Αγροτική Ανάπτυξη και ο Αγροτικός Τομέας της Κύπρου

Αγροτική Ανάπτυξη και ο
Αγροτικός Τομέας της
Κύπρου
Κλάδος Αγροτικής Ανάπτυξης
Ανδρέας Στυλιανού, ΛΓΕ

Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών

1

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
 Ορισμός ΟΟΣΑ: Ο όρος σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα
κοινωνικοοικονομικών διαστάσεων και χρησιμοποιείται
για να δηλώσει τις ενέργειες και πρωτοβουλίες που
έχουν σκοπό:
 τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις αγροτικές
περιοχές και στην ύπαιθρο γενικότερα και
 την εξάλειψη της φτώχειας και της ανισότητας
στην ύπαιθρο.
 Ο γεωργικός τομέας αποτελεί ένα βασικό κομμάτι της
Αγροτικής Ανάπτυξης.
 Πλέον μιλάμε για πολυλειτουργική και πολυδιάστατη
γεωργία, καθώς και πολυαπασχόληση των γεωργών για
συμπλήρωση του εισοδήματός τους.
 Μετάβαση από την τομεακή (γεωργία) στη χωρική
(αγροτική ανάπτυξη) προσέγγιση.

2

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
 Περιλαμβάνει:

 Γεωργικό τομέα






Κτηνοτροφικό τομέα
Βιομηχανίες τροφίμων και ποτών
Αγροτική Οικονομία και Κοινωνία
Αγροτική Πολιτική
Πληροφορική και ΤΠΕ

 Η Αγροτική Ανάπτυξη είναι ένα σημαντικό ζήτημα:
πάνω από 60% του πληθυσμού στα Κράτη-Μέλη της
Ε.Ε. ζουν σε αγροτικές περιοχές, οι οποίες καλύπτουν
πάνω από το 90% του εδάφους της.

3

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
 Επειδή:
 Δεν έχουν όλες οι χώρες της Ε.Ε. τη δυνατότητα να
εφαρμόζουν την κατάλληλη πολιτική,
 Πολλά από τα θέματα που αντιμετωπίζει η πολιτική
αγροτικής ανάπτυξης ξεπερνούν τα εθνικά και
περιφερειακά σύνορα και αφορούν όλους τους κατοίκους
της Ευρώπης (π.χ. η ρύπανση),
 Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης συνδέεται με άλλες
πολιτικές που καθορίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
 Η Ε.Ε. εφαρμόζει κοινή πολιτική αγροτικής ανάπτυξης
(Κοινή Αγροτική Πολιτική – Κ.Α.Π), η οποία όμως αφήνει
ένα σημαντικό περιθώριο ελέγχου στα Κράτη-Μέλη και στις
περιφέρειες.
 Στόχος της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης της Ε.Ε. είναι να
δώσει λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι
αγροτικές περιοχές, αλλά και να αξιοποιήσει το δυναμικό
τους.

4

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2007-2013
 Το Π.Α.Α 2007-2013 αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο
της Ε.Ε. για ανάπτυξη της υπαίθρου και της αγροτικής
οικονομίας στα Κράτη-Μέλη της.
 Αποτελείται από 4 άξονες προτεραιότητας :
 Άξονας προτεραιότητας 1: Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας
του γεωργικού και δασοκομικού τομέα.
 Άξονας προτεραιότητας 2: Βελτίωση του περιβάλλοντος και
της υπαίθρου.
 Άξονας προτεραιότητας 3: Διαφοροποίηση της αγροτικής
οικονομίας, βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές
περιοχές.
 Άξονας προτεραιότητας 4: Δημιουργία τοπικών ικανοτήτων
για την απασχόληση και τη διαφοροποίηση - Leader.
 Τεχνική υποστήριξη (Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο - ΕΑΔ).
Πληροφόρηση και προβολή.

5

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2007-2013
Στόχοι:
 Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών
εκμεταλλεύσεων - η βελτίωση της μεταποίησης και
εμπορίας των γεωργικών προϊόντων - διαφοροποίηση των
δραστηριοτήτων της αγροτικής οικονομίας στην Κύπρο.
 Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών και η ποιοτική βελτίωση των
προϊόντων.
 Η επαγγελματική κατάρτιση και πληροφόρηση του
αγροτικού πληθυσμού.
 Η αύξηση της ελκυστικότητας του τομέα σε νέους που
αναζητούν εργασία, η προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού
από τους άλλους τομείς της οικονομίας και η δημιουργία
ενός φάσματος εξωγεωργικών δραστηριοτήτων που θα
συμβάλουν στην αύξηση του εισοδήματος στις αγροτικές
περιοχές.
 Η προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και
η αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων της Κύπρου.

6

Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
 2004: ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. – 2008: ένταξη στην
Ευρωζώνη
–
δημιουργία
νέου
οικονομικού
περιβάλλοντος - η αγροτική οικονομία βρίσκεται σε μια
μεταβατική φάση - προσπάθεια προσαρμογής στο νέο
κανονιστικό πλαίσιο και στις συνθήκες πλήρους
ανταγωνισμού που επικρατούν τόσο στην ευρωπαϊκή
όσο και στην εσωτερική αγορά.
 Δύσκολη προσπάθεια - η Κύπρος είναι η τρίτη
μικρότερη χώρα στην Ε.Ε. και ως εκ τούτου ο αγροτικός
τομέας είναι μικρός σε σύγκριση με τις υπόλοιπες
ευρωπαϊκές χώρες.
 Παρόλα αυτά: Ο τομέας ψάχνει ενεργά για βιώσιμες
λύσεις έτσι ώστε να διατηρήσει την οικονομική του
σημασία και να μπορέσει να ανταποκριθεί στον έντονο
ανταγωνισμό.

7

 Αγροτικές περιοχές: Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ είναι οι
κοινότητες με πληθυσμιακή πυκνότητα μικρότερη των
150 κατοίκων/Km2. Ο ορισμός δεν είναι εύκολα
εφαρμόσιμος στην Κύπρο γι’ αυτό και ως αγροτικές
χαρακτηρίζονται οι περιοχές που δεν ορίζονται ως
αστικές από τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια.
 Αγροτικός πληθυσμός: ο πληθυσμός που κατοικεί
μόνιμα στις αγροτικές περιοχές, ανεξαρτήτως
επαγγέλματος.
 Οι αγροτικές περιοχές στην Κύπρο, εκτιμάται ότι
καλύπτουν, σε όρους έκτασης, το 95% της συνολικής
έκτασης της Κύπρου.
 Ο αγροτικός πληθυσμός της Κύπρου ανέρχεται στις
281.200 που αντιστοιχεί σε ποσοστό 32,6% του
συνολικού πληθυσμού του νησιού.

8

 1960: 64% του συνολικού πληθυσμού.
 1960 και μετά: μαζική έξοδος του αγροτικού πληθυσμού
προς τα αστικά κέντρα.
 1982: 36,5% του συνολικού πληθυσμού.
 2000 μέχρι σήμερα: παρουσίασε μικρή ετήσια αύξηση και
ως ποσοστό του συνολικού πληθυσμού σταθεροποιήθηκε
περίπου στο 30%.
 Η σταθεροποίηση οφείλεται: στην ανάπτυξη των υποδομών
και του οδικού δικτύου στην ύπαιθρο, στην αναβάθμιση των
προσφερόμενων υπηρεσιών και στη δημιουργία ευκαιριών
απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές, στην αύξηση του
κόστους και στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στις
πόλεις, αλλά και στη μεταστροφή των αντιλήψεων προς μια
πιο ανθρωποκεντρική και ποιοτική διάσταση της σύγχρονης
ζωής.

9

 Εξέλιξη αστικού και αγροτικού πληθυσμού της Κύπρου
600.000

500.000

400.000

300.000

αστικός
αγροτικός

200.000

100.000


2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1992

1982

1973

1960

1946

1931

1921

1911

1901

0

10

 Οι αγροτικές περιοχές της Κύπρου παρουσιάζουν
σημαντικά προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξή
τους - εντονότερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
 Αραιοκατοικημένες με δυσμενή δημογραφική σύνθεση.
 Σχετικά απομονωμένος πληθυσμός εξαιτίας: του
χαμηλού επιπέδου ποιότητας των αγροτικών δρόμων,
των ελλείψεων στην άμεση διασύνδεση με τα αστικά
κέντρα, καθώς και της ανεπάρκειας των δημόσιων
συγκοινωνιών.
 Οι κάτοικοι υστερούν σε επίπεδο εκπαίδευσης,
ηλικιακής σύνθεσης και εισοδημάτων (χαμηλό επίπεδο
εκπαίδευσης, γερασμένος πληθυσμός, περιορισμένες
ευκαιρίες απασχόλησης).
 Περιορισμένες υποδομές εκπαίδευσης λόγω έλλειψης
μαθητών.

