11.3.2021, Παρουσίαση Μόσχου Κορασίδη στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών «Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
Θέμα: «Ο έξυπνος μετασχηματισμός του οικοσυστήματος της ελληνικής γεωργίας»
https://ekyklos.gr/ev/802-11-3-2021-stratigiki-gia-tin-anaptyksi-tis-agrotikis-oikonomias.html
11.6.2018, Παρουσίαση Π. Λιαργκόβα στο συνέδριο Ελλάδα Μετά ΙΙ
11.3.2021, Παρουσίαση Μόσχου Κορασίδη στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών «Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
1. «Ο Έξυπνος Μετασχηματισμός
του Οικοσυστήματος
της Ελληνικής Γεωργίας»
Μόσχος Κορασίδης
Γεωπόνος
Πρ.Γεν.Γραμματέας ΥΠΑΑΤ
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
2. o Γεωργία - Agriculture
o Η παραγωγή τροφίμων αντιπροσωπεύει το
o 40% της χρήσης γης
o 70% της κατανάλωσης γλυκού νερού
o 12% της ενέργειας
o & απασχολεί το 50% του πληθυσμού
o Εμπλέκεται:
o Με το 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
o Με την δέσμευση του CO2 και συμβάλει στη μείωση του φαινομένου του Θερμοκηπίου
o Καλείται:
o Να αυξήσει την παραγωγή τροφίμων κατά 60% μέσα στα επόμενα χρόνια μέχρι το 2050
αφού θα έχουν προστεθεί άλλα 2 δισ πληθυσμού και θα πλησιάζουν τα 10 δις
o Να παίξει ρόλο στην διατήρηση της υγείας του πληθυσμού και κυρίως των ηλικιωμένων
μέσω της υγιεινής διατροφής ως μόνη εφικτή οικονομική λύση στο πρόβλημα
o Να περιορίσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα
o Να συμβάλει στην διατήρησή του περιβάλλοντος και του φυσικού τοπίου
o Να συμβάλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
3. Ανάγκες που οδηγούν (drive) τον σχεδιασμό
Η πανδημία: Άλλαξε πολλά πράγματα γύρω από την διατροφική
ασφάλεια
Η κλιματική αλλαγή και ο μεσοπρόθεσμος στόχος της ΕΕ για ουδέτερο
(μηδενικό ισοζύγιο) αποτύπωμα για το κλίμα μέχρι το 2050
Η ανάγκη αύξησης της παραγωγής τροφίμων κατά 60% μέχρι το 2050 με
μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και προστασία των φυσικών
πόρων και της βιοποικιλότητας
Μέσα σε μια μόλις μια γενιά στον 21ο Αιώνα, χρειάζεται να παράγονται
με βιώσιμο τρόπο:
o Αρκετά τρόφιμα, ζωοτροφές, ίνες και καύσιμα
o Από τους ίδιους ή λιγότερους πόρους χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες
o Για ένα πληθυσμό που αυξάνει
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
4. Ανάγκες που οδηγούν (drive) στην ανάπτυξη της γεωργίας
21ος Αιώνας: Χρειάζεται να παράγονται περισσότερα τρόφιμα με βιώσιμο τρόπο
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
5. Ανάγκες που οδηγούν (drive) τον σχεδιασμό
Η πανδημία: στο προσκήνιο η διατροφική ασφάλεια των χωρών με την εξασφάλιση
της τοπικής παραγωγής επαρκών τροφίμων
Η κλιματική αλλαγή : αλλάζει τον τρόπο άσκησης της γεωργίας (κάθε έτος
τουλάχιστον το 20 % των γεωργών να χάνει το 30 % και πλέον των εσόδων )
H Πράσινη Συμφωνία «Green Deal» όπως εξειδικεύεται στην γεωργία με το από το
Χωράφι στο Πιάτο «From the farm to Fork» και απαιτεί η γεωργία να μειώσει
◦ τις εκπομπές του CO2
◦ την υποβάθμιση εδαφών και νερών και
◦ την χρήση φυτοφαρμάκων(-50%), λιπασμάτων (-20%), της απώλειας θρεπτικών
συστατικών (-50%)
Οι μεγάλες διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής γεωργίας που οφείλεται στο
μικρό και κατακερματισμένο κλήρο, το μεγάλο μέσο όρο ηλικίας των αγροτών και τη
μικρή διείσδυση της τεχνολογίας και της πληροφορικής
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
