2. Cytologia, inaczej biologia komórki (z gr.
kytos- komórka i logos-nauka) – nauka o
budowie wewnętrznej i funkcji
podstawowej jednostki budulcowej
organizmów żywych jaką jest komórka.
Cytologia to kolokwialne określenie
badania cytologicznego, które jest
badaniem przesiewowym w kierunku raka
szyjki macicy. Opiera się na spostrzeżeniu
Papanicolau z początku zeszłego wieku.
3. Właściwie cała cytodiagnostyka opiera się na
spostrzeżeniu, iż nabłonek szyjki macicy
podczas regeneracji ulega złuszczeniu i można
go w prosty sposób badać (Papanicolau w
1943 roku). To pozwoliło na stworzenie
najtańszego i najskuteczniejszego badania
przesiewowego przeciw rakowi szyjki macicy.
Cytologia w sposób pewny i dokładny ocenia
stan szyjki macicy oraz wykrywa wszystkie
zachodzące w niej zmiany, np. stany
zapalne, nadżerki oraz raka we wczesnym
stadium, co daje stuprocentową pewność
wyleczenia.
4. Przyczyną raka szyjki macicy jest infekcja
wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.
Rozprzestrzenia się on podczas kontaktów
seksualnych. Pomimo, że w procesie zarażania
udział biorą kobiety i mężczyźni, tylko u kobiet
wirus ten powoduje raka narządów płciowych.
Statystyki są przerażające i mówią o tym, że
połowa ludzi jest, była lub będzie nosicielem
wirusa HPV. Zazwyczaj do zarażenia dochodzi
w okresie największej intensywności kontaktów
seksualnych kobiet i mężczyzn, czyli w wieku 18
– 28 lat.
5. Warto zapamiętać, że osoby, które wcześnie zaczynają
współżycie lub maja wielu partnerów, a nie stosują
prezerwatyw są znacznie bardziej narażone na atak tego
groźnego wirusa. Rak doskonale rozwija się, gdy HPV
przetrwa w organizmie kobiety. Nie jest to dla niego nic
trudnego zwłaszcza, gdy trafi na organizm o osłabionej
odporności. Również kobiety palące, pijące alkohol i
zwłaszcza te, które nie leczą intymnych infekcji powinny
poddać się badaniu cytologicznemu. Najgorsze jest, że
infekcja HPV dość długo nie daje żadnych objawów,
uszkodzenia szyjki macicy przez długi czas są dosłownie
niewyczuwalne przez kobietę. Jak na razie cytologia jest
to jedyne badanie, które pozwala wykryć obecność
wirusa HPV. Powinna mu się poddać każda kobieta, która
rozpoczęła życie seksualne.
6. Dobrą wiadomością jest to, że infekcja
HPV nie jest jednoznaczna z
pojawieniem się raka. Dodatkowo
wczesne wykrycie raka szyjki macicy są
w 100% uleczalne. Jest to jednak możliwe
tylko dzięki cytologii. Liczy się szybka
interwencja i dbanie o profilaktykę.
7.
8. Przyjmuje się, że między 20. a 25. rokiem
życia lub wkrótce po rozpoczęciu
współżycia płciowego.
Potem trzeba robić ją regularnie raz w
roku.
9. Cytologię najlepiej jest wykonać w
pierwszej połowie cyklu, 3-4 dni po ustaniu
krwawienia miesiączkowego. Jeśli w tym
czasie kobieta ma jakiś stan zapalny
narządu rodnego (mogą o tym świadczyć
m.in. upławy), lepiej jest badanie przesunąć
w czasie i najpierw się wyleczyć. Przez trzy
dni poprzedzające cytologię nie należy
stosować leków dopochwowych (również
dopochwowych środków
antykoncepcyjnych), wykonywać irygacji,
trzeba powstrzymać się od współżycia
płciowego i/lub nie korzystać z wibratora.
10. Lekarz najpierw wprowadza do pochwy
wziernik, a przez niego małą trójzębną
szczoteczkę na dość długiej rączce. Na
szczoteczkę pobiera z dwóch miejsc
próbki złuszczonego nabłonka szyjki
macicy wraz ze śluzem. Pobraną próbkę
nanosi na specjalne szkiełko.
11. Jest to badanie praktycznie bezbolesne,
tak jak niebolesne powinno być
prawidłowo przeprowadzone badanie
ginekologiczne. Niektóre kobiety żalą się
jednak, że czują jakby lekkie pocieranie
w trakcie pobierania próbki do analizy.
Po badaniu może pojawić się niewielkie,
przejściowe plamienie, ale to jest
normalne.
