1. Wyjaśnienia dotyczące uwag ZDP w zatwierdzeniach projektu organizacji
ruchu drogowego wydanych przez Starostę Gliwickiego jesienią 2009 r.
Dokumentacja oznakowania tras rowerowych została sporządzona zgodnie z obowiązującymi
przepisami, wymienionymi w opisie technicznym, a w szczególności zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych
warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa
ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Rozporządzenie to podaje tylko
podstawowe wzory znaków kategorii R i ogólne zasady ich stosowanie, ograniczając się
w załączniku nr 1 pkt. 8.2. tylko do ogólnego stwierdzenia, pod jakimi znakami nie należy ich
umieszczać. Rozporządzenie to nie podaje żadnych zasad co należy robić w razie w przypadku
wystąpienia sytuacji odmiennych, niż wymienione w tym Rozporządzeniu, w związku w tym
decyzję w tej sprawie powinien podjąć organ, który decyduje o wdrożeniu przedłożonego
projektu organizacji ruchu drogowego.
Przy rozpatrywaniu uwag należy zwrócić uwagę na zmiany w numeracji tomów, np. tom 0 jest
obecnie tomem III, a w związku ze zmianą przebiegu tras nr 17 i 384 w Pyskowicach uległa
zmianie numeracja stron ze szkicami w tych gminach.
Znaki kategorii R a znaki innych kategorii. W przedłożonym projekcie występuje kilka
sytuacji, w których zaproponowano usytuowanie znaków kategorii R odmiennie,
niż w omawianym Rozporządzeniu:
1. Na trasie nr 382 koło Urzędu Gminy w Rudzińcu – szkic nr 046, str. 121/177 projekt
przewiduje podwieszenie znaku R-1 pod zestawem znaków A-6a i E z uwagi na brak
możliwości ustawienia drugiego słupka pomiędzy skrzyżowaniem a zatoką parkingową.
2. Na trasie nr 17 na Rynku w Pyskowicach – szkice nr 071 i 072, str. 132/177 projekt
przewiduje podwieszenie trzech znaków R-1 pod znakami D-6 i B-36 z uwagi na brak
możliwości ustawienia nowych słupków tak, aby znaki R-1 były dobrze widoczne.
3. Na trasie nr 388 na Rynku w Toszku – szkic nr 002 została poprawiona lokalizacja
znaków, które dotychczas znajdowały się pod znakami A-7 i C-2 oraz B-36.
W wymienionych 3 przypadkach oczekiwałem akceptacji proponowanego rozwiązania lub
podania innego rozwiązania, które mogłoby być zaakceptowane, tymczasem w wydanych
decyzjach jest sprzeczność, ponieważ nie zostały wymienione jako wymagające poprawienia,
a zarazem do wydanych decyzji została wstawiona ogólna uwaga o rzekomym niedostosowaniu
projektu do postanowień Rozporządzenia. Po korekcie oznakowania trasy nr 388 pozostają
nadal nierozwiązane sytuacje dotyczące oznakowania tras nr 17 i 382.
4. W kilku miejscach znaki kategorii R zostały zaprojektowane pod znakami zakazu i nakazu
dotyczącymi ruchu rowerowego – chociaż Rozporządzenie (zapewne przez niedopatrzenie)
nie wymienia tego typu przypadków, umieszczenie znaków kategorii R na odrębnych
słupkach należałoby traktować jako wprowadzające w błąd rowerzystów. Pod względem
formalnym rozwiązania te stoją w sprzeczności z postanowieniami wydanych decyzji.
5. Na trasach nr 18 i 384 przy wylocie ul. Wiejskiej na drogę nr 907 w Toszku – szkic
139/045, str. 135/177 Urząd Marszałkowski zakwestionował zamocowanie znaku R-1 na
odwrocie słupka ze znakiem A-7, sugerując umieszczenie osobnego słupka w odległości
10 m. Przedstawione w projekcie rozwiązanie nie jest sprzeczne z obowiązującymi
przepisami. Ustawienie słupka za znakiem A-7 jest niemożliwe z uwagi na parking
i istniejący zjazd na posesję, a przed znakiem zasłaniałoby widoczność obu znaków.