6. Ο παραγωγικός πρωτογενής τομέας, που παρά την κρίση εξακολουθεί να
είναι στήριγμα της ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας, της υπαίθρου με
συμμετοχή
Στην Απασχόληση (%)
Στο ΑΕΠ (%)
Στις Εξαγωγές (εκ. €)
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
3,1% 3,3% 3,4% 3,7% 3,6% 3,7% 4,1% 4,0%
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
11,7% 12,4% 12,4% 13,0% 13,7% 13,6% 12,9% 12,4% 12,0%
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
4.659,7 4.785,5 5.238,9 5.357,7 5.127,2 5.728,1 6.129,8
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
7. Προκλήσεις – ο γόρδιος δεσμός και οι έξυπνες λύσεις
Η Τριπλή πρόκληση για τον παραγωγικό μετασχηματισμό του
οικοσυστήματος της ελληνικής γεωργίας,
1. της παραγωγής ποιοτικών τροφίμων,
2. της αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και
3. της παραγωγικής ανταγωνιστικότητας της για την επίτευξη
ικανοποιητικού εισοδήματος και κοινωνικής συνοχής στην ύπαιθρο
Η τακτική για κάθε πρόβλημα και μια λύση δεν μπορεί να αποδώσει
Χρειάζεται έξυπνες λύσεις για τον μετασχηματισμό
◦ στη διαχείριση των φυσικών πόρων,
◦ στην παραγωγική διαδικασία και την χρήση εισροών και ενέργειας
αλλά και
◦ στην διευκόλυνση της διείσδυσης και της χρήσης των νέων
τεχνολογιών της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης που είναι πλέον σε
εφαρμογή.
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
8. Το σκεπτικό της πρότασης
Η καταγραφή αντίστοιχων έξυπνων λύσεων όσα και τα προβλήματα που
διαπιστώνονται δεν είναι σωστή προσέγγιση
Αποτελεσματική είναι η επιλογή έξυπνων λύσεων σε λιγότερα αντικείμενα ή
τομείς πλην όμως καθοριστικά που θα δημιουργήσουν ένα νέο περιβάλλον, ένα
νέο φιλικό οικοσύστημα, αποδοχής τους που επηρεάζει και άλλες πτυχές της
γεωργικής παραγωγικής δραστηριότητας ενισχύοντας το αειφορικό πρόσημο.
Οι τομείς κατά την γνώμη μου είναι αλληλένδετοι και μπορούν να
μετασχηματίσουν έξυπνα την ελληνική γεωργία και είναι:
α) το νερό και η διαχείρισή του,
β) η ενέργεια σε συνδυασμό με τη χρήση ΑΠΕ και
γ) η κάλυψη του τεχνολογικού και ψηφιακού χάσματος με την
εισαγωγή αυτοματισμών και της σύγχρονης τεχνολογίας ακριβείας.
Η στρατηγική για την αειφορική παραγωγική γεωργία πρέπει
να έχει ως πρώτες προτεραιότητες αυτές τις παρεμβάσεις.
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
9. Ι. Νερό
Η κατανάλωση αρδευτικού νερού να αποτελεί το 85% της συνολικής
κατανάλωσης του στη Ελλάδα, καθιστά υποχρεωτικό να κινήσουμε από την
γεωργία τις αλλαγές για την προστασία του πολύτιμου αυτού αγαθού όχι μόνο
για τους αγρότες αλλά για ολόκληρο τον πληθυσμό
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
1. Ανομοιόμορφη χωρική και χρονική
κατανομή των βροχοπτώσεων
2. Υπερβολική και ανεξέλεγκτη άντληση νερού
εξαντλεί και υποβαθμίζει τον υδροφόρο
ορίζοντα, ενώ η σπατάλη αρδευτικού νερού
από τις παλαιές αρδευτικές υποδομές
3. Υφαλμύρωση και υποβάθμιση μεγάλου
μέρους εδαφών της παραγωγικής γης
4. Πλημμυρικά φαινομένα εξ αιτίας της
κλιματικής αλλαγής
10. ΙΙ. ΑΠΕ
Η ενέργεια επιδρά στο κόστος παραγωγής και η χρήση ΑΠΕ
βοηθάει στη μείωσή του ενώ δίνει περιβαλλοντικό πρόσημο
στην παραγωγική γεωργία, καθώς και ενναλακτικό εισόδημα
στους αγρότες ειδικά σε μειονεκτικές περιοχές
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
1. Η γεωργία αποτελεί προνομιακό πεδίο στη
χρήση αλλά και την παραγωγή ενέργειας
από ποικιλία μορφών ΑΠΕ, από βιομάζα,
αιολική, ηλιακή ενέργεια και γεωθερμία.
