Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου Ασκήσεις ετυμολογίας σχολικού βιβλίου με διαδραστικό έλεγχο.

1. ΕΝOΤΗΤΑ 4: ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤHΜΑΤΑ
ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ
Η Ειρήνη και ο
Πλούτος.
Έργο του
Κηφισόδοτου.
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄
Γυμνασίου
Καλλιόπη Κωσταριδάκη ΠΕ02
http://blogs.sch.gr/kostarida/
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

2. Θυμάμαι την ερμηνεία των καταλήξεων :
- ικός -ή -ό = ο σχετικός-ή-ό με κάτι
- τός = αυτός που μπορεί να κάνει ό,τι δηλώνει η λέξη
- τέος = αυτός που πρέπει να κάνει ό,τι δηλώνει η λέξη

3. 1. Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα που ακολουθεί με τις κατάλληλες λέξεις της
α.ε. Επίθετα παράγωγα από ρήματα
Πρωτότυπη λέξη Παραγωγική κατάληξη Παράγωγο επίθετο
ἀναγκάζω -τικός
βάλλω -τός βλητός
γεωργέω -ικός
-τέος (συνήθ.ουδ.)
γίγνομαι (θ.γεν-) -τικός
δίδωμι(θ.δο-) -τός
-τικός
ἔχω (θ.σχ-) -ρός ,
-ικός
ἐχυρὸς / ὀχυρὸς
λαμβάνω (θ.ληπτ-) -τός
-τέος
-τικός
ληπτός
μένω -τός
ὁράω -ῶ (θ. οπ-) -τός
-τικός
ὁρατὸς
πείθω (θ.πιθ-) -τικός
-τήριος
-ανός
ποιέω -ῶ -τός
σφάλλω -ής ἀσφαλὴς
αναγκαστικός
γεωργητέος
γενετικό
ς
γεωργικός
δοτός
δοτικός
ληπτέος
μενετός
οπτικός
πειστικός
πειστήριος
πιθανός
ποιητός
ληπτικός
σχετικός

4. Οι καιροί ου μενετοί : ο χρόνος δεν περιμένει (πρέπει να δράσουμε
γρήγορα)
μενετός, -ή, -ό = αυτός που μπορεί να περιμένει
χρησιμοποιείται μόνο στη φράση οι καιροί ου μενετοί: πρέπει να
δράσουμε χωρίς καθυστέρηση
«Ούτε λόγος εχυρός ούτε όρκος φοβερός» (Θουκυδίδης)
Εχυρός (επίθετο )= Eχυρός-ά-όν αντί του επιθέτου οχυρός. Σημαίνει
οχυρωμένος, ασφαλής.

5. Ρήμα Επίθετα α.ε. Επίθετα ν.ε.
ἐπιθυμέω , ἐπιθυμῶ
φαίνω
ἡγέομαι , ἡγοῦμαι
ἐργάζομαι
βούλομαι
2. Να γράψετε ομόρριζα επίθετα με τα ρήματα του πίνακα (απλά ή σύνθετα):
ἐπιθυμητικὸς
ἐπιθυμητὸς
ἡγητέος ἡγητικὸς
ἡγεμονικὸ
ς
ἡγεμόνιος
επιθυμητὸς
επιθυμητικὸς
φανερός φανερός
βουλητικός βουλητικός
ἡγετικὸς
ἐργασιακόςἐργάσιμο
ς
ἐργατικός
ἐργαλεῖο
ν
ηγητέος ηγητικὸς
ηγεμονικὸ
ς
ηγεμόνιος
ηγετικὸς
εργάσιμο
ς
εργασιακός
εργατικός εργαλείο
Τι παρατηρείτε ;

6. 3.i. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με νεοελληνικά παράγωγα ουσιαστικά και
επίθετα των ρημάτων της α.ε. που σας δίνονται. Στη συνέχεια να
συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με την κατάλληλη λέξη:
Ρήμα Ουσιαστικά Επίθετα
ὑπομένω
ἐπιμένω
ἐμμένω
ἐπιδίδωμι
στερέω, στερῶ
ἀπαλλάσσω
ἀνταλλάσσω
υπομονή
επιμονή
εμμονή
επίδοση
στέρηση
απαλλαγή
ανταλλαγή
υπομονετικός
επίμονος
έμμονος
επιδοτικός
στερητικός
απαλλακτικός
ανταλλακτικός

7. 3.ii. Στη συνέχεια να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με την
κατάλληλη λέξη. Οι λέξεις που βρήκαμε στην προηγούμενη άσκηση είναι :
υπομονή, υπομονετικός, επιμονή, επίμονος, εμμονή, έμμονος, επίδοση,
επιδοτικός, στέρηση, στερητικός, απαλλαγή , απαλλακτικός, ανταλλαγή,
ανταλλακτικός.
α. Η ..................... που επιδεικνύει στην υποστήριξη της πρότασής του αποκλείει
κάθε συνεννόηση .
β. Στο σχολείο μας έγινε .....................μαθητών με μαθητές από τη Γαλλία στο
πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος.
γ. Η ................των μαθητών μας στις φετινές εξετάσεις ήταν πολύ ικανοποιητική.
δ. Με ................. και .................. μπορεί κανείς να πετύχει το στόχο του.
ε. Ο εισαγγελέας πρότεινε την ...................... του κατηγορουμένου λόγω
αμφιβολιών.
στ. Σε όσους καταδικάζονταν για σοβαρά πολιτικά αδικήματα επιβάλλεται
................. των πολιτικών δικαιωμάτων τους.
εμμονή
επιμονή
επίδοσ
η
υπομον
ή
απαλλαγή
στέρησ
η
ανταλλαγή