6. Na trasie nr 6 w Gminie Pilchowice – szkic nr 278, str. 47/177 administrator drogi
umieścił znak A-7 na słupku ze znakiem R-1b umieszczonym tam w 2000 r. – ocena
prawidłowości umieszczenia znaku A-7 i zmiana usytuowania tego znaku nie jest
przedmiotem projektu oznakowania tras rowerowych.
Nieprawdziwe jest oświadczenie przedstawiciela ZDP na ostatnim spotkaniu w Starostwie,
jakoby w projekcie organizacji ruchu drogowego występowały liczne, nie do zaakceptowania
błędy związane z nieprzestrzeganiem przez projektanta obowiązujących przepisów.

2. 2
Znaki kategorii R zostały wprowadzone do przepisów PoRD na wniosek PTTK i pierwotnie
były ujęte w piśmie okólnym Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej – Departamentu
Ruchu Drogowego l.dz. TD-4k-801-26/96 z dnia 3 marca 1996 roku. Niestety w omawianym
Rozporządzeniu nie zostały podane bardziej szczegółowe zasady stosowania tych znaków –
w tej mierze nadal jedynym dokumentem są instrukcje znakowania szlaków i tras
turystycznych PTTK.
Wśród znaków kategorii R uwagi dotyczyły m.in.:
1. Ewidentne błędy kreślarskie w treści symboli opisujących znaki , których istnienie nie ma
praktycznie wpływu na realizację oznakowania. Część z nich została poprawiona po
przedłożeniu projektu, a pozostałe po uzyskaniu decyzji.
2. Błędy w specyfikacji drogowskazów. Podobnie jak powyżej część z nich została
poprawiona po przedłożeniu projektu. Z uwagi na późne uzyskanie decyzji dotyczących
gmin Pyskowice i Toszek 2 uwagi zostały uwzględnione dopiero teraz.
3. Na trasach nr 18 i 30 w Toszku – schemat 147/247 zostały zaproponowane drogowskazy
ze strzałkami skośnymi, które dotychczas nie były stosowane nigdzie w Polsce. W
przypadku wydania decyzji podtrzymującej potrzebę ich zastosowania, propozycja ta
zostanie uwzględniona w wersji końcowej projektu.
4. Propozycje ustawienia dodatkowych znaków R-1 za skrzyżowaniami, których funkcję
przejmują inne znaki ustawione przed sąsiednimi skrzyżowaniami. Propozycje te
z przyczyn oczywistych nie mogą zostać wprowadzone do projektu, gdyż prowadziłyby
do ustawienia obok siebie dwóch różnych znaków.
5. Propozycje zmiany ustawienia znaków R-1, które zaprojektowano na wspólnych
słupkach w obrębie skrzyżowania lub między dwoma bliskimi skrzyżowaniami.
Zaproponowane rozwiązania projektowe stosowane są tylko w przypadku wielu
skrzyżowań na długich odcinkach prostych głównej drogi, gdy projektowane znaki mają
charakter znaków odstępowych, a wyloty bocznych dróg mają charakter wyraźnie
podrzędny lub geometria włączeń nie spowoduje błądzenia rowerzystów. Wykonanie
zgłoszonych uwag spowodowałoby rzucający się w oczy nadmiar słupków, które są
wówczas chętniej niszczone lub kradzione, a ich ustawienie nie poprawiłoby
bezpieczeństwa ruchu rowerowego.
6. Propozycje ustawienia dodatkowych znaków R-1b, R-3a, R-3b lub R-3c. Znaki te
stawiane są obligatoryjnie tam, gdzie istnieje koniczność wskazania na skrzyżowaniu
właściwej drogi, natomiast stosowanie ich w innych sytuacjach ma charakter uznaniowy.
