Cardiovascular health of vegetarians in Mongolia

1. Цагаан хоол ба
зүрх судасны эрүүл мэнд
Н.Оюундарь, М.Мөнхзол (Ph. D), Х.Ариунсанаа, Батцэцэг
Earth Green Future Green NGO
ЦАГААН ХООЛ-
НОГООН ГАРИГ ТББ
МОНГОЛЫН
МЯНГАНЫ
СОРИЛТЫН САН

2. Зүрх, судасны өвчний тархалт
• Дэлхийн хэмжээнд болоод Ази, Номхон далайн бүсийн 37
орны 32 нь зүрх, судасны өвчнөөр нас барах явдал
тэргүүлэх шалтгаан болж байна.
• Монгол улсын хүн амын эрүүл мэндийн үзүүлэлтээр
цусны эргэлтийн тогтолцооны өвчлөлийн дотор цусны
даралт ихсэх өвчин 41,8%, зүрхний цус тасалдах өвчин
16,8% эзэлж байна.
• Зүрх судасны өвчний улмаас нас барсан шалтгааны 52% нь
тархины цус харвалт болон даралт ихсэлтийн хүндрэл
байгаа нь судалгаагаар тогтоогджээ.
Earth Green Future Green NGO

3. Судалгааны зорилго :
Цагаан хоолтой хүмүүсийн амьдралын хэв маяг, хооллолтын
байдал ба зүрх, цусны эрүүл мэндийн хамаарлыг судлах
Зорилт
Монголын хижээл насны цагаан хоолтой хүмүүсийн
• судасны уян хатан чанар, судасны нарийсал, цусны даралт хэмжих
• цусан дахь триглицерид, холестерол, их ба бага нягттай липопротейныг
тодорхойлох
• Хооллолтын байдал, хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэглээ, амьдралын хэв
маягийг судлах
Earth Green Future Green NGO

4. Судалгааны арга зүй
1. Судалгаанд хамрагдсан хүмүүсийн амьдралын хэв маяг, эрүүл мэндийн болон
хооллолтын байдал, хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэглээг асуумжийн аргаар
тодорхойлов.
2. Биеийн жингийн индекс, цусны даралт, судасны лугшилт болон ийлдсэнд
триглицерид, холестерол, их ба бага нягттай липопротейний хэмжээг
тодорхойлов.
3. Захын судасны артерийн уян хатан чанарыг баруун, зүүн мөчний артерийн
судсанд Cardio–Ankle Vascular Index (CAVI), судасны нарийслыг Ankle Brachial
Index (ABI) үзүүлэлтийг VaSera VS-1000 / FUKUDA DENSHI. Japan/ багажаар
ЭМШУИС-ийн Био-Анагаахын сургуулийн Эмгэг физиологийн тэнхмийн Үйл
оношийн лабораторид тодорхойлов.
4. Хооллолтын ерөнхий байдал, хүнсний хэрэглээний бүтэц, хоолны шим
тэжээлийн байдлыг судлахдаа хүнсний хэрэглээний давтамж болон 24-цагийн
хоолны асуумж судалгааг ашиглав.
5. Хоолны шимт бодисын агууламжийг “Nutrisurvey” программаар тооцоолов.
Earth Green Future Green NGO

5. VaSera VS-1000 төхөөрөмж
R-ABI- баруун талын артерийн судасны нарийслыг илтгэгч үзүүлэлт
L-ABI-зүүн талын артерийн судасны нарийслыг илтгэгч үзүүлэлт
R-CAVI- баруун талын артерийн судасны бөглөрөл болон хатуурлыг илтгэгч үзүүлэлт
L-CAVI- зүүн талын артерийн судасны бөглөрөл болон хатуурлыг илтгэгч үзүүлэлт
Earth Green Future Green NGO

