Prezentacja dr n. med. Krzysztofa Szczałuby specjalisty genetyki klinicznej w WUM

1. Nowotwory dziedziczne – jak
diagnozować i leczyć
Krzysztof Szczałuba
Zakład Genetyki Medycznej
Warszawski Uniwersytet Medyczny
oraz
Poradnia Genetyczna Centrum
Onkologii-Instytutu w Warszawie

6. Co to jest „nowotwór genetyczny”?
Odp: KAŻDY NOWOTWÓR (bo w
komórkach każdego nowotworu są
jakieś mutacje)
Co to jest „nowotwór dziedziczny”?
TYLKO NIEWIELKA CZĘŚĆ
NOWOTWORÓW (mutacje są we krwi
i mogą być przekazywane)

8. Kiedy należy podejrzewać „nowotwór dziedziczny”?
A. Wczesny początek
B. Wiele raków u jednej osoby
C. Obustronny rak w narządach symetrycznych
D. Rzadki typ raka
E. Rodzinna agregacja raka (rodzaj? ile? kto?)
F. Specyficzny wzorzec raka w rodzinie (zespół)

9. Kiedy należy podejrzewać „nowotwór
dziedziczny”? – przykłady
1.Rak piersi <40.r.ż.
2.Każdy rak jajnika
3.Obustronny rak piersi
4.Rak jelita grubego <50.r.ż. lub przed menopauzą
5.Rodzinna agregacja raków jelita grubego
6.Co najmniej dwa raki u tej samej osoby
7.Młody wiek (zależnie od lokalizacji raka)

10. Zespoły dziedzicznej predyspozycji
występują „pionowo” w rodzinach
Rak w wielu pokoleniach
Przekazywanie mutacji przez matki i ojców niezależnie od rodzaju
nowotworu !!!
Wcześniejszy początek niż w innych nowotworach
Wzrost udziału licznych nowotworów u jednej osoby oraz
nowotworów obustronnych w narządach symetrycznych
Agregacja pewnego typu raka w rodzinie (np. rak piersi/jajnika)
Mogą chorować tylko kobiety albo profil nowotworów u kobiet i
mężczyzn może być różny

12. ! Dla większości nowotworów udział czynnika
dziedzicznego nie przekracza 10% !
Gdzie jest niski?
Odp: raki płuc, szyjki macicy
Gdzie jest wysoki?
Odp: rak jajnika, rzadkie raki

13. Przykład zespołu genetycznego

14. Rak piersi
Około 5-10% raków piersi jest wynikiem
predyspozycji dziedzicznej
Identyfikacja mutacji umożliwia modyfikację
postępowania terapeutycznego

15. BRCA1
Powoduje tzw. zespół dziedzicznej predyspozycji do raka
piersi lub raka piersi i jajnika
1 na 30 raków piersi
Duży gen ale w Polsce osiem mutacji BRCA1 = 80%
wszystkich mutacji BRCA1.
Zacznij badania od tych mutacji!

16. Ryzyko nowotworzenia w ciągu życia w
BRCA1/BRCA2
BRCA1 BRCA2
Pierś - kobiety 50-80% 50-80%
Pierś - mężczyźni 7%
Jajnik 20-40% 15-30%
Jelito grube 6%
Prostata 8-16% 8-16%
Trzustka 1-2%

19. Przykład (dziedziczny rak jajnika)

21. Udział genów BRCA w raku piersi
Pierś 3%
Pierś <45.r.ż. 10%
Pierś >45.r.ż. 2%
Pierś + wyw rodz pierś <45.r.ż. 20%
Gdzie się kończy ten wzrost ryzyka?

24. Inhibitory PARP w raku jajnika BRCA1/2
Refundacja NFZ dla nosicielek BRCA1/2.
W przypadku progresji choroby po zakończeniu
standardowej chemioterapii Olaparib wydłuża czas
bez postępu choroby.

25. czerwiec 2017
Olaparib wydłuża czas bez postępu raka piersi u
nosicielek BRCA1 ale nie wydłuża przeżycia

26. Badania genetyczne w nowotworach
Pojedyncze geny
1.wysokiego ryzyka: BRCA1/2, TP53, PALB2, ATM, RECQL
2.umiarkowanego ryzyka: np. CHEK2, NOD2, NBN
Panele wielogenowe (nowe technologie)
Badanie wszystkich genów (eksom)

27. Badania genetyczne w nowotworach
Centrum Onkologii-Instytut:
„Polskie mutacje” w BRCA1/2 lub niektóre całe geny wysokiego ryzyka
(NFZ)
Panel wielogenowy onkologiczny (nowe technologie):
Zakład Genetyki Medycznej WUM (2500zł)
Warsaw Genomics (400zł) badamygeny.pl
Badanie wszystkich 20.000 genów (nowe technologie):
Zakład Genetyki Medycznej WUM (5900zł)
Badanie 5.000 genów (nowe technologie):
Zakład Genetyki Medycznej WUM (3900zł)