Nie należy stosować ich tam, gdzie nie ma wątpliwości co do dalszego kierunku jazdy,
z tego powodu większość uwag tego typu nie została wprowadzona do projektu.
7. W dwóch przypadkach uwagi sugerują zastosowanie znaków R-1b, których ustawienie
na trasie nr 16 w Gminie Rudziniec – schematy 077 i 080 spowodowałoby błądzenie
rowerzystów. Propozycje te z przyczyn oczywistych nie mogą zostać wprowadzone do
projektu.
8. Uwaga dotycząca rzekomego braku informacji o kilometrażu – wykaz wszystkich tras
wraz z kilometrażem wszystkich ważniejszych punktów znajduje się cały czas w tomie 0
(tomie III) – części ogólnej projektu, a więc umieszczenie w decyzjach uwagi
o odmiennej treści jest niezrozumiałe.
Należy zwrócić uwagę, że Rozporządzenie w ogóle nie ustosunkowuje się do problemów
ujętych w pkt.3÷8. Rozwiązywanie tych problemów jest oparte wyłącznie na doświadczeniu
działaczy PTTK i opracowanych przez nich instrukcjach znakowania tras rowerowych,
zaakceptowanych do stosowania w przyjętej przez Starostwo koncepcji tras rowerowych.
Uważam, że w opisanych powyżej przypadkach wskazane było porozumienie się ze mną przed
wystawieniem decyzji w celu uniknięcia tego typu niezręcznej sytuacji i konieczności pisania
przydługich wyczerpujących wyjaśnień.
Uwagi szczegółowe

3. 3
Gmina Gierałtowice
Trasa nr 371. Schemat 091. Znaki R-3a stawiane są uznaniowo w razie potrzeby. Na życzenie
PZD przyjęto, że tutaj jest potrzebny.
Schemat 092. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość skrzyżowania 091 i dobrą
widoczność znaku przed tym skrzyżowaniem.
Schemat 095. Poprawiono schemat – wykaz znaków był sporządzony prawidłowo.
Trasa nr 373. Schemat 032. Drugi znak R-1b jest niepotrzebny – łuk drogi jednoznacznie
wskazuje kierunek jazdy.
Schemat 035. Znaki R-3c stawiane są uznaniowo w razie potrzeby. Tutaj drugi znak nie jest
potrzebny – brak możliwości pobłądzenia.
Inne uwagi. Wszystkie uwagi dotyczące korekty symboli znaków zostały wprowadzone.
Nie stwierdzono niezgodności między schematami a wykazami znaków wymienionymi
w uwagach.
Ostatnie dwie uwagi dotyczące zasad oznakowania mają charakter ogólny – w projekcie nie
występują żadne usterki o tym charakterze.
Miasto Knurów
Trasa nr 372. Schemat 128. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość
skrzyżowania 127 i dobrą widoczność znaku przed tym skrzyżowaniem.
Schemat 146. Uwaga dotycząca korekty symbolu znaku została wprowadzona.
Uwaga dotycząca braku informacji o kilometrażu – wykaz wszystkich tras wraz z kilometrażem
wszystkich ważniejszych punktów znajduje się w tomie 0 (tomie III) – części ogólnej projektu.
Gmina Pilchowice
Trasa nr 6. Schemat 232a. Nie zachodzi potrzeba przeprojektowania znaków, które mają
charakter znaków odstępowych – obecna lokalizacja jednoznacznie określa kierunek jazdy,
poza tym zmiana lokalizacji wymagałaby ustawienia nowych słupów bardziej narażonych na
dewastację.
Schemat 236. Na skrzyżowaniu dodano znak R-3a (znak R-3b mógłby sugerować skręt
w prawo w ul. Szafranka).
Schemat 243. Istniejący znak jest uszkodzony. Przeniesienie znaku wynika z warunku lepszej
widoczności.
Schemat 256. Drugi znak R-1b jest niepotrzebny – łuk ulicy jednoznacznie sugeruje kierunek
jazdy.
Schemat 275. Drugi znak R-1b już tam stoi i jako znak istniejący nie podlega wymianie.
