2. η λογοτεχνική παραγωγή
των Επτανήσων τον 19ο
αιω. πέρασε στην Ιστορία
της λογοτεχνίας μας με το
όνομα Επτανησιακή
Σχολή
Σχολή: το σύνολο των
καλλιτεχνών που
παρουσιάζουν κοινά
χαρακτηριστικά τόσο στα
θέματα όσο στο ύφος και
στη τεχνοτροπία.
3. Είχαν δυνατότητα να αναπτύξουν σημαντική πνευματική
δραστηριότητα(λογοτεχνία-ζωγραφική)
Ήρθαν σε επικοινωνία και σε αμεσότερη επαφή με το δυτικό πολιτισμό,
βρίσκονταν κάτω από ενετική κυρίως κυριαρχία (αλλά και κάτω από την
κυριαρχία των Γάλλων, των Άγγλων και για ένα μικρό διάστημα των
Ρώσων).
Τα Επτάνησα δε γνώρισαν ποτέ την οθωμανική κυριαρχία
4. Προσολωμικοί: Είναι οι Επτανήσιοι λογοτέχνες που έζησαν πριν από το
Δ.Σολωμό και κατά κάποιο τρόπο προετοίμασαν το έδαφος για την
εμφάνιση του Σολωμού και για τη λογοτεχνική παραγωγή που θ'
ακολουθούσε: Αντώνιος Μαρτελάος, Νικόλαος Κουτούζης.
Σολωμικοί: Είναι οι Επτανήσιοι λογοτέχνες που ζουν την ίδια εποχή με
το Σολωμό και δημιουργούν επηρεασμένοι άμεσα από το έργο του:
Αντώνιος Μάτεσις, Γεώργιος Τερτσέτης, Ιούλιος Τυπάλδος, Ιάκωβος
Πολυλάς, Γεράσιμος Μαρκοράς, Γεώργιος Καλοσγούρος, Λορέντζος
Μαβίλης.
Εξοσολωμικοί: Είναι οι λογοτέχνες που είναι Επτανήσιοι και ανήκουν
στην ίδια εποχή αλλά βρίσκονται έξω από την επίδραση του Σολωμού:
Ανδρέας Κάλβος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ανδρέας Λασκαράτος.
5. Η Σχολή αυτή παρουσίασε
κυρίως ποιητικά έργα
(λυρικά, επικολυρικά και
σατιρικά) και ακολούθησε
το ρεύμα του ρομαντισμού.
Η πεζογραφία εμφανίζεται
σχετικά φτωχή και
περιορίζεται κυρίως στο
κριτικό δοκίμιο.
Η Σχολή συνέβαλε και στην
ανάπτυξη του θεάτρου με
σημαντικότερο έργο
το Βασιλικό του Μάτεσι
(1830).
Η ποίηση γράφεται
αποκλειστικά στη δημοτική
γλώσσα με λίγα δάνεια από
τα επτανησιακά ιδιώματα
και τη λόγια παράδοση.
Τα θέματα που
πραγματεύονται οι
Επτανήσιοι ποιητές είναι η
πατρίδα, η φύση και ο
έρωτας στην πιο αγνή
μορφή του.
Χαρακτηριστικό της μορφής
των έργων των Επτανησίων
είναι η δημοτική γλώσσα,
την οποία όχι μόνο
καλλιεργούν αλλά και
υποστηρίζουν θεωρητικά με
άρθρα και μελέτες.
Όλοι οι Επτανήσιοι ποιητές
που με τα ποιήματά τους
ύμνησαν την κήρυξη της
Ελληνικής Επανάστασης
έχουν ευρωπαϊκή
μόρφωση, προπάντων
ιταλική.
Οι περισσότεροι από αυτούς
είναι ολιγογράφοι σε σχέση
με τους Φαναριώτες και
τους Αθηναίους
ρομαντικούς και
επεξεργάζονται με ιδιαίτερη
φροντίδα το στίχο τους.