6. VaSera VS-1000 төхөөрөмжийн хэмжилтийн үр дүн
Earth Green Future Green NGO

7. Судалгааны үр дүн
• Судалгаанд 43-69 насны 56 цагаан хоолтон хамрагдсаны 8.9% нь
1 жил, 50% нь 2-4 жил, 25% нь 4-6 жил, 16.1% нь 6 дээш жил
цагаан хоол хэрэглэсэн.
• Тэдний биеийн жингийн индекс (БЖИ) дунджаар 24.4 кг/м2
буюу хэвийн хэмжээнд (18-25 кг/м2) байв.
1 хүртэл жил
9%
2-4 жил
50%
4-6 жил
25%
6< жил
16%
Earth Green Future Green NGO

8. ЦУСНЫ ДАРАЛТ
81%
10%
9%
хэвийн
их даралттай
бага
Earth Green Future Green NGO

9. Насны бүлэг ХС ИНЛП БНЛП ТГ
Хэвийн /ммоль/
40-49
50-59
60-с дээш
5.18 ≥ 1.55 ≤ 2.59 ≥ 2.26 ≥
4.99+0.69 2.06+0.43 2.03+0.74 2.08+0.4
5.53+1.06 2.28+0.67 2.29+1.21 2.09+0.50
4.96+0.88 2.13+0.49 1.95+0.92 2.07+0.16
Ийлдэс дэх өөх тосны зарим үзүүлэлтүүд
(насны ангилалаар, ммоль/л)
Earth Green Future Green NGO

10. Цусан дахь липид Хэвийн хэмжээ,
ммоль/л
Дундаж хэмжээ,
ммоль/л
Холестерол 5.18 ≥ 5.23
Бага нягттай липопротейн 2.59 ≥ 2.13
Их нягттай липопротейн 1.55 ≤ 2.18
Триглицерид 2.26 ≥ 2.09
Цагаан хоолтуудын ийлдэс дэх өөх тосны
үзүүлэлтүүд хэвийн түвшинд буюу зүрх
судасны өвчний эрсдэлгүй хязгаарт байв.
Ийлдэс дэх өөх тосны үзүүлэлтүүд
Earth Green Future Green NGO

11. Судалгаанд хамрагдагсдын судасны уян хатан чанарын үзүүлэлтийг хүйстэй
нь харьцуулахад эрэгтэйчүүдэд (8.12+1.09), эмэгтэйчүүдэд (7.75+0.87) буюу
хэвийн хэмжээнд (CAVI <9.0) байв.
Харин эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн судасны бөглөрлийг илтгэгч үзүүлэлт
(ABI) нь 1.12-1.18 буюу хэвийн хэмжээнд (0.9-1.3) байв.
Судасны үзүүлэлтүүд (хүйсээр)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
ABIL ABIR CAVIL CAVIR
1.12 1.15
7.75 7.74
1.17 1.17
8.12 8.13
em er
Судасны үзүүлэлтүүд (насаар)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
40-49 50-59 69<
1.12
1.11 1.18
1.13 1.15 1.18
7,2
8.1 8.3
7.17
8.09 8.34
AVI left AVI right CAVI left CAVI right
Earth Green Future Green NGO

12. ХООЛЛОЛТЫН БАЙДАЛ
лакто
вежетариан
36%
веган
64%
• Тэдний 87.5% нь шар буурцгийн
хатаасан уураг, 75% нь дүпү,
53.6% нь шар буурцгийн сүү
тогтмол хэрэглэдэг нь уургийн
хэрэгцээг шар буурцгийн уургаар
хангадаг болохыг харуулав.
• Тэд боловсруулаагүй үр тариа,
хүнсний ногоо, жимс,
жимсгэнэ тогтмол хэрэглэдэг байна.
Earth Green Future Green NGO