2. Η ενέργεια επιδρά στο κόστος παραγωγής
και η χρήση ΑΠΕ βοηθάει στη μείωσή του
ενώ δίνει περιβαλλοντικό πρόσημο στην
παραγωγική γεωργία
3. Στους αγρότες ταιριάζει απόλυτα ο
σύγχρονος όρος pro-sumer (producer &
consumer δηλαδή ταυτόχρονα παραγωγός
και καταναλωτής ενέργειας (ατομικό &
συλλογικό επίπεδο ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ)
11. ΙΙΙ. Τεχνολογία
Η ελληνική γεωργία χρειάζεται μια σημαντική ώθηση στην χρήση ευφυούς τεχνολογίας
για αποτελεσματικότερη και φιλο -περιβαλλοντική χρήση των πόρων.
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
1. Η πλειοψηφία των καινοτομιών αφορά
έξυπνες λύσεις και βασίζονται στη φύση, τη
γενετική βελτίωση, την κάθετη καλλιέργεια
φυτών, τη ζωοτεχνία, τη γεωργία, τη
βιολογία, τους αυτοματισμούς, τη
διασύνδεση ψηφιακών συστημάτων, οι
οποίες γίνονται εφικτές και αποδοτικές χάρη
στην ακρίβεια της τεχνολογία
2. Η γεωργία ακριβείας κάνει πολύ μεγάλα
άλματα στην αποδοτική χρήση των πόρων
νερού, εδάφους και ενέργειας καθώς και
στην ακριβή και εντοπισμένη χρήση
φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, τη διαχείριση
των κινδύνων παραγωγής.
3. Ένα σύγχρονο ανοικτό ψηφιακό́ σύστημα το
Agri-e-gov.gr με γεωγραφικές πληροφορίες,
είναι αναγκαίο για να μειωθεί το ψηφιακό
χάσμα κέντρου και περιφέρειεαςκαι να
βοηθηθούν οι μικροί παραγωγοί
1. ΤΠΕ (ITC) - Smartphone έφεραν την
επανάσταση
2. Διακρίνονται οι ΤΠΕ (Τεχνολογίες
Πληροφορικής και Επικοινωνιών)
• φορητότητα
• προσιτότητα,
• προσβασιμότητα,
• Προσαρμοστικότητα
3. Αφορούν τους μικρούς παραγωγούς
(1) Βασική δημόσια υποδομή που θα στηριχθεί η
γεωργία ακριβείας
40.000.000
(2) Έργα προώθησης της γεωργίας ακριβείας σε
συνδυασμό με την συμβουλευτική ύψους 120 εκ
ευρώ (2,5 περίπου εκ ευρώ σε κάθε
Περιφερειακή Ενότητα της Χώρας)
120.000.000
160.000.000
ΙΙΙ.Ψηφιακό
Χάσμα Γεωργία
Ακριβείας
Σύνολο 3ης Ομάδας
15. Συνέργεια με άλλες
πολιτικές τις Ε.Ε.
Απαίτηση
Ανταμοιβής
Μετριασμός και
μοίρασμα του
κόστους
• Καινοτομία –Έρευνα
• Περιβάλλον
• Προσφυγικό
• Ανεργία
• Επιστροφή ωφελειών από την
συμβολή στην ανάπτυξη άλλων κλάδων
& περιβάλλον
• Τουρισμός, μεταποίηση, ταμείο CO2
Από την κλιματική αλλαγή και τους νέους
κινδύνους ασθενιεών & επιδημιών που
δεν μπορεί να αντέξει μόνος του ο
παραγωγός
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»
18. Άμεσες Ενισχύσεις
Αγορά
Συνέργεια με
άλλες Πολιτικες
ΑΠΕ
Αγροτουρισμός
Περιβάλλον
e-kyklos: online event 11.3.2021
«Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας»