Trwa moda na budowę tężni solankowych, jako miłego dla oka elementu architektury parkowej i zarazem pożytecznego urządzenia do poprawiającej zdrowie inhalacji naszych dróg oddechowych. W załączeniu ostatnia z sześciu części cyklu poświęconego tężniom, w której prezentowane są tężnie w Polsce z województw świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. Poprzednia wersja jako część 5 dotycząca również województw mazowieckiego i łódzkiego znajduje się pod adresemhttps://www.slideshare.net/proso2/prelekcjateznie22cz5w5pdf, więc można porównać jak dużo zmieniło się w ciągu niecałego roku. Z uwagi na wykorzystanie cudzych zdjęć na zasadzie cytowania, materiał może być wykorzystany wyłącznie w celach niekomercyjnych.

1. Gabriela i Piotr Rościszewscy
TĘŻNIE, cz. 6
Busko-Zdrój. Dziedziniec tężni z lat 2019÷2020

2. Gabriela i Piotr Rościszewscy
TĘŻNIE, cz. 6
Tężnie w Polsce – woj. świętokrzyskie, woj. lubelskie i woj. podkarpackie
1. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kielce (5 tężni), Busko Zdrój, Ćmielów, Fałków, Kunów, Mieronice, Niedźwiedź, Rytwiany,
Sandomierz, Solec-Zdrój i Zochcinek;
planowane: Andrzejówka, Czarniecka Góra, Kazimierza Wielka, Kunów (druga tężnia i cztery tężnie w innych
miejscowościach gminy), Starachowice, Suchedniów i Zagnańsk
2. Tężnie w woj. lubelskim – Jacnia, Janów Podlaski, Łuków, Poniatowa, Puławy, Rybczewice, Staw Noakowski, i Świdnik,
Włodawa i Wojsławice;
planowane: Lublin (3 tężnie), Biała Podlaska, Bychawa, Chełm, Hrubieszów, Kalinka, Kodeń, Krasnobród, Krasnystaw,
Łęczna, Nałęczów, Podedwórze, Puchaczów, Sosnowica, Zamość i Zwierzyniec
3. Tężnie w woj. podkarpackim – Basznia Dolna, Dukla, Horyniec-Zdrój, Iwonicz-Zdrój, Jasło, Krosno, Latoszyn, Lesko,
Mielec, Polańczyk, Rudawka Rymanowska, Rymanów-Zdrój, Smerek, Sołonka, Ustrzyki Dolne i Wisłok Wielki;
planowane: Kolbuszowa, Komańcza, Lubaczów, Nowa Sarzyna, Raniżów, Rzeszów, Stalowa Wola, Tarnobrzeg i Wola
Raniżowska
Wersja VI, 30 sierpnia 2023 r.
(cz. 1 – ogólna, cz. 2 – woj. śląskie, cz. 3 – od woj. dolnośląskiego do woj. podlaskiego, cz 4 – woj. opolskie i woj. małopolskie
cz. 5 – woj. mazowieckie i woj. łódzkie)
[strona tytułowa – foto PR]

3. Tężnie w woj. świętokrzyskim
Tężnie w woj. świętokrzyskim. W sierpniu 2023 r. tężnie działały w 15 miejscach w 11 miejscowościach, w tym 5 w Kielcach. Planowane tężnie
odnotowano w 11 miejscowościach.
Busko Zdrój. Tężnia z lat 2019÷2020

5. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kielce
U góry po lewej
Kielce. Osiedle Nowy Bocianek przy końcu ul. Gabrieli Zapolskiej
[foto PR]
U góry po prawej
Kielce. W kwietniu 2022 r. uruchomiono tężnię w Parku
im. Adolfa Dygasińskiego nie opodal ul. Kasprowicza [foto PR]
Po lewej
Kielce. Główna alejka i droga dla rowerów w Parku
im. Adolfa Dygasińskiego [foto PR]

6. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kielce
U góry po lewej
Kielce. W kwietniu 2022 r. uruchomiono też drugą tężnię
na Osiedlu Barwinek przy ogrodzeniu boisk SP nr 32
im. Janusza Kusocińskiego [foto PR]
U góry po prawej
Kielce. Fragment skweru na Osiedlu Barwinek [foto PR]
Po lewej
Kielce. Cmentarz żołnierzy polskich z okresu powstania
styczniowego i I wojny światowej w południowej części
cmentarza przy ul. ks. Ściegiennego [foto PR]

7. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kielce
U góry po lewej
Kielce. Rezerwat skalny im. Jana Czarnockiego
w Ślichowicach utworzony w 1952 r. [foto PR]
U góry po prawej
Kielce. Tablica dydaktyczna dotycząca rezerwatu
skalnego w Ślichowicach [foto PR]
Po lewej
Kielce. We wrześniu 2022 r. uruchomiono kolejne trzy tężnie.
Trzecią tężnię uruchomiono na osiedlu Ślichowice
obok sklepu Gama przy ul. Kazimierza Wielkiego [foto PR]

8. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kielce
Po lewej
Kielce. Tężnie czwartą i piątą uruchomiono we wrześniu 2022 r.
w północnej części Parku Baranowskiego nie opodal
stadionu MOSiR-u. Na zdjęciu czwarta tężnia [foto PR]
U góry po prawej
Kielce. Rozwidlenie tras rowerowych przebiegających
przez Park Baranowskiego [foto PR]
Po lewej
Kielce. Hala Legionów – hala sportowo-widowiskowa MOSiR-u
z 2006 r. obok Parku Baranowskiego [foto PR]

9. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kielce
U góry
Kielce. Cmentarz żydowski z lat 1870-1967 przy Alei Na Stadion.
Brama wejściowa i symboliczny grób ze starych macew [foto PR]
Po lewej
Kielce. Piąta tężnia uruchomiona we wrześniu 2022 r. w północnej
części Parku Baranowskiego nie opodal stadionu MOSiR-u [foto PR]

10. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Busko Zdrój
Busko Zdrój. Jest znane jako uzdrowisko od 1836 r., m.in. z wód
solankowych. W uzdrowisku znajduje się zabytkowy Park Zdrojowy
i promenada. Kompleks uzdrowiskowy został wzbogacony o nowy park
zdrojowy po drugiej stronie rzeki Maskalis, z takimi obiektami jak: tężnia,
fontanna i dom zdrojowy z pijalnią wód i oranżerią.
Busko Zdrój. W okresie od czerwca 2019 r. do listopada 2020 r.
została wybudowana tężnia o obwodzie 220 m, piąta co do wielkości
w Polsce, która wykorzystuje miejscową solankę. Uroczyste
otwarcie nastąpiło w czerwcu 2021 r. [foto PR]

11. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Busko Zdrój
U góry po lewej
Busko Zdrój. Dom Zdrojowy z 2021 r. obok tężni w nowym
Parku Zdrojowym [foto PR]
U góry po prawej
Busko Zdrój. Fontanna w nowym Parku Zdrojowym [foto PR]
Po lewej
Busko Zdrój. Zajęcia relaksacyjne przy mini-tężni
w Domu Zdrojowym

12. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Busko Zdrój
U góry po lewej
Busko Zdrój. Zakład Kąpielowy z 1836 r. zaprojektowany
przez Henryka Marconiego, obecnie Sanatorium Marconi [foto PR]
U góry po środku
Busko Zdrój. Aleja Gwiazd w Parku Zdrojowym z 1836 r. Płyty „słoneczka”
autorstwa Jacka Kucaby są pamiątkami po corocznych
Międzynarodowych Festiwalach Muzycznych im. Krystyny Jamroz [foto PR]
U góry po prawej
Busko Zdrój. Pomnik Zakochanych w Parku Zdrojowym [foto PR]
Po lewej
Busko Zdrój. Sanatorium Oblęgorek z 1903 r. obok Parku Zdrojowego
[foto PR]

13. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Ćmielów
U góry po lewej
Ćmielów. W czerwcu 2020 r. uruchomiono tężnię na Rynku [foto PR]
U góry po prawej
Ćmielów. Ruiny renesansowego zamku z lat 1519-1531 [foto PR]
Po lewej
Ćmielów. Dawna Fabryka Porcelany „Świt” z 1936 r.,
sprywatyzowana w 1997 r. jako Fabryka Porcelany „AS” (Adam Spała),
przy fabryce działa Muzeum Porcelany [foto PR]

14. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Fałków
U góry po lewej
Fałków. Zajazd Podzamcze przy ul. Spacerowej 2A [foto PR]
U góry po prawej
Fałków. W kwietniu 2021 r. została uruchomiona tężnia
w ogrodzie Zajazdu Podzamcze [foto PR]
Po lewej
Fałków. Izba Tradycji im. K. i E. Barańskich poniżej kościoła
[foto PR]

15. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Kunów
U góry po lewej
Kunów. Kościół p.w. św. Władysława z XVII w.
i dzwonnica z 1896 r. [foto Jakub Hałun i M-kutera]
U góry po prawej
Kunów. Pomnik ku czci powstańców styczniowych
z 1861 r. na Rynku, prawdopodobnie dzieło
Antoniego Kłosińskiego [foto sonia27]
Po lewej
Kunów. Tężnia fotowoltaiczna została uruchomiona
na Rynku w lipcu 2023 r.

16. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Mieronice
U góry po lewej
Mieronice w gminie Małogoszcz. W sierpniu 2019 r. przy budynku
Ochotniczej Straży Pożarnej otwarto ścieżkę sensoryczną
oraz tężnię zasilaną solanką z Zabłocia
U góry po prawej
Mieronice. Wiata z hamakami nad stawem
Po lewej
Mieronice. Kompleks rekreacyjny „Tomiczówka” z hotelem

17. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Niedźwiedź
U góry po lewej
Strawczyn. Ławeczka z rzeźbą Stefana Żeromskiego wykonaną
przez Sławomira Micka w 2022 r., ustawioną w miejscu Jego urodzenia.
Stefan Żeromski (1864-1925) był wybitnym pisarzem, czterokrotnie
nominowanym do nagrody Nobla, a także działaczem narodowościowym
[foto PR]
U góry po prawej
Strawczyn. Kamień pamiątkowy z lat 70-tych XX w. i tablica informacyjna
w miejscu urodzenia Stefana Żeromskiego [foto PR]
Po lewej
Niedźwiedź w gminie Strawczyn. W czerwcu 2020 r. uruchomiono
tężnię na kąpielisku

18. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Rytwiany
U góry po lewej
Rytwiany. Ruiny zamku w końca XIV w. w parku nie opodal
kościoła, dojście ul. Wąską [foto PR]
U góry po prawej
Rytwiany. Tężnię oddano do użytku w czerwcu 2020 r.
Stoi nie opodal ruin zamku. Solanka sprowadzana jest
z Solca Zdroju [foto PR]
U góry po środku i po lewej
Rytwiany. W parku stoi 12 rzeźb Sławomira Myrcka wykonanych
w 2014 r., przedstawiających najwybitniejszych właścicieli zamku.
U góry kasztelan Klemens z Mokrska, fundator zamku
wzmiankowanego w 1397 r. U dołu abp Wojciech Jastrzębiec
(1362-1436), prymas Polski i kanclerz koronny; obok wojewoda
krakowski Jan Magnus Tęczyński (1579-1637), znany w Europie
mecenas sztuki [foto PR]

19. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Sandomierz
U góry po lewej
Sandomierz. Tężnię oddano do użytku w październiku 2019 r. w Parku
Osiedlowym przy ul. Baczyńskiego nie opodal Huty Szkła [foto PR]
U góry po środku
Sandomierz. Gotycko-renesansowy ratusz z poł. XIV w., rozbudowany w XVI w.,
z wieżą z XVII w. [foto PR]
U góry po prawej
Sandomierz. Gotycka Brama Opatowska z 2. poł. XIV w.,
z renesansową attyką z XVI w. [foto PR]
W 2017 r. cała sandomierska starówka została uznana za pomnik historii
Po lewej
Sandomierz. Fragment Parku Osiedlowego przy ul. Baczyńskiego [foto PR]

20. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Solec Zdrój
Solec-Zdrój. Uzdrowisko zostało założone w 1836 r. Obecnie
w uzdrowisku znajduje się kilka zabytkowych obiektów z Parkiem
Zdrojowym z końca XIX w. i promenadą. Kompleks uzdrowiskowy
został wzbogacony o odbudowany Dom Zdrojowy, nowy park
zdrojowy z tężnią i Baseny Mineralne.
U góry po lewej
Solec Zdrój. Deptak w centrum uzdrowiska [foto PR]
U góry po środku
Solec Zdrój. Pomnik ku czci założyciela uzdrowiska
Karola Godeffroy’a z 2007 r. [foto PR]
U góry po prawej
Solec Zdrój. Sanatorium „Jasna” z 1907 r.;
pierwotnie „Pensjonat” [foto PR]
Po lewej
Solec Zdrój. Sanatorium „Świt” z 1875 r. [foto PR]

21. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Solec Zdrój
U góry po lewej
Solec Zdrój. Willa „Prus” z lat 1903-1908 [foto PR]
U góry po prawej
Solec Zdrój. Willa „Irena” z 1911 r. [foto PR]
Po lewej
Solec Zdrój. Deptak przez Park Zdrojowy z końca XIX w. [foto PR]

22. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Solec Zdrój
U góry po lewej
Solec Zdrój. Tężnia została uruchomiona w lipcu 2022 r.;
stoi w nowym Parku Zdrojowym między Łazienkami
a Basenami Mineralnymi [foto PR]
U góry po prawej
Solec Zdrój. Baseny Mineralne z 2013 r. z wodą siarczkową
– mieszanką wód mineralnych z Solca-Zdroju i Ciechocinka-Zdroju
[foto PR]
Po lewej
Solec Zdrój. Po lewej Zakład Przyrodoleczniczy, tzw. Łazienki
z 1900 r., odbudowane po pożarze w latach 1922-1926. Po prawej
klasycystyczny budynek z połowy XIX w. z głębokim na 170 m
„Szybem Soleckim” ze źródłem wody siarczkowej [foto PR]

23. Tężnie w woj. świętokrzyskim – Zochcinek
U góry po lewej
Opatów. Brama Warszawska z lat 1520-1530 w miejscu wcześniejszej
z XIV w. [foto PR]
U góry po prawej
Opatów. Ratusz z 2. połowy XVI w., siedziba władz Miasta i Gminy
[foto PR]
Po lewej
Zochcinek koło Opatowa. W czerwcu 2021 r. zbudowano tężnię
w pobliżu Domu Opieki Społecznej [foto PR]

24. Planowane tężnie w woj. świętokrzyskim – Andrzejówka i Czarniecka Góra
U góry po lewej
Andrzejówka w gminie Chmielnik. Planowane jest postawienie tężni
przy zbiorniku wodnym Andrzejówka
U góry po prawej
Andrzejówka. Kąpielisko nad zalewem
zmodernizowane w 2020 r.
Po lewej
Czarniecka Góra w gminie Stąporków. Planowana tężnia
ma być jednym z elementów przywracających miejscowości status
uzdrowiska. Rozważane są trzy lokalizacje tężni: przy granicy z Czarną,
przy przystanku kolejowym Czarniecka Góra
i w pobliżu Szkoły Podstawowej nr 1 w Stąporkowie

25. Planowane tężnie w woj. świętokrzyskim – Kazimierza Wielka
U góry po lewej
Kazimierza Wielka. Budowę tężni na wysepce na środku
zalewu ukończono we wrześniu 2022 r. W lipcu 2023 r.
nadal nie zostało wykonane otoczenie tężni i dojście [foto PR]
U góry po środku
Kazimierza Wielka. Wieża mieszkalna „Baszta” z około 1850 r.,
od 2007 r. Izba Regionalno-Historyczna [foto PR]
U góry po prawej
Kazimierza Wielka. Figura św. Rocha z 1852 r., nie opodal baszty
[foto PR]
Po lewej
Kazimierza Wielka. Główny korpus Cukrowni „Łubna” z XIX w.,
zamkniętej w 2006 r. [foto PR]

26. Planowane tężnie w woj. świętokrzyskim – Gmina Kunów
Gmina Kunów. Planowane jest postawienie tężni fotowoltaicznych w Boksycce, Dołach Biskupich, Janiku i Nietulisku

27. Planowane tężnie w woj. świętokrzyskim – Kunów i Starachowice
U góry po lewej
Starachowice. Proponowane jest postawienie tężni
na skwerze pod Skałkami przy ul. Zakładowej
U góry po prawej
Starachowice. Skałki ograniczające skwer
przy ul. Zakładowej
Po lewej
Kunów. Druga tężnia fotowoltaiczna planowana jest
na skwerze przy ul. Langiewicza

28. Planowane tężnie w woj. świętokrzyskim – Suchedniów i Zagnańsk
U góry po lewej
Suchedniów. Dworek, tzw. Kałamarzyk z XIX w.
przy ul. Berezów [foto Kasia-s]
U góry po prawej
Suchedniów. Planowane jest postawienie tężni w parku
Po lewej
Zagnańsk. Tężnia planowana jest jako jeden z obiektów,
które znajdą się w pobliżu dębu „Bartek”, jednego z najstarszych
w Polsce, którego wiek szacowany jest
na 685 lat; w 1954 r. uznany za pomnik przyrody [foto PR]

29. Tężnie w woj. lubelskim
Tężnie w woj. lubelskim. W połowie 2023 r. tężnie działały w 10 miejscowościach. Planowane tężnie odnotowano w 18 miejscach
w 16 miejscowościach.
Świdnik. Tężnia z 2022 r.

32. Tężnie w woj. lubelskim – Jacnia i Janów Podlaski
U góry po lewej
Janów Podlaski. Tężnia ustawiona została nie opodal zamku
U góry po prawej
Janów Podlaski. Barokowy pałac biskupów łuckich z 1770 r.,
zbudowany na zrębach zamku z XV w.; obecnie hotel
Po lewej
Jacnia w gminie Adamów koło Zamościa. We wrześniu 2018 r.
uruchomiono tężnię przy zalewie

33. Tężnie w woj. lubelskim – Łuków i Poniatowa
U góry po lewej
Poniatowa. Dawny dworzec kolei wąskotorowej z lat 1953-1956,
obecnie dom mieszkalny [foto Fotonews]
U góry po prawej
Poniatowa. Budowa dwóch tężni została ukończona w maju 2023 r.
w parku przy ul. Słonecznej [foto Agnieszka Ciekot]
Po lewej
Łuków. W listopadzie 2022 r. ukończono budowę tężni
w parku miejskim, a uruchomiono ją w kwietniu 2023 r.

34. Tężnie w woj. lubelskim – Puławy
U góry po lewej
Puławy. W październiku 2019 r. uruchomione
zostały dwie tężnie nie opodal przedszkola
na końcu ul. Karpińskiego
U góry po prawej
Puławy. Pomnik ks. Jana Popiełuszki dłuta
Michała Batkiewicza odsłonięty w 2009 r.
w Parku Solidarności przed frontem kościoła
p.w. Miłosierdzia Bożego z lat 1982-1993
przy ul. Kowalskiego
Po lewej
Puławy. Pałac Czartoryskich z lat 1676-1679,
po przebudowie w latach 1785-1810 w stylu
klasycystycznym; widok od strony dziedzińca,
siedziba Instytutu Uprawy, Nawożenia
i Gleboznawstwa

35. Tężnie w woj. lubelskim – Rybczewice i Staw Noakowski
U góry po lewej
Staw Noakowski w gminie Nielisz. Dawny dwór z przełomu
XIX i XX w. przebudowany na ośrodek
konferencyjno-odpoczynkowy [foto Janusz Kotyrba]
U góry po prawej
Staw Noakowski w gminie Nielisz. Tężnia została uruchomiona
we wrześniu 2021 r. przy dawnym dworze
Po lewej
Rybczewice. Tężnia została uruchomiona w maju 2022 r.
na skwerze przy Zespole Dworsko-Parkowym

36. Tężnie w woj. lubelskim – Świdnik i Wojsławice
U góry po lewej
Świdnik. Tężnię uruchomiono w marcu 2022 r.
w parku pomiędzy al. Lotników Polskich a ul. Strażacką
w sąsiedztwie Parku Avia [foto Agnieszka Szymuś]
U góry po prawej
Świdnik. Park pomiędzy al. Lotników Polskich
a ul. Strażacką oddany do użytku wraz z tężnią
Po lewej
Wojsławice. Tężnia powstała nad stawem
w kwietniu 2023 r.

37. Tężnie w woj. lubelskim – Włodawa
U góry po lewej
Włodawa. Tężnię uruchomiono w sierpniu 2023 r.
na terenie MOSiR-u od południowej strony pływalni
[foto Piotr Janiak]
U góry po prawej
Włodawa. Wielka synagoga z 1764 r. przy ul. Witosa,
obecnie Muzeum [foto Adam Kołkowski]
Po lewej
Włodawa. Wnętrze barokowego kościoła p.w. św. Ludwika
z lat 1739-1752, z późnobarokową polichromią
i rokokowym wyposażeniem z lat 1780-1786
[foto Rafał M. Socha]

38. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Lublin
U góry
Lublin. Proponowane jest postawienie 3 tężni:
na skwerze przy ul. Kurantowej w Parku Rury
i w Parku Jana Pawła II
U dołu po lewej
Lublin. Zegar słoneczny z 1848 r. w Ogrodzie Saskim
założonym w 1837 r. [foto Nutaj]

39. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Biała Podlaska i Bychawa
U góry po lewej
Biała Podlaska. Tężnia planowana jest nad Krzną
u zbiegu ulic Brzegowej i Łukaszyńskiej
U góry po prawej
Biała Podlaska. Barokowy pałac Radziwiłłów z 1733 r.,
obecnie Muzeum Południowego Podlasia [foto PxXXxq]
U dołu po lewej
Bychawa. Planowana jest budowa tężni w parku
przy ul. Piłsudskiego

40. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Chełm i Hrubieszów
U góry po lewej
Chełm. Planowane jest postawienie tężni w Parku Polan
U góry po prawej
Chełm. Wejście do Zabytkowej Kopalni Kredy.
Do zwiedzania udostępniono 1,5 km spośród 40 km
korytarzy drążonych od XIII do XIX w.
Po lewej
Hrubieszów. Tężnia będzie zlokalizowana w HOSiR-ze
przy parku linowym w „Małpim Gaju”

41. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Kodeń
U góry po lewej
Kodeń. Ustawienie tężni planowane jest
w parku w dolinie Bugu
U góry po prawej
Kodeń. Gotycka cerkiew p.w. Ducha Świętego z lat 1530-1540, obecnie
kościół katolicki [foto P. Gomulak OMI]
U góry po prawej
Kodeń Obraz Matki Boskiej Kodeńskiej, pierwotnie obraz
MB Gregoriańskiej z XVI w., który do 1631 r. znajdował się w kaplicy
papieskiej na Watykanie, skąd wykradł go książę Mikołaj Sapieha
po cudownym uzdrowieniu z paraliżu
Po lewej
Kodeń. Wnętrze barokowego kościoła p.w. św. Anny z lat 1629-1709 r. –
sanktuarium Matki Boskiej Kodeńskiej, której obraz znajduje się
w głównym ołtarzu [foto P. Gomulak OMI]

42. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Kalinka i Krasnystaw
U góry po lewej
Krasnystaw. Tężnia planowana jest w otoczeniu modernizowanego
amfiteatru przy ul. Zaułek Nadrzeczny
U góry po prawej
Krasnystaw. Dawny kościół p.w. Św. Trójcy z XV w. i dawny klasztor
augustianów z XVII w., obecnie przebudowane na budynki szkolne
Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 przy ul. Kościuszki 6
Po lewej
Kalinka w Gminie Jabłoń koło Parczewa. Tężnia planowana jest
przy nowym Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym (domy nr 12 i 13)

43. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Krasnobród
Krasnobród. Walory zdrowotne miejscowości znane są
od XIX w. W 2002 r. uznany za uzdrowisko klimatyczno-
borowinowe. Pierwsze sanatorium powstało w 1934 r. Obecne
Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci im. Janusza Korczaka
istnieje od 1957 r. Obecnie planowana jest rozbudowa
uzdrowiska.
U góry po lewej
Krasnobród. Pałac Leszczyńskich z 1. połowy XVII w.,
obecnie należy do Sanatorium Rehabilitacyjnego
U góry po prawej
Krasnobród. Tężnia planowana jest w Parku Zdrojowym,
który ma powstać w pobliżu Sanatorium Rehabilitacyjnego
Po lewej
Krasnobród. Klasztor dominikanów z 1. połowy XVIII w.
i kościół p.w. Nawiedzenia NMP z lat 1690-1699

44. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Łęczna i Podedwórze
U góry po lewej
Łęczna. Tężnię i ogród sensoryczny zaprojektowano
w Parku Podzamcze
U góry po prawej
Łęczna. Dawna bożnica z około 1650 r., w latach
1966-2014 Muzeum Regionalne [foto Jacek Studziński]
Po lewej
Podedwórze. Tężnia planowana jest
w zrewitalizowanym parku dworskim

45. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Nałęczów
Nałęczów. Wody lecznicze i borowiny odkryto tu około 1800 r.
Uzdrowisko powstało w 1878 r. W Nałęczowie działa sześć
sanatoriów i Kolejowy Szpital Uzdrowiskowy.
U góry po lewej
Nałęczów. Dom Zdrojowy z 1964 r., w którym mieści się
pijalnia wód mineralnych i palmiarnia [foto PR]
U góry po prawej
Nałęczów. Projektowana jest budowa tężni w Parku Zdrojowym,
przekształconym po 1817 r. z parku pałacowego założonego
w 1775 r. W tle Pałac Małachowskich z 1775 r.,
obecnie Muzeum Bolesława Prusa [foto PR]
Po lewej
Nałęczów. Pomnik Bolesława Prusa (1847-1912) z 2002 r.
autorstwa Stanisława i Zbigniewa Starzyńskich. Pseudonimu
Bolesław Prus używał Aleksander Głowacki, który przyjeżdżał
do Nałęczowa na wczasy w latach 1882-1910 [foto PR]

46. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Puchaczów i Sosnowica
U góry po lewej
Sosnowica. Planowane jest ustawienie tężni obok targowiska,
przy ul. Wojska Polskiego 108
U góry po prawej
Sosnowica. Oficyna dworska z 1753 r. zwana Dworkiem Kościuszki
Po lewej
Puchaczów. Postawienie tężni planowane jest
nad jednym z zalewów

47. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Zamość
U góry po lewej
Zamość. Postawienie tężni planowane jest
nad zalewem miejskim
U góry po prawej
Zamość. Rotunda z lat 1825-1831 stanowiąca część Twierdzy
Zamość, obecnie Muzeum Martyrologii Zamojszczyzny
Po lewej
Zamość. Dawna cerkiew greckokatolicka z lat 1618-1631,
obecnie kościół katolicki p.w. św. Mikołaja [foto Teresa Łuka]

48. Planowane tężnie w woj. lubelskim – Zwierzyniec
U góry po lewej
Zwierzyniec. Kościół na Wodzie p.w. św. Jana Nepomucena
z lat 1741-1747 [foto Scots]
U góry po prawej
Zwierzyniec. Aktualna Strategia rozwoju Miasta i Gminy
Zwierzyniec zakłada ustawienie tężni do 2030 r.
w tej miejscowości i innych na terenie gminy
Po lewej
Zwierzyniec. Browar z lat 1805-1806 przy ul. Browarnej 7
[foto Jacek Karczmarz]

49. Tężnie w woj. podkarpackim
Tężnie w woj. podkarpackim. Pod koniec sierpnia 2023 r. tężnie działały w 16 miejscowościach. Planowane tężnie odnotowano
w 9 miejscowościach.
Latoszyn. Tężnia z 2020 r. [foto PR]

51. Tężnie w woj. podkarpackim – Basznia Dolna
U góry po lewej
Basznia. Galeria Kolejnictwa na dawnej stacji kolejowej Basznia:
parowóz typu Ty2 z 1944 r. z firmy Henschel & Sohn Kassel,
wagon pasażerski z 1907 r. z firmy Slaudinger Waggonfabrik
i wagon towarowy typu CIX z 1940 r. [foto PR]
U góry po prawej
Basznia Górna. Budynek mieszkalny ze stodołą z początku XX w.,
przeniesione ze Szczutkowa do skansenu „Kresowa Osada”
przy ul. Kolejowej [foto PR]
Po lewej
Basznia Dolna. Tężnia została wybudowana w marcu 2020 r.
na skwerze przy skrzyżowaniu ul. Jana III Sobieskiego
z ul. Wiejską i ul. Szkolną [foto PR]

52. Tężnie w woj. podkarpackim – Dukla
U góry po lewej
Dukla. Ratusz z 2. połowy XIX w. [foto PR]
U góry po prawej
Dukla. Tężnia została wybudowana w sierpniu 2023 r. przy bulwarze
nad rzeką Jasiołką w rejonie ul. Nadbrzeżnej [foto PR]
Po lewej
Dukla. Zamek z 1540 r., przebudowywany, ostatnia przebudowa
w 1875 r., obecnie Muzeum Historyczne [foto PR]

53. Tężnie w woj. podkarpackim – Horyniec Zdrój
Horyniec-Zdrój. W 1864 r. notowane jest źródło siarczane.
W 1888 r. powstał tu pierwszy zakład kąpielowy, korzystający
z dwóch źródeł wody siarczkowej. Od 1971 r. budowa nowej części
uzdrowiskowej w północnej części wsi. Status uzdrowiska posiada
od 1976 r.
U góry po lewej
Horyniec Zdrój. Dom Zdrojowy z lat 1988-1998
w północnej części wsi przy ul. Sanatoryjnej [foto PR]
U góry po prawej
Horyniec Zdrój. Kryta Pływalnia „Wodny Świat” z 2006 r.
w północnej części wsi przy ul. Sanatoryjnej; stanowi
część Centrum Rehabilitacji Rolników z 1994 r.
powstałego na bazie sanatorium z 1977 r. [foto PR]
Po lewej
Horyniec Zdrój. W czerwcu 2021 r. obok Domu Zdrojowego
wybudowano deptak, a przy nim dwie tężnie [foto PR]

54. Tężnie w woj. podkarpackim – Horyniec Zdrój
U góry po lewej
Horyniec Zdrój. Pijalnia z Kawiarnią „Sanacja”, a w tyle fontanna
i amfiteatr z 2015 r. na skraju Parku Zdrojowego [foto PR]
U góry po prawej
Horyniec Zdrój. Kładka z 2015 r. prowadząca
przez Park Zdrojowy z 1929 r. [foto PR]
Po lewej
Horyniec Zdrój. Pałacu z XVII w., przebudowany w latach 1905-1912
w stylu eklektycznym, od 1968 r. Sanatorium Metalowiec,
a obecnie Sanatorium Uzdrowiskowe Bajka [foto PR]

55. Tężnie w woj. podkarpackim – Horyniec Zdrój
U góry po lewej
Radruż. Dawna cerkiew greckokatolicka p.w. św. Paraskewy z XVI w.
od 2013 r. na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO,
a od 2017 r. na liście pomników historii [foto PR]
U góry po prawej
Radruż. Ikonostas z polichromią z 1648 r.
w cerkwi p.w. św. Paraskewy [foto PR]
Po lewej
Horyniec Zdrój. Dawny póżnoklasycystyczny teatr dworski
z lat 1843-1846, obecnie Gminny Ośrodek Kultury,
stoi naprzeciw pałacu [foto PR]

56. Tężnie w woj. podkarpackim – Iwonicz-Zdrój
Iwonicz-Zdrój. Wody mineralne wzmiankowane już w 1413 r.,
a uzdrowisko w 1578 r. Współczesne obiekty uzdrowiskowe zaczęły
powstawać po 1793 r. Najstarszy z zachowanych obiektów pawilon
„Nad Źródłami” pochodzi z 1837 r. W pijalni wód dostępna jest woda
mineralna z pięciu źródeł.
U góry po lewej
Iwonicz-Zdrój. Dom Zdrojowy z 1856 r. przy pl. Dietla 2,
obecnie Gminny Ośrodek Kultury [foto PR]
U góry po prawej
Iwonicz-Zdrój. Pensjonat Bazar” z 1870 r. przy pl. Dietla 3,
obecnie mieszkania i sklepy [foto PR]
Po lewej
Iwonicz-Zdrój. Zegar słoneczny horyzontalny z 1837 r.
na skraju Parku Zdrojowego [foto PR]

57. Tężnie w woj. podkarpackim – Iwonicz-Zdrój
U góry po lewej
Iwonicz-Zdrój. Pawilon źródła Józef z końca XIX w. i Pawilon Nad Źródłami
Amelii i Karola z 1837 r., na pl. Karola i Józefa Załuskich obok Pijalni
[foto PR]
U góry po prawej
Iwonicz-Zdrój. Pijalnia Wód Mineralnych z 1860 r.,
przebudowana w 1930 r., na pl. Karola i Józefa Załuskich,
obecnie łazienki borowinowe [foto PR]
Po lewej
Iwonicz-Zdrój. Sanatorium „Stare Łazienki” z 1870 r.,
przebudowane w 1950 r., na pl. Karola i Józefa Załuskich [foto PR]

58. Tężnie w woj. podkarpackim – Iwonicz-Zdrój
U góry po lewej
Iwonicz-Zdrój. W lipcu 2019 r. ukończono budowę
kompleksu czterech tężni zasilanych miejscową solanką,
przy rozwidleniu al. Naftowej i al. Wincentego Pola [foto PR]
U góry po prawej
Iwonicz-Zdrój. Obelisk ku czci Karola hr. Załuskiego
na potoku Bełkotka, powyżej tężni. Karol hr. Załuski
(1794-1845) był powstańcem listopadowym i założycielem
współczesnego uzdrowiska w Iwoniczu [foto PR]
Po lewej
Iwonicz-Zdrój. Źródło Bełkotka z lat 1856-1860
przy końcu al. Wincentego Pola [foto PR]

59. Tężnie w woj. podkarpackim – Jasło
U góry po lewej
Jasło. Tężnia powstała w marcu 2022 r. w kompleksie
rekreacyjno-sportowym „Przystanek Kwiatowa” [foto PR]
U góry po prawej
Jasło. Staw w kompleksie
rekreacyjno-sportowym „Przystanek Kwiatowa” [foto PR]
Po lewej
Jasło. Muzeum Regionalne im dr Stanisława Kadyiego
przy ul. Kadyiego [foto PR]

60. Tężnie w woj. podkarpackim – Krosno
U góry po lewej
Krosno. Tężnia powstała w grudniu 2022 r. obok domu
przy ul. Składowej 6 [foto PR]
U góry po prawej
Krosno. Dom przy ul. Składowej 6 [foto PR]
Po lewej
Krosno. Pomnik Ignacego Łukasiewicza z 1973 r.
na pl. Konstytucji 3 Maja, replika pomnika autorstwa Jana Raszki
z 1932 r. Ignacy Łukasiewicz (1822-1882) był farmaceutą,
wynalazcą lampy naftowej i założycielem pierwszej na świecie
kopalni ropy naftowej w Bóbrce koło Krosna w 1854 r. [foto PR]