Trasa nr 295. Schemat 006. Drugi znak R-3a jest niepotrzebny – znak R-1 za skrzyżowaniem
jednoznacznie wskazuje kierunek jazdy.
Trasa nr 373. Schemat 131a. Propozycja ustawienia znaku R-3a jest niezgodna z zasadami
znakowania, a jego ustawienie mogłoby wprowadzić w błąd – znak R-1b za skrzyżowaniem
jednoznacznie wskazuje kierunek jazdy.
Inne uwagi. Uwagi dotyczące korekty symboli znaków w pkt. 246/168,120 i 120a na str. 39/177
zostały wprowadzone.
Nie stwierdzono niezgodności między schematami a wykazami znaków wymienionymi
w uwagach.
Zaznaczono schemat 120a trasy nr 373 oraz poprawiono opis schematów nr 247 i 247a na
mapie orientacyjnej nr 9.
Przedostatnia uwaga dotyczy sposobu oznakowania podrzędnych skrzyżowań na długich
prostych odcinkach trasy rowerowych. Znaki te są traktowane jako znaki odstępowe, co jest
wystarczające dla jednoznacznego określenia dalszego kierunku jazdy, a ponadto
proponowane zwiększenie liczny słupów bardziej by narażało oznakowanie na dewastację.
Z dotychczasowych obserwacji wynika, że oznakowanie jest bardziej narażone na kradzieże
tam, gdzie złodzieje uznają je za ustawione zbyt często.

4. 4
Ostatnia uwaga dotycząca zasad oznakowania ma charakter ogólny – w projekcie nie
występują żadne usterki o tym charakterze. Na trasie nr 6 – szkic nr 278, str. 47/177
administrator drogi umieścił znak A-7 na słupku ze znakiem R-1b umieszczonym tam w 2000 r.
– zmiana usytuowania tego znaku nie jest przedmiotem projektu oznakowania tras rowerowych.
Gmina Sośnicowice
Trasa nr 15. Schematy 060/032 i 061/033. Skorygowano numerację, kilometraż punktów
i symbole znaków.
Schemat 066a. Zastępowanie znaku malowanego znakiem metalowym jest niecelowe. Dla
danej geometrii skrzyżowania proponowane oznakowanie tego skrzyżowania jest wystarczające
– znaki mają charakter znaków odstępowych.
Schematy 090 i 097. Oba znaki są znakami istniejącymi, ustawionymi zgodnie z zatwierdzoną
organizacją ruchu. Dla danej geometrii skrzyżowania proponowane oznakowanie tego
skrzyżowania jest wystarczające. Zastępowanie znaków malowanych znakami metalowymi jest
niecelowe.
Trasa nr 373. Schemat 138. Dokonano korekty znaku na R-1b.
Schemat 153. Projektowane oznakowanie uwzględnia brak możliwości ustawienia drugiego
słupa ze względu na potrzeby rolników. Niezależnie od tego znaki mają charakter znaków
odstępowych.
Schematy 053÷056. Poprawiono numerację i kilometraż punktów.
Trasa nr 376. Schemat 041. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość
skrzyżowania 042.
Inne uwagi. Wszystkie uwagi dotyczące korekty symboli znaków zostały wprowadzone.
Nie stwierdzono niezgodności między schematami a wykazami znaków wymienionymi
w uwagach z wyjątkiem schematu nr 105 dla trasy nr 15, ma którym dokonano korekty.
Ostatnie dwie uwagi dotyczące zasad oznakowania mają charakter ogólny – w projekcie nie
występują żadne usterki o tym charakterze, a sytuacje szczególne zostały omówione powyżej.
Gmina Rudziniec
Trasa nr 16. Schemat 048. Znaki R-3c stawiane są uznaniowo w razie potrzeby. Tutaj drugi
znak nie jest potrzebny – brak możliwości pobłądzenia.
Schemat 051. Z uwagi na dobrą widoczność nie zachodzi konieczność zaprojektowania znaków
oznaczających zmianę kierunku jazdy.