Χαρακτηριστικά Ποίησης:
Αγάπη για τον άνθρωπο και
την ομορφιά.Κυριαρχία της
φαντασίας και των
εικόνων.Ιδιαίτερη φροντίδα
στην επεξεργασία του
στίχου.
6. είναι ένα μεγάλο πνευματικό κίνημα που έκανε την εμφάνισή του
από το τέλος του 18ου αιώνα ως αντίδραση στον ορθολογισμό του
Διαφωτισμού και στράφηκε στο Μεσαίωνα ως πηγή έμπνευσης.
Ξεκίνησε από τη Γερμανία αποτελώντας τη συνέχεια κατά έναν
τρόπο του κινήματος Sturm und Drang (= θύελλα και ορμή) με
κύριους εκπροσώπους τον Γκαίτε και το Σίλλερ.
Στην Ελλάδα εμφανίστηκε σχεδόν την ίδια εποχή που επικράτησε
στη Γαλλία.
Οι ρομαντικοί κηρύσσουν την επιστροφή στις ρίζες των λαϊκών
πολιτισμών, διακηρύσσουν την ελευθερία του καλλιτέχνη και
αντιπαραθέτουν στη λογική τη φαντασία.
Σημαντικοί ρομαντικοί είναι ο Ουγκώ (Victor Hugo), ο Μπάιρον
(Byron) κ.ά.
7. Γενάρχης της Επτανησιακής Σχολής είναι ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός.
Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 8/4/1798 από γονείς με διαφορετική κοινωνική
καταγωγή.
Μετά το θάνατο του πατέρα του μεταβαίνει στην Ιταλία για σπουδές και εκεί έρχεται
σε επαφή με τους λογοτεχνικούς κύκλους και τις πνευματικές αναζητήσεις της
εποχής. Στην Ιταλία γράφει και τα πρώτα του ποιήματα στα Ιταλικά.
Στη Ζάκυνθο επιστρέφει το 1818 και προσπαθεί ν' αποκαταστήσει την σχέση του με
τη μητρική του γλώσσα.
Σημαντική για το Σολωμό στάθηκε η συνάντηση του με το Σπυρίδωνα Τρικούπη, ο
οποίος, σε μια επίσκεψη του στη Ζάκυνθο τον ενθάρρυνε να γράψει ποιήματα στη
μητρική του γλώσσα.
Στα τέλη του 1828 ο Σολωμός έφυγε για την Κέρκυρα όπου θα παραμείνει μέχρι το
θάνατο του, το 1857. Ο Σολωμός δε θέλησε ποτέ να επισκεφτεί την ελεύθερη
Ελλάδα.
Τα θέματα της ποίησης του Σολωμού:ελευθερία, φύση, θρησκεία και έρωτας.
Ο Δ.Σολωμός ύμνησε την ελευθερία, τον αγώνα των Μεσολογγιτών, τα ηρωικά
κατορθώματα των Ελλήνων και τον αγώνα τους για ελευθερία.
Ανέδειξε τη δημοτική γλώσσα ως τη μόνη γλώσσα για την ποιητική δημιουργία και
έκφραση.
Θεωρείται ο εθνικός μας ποιητής όχι μόνο γιατί έγραψε τον Εθνικό ύμνο αλλά και
γιατί αξιοποίησε την προγενέστερη λογοτεχνική παράδοση και καλλιέργησε
συστηματικά τη δημοτική γλώσσα.
8. επικεντρώθηκε στα μεγάλα
θέματα που απασχόλησαν
φιλοσόφους και ποιητές
μέσα στους αιώνες:
ελευθερία, φύση, θρησκεία,
θάνατος και έρωτας.
Στα ποιήματά του η
ελευθερία θριαμβεύει
ενάντια στη φύση και η
θρησκεία ενάντια στο
θάνατο.
Στην ποίησή του συνδέονται
ο θάνατος με τον έρωτα, ο
οποίος στη σολωμική ποίηση
είναι πάντα αγνός.
