πχγ5 3-ασθενη

Κων/νος Θέος,
kostasctheos@icloud.com
5ο κεφάλαιο
Χημείας Θετικού Προσανατολισμού
Γ΄ Λυκείου
Διαλύματα ασθενών οξέων - βάσεων
σταθερά ιοντισμού - νόμος του Ostwald
εύρεση pH διαλύματος ασθενούς οξέος
εύρεση pH διαλύματος ασθενούς βάσης
αραίωσης δ/τος ασθενούς ηλεκτρολύτη
ανάμειξη διαλυμάτων ίδιας ουσίας
σύγκριση ισχύος ασθενών ηλεκτρολυτών

Βαθμός ιοντισμού (α)
Σταθερά ιοντισμού (Κa, Kb)
Νόμος του Ostwald

Βαθμός ιοντισμού (α)
Θεωρούμε ένα ασθενές οξύ ΗΑ (ή μια ασθενή βάση Β).
Όταν διαλύεται στο νερό σχηματίζεται διάλυμα συγκέντρωσης C.
Στο διάλυμα ένα μέρος (x < C) από τα μόρια ΗΑ ιοντίζονται σύμφωνα
με την ισορροπία:
Ονομάζουμε βαθμό ιοντισμού (α) το λόγο:
αρχικές συγκεντρώσεις C - -
ιοντίζονται / παράγονται x x x
ιοντική ισορροπία C-x x x
Ο βαθμός ιοντισμού παίρνει τιμές 0 < α ≤ 1
Η τιμή α = 1 ισχύει για ισχυρούς ηλεκτρολύτες
Τα ίδια ισχύουν και για τις βάσεις

Σταθερά ιοντισμού (Κα) ασθενούς οξέος ΗΑ
Θεωρούμε το ασθενές οξύ ΗΑ.
Σε υδατικό διάλυμα ο ιοντισμός του
περιγράφεται με τη ισορροπία:
Η σταθερά ισορροπίας δίνεται από τη σχέση:
Στα αραιά υδατικά διαλύματα με συγκέντρωση της τάξης του 1 Μ, το νερό
έχει σταθερή συγκέντρωση περίπου 55,55 Μ.
Δημιουργούμε μια νέα σταθερά από το γινόμενο Κ[Η2Ο] που την
ονομάζουμε σταθερά ιοντισμού (Κα) του ασθενούς οξέος
Η σταθερά ιοντισμού εξαρτάται:
από τη θερμοκρασία (αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας)
από τη φύση του οξέος
από τη φύση του διαλύτη
Μεταξύ δύο ασθενών οξέων σε διαλύματα ίδιου διαλύτη και ίδιας
θερμοκρασίας ισχυρότερο είναι το οξύ με τη μεγαλύτερη σταθερά
ιοντισμού

Σταθερά ιοντισμού (Κb) ασθενούς βάσης Β
Θεωρούμε την ασθενή βάση Β.
Σε υδατικό διάλυμα ο ιοντισμός της
περιγράφεται με τη ισορροπία:
Όμοια με τα ασθενή οξέα ορίζεται η
σταθερά ιοντισμού Kb της ασθενούς
βάσης:
Η σταθερά ιοντισμού Kb εξαρτάται και αυτή:
από τη θερμοκρασία (αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας)
από τη φύση της βάσης
από τη φύση του διαλύτη
Μεταξύ δύο ασθενών βάσεων σε διαλύματα ίδιου διαλύτη και ίδιας
θερμοκρασίας ισχυρότερη είναι η βάση με τη μεγαλύτερη σταθερά
ιοντισμού.

Συμπληρώνουμε τον πίνακα μεταβολών των συγκεντρώσεων.
Θεωρούμε αραιό διάλυμα ασθενούς οξέος ΗΑ, συγκέντρωσης C
Εφαρμόζουμε τη σταθερά
ιοντισμού του ασθενούς οξέος:
εφόσον x = αC έχουμε:

Πολύ ασθενή οξέα - βάσεις λέγονται τα οξέα και οι βάσεις που έχουν
βαθμό ιοντισμού α < 0,1 ή πηλίκο Κα/C < 0,01
Σε αυτά μπορούμε να θεωρήσουμε χωρίς να κάνουμε σημαντικό λάθος ότι
1-α≈1 και C-x≈C.
Τότε οι προηγούμενες σχέσεις γίνονται:
Πολύ ασθενή οξέα - βάσεις
Οι τελευταίες σχέσεις αποτελούν τη μαθηματική έκφραση του νόμου
αραίωσης του Ostwald.
Ανάλογες σχέσεις ισχύουν και για τη σταθερά Kb των ασθενών βάσεων.
Επιστροφή στο μενού

