Presentatie van Petra Fisser en Joke Voogt tijdens de Onderwijs Research Dagen 2010 over het effect van Taaltreffers, een serious game om de woordenschat van leerlingen in de groepen 6, 7 en 8 in het basisonderwijs te verhogen.

1. Serious game Taaltreffers:
een serieuze poging om de woordenschat te verhogen!
Petra Fisser & Joke Voogt
Onderwijs Research Dagen
Enschede, 25 juni 2010

2. Taaltreffers
§ Educatieve online taalgame
§ Bijbehorende lesbrieven en ondersteunend materiaal
§ Bedoeld om
§ leerlingen spelenderwijs in aanraking te laten komen met
nieuwe woorden
§ hen daardoor te motiveren voor taal en
§ op die manier de woordenschat van de leerlingen verhogen

3. Taaltreffers, een blik in het stadion van
de landskampioen:

4. Taaltreffers, een blik in het stadion van
de landskampioen:

5. Taaltreffers, een blik in het stadion van
de landskampioen:

6. Taaltreffers, een blik in het stadion van
de landskampioen:

7. Taaltreffers, een blik in het stadion van
de landskampioen:

8. Taaltreffers, een blik in het stadion van
de landskampioen:

9. Serious game
§ Taaltreffers is een serious game:
§ Een duidelijk aanwijsbaar leerdoel
§ Maar ook spelelement essentieel
§ Onderzoek naar het leren van games
§ Veel over motiverende werking van games
§ Van belang: aantrekkelijke context en interface, interactie,
competitie, onmiddellijke visuele feedback en een zekere
controle over het leerproces
§ Maar ook: de ‘fun’ factor
§ Onderzoek naar leereffecten van serious games zijn schaars

10. De Viertakt van Verhallen
§ Game en lesbrieven ontworpen op basis van viertaktmodel van
Verhallen (Verhallen & Verhallen, 1994)
1. Voorbewerken (voorkennis activeren)
2. Semantiseren (uitleg van betekenis door docent)
3. Consolideren (oefenen van het woord)
4. Controleren (nagaan of woorden geleerd zijn)
§ Taaltreffers 1 (2007-2008 & 2008-2009)
§ 400 woorden
§ Om het totale spel en de bijbehorende lesbrieven te doorlopen
heeft een klas ongeveer 15 uur nodig

11. Taaltreffers in de pre-pilot
§ Opzet pre-pilot in de groepen 6, 7 en 8
§ Doel: op kleine schaal ervaringen op te doen met het gebruik
van Taaltreffers in de klas
§ 4 scholen Enschede/Hengelo
§ 4 leerkrachten, 77 leerlingen
§ Interviews en observaties om implementatie te bekijken
§ Vragenlijst om attitude te meten

12. Taaltreffers in de pre-pilot
§ Resultaten pre-pilot:
§ Docenten positief over Taaltreffers
§ Kennis en vaardigheden docenten ontbreken soms, met name
als het gaat om het (taal-) didactische model
§ Leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag
§ Leerlingen zijn enthousiast
§ Jongens vooral gemotiveerd door de context
(FC Twente en voetbal)
§ Meisjes vinden vooral spelletjes en het zoeken naar nieuwe
woorden leuk

13. Taaltreffers in de pilot
§ Opzet pilot in de groepen 6, 7 en 8
§ Doel: uitgebreider onderzoek naar implementatie game en
effect op woordenschat en attitude
§ 10 basisscholen uit Enschede, Hengelo, Losser,
Oldenzaal en Geesteren
§ 13 klassen, 14 leerkrachten, 263 leerlingen

14. Taaltreffers in de pilot
§ Onderzoeksontwerp
§ Woordenschattoets bij 249 leerlingen
§ Specifiek samengesteld op basis van (voetbal)woorden
in Taaltreffers
§ Ontwikkeld door taal- en toetsexperts
§ Getest door groepen uit de pre-pilot
§ Vragenlijst over taal, sport en computers
§ Vragenlijst gericht op attitudes ten aanzien van Taaltreffers
§ De drie vragenlijsten geïntegreerd in één online vragenlijst die de
leerlingen zelfstandig door konden nemen
§ Daarnaast deelnemende docenten geïnterviewd

15. Taaltreffers in de pilot
§ Resultaten pilot: de leerkrachten
§ Lesbrieven & game: goed niveau en gebruikersvriendelijk
§ Inhoudelijke en technische ondersteuning goed, soms problemen
met bandbreedte
§ Taaltreffers sluit aan bij de onderwijsvisie:
§ taal leren in context
§ aansluiting bij belevingswereld
§ al spelend leren
§ veel aandacht voor woordenschat
§ zelfstandig aan de slag

16. Taaltreffers in de pilot
§ Resultaten pilot: de leerkrachten
§ Lessen met Taaltreffers duurden gemiddeld 25 min. per week
§ Leerlingen werken gemiddeld 35 min. per week met
Taaltreffers
§ Taaltreffers wordt ingepast door andere (taal) activiteiten te
vervangen of in zelfstandig werktijd, maar Taaltreffers is een
aanvulling en geen vervanging van methode
§ Meningen over thuisspelen verdeeld
§ Pro: betrokkenheid ouders
§ Anti: leerlingen lopen te ver uit elkaar;
lesbrieven komen niet tot hun recht

17. Taaltreffers in de pilot
§ Resultaten pilot: de leerlingen
§ Woordenschat van de leerlingen is uitgebreid,
verschil tussen de voor- en nameting is significant
§ Groep 6: van 25 naar 31 woorden
§ Groep 7: van 27 naar 33 woorden
§ Groep 8: van 31 naar 36 woorden
(Maximum = 46)
§ Geen verschil tussen jongens en meisjes

18. Taaltreffers in de pilot
§ Resultaten pilot: de leerlingen
§ Geen significant verschil tussen de attitudes van leerlingen op de
voor- en natoets met betrekking tot taal en school
§ De attitude ten aanzien van de computer als leermiddel neemt licht toe
§ De attitude ten aanzien van Taaltreffers:
Mee eens Heel erg mee eens
Leuk 27,8 64,3
Veel woorden geleerd 29,3 52,5
Leuk: Taal leren 28,1 62,0
Moeilijk 12,5 2,7
Leuk: Woorden zoeken 35,0 52,9
Leuk: Lessen 37,6 34,2

19. Taaltreffers, het vervolg
§ Taaltreffers 2 nu in ontwikkeling
§ Naast FC Twente ook 4 andere voetbalclubs
§ Andere vormgeving game: van stadion naar trainingskamp om
ook buiten het “voetbaljargon” te kunnen treden
§ Meer woorden (van 400 naar 600 woorden per leerjaar)
§ 10 thema’s per jaargroep, elk thema kent 60 woorden
§ De leerkracht kan “shoppen” binnen de thema’s
§ Elk woord wordt op drie verschillende manieren geconsolideerd
(3 verschillende soorten spelletjes)
§ Voor en na elk thema een woordenschattoets, in de game
§ Ouders kunnen ook spelen

20. Taaltreffers, het vervolg
§ Onderzoek naar
§ Ouderparticipatie
§ Meten via toetsing
§ Meten via loggegevens
§ Meer informatie?
www.taaltreffers.nl
p.h.g.fisser@utwente.nl