1. TEMA 4. O TEATRO DO 1º TERZO DO SÉC. XX Lourenço Álvarez LITERATURA GALEGA DOS SÉCULOS XX E XXI

2. Recoméndase realizar o visionado desta presentación estando conectado a Internet. Deste xeito poderá accederse ás ligazóns que ao longo dela se propoñen Clicando sobre estes símbolos obterase a seguinte in- formación, procedente de distintos recursos web ou cargadas na propia presentación: Información sobre un autor citado Información complementaria sobre un determinado asunto ou texto literario Ligazón a un arquivo de vídeo Arquivo de audio: poema musicado, lectura dun texto...

3. ETAPAS DO TEATRO DE PREGUERRA ► A época Nós: madurez e universalización do teatro galego V. RISCO, R. OTERO PEDRAYO, A. R. CASTELAO ► As vangardas: inclusión da modernidade no teatro galego RAFAEL DIESTE ► As Irmandades: inicio dun proxecto de teatro nacional R. CABANILLAS, A. VILLAR PONTE, A. COTARELO ► Teatro rexional: os precedentes das Irmandades da Fala M. LUGRÍS FREIRE

5. A patria do galego Entre dous abismos Almas mortas O TEATRO DAS IRMANDADES N’ O Mariscal , a súa principal obra dramática e obra cume do teatro desta época (escrita en colaboración con A. Villar Ponte), ofrece unha reconstrución do pasado na que o maris-cal Pardo de Cela se erixe en símbolo da re-sistencia galega fronte ao poder central A man da santiña O Mariscal RAMÓN CABANILLAS Político e fundador das Irmandades, exerce como actor, como crítico e como tradutor ao galego de varias obras do teatro universal, ademais de ser autor de importantes pezas dramáticas A. VILLAR PONTE Primeiro director do Seminario de Estudos Ga-legos, é autor de numerosas pezas que abor-dan a temática rural e mariñeira, a comedia sentimental e a reconstrución histórica Trebón Beiramar Hostia ARMANDO COTARELO Narrador e director da editorial Lar, destaca polo seu labor teatral: dirixe a Escola Dramá-tica da Coruña e é actor, escenógrafo e críti-co teatral; é autor ademais dun gran número de obras de temática máis ben tradicional Tolerías O pecado alleo L. CARRÉ ALVARELLOS As Irmandades da Fala entendían o teatro como un importante vehículo pedagóxico e de intervención social. Desde os dramas costumistas até os histórico-reivindicativos ou as pezas máis urbanas e refinadas, este grupo de autores desempeña un papel importantísimo na revitalización do teatro galego Crean o CONSERVATORIO NAZONAL DO ARTE GALLEGO , que se estrea coa obra de Cabanillas A man da santiña , que supón unha modernización do xénero, ao renunciar a moitos dos tópicos do teatro popular e presentar por primeira vez a lingua galega en boca das clases altas

9. O TEATRO DA ÉPOCA NÓS - Os integrantes do Grupo Nós dotan o xénero dramático de madurez e universalidade, realizando unha estilización estética dos elementos escénicos e aproximándose a modos de expresión simbolistas e expresionistas ► VICENTE RISCO: O bufón d’el rei . É un drama de carácter simbolista centrado na reflexión sobre a natu- reza humana, sobre as paixóns que condicionan o comportamento ético das persoas. Situada na Idade Media, conta a historia dun bufón que delata por celos os amores ilícitos do cabaleiro Guindamor pola raíña, sen sa- ber que o cabaleiro é o seu propio irmán. Supón unha loita entre forzas opostas, representadas por Guinda- mor (nobre e fermoso) e o bufón (plebeo, deforme e cruel) ► OTERO PEDRAYO: A lagarada . Peza situada no Ribeiro durante a vendima, presenta un drama rural: o asa- sinato dun labrego vello e rico como resultado dun enredo de amores e promesas incumpridas. Fronte ao tea- tro realista, introduce digresións líricas e elementos simbolistas. Escribe tamén Teatro de máscaras ► CASTELAO: Os vellos non deben de namorarse . É a obra máis representada do teatro galego. En tres actos de grande simetría, seguidos por un epílogo, presenta tres versións diferentes dunha mesma historia: un vello paga coa morte o seu namoramento dunha rapariga nova. Os tres vellos representan distintos sectores da so- ciedade da época: o burgués de formación universitaria (D. Saturio), o fidalgo en decadencia (D. Ramón) e o labrego rico (Sr. Fuco). As tres mozas pertencen a un estrato social inferior ao dos vellos. Aparecen caracte- rizadas negativamente; é a súa deshonestidade e o seu materialismo o que provoca a desgraza dos vellos

10. 2 .- Despois de ler o argumento da obra e de visionar o seguinte fragmento d’ EL BUFÓN D´EL REI , responde: ► No seu primeiro monólogo, a quen se es- tá a referir indirectamente o bufón can- do fala dos monstros? ► Explica, á luz da relación do seu persona- xe co de Guindamor, as seguintes afirma- cións do bufón: “Bendita a morte que nos ceiba do corpo” e “Ten un aire... a aquel que lle puxo sombras aos meus anos de rapaz” ► Comenta o conflito interior que expresa o bufón antes da aparición da raíña. Cales son os seus sentimentos a respecto dela? O TEATRO DO 1º TERZO DO XX ACTIVIDADES 1 1 .-Visiona este fragmento d’ O MARISCAL e responde ás seguintes cuestións: ► Que exércitos ameazan ao Mariscal? Que é o lugar da Frouseira do que fala? ► Cal é a actitude dos nobres galegos perante o conflito? ► Busca información sobre o personaxe histórico do Mariscal no artigo ” Ascenso e caída do ma- riscal Pardo de Cela” e reflexiona sobre se a súa figura aparece sobredimensionada no texto de Cabanillas e Vilar Ponte Nunha época imprecisa da Idade Media, desenvólvese unha rela-ción amorosa entre o cabaleiro Guindamor e a raíña Iolanda. O bufón, coñecedor do idilio, quere vingarse porque tamén el está namorado da raíña e sabe que Guindamor representa a beleza, a nobreza e a felicidade, mentres que el representa a fealdade, a crueldade e a tristeza. Por conseguinte, propicia que o rei atope os namorados en plena escena amorosa e condene A Guindamor a ser executado.O cabaleiro acaba por perdoar o bufón e este op-ta por defendelo tras ser informado de que é o seu irmán. O bu-fón non o coñecía porque de pequeno el mesmo fora apartado da familia a causa da súa deformidade. Finalmente,acaba pagando a súa traizón: na última escena,a raíña ordena guindalo desde a to-rre do castelo.

11. O TEATRO DO 1º TERZO DO XX ACTIVIDADES 2 3 .- Le o 2º acto d’ OS VELLOS NON DEBEN DE NAMORARSE , visiona estes fragmentos do mesmo: VELLOS-1 e VELLOS-2 e responde a estas cuestións: ► Caracterización persoal e social do personaxe do vello ► En medio de que celebración se desenvolve a acción? Cal é a funcionalidade dos choqueiros? ► Cal é o interese da moza a respecto do vello e que consecuencias provoca neste?

12. PROCEDENCIA DAS IMAXES EMPREGADAS Colocando o punteiro sobre as imaxes, vense as referencias das páxinas web de onde foron tiradas. Picando nelas, accédese directamente a esas páxinas