ANTZINAROA MUNDUAN

1. antzinaroa
I. mendetik V. mendera.

2. ANTZINAROA MUNDUANEgileak:IRATI AIORA ASIER ETA ANE

3. IBAIKO ZIBILIZAZIOAKEgileak:ASIER ETA ANE

4. MESOPOTAMIAEgilea: ASIER

5. MESOPOTAMIA
Antzinako greziarrek Tigris eta Eufrates
ibaien arteko lur emankorrei ematen zieten izena da. Ibai biak elkarren parean
doaz eta udaberrian, urtero-urtero, Armeniako mendietako elurrak urtzean,
emaria handitzen dute.
Gaur egungo Irak, Siriako ekialdea, Turkiako hego-ekialdea eta Irango hego-
mendebaldea hartzen zituen. Edo, bestela begiratuta, Kurdistan lurraldeko zati
handi bat.anditzen duteEskualde horren hegoaldea, Behe Mesopotamia ere
esaten zaio, paduratsua zen eta Neolitoan ez zen inor bizi bertan; baina
k.a. XXIV. mende ingurutik aurrera, herri sumertarrak urtegiak lehortu, dikeak,
hormak eta ubideak egin eta lurra lantzen hasi ziren.
Nekazaritzan aurrerakada handia izan zen eta, ondorioz, hiri-estatu
independienteak sortzen hasi ziren, batzuetan elkarren lehian: Ur, Uruk, Lagash
eta Eridu, besteak beste. k.a. XXIII. mendetik aurrera, Mesopotamian zibilizazio
aberatsa garatu zen, agintari herria herriaren atzetik

6. zetorrela: sumertarrak, akadiarrak, babiloniarrak eta asiriarrak.
Herri bakezale eta langilea eratu zuten sumertarrak izan ziren lehenengo
agintariak. Agintarien artean, Gudea, Lagasheko erregea da
nabarmentzekoa. K.a. 2300 urte inguruan, Akadeko herriak, Akadeko
erregea zen Sargonek zuzenduta, sumertarren hiriak indarrez hartu
eta inperioa sortu zuen.
Ondoren, Babilonia bihurtu zen hiri nagusia, Hammurabi erregealdian
loraldi handia lortu zuena ekonomian eta kulturan. K.a. VII. mende
erdialdera, asiriarrek, Asurbanipal erregearen aginduetara,
Mesopotamia osoa menperatzea lortu zuten.
Azkenik, pertsiarrek Mesopotamiako lurrak konkistatu eta euren inperioan
sartu zituzten. Inperio horrek k.a. VI. mendean izan zuen unerik
gorena.

8. GIZARTEA
Mesopotamiako herritar nekazariak ziren;
horregatik, eguneroko bizimodua lur-
lanen inguruan antolatuta zegoen.
Ogia zen elikaduraren oinarria, baina
beste gauza batzuek ere jaten zituzten,
hala nola lekak, ortuariak, frutak eta
bildots eta txerri haragia.
Fruta arbolak ere hazten zituzten,
almendrondoa eta mertxikondoa
adibidez

9. Jantziak ez ziren berdinak herritik herrira. Gizon
sumertarrek burua estali eta gona janzten zuten,
sorbaldak eta bularra agerian utzita. Akadrrek,
berriz, bizarra luze eta ilea kizkurtuta eramaten
zuten. Asiriarrek, azkenik, tunika luze eta
luxuzkoak erabiltzen zituzten eta buruan kapela
edo tiara.
Nekazaritza arloan garia, garagarra, oliba, fruitu
lehorrak... Garagardoa (kash deitzen ziotena)
eta ardoa ere ekoizten zituzten. Abeltzaintzan
ere aritu ziren. Ardiak eta behiak erabili eta
gameluak etxekotu zuten.