61. Tężnie w woj. podkarpackim – Latoszyn
Latoszyn. Uzdrowisko było tutaj czynne od 1850 r. do czasu II wojny
światowej. We wrześniu 2020 r. miejscowość uzyskała ponownie status
uzdrowiska. Znajdują się tu m.in. pijalnia wód, obiekty lecznicze i nowy
park zdrojowy wraz z amfiteatrem i tężnią.
U góry po lewej
Latoszyn. Zakład Przyrodo-Leczniczy
z Basenem Uzdrowiskowym do balneoterapii
[foto PR]
U góry po prawej
Latoszyn. Tężnia oddana do użytku
we wrześniu 2020 r. [foto PR]
Po lewej
Latoszyn. Pijalnia Wód [foto PR]

62. Tężnie w woj. podkarpackim – Lesko
U góry po lewej
Lesko. Zamek z lat 1538-1553, obecnie hotel [foto PR]
U góry po prawej
Lesko. Synagoga obronna z lat 1626-1654 przy skrzyżowaniu
ul. Moniuszki z ul. Berka Joselewicza, od lat 70-tych XX w.
galeria sztuki, a od 1995 r. również Muzeum Żydów Galicji [foto PR]
Po lewej
Lesko. Na końcu ul. Źródlanej tężnia uruchomiona
w czerwcu 2023 r. [foto PR]

63. Tężnie w woj. podkarpackim – Lesko
Lesko. Na końcu ul. Źródlanej sześć źródeł wody
mineralnej siarczkowej, ocembrowanych w 1937 r.
Między źródłami kamień pamiątkowy ku czci
marszałka Józefa Piłsudskiego z 1935 r.,
a na skarpie figura Matki Boskiej z 1937 r. [foto PR]

64. Tężnie w woj. podkarpackim – Mielec
U góry po lewej
Mielec. Pałacyk Oborskich z początku XIX w. przy ul. Legionów,
od 2001 r. Muzeum Regionalne [foto PR]
U góry po prawej
Mielec. Rzeźba gryfa – symbolu miasta na Rynku, wykonana przez
Agnieszkę Świerzowicz-Maślaniec i Marka Maślańca w 2015 r.
[foto PR]
Po lewej
Mielec. Tężnia solankowa została wybudowana w styczniu 2022 r.
na osiedlu Lotników w pobliżu domu przy Al. Ducha Świętego 19
[foto PR]

65. Tężnie w woj. podkarpackim – Polańczyk
Polańczyk. Od 1974 r. istnieje tu 5 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego
i 2 ujęcia wód leczniczych chlorkowo-wodorowęglanowo-sodowo-
jodkowych (odwierty Polańczyk IG-1 i IG-2) z pijalnią w Sanatorium
Uzdrowiskowym „Solinka”. W 1999 r. miejscowość została uznana
za uzdrowisko.
U góry po lewej
Polańczyk. Fragment zrewitalizowanego w 2022 r. Parku Zdrojowego
[foto PR]
U góry po prawej
Polańczyk. Widok na Jez. Solińskie [foto Lowdown]
Po lewej
Polańczyk. We wrześniu 2022 r. w Parku Zdrojowym
oddano do użytku tężnię [foto PR]

66. Tężnie w woj. podkarpackim – Rudawka Rymanowska
U góry
Rudawka Rymanowska. Tężnia powstała w 2010 r. znajduje się
na terenie Ośrodka Wczasów Zdrowotnych "Rudawka"
jako jedna z jego atrakcji. Solanka pochodzi z odwiertu
„Rudawka Rymanowska IG-1” o głębokości 1000 m [foto PR]
Rudawka Rymanowska. Przy tężni znajdują się dwa solankowe
oczka wodne. Po lewej zdjęcie mniejszego oczka. Na drugiej stronie
zdjęcie większego oczka, a którym można zażywać leczniczych
kąpieli [foto PR]

67. Tężnie w woj. podkarpackim – Rudawka Rymanowska
U góry
Rudawka Rymanowska. Źródło „Bulgotka” ze słoną wodą [foto PR]
U dołu po prawej
Rudawka Rymanowska. Domki kempingowe
w Ośrodku Wczasów Zdrowotnych „Rudawka” [foto PR]

68. Tężnie w woj. podkarpackim – Rymanów-Zdrój
Rymanów-Zdrój. Wody mineralne zostały odkryte w 1876 r., a nowo
powstałe uzdrowisko już w 1882 r. otrzymało srebrny medal
na wystawie przyrodniczej w Krakowie. W 1888 r. powstał „Dworzec
Gościnny” pełniący funkcję domu zdrojowego. W 1928 r. miejscowość
została uznana za uzdrowisko. Z najstarszych zachowanych obiektów
na uwagę zasługuje willa „Leliwa” z 1897 r. W pijalni wód dostępna jest
woda mineralna z trzech spośród znanych jedenastu źródeł.
U góry po lewej
Rymanów-Zdrój. Willa „Opatrzność” z 1881 r.
przy ul. Zdrojowej 53, przed nią fontanna z 2020 r. [foto PR]
U góry po prawej
Rymanów-Zdrój. Willa „Leliwa” z 1897 r.
przy ul. Zdrojowej 26 [foto PR]
Po lewej
Rymanów-Zdrój. Fontanna promująca trzy rymanowskie wody
mineralne „Tytus”, „Celestyna” i „Klaudia” w Parku Zdrojowym
z 1870 r. [foto PR]