Schemat 058. Propozycja zamiany znaku R-1 na znak R-1b jest niezgodna z zasadami
znakowania.
Schemat 061. Nie zachodzi potrzeba zmiany znaków R-1b na znaki R-3b.
Schemat 063a. Z uwagi na dobrą widoczność nie zachodzi konieczność zaprojektowania znaku
oznaczającego zmianę kierunku jazdy.
Schemat 067. Dla danej geometrii skrzyżowań proponowane oznakowanie jest prawidłowe.
Schemat 077. Dla danej geometrii skrzyżowań proponowane oznakowanie jest prawidłowe.
Propozycja zamiany znaku R-3a na R-1b jest niezgodna z zasadami znakowania – realizacja
tego zalecenia mogłaby spowodować zabłądzenie.
Schemat 080. Dla danej geometrii skrzyżowań proponowane oznakowanie jest prawidłowe.
Propozycja dodania znaku oznaczającego skręt w lewo na zakręcie w prawo jest niezgodna
z zasadami znakowania – realizacja tego zalecenia mogłaby spowodować zabłądzenie.
Schemat 081. Dla danej geometrii skrzyżowań proponowane oznakowanie jest prawidłowe.
Należy zwrócić uwagę, że ustawienie znaku R-3b w kierunku Pławniowic wymagałoby
ustawienia nowego słupka, a znak ograniczałby widoczność istniejących znaków A-11a i B-33.
Schemat 074. Poprawiono schemat – wykaz znaków był sporządzony prawidłowo.
Schematy 096 i 103. Drugie znaki R-1 są niepotrzebne z uwagi na bliskość skrzyżowań 095
i 102 oraz dobrą widoczność znaków przed tymi skrzyżowaniami.
Schemat 114. Oba znaki są znakami istniejącymi o charakterze znaków odstępowych.

5. 5
Dla danej geometrii skrzyżowania proponowane oznakowanie tego skrzyżowania jest
wystarczające.
Trasa nr 30. Schematy 205 i 205a. W sumie zaprojektowano po 2 znaki na każdym
skrzyżowaniu, łącznie 4 znaki – wynika to z geometrii obu skrzyżowań. Te same znaki
pomiędzy tymi skrzyżowaniami występują na obu szkicach.
Schemat 212. Poprawiono numer schematu.
Schemat 214. Skreślono w wykazie niepotrzebny znak.
Schemat 215. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość skrzyżowania 214.
Schematy 217 i 223. Proponowane oznakowanie tych skrzyżowań z podrzędnymi drogami jest
wystarczające. Z uwagi na prowadzenie trasy prostą drogą znaki te są traktowane jako znaki
odstępowe, co jest wystarczające dla jednoznacznego określenia dalszego kierunku jazdy,
a ponadto proponowane zwiększenie liczny słupów bardziej by narażało oznakowanie na
dewastację.
Schemat 221. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość skrzyżowania 220. Dla
drugiego kierunku znak R-1 jest wystarczający z uwagi na dobrą widoczność.
Trasa nr 386. Schemat 152. Dokonano korekty znaków na szkicu.
Schemat 155. Uzupełniono wykaz znaków.
Schemat 156. Poprawiono usytuowanie drogowskazów.
Inne uwagi. Oprócz przypadków omówionych powyżej nie stwierdzono niezgodności między
schematami a wykazami znaków wymienionymi w uwagach.
Wszystkie uwagi dotyczące korekty symboli znaków zostały wprowadzone.
Ostatnie dwie uwagi dotyczące zasad oznakowania mają charakter ogólny – w projekcie nie
występują żadne usterki o tym charakterze, a sytuacje szczególne zostały omówione powyżej.
Na trasie nr 382 – szkic nr 046, str. 121/177 projekt przewiduje podwieszenie znaku R-1 pod
zestawem znaków A-6a i E z uwagi na brak możliwości ustawienia drugiego słupka pomiędzy
skrzyżowaniem a zatoką parkingową.
