidak kurang 8 orang & tidak melebihi 12 orang yang diketuai oleh seorang MB Dikehendaki mengangkat sumpah dihadapan 2 orang saksi daripada kalangan pegawai kerajaan yang BERBANGSA MELAYU, BERAGAMA ISLAM & TAAT SETIA KEPADA RAJA & KERAJAAN Anggota Jemaah Menteri hendaklah dilantik daripada BANGSA MELAYU, RAKYAT JOHOR & BERAGAMA ISLAM Perlantikan MB menjadi hak mutlak sultan, manakala pemilihan NMB ialah hak JM, tetapi mendapat perkenan sultan Sultan diberi kuasa memecat MB @ JM yang melakukan sesuatu kesalahan yang berat dosanya atas pertimbangan hukum syarak @ mana-mana undang-undang negeri Anggota Jemaah Menteri ditugaskan membantu sultan dalam pemerintahan negeri. Sultan boleh meminta pandangan dan fikiran anggota Jemaah Menteri. Segala keputusan yang diambil terletak dibawah tangggungjawab sultan PERLANTIKAN DAN BIDANG TUGAS JEMAAH MENTERI
- 31. PRINSIP UMUM FASAL PERKARA/ HUKUMAN RAJA & KERAJAAN/ PEWARIS TAKHTA 2 3 • Syarat menjadi raja atau pewaris raja • Keturunan Sultan Abu Bakar sebagai waris kerajaan Johor LARANGAN TERHADAP BAKAL RAJA 8 • Bakal raja tidak boleh campur tangan dalam urusan negeri LARANGAN RAJA MENYERAHKAN NEGERI KEPADA KUASA LUAR 15 • Amanah raja kepada negeri LARANGAN TERHADAP BEKAS RAJA 20 • Bekas raja tidak boleh mencampuri perkara- perkara negeri ANUGERAH SULTAN KEPADA KERABATNYA 23 • Hak sultan untuk menganugerahkan gelaran dan melucutkannya JEMAAH MENTERI/ MENTERI- MENTERI 28 30 16 • Ahli ahli jemaah menteri yang dilantik oleh sultan • Syarat-syarat menjadi menteri-menteri Johor • Tanggungjawab ahli Jemaah Menteri & Mesyuarat Kerajaan
- 32. ANGKAT SUMPAH DALAM KALANGAN PEGAWAI 31 • Taat setia kepada sultan dan kerajaan HAK RAJA DALAM PEMILIHAN MENTERI BESAR 34 • Hak raja memilih Menteri Besar • Hak Jemaah Menteri memilih Naib Menteri Besar dengan perkenan GELARAN MENTERI 39 • Tidak wajib seseorang pegawai yang dilantik mendapat gelaran Datuk HAK RAJA MENGELUARKAN MENTERI 40 • Hak raja mengeluarkan menteri yang melakukan kesalahan besar FUNGSI JEMAAH MENTERI 42 • Fungsi JM dalam membantu raja dari segi pentadbiran PERSIDANGAN JEMAAH MENTERI 43 • Persidangan JM diadakan sebulan sekali atau pada bila-bila masa yang diarahkan PERLANTIKAN AHLI MESYUARAT KERAJAAN 45 & 46 • Fungsi MK sebagai timbalan yang am kepada kerajaan • Jumlah ahli MK Johor dihadkan kepada 16 orang
- 33. AHLI- AHLI MESYUARAT KERAJAAN 47 • Tidak wajib ahli MK beragama Islam atau berbangsa Melayu tetapi mestilah daripada rakyat Johor TUGAS DAN KUASA MESYUARAT KERAJAAN 49 • Tugas dan bidang kuasa MK: • Membantu raja dan JM dalam penntadbiran • Mempunyai kuasa perundangan dsb AGAMA ISLAM 57 • Agama Islam sebagai agama negeri dalam kerajaan Johor serta segala jajahannya HUBUNGAN DENGAN KERAJAAN LAIN 59 • Raja dan kerajaan Johor menjalin hubungan baik dengan kerajaan lain khasnya kerajaan British