69. Tężnie w woj. podkarpackim – Rymanów-Zdrój
U góry po lewej
Rymanów-Zdrój. W maju 2016 r. ukończono budowę tężni
w Parku Zdrojowym w pobliżu pijalni [foto PR]
U góry po prawej
Rymanów-Zdrój. Pijalnia Wód Mineralnych w Parku Zdrojowym
w miejscu „Pawilonu nad Źródłami” z 1886 r. [foto PR]
Po lewej
Rymanów-Zdrój. Rzeźba Anny Potockiej na ławeczce
w Parku Zdrojowym obok tężni, wykonana przez Andrzeja
Samborowskiego-Zajdla w 2015 r. Anna Potocka (1846-1926)
była wraz z mężem Stanisławem właścicielką dóbr
rymanowskich, założycielką uzdrowiska w oparciu o źródło
odkryte przez jej syna Józefa [foto PR]

70. Tężnie w woj. podkarpackim – Smerek
U góry po lewej
Smerek. Tężnia znajduje się przy Pensjonacie
Pokoje Gościnne „U Laskowskich” [foto PR]
U góry po prawej
Smerek. Widok spod tężni na górę Smerek [foto PR]
Po lewej
Smerek. Pensjonat Pokoje Gościnne „U Laskowskich”,
Smerek 65 [foto PR]

71. Tężnie w woj. podkarpackim – Sołonka
Sołonka (gmina Lubenia na południe od Rzeszowa). W XVI i XVII w.
istniała tu studnia solankowa i warzelnia soli. Potem studnię
zasypano. W latach 2009−2010 studnię odkopano i powstała w tym
miejscu kaskada solna o charakterze zdrojowym.
U góry po lewej
Sołonka. Studnia z solanką o głębokości 26 m i kaskada solna
o charakterze tężni, w pobliżu domu nr 156 [foto PR]
U góry po prawej
Sołonka. Fragment kaskady solnej, we wnęce kran z solanką
[foto PR]
Po lewej
Sołonka. Wejście na teren kaskady solnej [foto PR]

72. Tężnie w woj. podkarpackim – Sołonka
Po lewej
Sołonka. Fontanny z solanką [foto PR]
U góry po prawej
Sołonka. Studnie z solanką o głębokości 10 m. Pierwsza z nich znajduje się
obok kaskady solnej, a druga przy drodze dojazdowej do kaskady [foto PR]

73. Tężnie w woj. podkarpackim – Ustrzyki Dolne
U góry po lewej
Ustrzyki Dolne. W listopadzie 2022 r. oddano do użytku tężnię
przy parkingu obok Parku pod Dębami [foto PR]
U góry po prawej
Ustrzyki Dolne. Jedna z hal dawnej rafinerii Fanto z lat 1929-1935,
po rewitalizacji będzie tutaj Centrum Dziedzictwa Kulturowego
Bieszczadów [foto Henryk Bielamowicz]
Po lewej
Ustrzyki Dolne. Ośrodek Edukacji Ekologicznej i Muzeum Przyrodnicze
Bieszczadzkiego Parku Narodowego przy ul. Bełskiej [foto PR]

74. Tężnie w woj. podkarpackim – Wisłok Wielki
U góry po lewej
Wisłok Wielki. Widok na wieś [foto Henryk Bielamowicz]
U góry po prawej
Wisłok Wielki. Tężnia działa przy agroturystyce „Pod Onufrym”
(Wisłok Wielki 49)
Po lewej
Wisłok Wielki. Cerkiew greckokatolicka p.w. św. Onufrego
z lat 1850-1854, obecnie kościół rzymskokatolicki
[foto Henryk Bielamowicz]

75. Planowane tężnie w woj. podkarpackim – Kolbuszowa i Komańcza
U góry po lewej
Komańcza. Planowana tężnia nie ma jeszcze określonej lokalizacji
U góry po prawej
Komańcza. Cerkiew p.w. Opieki Matki Bożej z lat 1800-1803,
pierwotnie greckokatolicka, od 1963 r. prawosławna
[foto Henryk Bielamowicz]
Po lewej
Kolbuszowa. Tężnia powstanie przy bulwarze nad Nilem
w sąsiedztwie Dziennego Domu Pobytu Seniora

76. Planowane tężnie w woj. podkarpackim – Lubaczów i Nowa Sarzyna
U góry po lewej
Lubaczów. Planowane jest ustawienie tężni na Rynku
U góry po prawej
Lubaczów. Ratusz z 1889 r. na zachodniej pierzei Rynku
Po lewej
Nowa Sarzyna. W planach jest wybudowanie tężni
bez określenia jej lokalizacji

77. Planowane tężnie w woj. podkarpackim – Raniżów, Rzeszów i Wola Raniżowska
Po lewej
Raniżów i Wola Raniżowska. W ramach rewitalizacji
terenów zielonych w obu miejscowościach planowane
jest postawienie tężni
U góry po prawej
Rzeszów. Tężnia zostanie wybudowana na Os. Miłocin
obok starego parku w pobliżu Zespołu Szkół
Agroprzedsiębiorczości im. Mikołaja Kopernika

78. Planowane tężnie w woj. podkarpackim – Stalowa Wola i Tarnobrzeg
U góry po lewej
Tarnobrzeg. Postawienie tężni projektowane
jest na Osiedlu Przywiśle
U góry po prawej
Stalowa Wola. Miejski Dom Kultury
w stylu socrealistycznym z 1952 r.
[foto Tomasz "Zyx" Jędrzejewski]
Po lewej
Stalowa Wola. Postawienie tężni planowane
jest w Parku Jordana przy ul. Ofiar Katynia

79. Gabriela i Piotr Rościszewscy
Wersja VI, 30 sierpnia 2023 r.
TĘŻNIE, cz. 5
Tekst został opracowany głównie w oparciu o informacje uzyskane w Internecie ze stron internetowych urzędów,
instytucji, mediów, stowarzyszeń i blogów, a także materiały własne autorów.
Zdjęcia autora zostały oznaczone „PR”. W przypadku pozostałych zdjęć tam, gdzie udało się ustalić ich autorów, zostały
podane nazwiska lub pseudonimy.
W przypadku braku dokładnej lokalizacji planowanych tężni, zostały zamieszczone mapki z OpenStreetMap z położonym
centralnie rejonem, gdzie należy spodziewać się ich wybudowania.