Gmina Pyskowice
Trasa nr 165. Schemat 006a. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość
skrzyżowania 006 w kierunku centrum miasta i dobrą widoczność znaku za tym skrzyżowaniem.
Trasa nr 17. Schemat 054. Wykaz drogowskazów został skorygowany.
Schematy 066 i 073/001. Nie stwierdzono niezgodności między schematami a wykazami
znaków i drogowskazów wymienionymi w uwagach.
Inne uwagi. Uwaga dotycząca braku informacji o kilometrażu – wykaz wszystkich tras wraz
z kilometrażem wszystkich ważniejszych punktów znajduje się w tomie 0 – części ogólnej
projektu.
Ostatnie dwie uwagi dotyczące zasad oznakowania mają charakter ogólny – w projekcie nie
występują żadne usterki o tym charakterze, a sytuacje szczególne zostały omówione powyżej.
Na trasie nr 17 – szkice nr 071 i 072, str. 132/177 projekt przewiduje podwieszenie trzech
znaków R-1 pod znakami D-6 i B-36 z uwagi na brak możliwości ustawienia nowych słupków
tak, aby znaki R-1 były dobrze widoczne.

6. 6
Gmina Toszek
Trasa nr 18. Schemat 140/046/007. Symbol znaku został poprawiony.
Schemat 147/247. Znaki R-3a stawiane są uznaniowo w razie potrzeby. Tutaj znak ten nie jest
potrzebny – brak możliwości pobłądzenia. W przypadku drogowskazów dotychczas nigdzie
w Polsce nie były stosowane strzałki skośne.
Nie stwierdzono niezgodności między schematem a wykazami znaków i drogowskazów.
Trasa nr 30. Schemat 246/053. Numer szkicu i wykaz drogowskazów zostały poprawione.
Trasa nr 384. Schemat 019. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość
skrzyżowania 018 oraz dobrą widoczność znaku R-1b przed tym skrzyżowaniem.
Schemat 033. Nie stwierdzono niezgodności między schematem a wykazami znaków
i drogowskazów.
Schemat 043. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość skrzyżowania 044 oraz
dobrą widoczność znaku R-1b przed tym skrzyżowaniem.
Trasa nr 388. Schematy 001, 009 i 026.
Nie stwierdzono niezgodności między schematami a wykazami znaków i drogowskazów.
Inne uwagi. Przedostatnie dwie uwagi dotyczące zasad oznakowania mają charakter ogólny –
w projekcie nie występują żadne usterki o tym charakterze, a sytuacje szczególne zostały
omówione powyżej. Na trasie nr 388 – szkic nr 002 została poprawiona lokalizacja znaków,
które dotychczas znajdowały się pod znakami A-7 i C-2 oraz B-36.
Uwaga dotycząca braku informacji o kilometrażu – wykaz wszystkich tras wraz z kilometrażem
wszystkich ważniejszych punktów znajduje się w tomie 0 – części ogólnej projektu.
Gmina Wielowieś
Trasa nr 165. Schemat 068. Droga boczna na schemacie prowadzi do pomnika – kierunki na
drogowskazach zostały podane właściwie.
Trasa nr 389. Schemat 062. Poprawiono napisy na znakach E-17 i E-18.
Schemat 076. Drugi znak R-1 jest niepotrzebny z uwagi na bliskość skrzyżowania 077.
Schemat 081. Z uwagi na dobrą widoczność i brak możliwości zabłądzenia nie zachodzi
konieczność zaprojektowania znaków oznaczających zmianę kierunku jazdy.
Trasa nr 390. Schemat 051. Uwaga dotycząca korekty symbolu znaku została wprowadzona.
Inne uwagi. Uwaga dotycząca braku informacji o kilometrażu – wykaz wszystkich tras wraz
z kilometrażem wszystkich ważniejszych punktów znajduje się w tomie 0 – części ogólnej
projektu.
Opracowanie:
mgr inż. Piotr Rościszewski