11

 Αδυναμίες στον τομέα της υγείας - τα υφιστάμενα
αγροτικά ιατρικά κέντρα, σε συνδυασμό με το
υποβαθμισμένο ιατρικό δίκτυο, αδυνατούν να
καλύψουν τις ανάγκες των κατοίκων, κυρίως των
ευαίσθητων ομάδων (ηλικιωμένοι και παιδιά).
 Η μεγάλη εξάρτηση των κατοίκων της υπαίθρου από τη
γεωργία, η οποία παρουσιάζει πτωτική τάση.
 Απαραίτητη η διαφοροποίηση της κοινωνικής και
οικονομικής δραστηριότητας - στροφή προς εναλλακτικές
δραστηριότητες οι οποίες θα αυξήσουν τα εισοδήματα
του αγροτικού πληθυσμού και θα συμβάλουν στην
ελκυστικότητα των αγροτικών περιοχών. Τέτοιες
δραστηριότητες είναι ο αγροτουρισμός, οι μικρές
αγροβιοτεχνίες, η παραγωγή προϊόντων υψηλής
προστιθέμενης αξίας (βιολογικά, ΠΟΠ, ΠΓΕ), αλλά και η
κατασκευή ή/και μετατροπή παραδοσιακών καφενείων,
εστιατορίων κλπ.

12

 Οι αγροτικές περιοχές έχουν και σημαντικά
πλεονεκτήματα:
 Ο φυσικός τους πλούτος και η σημαντική
πολιτιστική κληρονομιά τους.
 Πολλές αγροτικές περιοχές έχουν ενταχθεί στο
Σχέδιο «ΦΥΣΗ (NATURA) 2000».
 Στις περιοχές αυτές υπάρχει μεγάλος αριθμός
εκκλησιαστικών
μνημείων
(μοναστήρια,
ξωκλήσια
κλπ),
καθώς
και
σημαντικοί
αρχαιολογικοί χώροι.
 Πολλά από τα μνημεία των αγροτικών περιοχών
έχουν ανακηρυχθεί ως μνημεία παγκόσμιας
πολιτιστικής κληρονομιάς.

13

Ο ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
 Ο γεωργικός τομέας συνεχώς συρρικνώνεται, αλλά αποτελεί
ένα από τους σημαντικότερους τομείς της κυπριακής
οικονομίας και σ’ αυτόν στηρίζεται, κυρίως, η διαβίωση του
αγροτικού πληθυσμού.
 Πολλές υπηρεσίες του δευτερογενή και τριτογενή τομέα
στηρίζονται στη γεωργία (πχ βιομηχανίες τροφίμων και
ποτών, τουρισμός κλπ).
 Συνεισφέρει κατά 2% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ),
κατά 5% στην απασχόληση και 15% στις εξαγωγές.
 Κυριότερα αγροτικά προϊόντα φυτικής παραγωγής: πατάτες,
λαχανικά, εσπεριδοειδή, ελιές, αμπελοοινικά προϊόντα.
 Ζωικής παραγωγής: χοιρινό κρέας, κρέας πουλερικών,
αγελαδινό και αιγοπρόβειο γάλα.
 Μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα: χαλούμι, λούντζα,
τραχανάς, σουτζούκος, ζιβανία, φλαούνα και τοπικοί οίνοι.

14

Ο ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
 Κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο γεωργικός
τομέας της Κύπρου:
 Το μικρό μέγεθος και ο πολυτεμαχισμός του γεωργικού
κλήρου.
 Η γήρανση του γεωργικού πληθυσμού και το πρόβλημα
διαδοχής του από νέους.
 Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο του γεωργικού πληθυσμού.
 Η υποβαθμισμένη ποιότητα των εδαφών.
 Η έλλειψη νερού.
 Το υψηλό κόστος παραγωγής - Αύξηση των τιμών των
εισροών στη γεωργία (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, καύσιμα,
ζωοτροφές κλπ).
 Προβλήματα εμπορίας και διάθεσης των αγροτικών
προϊόντων.

15

«ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ» ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ
 Οι «Καλές Πρακτικές» αποτελούν παραδείγματα
επιτυχημένων πρακτικών ή επιτυχημένων γεωργικών,
μεταποιητικών, δασικών και κτηνοτροφικών μονάδων
και έχουν χρηματοδοτηθεί από το Π.Α.Α.
1) Riverland Dairy Bio Farm: Φάρμα βιολογικής εκτροφής
ζώων και βιολογικές καλλιέργειες. Ιδρύθηκε το 2004 –
είναι η πρώτη στο είδος της στην Κύπρο.
 Προϊόντα (όλα βιολογικά): γάλα, γιαούρτι, κεφίρ,
αναρή και χαλούμι, αυγά, αγγουράκια, ντομάτες κλπ.
 Άλλες δραστηριότητες: Ιππασία, καγιάκ στο
παρακείμενο Φράγμα Ταμασσού, τοξοβολία,
ποδηλασία κλπ.
 Facebook:
https://www.facebook.com/pages/Riverland-DairyBio-Farm/113865045467310?fref=ts