13. Нэг хоногийн хоолны шимт бодисын агууламж
Шимт бодис
Хэмжих нэгж Зөвлөмж хэмжээ
/ЭМЯ, 2008/
Дундаж хэрэглээ
Илчлэг /ккал/ ккал 1915 1459
Уураг г 71 62
Өөх тос г 53 38
Нүүрс ус г 287 213
Эслэг г 19 33,7
О.Ү.Х.Т 17
Н.Ү.Х.Т 11
Холестерол 7
Аминдэм А мг 550 646,3
Аминдэм С мг 82,5 149,1
Аминдэм Д мг 10 0,0,3
Аминдэм К мг 105 213,6
Аминдэм Е мг 15 12,2
Аминдэм В1 мг 1 1,2
Аминдэм В2 мг 1,2 0,7
Аминдэм B12 мкг 2 0,02
Кали мг 2455,7
Кальци мг 1200 363
Төмөр мг 13 15
Цайр мкг 11 8,3
Магни мг 370 377
Натри мг 1042,8
Зэс мг 1,5-3,0 2,2
Earth Green Future Green NGO

14. Хоолны илчлэг ба үндсэн шимт бодис
Цагаан хоолтнуудын хоногт хоолны илчлэг, шимт бодисын
агууламжийг зөвлөмж хэмжээтэй харьцуулахад нийт
илчлэгийн 70-76% хангаж байв.
Хүйс
Илчлэг Шимт бодисуудаас авах илчлэгийн хувь /%/
Илчлэг
/ккал/
Уураг Нүүрс ус Өөх тос
Эрэгтэй 1555 20 50 24
Эмэгтэй 1273 15 58 24
Зөвлөмж хэмжээ 12-15 55-60 30 хүртэл
Earth Green Future Green NGO

15. Хоолны эслэг ба тосны хүчлийн бүрэлдэхүүн
Хоолны бүтэц, найрлага нь зүрх судасны өвчнөөс
сэргийлэх хүчин зүйл болж байна:
Хоногийн хоолонд:
– Холестерин 5-14 г
– Эслэг 31-33 г
Хоногийн хоолны нийт илчлэгт
– нэг хоёрлосон холбоот ханаагүй тос 6.7%
– олон хоёрлосон холбоот ханаагүй тос 10.4%
Earth Green Future Green NGO

16. Аминдэм, эрдэс бодисын хэрэглээ
Цагаан хоолтнууд хоногийн хоолоор:
• С, А, Е, К, В1, В2 аминдэм
• Кали, магни, төмөр, цайр, зэс зэрэг эрдэс бодисыг
зөвлөмж хэмжээнд хэрэглэж байгаа нь тэд аминдэм, эрдэс
бодисоор баялаг төрөл бүрийн хүнсний ургамал
хэрэглэдэгтэй холбоотой юм.
• Харин Д , В12 аминдэм, кальцийн хэрэглээ зөвлөмжөөс
доогуур байсан нь сүү цагаан идээ, ногоон навчит
ургамлын бага хэрэглээтэй холбоотой гэж үзэх
үндэслэлтэй байна.
Earth Green Future Green NGO

17. Дүгнэлт
Монголын хижээл цагаан хоолтнуудын биеийн жин, цусны даралт,
ийлдсийн өөх тосны болон судасны үзүүлэлтүүд хэвийн байгаа нь
тэдний зүрх судасны эрүүл мэнд хэвийн илтгэж байна.
Энэ нь тэдний амьдралын зөв дадал болон хоол, хүнсний зохистой
хэрэглээтэй холбоотой гэж үзлээ. Цагаан хоолтнууд:
– Архи, тамхи хэрэглэдэггүй
– Ханасан тос, холестерол багатай хоол хэрэглэдэг
– Хүнсний эслэг, кали, магни, каротинойдууд, фитостеролууд,
флавонойдууд, антиоксидант аминдэм болон полифенол, ханаагүй
тосны хүчлээр баялаг хүнсний ногоо, жимс, жимсгэнэ, шош
буурцаг, боловсруулаагүй үр тариа тогтмол хэрэглэдэг
Амьтны гаралтай хүнсний хэрэглээг бууруулж, ургамлын
гаралтай хүнсний хэрэглээг нэмэгдүүлэх нь зүрх судасны
өвчнөөс сэргийлэх ач холбогдолтой болох нь харагдлаа.
Earth Green Future Green NGO

18. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА
Earth Green Future Green NGO