2. Wg danych z 2013 jest to
drugi pod względem
częstości nowotwór
rozpoznawany u kobiet i
trzeci u mężczyzn!!!
3. Jest to jeden z nielicznych nowotworów którego rozwój i biologia
jest bardzo dobrze poznana dzięki czemu można mu skutecznie
zapobiegać.
W 98% PROCENTACH ROZWIJA SIĘ NA PODŁOŻU POLIPA
gruczolak z dysplazją małego stopnia ---> gruczolak z dysplazją
dużego stopnia ---> rak
-------------------------------------------------------------------------->
kilka- kilkanaście lat
4. Etap pierwszy, czyli profilaktyka pierwotna
Etap drugi, czyli profilaktyka wtórna
Etap trzeci, czyli profilaktyka późna
5. Dieta chroniąca przed zachorowaniem na nowotwór jelita
grubego to tzw. zdrowe odżywianie – ograniczenie ilości
węglowodanów prostych i mięsa czerwonego, większa ilość
błonnika i warzyw (przyspieszony pasaż i mniejsze narażenie
nabłonka na karcynogeny)
Odpowiedni udział energii pochodzącej z tłuszczów (do 30%).
Wskazane jest również zastępowanie potraw pieczonych na
ruszcie i smażonych - produktami gotowanymi w wodzie lub na
parze.
Należy również ograniczać udział w diecie wyrobów wysoce
przetworzonych, w tym wędzonych i konserwowanych
chemicznie.
Włókno pokarmowe (błonnik) oraz przeciwutleniacze – to
naturalne składniki pokarmowe chroniące przed rakiem jelita
grubego.
6. Wykazano, że nawet pół godziny umiarkowanego
wysiłku fizycznego (intensywny spacer, jazda na
rowerze, pływanie) każdego dnia znacząco zmniejsza
ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe jelita
grubego oraz na raka piersi u kobiet.
Z wielu badań wynika, że osoby, które regularnie
przyjmują aspirynę i inne niesteroidowe leki
przeciwzapalne, jak ibuprofen czy naproksen, mają
od 20 do 50% niższe ryzyko rozwoju polipów i
zachorowania na raka jelita grubego. Jednak ze
względu na działania niepożądane nie są one
rutynowo zalecane.
7. 1.badanie per rectum czyli badanie palcem
przez odbytnicę
2.wykonywanie testu na krew utajoną w kale
3. kolonoskopia – obecnie najskuteczniejsze
badanie profilaktyczne
8. W przypadku raka jelita grubego zastosowanie badań
przesiewowych należy rozpatrywać osobno dla dwóch
populacji: o ponadprzeciętnym i przeciętnym ryzyku
zachorowania.
O ponadprzeciętnym ryzyku zachorowania na raka
jelita grubego mówi się w przypadku osób po 40. roku
życia z obciążeniem dziedzicznym i/lub rodzinnym.
Natomiast populację o przeciętnym ryzyku
zachorowania stanowią osoby po 50. roku życia, bez
obciążenia dziedzicznego i rodzinnego, wolne od
objawów raka jelita grubego.
9. W Polsce, w myśl założeń Narodowego
Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych,
badania przesiewowe w kierunku raka jelita
grubego są jednoetapowe i obejmują
wykonywanie co 10 lat kolonoskopii u osób w
wieku 50-65 lat o przeciętnym ryzyku
zachorowania.
10. W przypadkach rzadkich wskazana diagnostyka genetyczna
rozpoznanie raka jelita grubego przed 50.-60. rokiem życia,
zachorowanie na nowotwór ze spektrum zespołu Lyncha, o ile w
rodzinie są bliscy krewni, u których rak jelita grubego lub inne
nowotwory ze spektrum zespołu Lyncha wystąpiły w młodym
wieku,
rozpoznanie mnogich polipów w jelicie grubym lub polipów o
nietypowej budowie histologicznej (np. polipów młodzieńczych).
Kolonoskopia zawsze 10 lat wcześniej niż wiek w którym wykryto
raka u członka rodziny.
11. Przez odbyt wprowadza się giętki wziernik (endoskop, kolonoskop) zakończony kamerą, za
pomocą której ogląda się wnętrze całego jelita grubego, aż po ujście krętniczo-kątnicze.
Długość kolonoskopu waha się od 130 do 200 cm, a grubość jest zbliżona do grubości palca
dorosłej osoby.
Za pośrednictwem kanału roboczego kolonoskopu można również pobierać wycinki błony
śluzowej do badania histopatologicznego oraz przeprowadzać drobne zabiegi, na przykład
usunięcie polipa tzw. polipektomii.
12. Rzadko powoduje silniejsze dolegliwości bólowe.
Czas trwania badania: od 15 minut do 1 godziny.
Badanie można wykonywać wielokrotnie.