Υπολογισμός pH
διαλύματος
ασθενούς οξέος

pH υδατικού διαλύματος ασθενούς οξέος ΗΑ
Όταν το διάλυμα περιέχει μόνο του το ασθενές οξύ και ισχύουν οι
προϋποθέσεις μπορούμε να εφαρμόζουμε το νόμο του Ostwald
Υδατικό διάλυμα αιθανικού οξέος (CH3COOH) έχει συγκέντρωση 0,1 Μ. Να
υπολογίσετε το βαθμό ιοντισμού του αιθανικού οξέος, τη συγκέντρωση όλων
των ιόντων του διαλύματος και το pH του. (Δίνονται Κα = 10−5
, θ=25 °C)
Γράφουμε την αντίδραση ιοντισμού του οξέος.
Εξετάζουμε αν γίνονται προσεγγίσεις, και στη συνέχεια εφαρμόζουμε το
νόμο του Ostwald. Υπολογίζουμε το pH.

pH υδατικού διαλύματος ασθενούς οξέος ΗΑ
Όταν το διάλυμα περιέχει μόνο του το ασθενές οξύ και ισχύουν οι
προϋποθέσεις μπορούμε να εφαρμόζουμε το νόμο του Ostwald
⇒ α = 0,01.
⇒ x = 0,01.
Η συγκέντρωση των ιόντων είναι: [Η3O+] = x = 10−3 M
[CH3COO−] = x = 10−3 M
Εφόσον [Η3Ο+] = 10−3 Μ προκύπτει ότι pH = 3
Προσοχή στο διάλυμα υπάρχουν και ιόντα ΟΗ− τα οποία οφείλονται στον
ιοντισμό του νερού. Ισχύει: [Η3Ο+][ΟΗ-] = Κw ⇒ [ΟΗ-] = 10-11Μ
Τα ιόντα Η3Ο+ που σχηματίζονται από τον ιοντισμό του νερού έχουν
συγκέντρωση μικρότερη από 10-7 Μ και παραλείπονται ως αμελητέα

Διάλυμα ισχυρής βάσης
Ισχυρές βάσεις είναι τα ευδιάλυτα υδροξείδια των μετάλλων δηλ.
LiOH, KOH, NaOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2 (τα οποία διίστανται) και
ορισμένα ιόντα όπως NH2
-, O2-, CH3O-
Υδατικό διάλυμα (Δ), που έχει όγκο 100 mL, περιέχει 0,37 g υδροξειδίου του
ασβεστίου Ca(OH)2 σε θερμοκρασία 25 °C. Να υπολογίσετε το pH του
διαλύματος (Δ).
Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Ca = 40, O = 16, H = 1
Υπολογίζουμε τη συγκέντρωση του διαλύματος.
Από τη διάσταση του υπολογίζουμε τη συγκέντρωση των ιόντων
υδροξειδίου και στη συνέχεια το pH.
αρχικές συγκεντώσεις 0,05 Μ - -
ιοντίζονται / παράγονται 0,05 M 0,05 M 2·0,05 M
ιοντική ισορροπία - 0,05 M 0,1 Μ

Υπολογισμός pH
διαλύματος
ασθενούς βάσης

pH υδατικού διαλύματος ασθενούς βάσης Β
Το pH υπολογίζεται όπως και στο διάλυμα ασθενούς οξέος
Γράφουμε την αντίδραση ιοντισμού της βάσης ΝΗ3.
Σε 200 mL νερό διαλύουμε 0,34 g ΝΗ3 χωρίς μεταβολή του όγκου. Aν η σταθερά
ιοντισμού της αμμωνίας είναι 10−5, να υπολογίσετε το pH του διαλύματος και τη
συγκέντρωση των ιόντων αμμωνίου. H θερμοκρασία είναι 25 °C.
Υπολογίζουμε τη συγκέντρωση του διαλύματος.

pH υδατικού διαλύματος ασθενούς βάσης Β
Εξετάζουμε αν γίνονται προσεγγίσεις, και στη συνέχεια εφαρμόζουμε το
νόμο του Ostwald. Υπολογίζουμε το pH.
⇒ x = 0,01.
Η συγκέντρωση των ιόντων είναι: [OH-] = x = 10−3 M
[NH4
+] = x = 10−3 M
Εφόσον [OH-] = 10−3 Μ προκύπτει ότι pOH = 3
Στο διάλυμα υπάρχουν και ιόντα Η3Ο+ τα οποία οφείλονται στον ιοντισμό του
νερού.
Ισχύει: [Η3Ο+][ΟΗ-] = Κw οπότε [Η3Ο+] = 10-11Μ οπότε pH = 11.