12. Jeżeli kobiety nie miały żadnych dolegliwości
(upławy, krwawienia), a dawno nie robiły cytologii, koniecznie
powinny zgłosić się na badanie cytologiczne. W fazie wczesnego
raka zwykle nie ma żadnych objawów. Kobieta, która nie
wykonuje regularnie cytologii, a jest zarażona wirusem
HPV, zwykle nie zdaje sobie z tego sprawy. Od momentu
zakażenia do rozwoju wczesnej postaci raka, tzw. raka
przedinwazyjnego, który jest całkowicie uleczalny, mija od pięciu
do dziesięciu lat.
Z powodu zaniedbań badań kontrolnych w Polsce 60 proc. raka
szyjki macicy rozpoznaje się w drugim i trzecim stopniu
zaawansowania, kiedy leczenie jest mniej skuteczne. Kobiety
niestety zgłaszają się do lekarza wtedy, gdy dolegliwości stają się
coraz bardziej uciążliwe i niepokojące. Mają silne bóle w
podbrzuszu, odczuwają ból podczas stosunku, często połączony
z późniejszym krwawieniem, mają przewlekłe stany zapalne i
obfite upławy.
13.
14.
15. W Polsce dostępna jest już szczepionka przeciw
wirusowi HPV. Powinny się nią szczepić dziewczęta
przed inicjacją seksualną. Ale szczepionka jest
również skuteczna u kobiet w starszym wieku, pod
warunkiem że nie zostały już zakażone wirusem.
Trafiły do aptek pierwsze szczepionki: Gardasil i
Cervarix. Ta pierwsza daje ochronę przed czterema
typami wirusa - oprócz typu 16 i 18 także przed typem
6 i 11, które odpowiadają za rozwój brodawek
narządów płciowych (kłykcin kończystych). Cervarix
będzie chronił przed typem 16 i 18. Żadna jednak nie
zabezpiecza przed wszystkimi typami HPV.
16. Dzięki profilaktycznym szczepieniom nastolatki mogłyby
uniknąć zakażenia, bowiem dzięki szczepionkom w
organizmie powstają przeciwciała, które unieszkodliwiają
wirusa, gdy ten zaatakuje. Panie, które mogą już być
nosicielkami wirusa HPV, też powinny skorzystać ze
szczepionki, ponieważ będzie ona trzymała w ryzach
wirusy i nie pozwoli, by doszło do powstawania komórek
nowotworowych. Poza tym wirus nie będzie się mógł
przenosić na partnerów zakażonej kobiety. Naukowcy
szacują, że szczepionka zapobiega zmianom
przednowotworowym i nowotworowym w ponad 90
procentach. Odporność utrzymuje się przez co najmniej 5
lat - tyle czasu upłynęło od zaszczepienia pierwszych
pacjentek uczestniczących w badaniach klinicznych. Na
razie barierą dla upowszechnienia szczepień może być
cena preparatów. W USA Gardasil kosztuje ok. 200
dolarów.
17. W latach 2007-2008 tylko 33% kobiet poddało
się badaniu cytologicznemu, aż 67% kobiet nie
zrobiło tego badania.
NFZ wysłał 5,6 milionów zaproszeń do kobiet w
całym kraju w przedziale wiekowym 25- 59 lat
na bezpłatne badania cytologiczne. Niestety
bardzo niewiele kobiet zgłosiło się na badania.
Statystyki są przerażające: jedna trzecia z nas
nigdy nie poddała się badaniu
cytologicznemu.
18. Rak szyjki macicy jest w Polsce drugim
najczęściej występującym nowotworem
złośliwym. Co roku na raka szyjki macicy
choruje 15 kobiet na sto tysięcy. Jest to
najwyższy wskaźnik w Europie.
W Polsce, na raka szyjki
macicy, codziennie umiera 5 kobiet. A
większość z nich mogłaby nadal żyć –
gdyby odpowiednio wcześniej zrobiła
cytologię.
19. a ja psuję statystyki NFZ-owi, bo
zaproszenia dostawałam i nie poszłam.
Bo zawsze mi przysyłają tuż po badaniu u
mojego doktora ;)
20. Poznaliśmy zwycięzcę konkursu
ogłoszonego przez Ministerstwo Zdrowia
pod hasłem: "Mam haka na raka". Pierwsze
miejsce zajęła firma z woj. lubelskiego, która
zaproponowała odważne hasło: „Nie pakuj
się do trumny. Zrób cytologię”.
Kampania ma zachęcić wszystkie kobiety
do tego, by zaczęły regularnie wykonywać
badania cytologiczne, które mogą
uchronić je przed rakiem szyjki macicy.
21.
22.
23. Na pytanie ankieterów: kiedy ich
partnerki miały badanie cytologiczne?
64% odpowiedziało "nie wiem".