11. IDAZKERA, HIZKUNTZA ETA
ERLIJIOA
Mesopotamiako herritarrek jainko asko
gurtzen zituzten eta giza irudiekin
irudikatzen zituzten. Nagusiak honako
hauek ziren: Marduk, kreazioaren
jainkoa; Sin, Ilargia; Shama, Eguzkia e
ta justiziaren jainkoa, eta Isthar, gerra
eta maitasunaren jainkoa. Naturarekin
lotutako

12. jainkoengan ere sinesten zuten. Jainko bakoitzak
bere tenplua zeukan, Lurrean zeukan etxetzat
hartzen zena. Erlijiozko erritu korapilatsuen bitartez
gurtzen zituzten, animalien sakrifizioak eta jardun
magikoak eginik.
Mesopotamiarrek idazkera berezia erabili
zuten, kuneiforme deritzona.
Lehenengotan egiptoarrenaren antzeko idazkera
hieroglifikoa erabili bazuten ere, gero marrazkia
estilizatu eta irudi geometrikoak hartu zituzten.
Idazkera mota horrekin idatzi asko eta asko egin
zituzten eta baita lege bilduma ospetsu bat ere
bederen: Hammurabi Kodea.
Hizkuntza nagusiak aramera eta sumeriera ziren

14. ARTEA
Mesopotamian harri gutxi zegoenez, eraikuntzarako
pezoa eta adreilua erabili behar izan zituzten. Gero
gainetik zeramikazko plakak jartzen zituzten,
handitasun eta aberastasun handiagoa erakusteko.
Arkitektura lan nagusiak jauregiak eta tenpluak izan
ziren. Jauregiak muino gainean egiten zituzten,
harresiek eta almenadun dorreek babestuta.
Tenpluak zigurat edo dorre mailakatuaren gainean
zeuden

17. EGIPTARRAK
EGILEA:ANE PIERA MENDIETA

18. ANTZINAKO EGIPTO
• Antzinako Egipto, Nilo ibaiaren ibarrean sortutako antzinako
zibilizazioa da, gaur egun Egiptok hartzen duen eremuan gutxi
gorabehera. Zibilizazioa k.a. 3150 inguruan sortu zen, Goi eta Behe
Egipto politikoki bateratu eta lehenengo faraoiaren agindupean
3.000 urtez iraun zuen.

19. EGIPTOKO PIRAMIDEAK

20. HISTORIA
• Faraoien agintaldia, k.a 31n amaitu zen ofizialki, Erromatar
Inperioak Egipto konkistatu eta probintzia bihurtu zuenean.
• Klima aldaketaren eta gehiegizko abeltzaintzaren eraginez,
Egiptoko larreak idortzen hasi ziren, eta k.a. 8.000 urte inguruan,
Sahara basamortua agerrarazi zuten.

21. FARAOIEN TENPLUA

22. ARTEA ETA ARKITEKTURA
• Egiptoarrek tenplu, piramide, obelisko eta hilobi ederrak utzi
dituzte.Hla ere, koloniasmoaren ondorioz, hainbat obra Europa
eta Ameriketako museotan daude gaur egun.

23. • Antzinako Greziarekin batera, Erromako
zibilizazioak Antzinate klasikoa osatu du,
egungo mendebaldeko zibilizazioaren
oinarria garrantzitsu bat .
• Izan ere, Erromak legea , gerra arte,
literatura, arkitektura eta gramatika
( besteak beste) izugarri garatu zituen.

24. EGIPTOKO FARAOIA

25. EGIPTOKO OBELISKOA

26. NEKAZARITZA
• Egiptoarrek bazekiten ondo Nilo ibaia
aprobetxatzen.Aspalditik ertzetako
ahateak eta txoriak ehizatu eta uretan
arrantzan aritzen ziren.Baina, nekazaritza
garatuko bazen, ur-goraldia menderatu
beharra zegoen.