Αραίωση διαλύματος
ασθενούς οξέος - ασθενούς βάσης

Αραίωση διαλύματος ισχυρού ηλεκτρολύτη
Θεωρούμε υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος συγκέντρωσης C1. To
αραιώνουμε και σχηματίζουμε διάλυμα συγκέντρωσης C2. Κατά την
αραίωση:
✓ η ποσότητα της διαλυμένης ουσίας δεν μεταβάλλεται
✓ η συγκέντρωση μειώνεται και γίνεται C2 < C1.
✓ η σταθερά ιοντισμού Κα παραμένει σταθερή γιατί εξαρτάται μόνο
από τη θερμοκρασία
✓ από το νόμο του Ostwald προκύπτει ότι ο βαθμός
ιοντισμού αυξάνεται α2 > α1
✓ η συγκέντρωση των ιόντων οξωνίου μειώνεται,
άρα το pH αυξάνεται και τείνει να γίνει ουδέτερο
✓ Ανάλογες σχέσεις ισχύουν για διαλύματα βάσεων. Σε αυτά η
σταθερά Kb δε μεταβάλλεται, αυξάνεται ο βαθμός ιοντισμού,
μειώνεται η [ΟΗ-], μειώνεται το pH και το διάλυμα τείνει να
γίνει ουδέτερο.

Αραίωση διαλύματος ασθενούς βάσης
Α. Πόσα g ΝΗ3 περιέχονται σε 200 mL υδατικού διαλύματος ΝΗ3 που έχει βαθμό
ιοντισμού 1%; (Κb = 10−5)
Β. Αραιώνουμε το διάλυμα σε 100-πλάσιο όγκο. Να υπολογίσετε τη μεταβολή του
βαθμού ιοντισμού της αμμωνίας.
Από τον ιοντισμό της αμμωνίας υπολογίζουμε τη συγκέντρωσή της.
Ο βαθμός ιοντισμού είναι 1% δηλαδή 0,01 < 0,1, επομένως μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε το νόμο του Ostwald με την απλούστερη μορφή του:
Κb = α2C ή C = Κb /α2 ή C = 0,1 M

Κb = α΄2C΄ και προκύπτει α΄= 0,1
Παρατηρούμε ότι ο βαθμός ιοντισμού δεκαπλασιάζεται.
Το αραιωμένο διάλυμα έχει όγκο V΄= 100·V και συγκέντρωση C΄ όπου:
CV = C΄V΄ ή 0,1·C = C΄⋅100V ή C΄= 10-3 Μ (1).
Αραίωση διαλύματος ασθενούς βάσης
Υπολογίζουμε από τη συγκέντρωση τη μάζα της διαλυμένης ουσίας.
Υπολογίζουμε τη συγκέντρωση του αραιωμένου διαλύματος.
Εφαρμόζουμε το νόμο του Ostwald για το αραιωμένο διάλυμα

Ανάμειξη διαλυμάτων
του ίδιου ασθενούς οξέος / βάσης

Ανάμειξη διαλυμάτων ίδιου ασθενούς οξέος
Δίνεται το ασθενές μονοπρωτικό οξύ ΗΑ. Αναμειγνύουμε 100 mL υδατικού
διαλύματος ΗΑ 0,1 Μ με 400 mL υδατικού διαλύματος ΗΑ 0,2 Μ. Να
υπολογιστεί ο βαθμός ιοντισμού του ασθενούς οξέος, και η συγκέντρωση
των ιόντων οξωνίου στο τελικό διάλυμα. (Κα = 1,8·10−5)
Υπολογίζουμε τη συγκέντρωση του οξέος στο τελικό διάλυμα
C1V1 + C2V2 = C3V3 ή 0,1⋅100 + 0,2⋅400 = C3⋅500 ή C3 = 0,18 M
Από τον ιοντισμό του οξέος:
έχουμε Κα = x2/C3 άρα x = 1,8·10-3
α = x/C3 = 10-2

Σύγκριση ισχύος δύο
ασθενών οξέων ή ασθενών βάσεως

Σύγκριση ισχύος δύο ασθενών ηλεκτρολυτών
Σύμφωνα με τα προηγούμενα ο βαθμός ιοντισμού ασθενούς οξέος ή
ασθενούς βάσης:
✓ αυξάνεται όταν η συγκέντρωση μειώνεται (θ = σταθερή)
✓ αυξάνεται όταν αυξάνεται η θερμοκρασία (διότι ο ιοντισμός είναι
ενδόθερμη αντίδραση και με την αύξηση της θερμοκρασίας η
ισορροπία μετατοπίζεται προς τα δεξιά)
✓ εξαρτάται από το ασθενές οξύ ή την ασθενή βάση
✓ εξαρτάται από τον διαλύτη
✓ μειώνεται όταν υπάρχει επίδραση κοινού ιόντος (θα μελετηθεί
αργότερα)
Ισχυρότερος είναι ο ηλεκτρολύτης που έχει:
✓ μεγαλύτερη σταθερά ιοντισμού σε διαλύματα ίδιας θερμοκρασίας,
του ίδιου διαλύτη.
✓ μεγαλύτερο βαθμό ιοντισμού σε διαλύματα ίδιας θερμοκρασίας,
του ίδιου διαλύτη, χωρίς να υπάρχει επίδραση κοινού ιόντος.

πχγ5 3-ασθενη

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (6)

Similar to πχγ5 3-ασθενη

Similar to πχγ5 3-ασθενη (20)

More from theosk13

More from theosk13 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

πχγ5 3-ασθενη