Ο Σολωμός ήταν ο πρώτος
που ανέδειξε τη δημοτική
γλώσσα ως μοναδική για την
έμμετρη δημιουργία.
Στο έργο του Σολωμού
θαυμάζουμε το λυρισμό, την
ακρίβεια των ποιητικών
εικόνων, την εξύψωση της
λαϊκής γλώσσας και
ιδιαίτερα την έκφραση του
λαϊκού αισθήματος.
Σταθερός στόχος του ποιητή
ήταν να έχει η ποίησή του τις
ρίζες της στην κοινωνία και
τη γλώσσα, που εκείνη
δημιούργησε.
9. Α.Ποίηση (Τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα)
Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823)
Εις το θάνατο του Λορδ Μπάιρον (1825)
Εις μοναχήν (1829)
Λάμπρος (1824)
Ελεύθεροι πολιορκημένοι (1833-1844).
Ο Κρητικός (1834)
Ο Πόρφυρας (1849)
Β. Πεζά:
Διάλογος (1823)
Η γυναίκα της Ζάκυθος (1826)
10. Το έργο όμως της ζωής του Σολωμού ήταν οι Ελεύθεροι
πολιορκημένοι, το μεγάλο επικολυρικό ποίημα που το
επεξεργάστηκε σε τρία διαφορετικά σχεδιάσματα (το πρώτο
σχεδίασμα είχε ήδη συντεθεί γύρω στο 1830).
Ο ποιητής εμπνεύστηκε το έργο αυτό από τη δεύτερη πολιορκία
της «Ιεράς πόλεως» του Μεσολογγίου. Χρονικά αναφέρεται στις
τελευταίες δεκαπέντε ημέρες της πολιορκίας και συγκεκριμένα
από τη μάχη της Κλείσοβας μέχρι την ηρωική Έξοδο, όταν οι
υπερασπιστές της πόλης, αποφασίζουν την ηρωική Έξοδο την
παραμονή των Βαϊων του 1826.
Είναι το έργο ζωής του Σολωμού που τον απασχόλησε όσο
κανένα άλλο.
Το ποίημα υμνεί το σθένος των Μεσολογγιτών να ξεπεράσουν
όλα τα υλικά και ψυχικά εμπόδια και την απόφαση τους να
προτιμήσουν την ηρωική έξοδο και το θάνατο παρά την
ταπεινωτική παράδοση.
11.
12. Το έργο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ
και έφτασε σ' εμάς σε
αποσπάσματα.
Η σύνθεση περιλαμβάνει τρία
Σχεδιάσματα που είναι γραμμένα σε
διαφορετικά χρονικά διαστήματα.
Το Α΄ σχεδίασμα το γράφει
περίπου το 1830. Περιλαμβάνει 7
αποσπάσματα και έχει λυρική
μορφή.
Το Β’ σχεδίασμα το δουλεύει από
το 1833 – 1844 στην Κέρκυρα,
θεωρείται το καλύτερο και
περιλαμβάνει 61 αποσπάσματα.
Στο Γ’ σχεδίασμα στην ουσία
ξαναδουλεύει το Β’ δίνοντας του
μια νέα μορφή.Το Γ σχεδίασμα
περιλαμβάνει 15 αποσπάσματα και
το επεξεργάστηκε από το 1844 ως
το τέλος της ζωής του.
13. Το ποίημα του Σολωμού άλλαξε τέσσερις
φορές τίτλο:
α) «Μισολόγγι» ,
β) «Χρέος» ,
γ) «Αδελφοποιτοί»
δ) «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».
Ο τίτλος έχει ως στόχο να αναδείξει την
αντίθεση ανάμεσα στην ύλη και το πνεύμα. Ως
ύλη οι Μεσολογγίτες ήταν πολιορκημένοι
αλλά ως πνεύμα ήταν ελεύθεροι και αυτό το
απέδειξαν με την ηρωική τους έξοδο.