27. NILO IBAIA

28. ZIBILIZAZIO KLASIKOAK
KONPARATUZ
Egileak:IRATI ETA AIORA

29. GREZIARRAK
Egilea:IRATI

30. ANTZINAKO GREZIA
•Antzinako greziar hizkuntza eta kulturako herrien
zibilizazioa izan zen, Antzinaroan garatu zena, k.a.II.
milurtekotik aurrera.
•Mendebaldeko zibilizazioaren jatorrizko kulturatzat hartzen
da, itzelezko eragina izan baitzuen Erromatar inperioan, eta
baita Pizkundean eta beste ondorengo aroetan ere.
•Gaur egungo Grezia eta Asia Txikian hasi bazen ere,
Mediterraneo osora zabaldu zen, Iberiar penintsulatik Itsaso
beltzeraino.

31. Atenasen originaltasuna, egitura politiko berri bat ezartzea
izan zen: demokrazia. (demos + krator = herriaren agintea
grezieraz ) aginte-modu bat da, estatuaren zuzendaritza
hiritarren eskuetan dago.
Hasiera batean Atenasko hiri-estatua monarkia bat zen,
( mono + krator = bakarraren agintea grezieraz ) errege
batek agintzen zuen.
K. a. 753. Urtean lur-jabe handiek boterea kendu zioten
erregeari eta egitura oligarkikoa ezarri zuten.

33. KOKAPENA

34. GREZIAKO HISTORIA
•Greziako historiak eskuarki greziar herria, haiek
okupaturiko lurraldeak eta gaur egungo Greziako estatu
modernoaren ikerkuntza hartzen du bere baitan.
•Greziarren hedapena aroz aro aldetzen denez, Greziako
historia ere malgua da, bere edukierari dagokionez.
•Aro bakoitzak bere interes-eremua dauka.

36. GREZIAKO ARGAZKIAK

37. GREZIAKO BIZIMODUA
•Greziako biztanle gehienen bizibidea nekazaritza zen.
Zerealak, mahatsondoak, olibondoak, barazkiak, lekaleak
eta fruta-arbolak landatzen zituzten, batez ere.
•Horretaz gain, txerriak, ahuntzak, ardiak, behiak eta zaldiak
hartzen zituzten.
•Nekazaritzako teknikak oso oinarrizkoak ziren, eta gainera,
lurraren kalitatea eskasa zen, beraz, lana ez zen oso
errentagarria.
•Estatuak olibondoak lantzea sustatzen zuen, lortzen zen
olio-soberakina, biztanle guztiak elikatzeko beharrezkoa zen
ale kopuruaz truka baitzitekeen.

38. ERROMATARRAK
Egilea: AIORA

39. •Antzinako Erroma hiriaren inguruan sortu zen
zibilizazioa izan zen.
•12 mendetan zehar zibilizazioak hiru sistema politiko
izan zituen : monarkia , oligarkian oinarritutako
errepublika eta, azkena, inperioa.
•Mediterraneo itsasoko ingurua menderatu zuen
armada eta asimilizazio kulturalaren bidez .
•Hala ere, hainbat kausa zela eta , zibilizazioak
gainbehera jasan behar izan zuten ,eta, azkenean ,
mendebaldeko erdia behintzat, V. mendean
desagertu zen . Ekialdeko erdia, Bizantziar Inperioa
bilakatu zen, Konstatilopolis hiriburua zela.

40. • Antzinako Greziarekin batera, Erromako
zibilizazioak Antzinate klasikoa osatu
du, egungo mendebaldeko zibilizazioaren
oinarria garrantzitsu bat .
• Izan ere, Erromak legea , gerra , arte,
literatura, arkitektura eta gramatika
(besteak beste) izugarri garatu zituen.

41. MONARKIA:
•Tiber ibaiko baten ondoan sortu zen.
•Horren trafiko eta merkataritzarengatik
hazi zen hiria .
•Arkeologiak erakusten duenaren arabera,
K.a. IX. mendean sortu zen Erroma,
Palatino , Kapitolito eta Kirinal muinoetan
hain zuzen ere.
•Lehenengo biztanleak latinoak eta
sabinoak omen ziren

42. MONARKIA

44. AGUUURRRRR