16

2) Kleopas Pomegranate: Επιχείρηση παραγωγής και
μεταποίησης ροδιών. Ιδρύθηκε το 2006 – διαθέτει
άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό – υπερσύγχρονα
μηχανήματα και δίκτυο διανομής.
 Προϊόντα: Φρέσκος γνήσιος χυμός ροδιού χωρίς
συντηρητικά – συσκευασμένα σπόρια ροδιού.
 Ευεργετικές ιδιότητες ροδιού: Βελτιώνει την
κυκλοφορία του αίματος - βοηθά στη μείωση της
αρτηριακής πίεσης - ευεργετικό για καρδιαγγειακά
νοσήματα - υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών - βοηθά
σε μορφές καρκίνου, σε προβλήματα δυσεντερίας,
οστεοαρθρίτιδας – προστατεύει το δέρμα.
 Facebook:
https://www.facebook.com/pages/KleopasPomegranate-Juice/272638736106418

17

3) Agroplant LTD: Μονάδα παραγωγής, επεξεργασίας και
συσκευασίας φρέσκων και αποξηραμένων βιολογικών
αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών – Ιδρύθηκε το
2007.
 Προϊόντα (βιολογικά): Προς το παρόν 12 είδη
αρωματικών φυτών, όπως δυόσμος, βασιλικός,
λασμαρί, ρίγανη, λεβάντα κ.ά.
 Στόχος: Προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας,
ποιοτικά και ανταγωνιστικά και με σεβασμό στο
περιβάλλον.
 Facebook:
https://www.facebook.com/pages/AgroplantLTD/246410262206389?fref=ts

18



19



20



21



22

Είμαστε στο Facebook!
Στο https://www.facebook.com/ARICyprus, βρίσκεται η
σελίδα του ΙΓΕ στο Facebook, όπου θα βρίσκετε διάφορες
ανακοινώσεις και άλλες χρήσιμες συνδέσεις και
πληροφορίες για το έργο του ΙΓΕ.
Ακολουθείστε μας στο Twitter @ari_rd
Στο https://twitter.com/ari_rd, βρίσκεται το μικροϊστολόγιο
του ΙΓΕ, όπου θα βρίσκετε διάφορες ανακοινώσεις και άλλες
χρήσιμες συνδέσεις και συνοπτικές πληροφορίες.
Διαβάστε άρθρα στο Ιστολόγιο μας!
Στο http://blog.ari.gov.cy/ θα βρείτε διάφορα άρθρα από
Λειτουργούς του ΙΓΕ, αναφορικά με τις ερευνητικές τους
δραστηριότητες και ενδιαφέροντα.
Διαβάστε τις εκδόσεις μας στο Issuu!
Στο http://issuu.com/ari-rd, μπορείτε να βρείτε σε μορφή
περιοδικού τη διετή ανασκόπηση του έργου του ΙΓΕ
(Review), τα Ενημερωτικά Δελτία, και το e-Newsletter.
Παρακολουθείστε διαλέξεις μας στο Youtube!
Στο http://www.youtube.com/user/aricyprus, μπορείτε να
βρείτε οπτικογραφημένο υλικό από διάφορες διαλέξεις που
διεξάγονται στο ΙΓΕ.
Δείτε τις παρουσιάσεις μας στο SlideShare!
Στο http://www.slideshare.net/ARIWebinars, μπορείτε να
βρείτε τις διαφάνειες από διάφορες διαλέξεις που
διεξάγονται στο ΙΓΕ.
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη ΙΓΕ
Στο http://e-library.ari.gov.cy/dspace, μπορείτε να βρείτε
βιβλιογραφικά δεδομένα των δημοσιεύσεων λειτουργών
του ΙΓΕ.


Άρθρα στο περιοδικό ΑΓΡΟΤΗΣ
Στην ιστοσελίδα του ΙΓΕ http://www.ari.gov.cy στην ενότητα
Δημοσιεύσεις μπορείτε να βρείτε όλα τα άρθρα λειτουργών
του ΙΓΕ που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό ΑΓΡΟΤΗΣ από το
1965-σήμερα

Σας ευχαριστώ για την προσοχή
σας!
Ανδρέας Στυλιανού,
Τηλ. 22 403116

email: a.stylianou@ari.gov.cy
Skype: andreas.stylianou50
LinkedIn: Andreas Stylianou

http://ruraldev.ari.gov.cy
@ARI_RD

24

Αγροτική Ανάπτυξη και ο Αγροτικός Τομέας της Κύπρου

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Αγροτική Ανάπτυξη και ο Αγροτικός Τομέας της Κύπρου

Similar to Αγροτική Ανάπτυξη και ο Αγροτικός Τομέας της Κύπρου (14)

More from Agriculural Research Institute

More from Agriculural Research Institute (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Αγροτική Ανάπτυξη και ο Αγροτικός Τομέας της Κύπρου