เพื่อเป็นแนวทางสำหรับผู้ที่สนใจ

4. อวัยวะที่เป็นทางเดินอาหารประกอบไปด้วย
อวัยวะต่าง ๆ ได้แก่
 ปาก
 คอหอย
 หลอดอาหาร
 กระเพาะอาหาร
 ลาไส้เล็ก
 ลาไส้ใหญ่
 ไส้ตรง
 และทวารหนัก

5. การย่อยอาหาร ของคนเรา
แบ่งออกเป็น 2 กระบวนการ
1. การย่อยเชิงกล (Mechanical digestion)
เป็นการเปลี่ยนแปลงอาหารให้มีขนาด
อนุภาคเล็กลง โดยการบดเคี้ยวของฟัน
2. การย่อยเชิงเคมี (Chemical digestion)
เป็นการเปลี่ยนแปลงให้มีขนาดอนุภาค
เล็กลงโดยอาศัยเอนไซม์หรือน้้าย่อย

6. 1. ปาก มีการย่อยเชิงกลโดยการบด
เคี้ยวของฟัน และมีการย่อยเชิงเคมีโดย
เอนไซม์ในน้้าลาย ชื่อ อะไมเลส ซึ่ง
ท้างานได้ดี ในสภาพเป็นเบสเล็กน้อย
แป้ง -------> อะไมเลส ------->
น้าตาลมอลโตส (ไทยาลิน)

7. ฟัน (Teeth) ทาหน้าที่บดเคี้ยวอาหารให้มีขนาด
เล็กลง ถือว่าเป็นการย่อยเชิงกล
ฟันของคนมี 2 ชุด คือฟันน้านม
(Temporary Teeth) มี 20 ซี่ ซึ่งจะเริ่มงอกเมื่อ
อายุประมาณ 6 เดือน และจะเริ่มหักหรือหลุด
ออกเมื่ออายุ 6 ปี
ต่อจากนั้นจะมีฟันชุดที่ 2 คือ ฟันแท้
(Permanent Teeth) งอกขึ้นมาแทน ฟันแท้มี
ทั้งสิ้น 32 ซี่

9. ลิ้น (Tongue) เป็นกล้ามเนื้อซึ่งสามารถ
เคลื่อนไหวได้อย่างคล่องแคล่วในหลายทิศทาง
ทาหน้าที่ช่วยในการกลืน ลิ้นทาหน้าที่ในการ
รับรสอาหาร เพราะที่ลิ้นมีปุ่มรับรส เรียกว่า
Taste Bud
อยู่ 4 ตาแหน่ง คือ
รสหวาน อยู่บริเวณปลายลิ้น
รสเค็ม อยู่บริเวณปลายลิ้น
และข้างลิ้น
รสเปรี้ยว อยู่บริเวณข้างลิ้น
รสขม อยู่บริเวณโคนลิ้น

10. ต่อมน้าลาย
ต่อมน้าลาย (Salivary Gland) เป็นต่อมมีท่อ
ท้าหน้าที่ผลิตน้้าลาย (Saliva) ต่อมน้้าลายของคน
มีอยู่ 3 คู่คือ
1. ต่อมน้้าลายใต้ลิ้น (Sublingual Gland) 1 คู่
2. ต่อมน้้าลายใต้ขากรรไกรล่าง (Submandibulary Gland) 1
คู่
3. ต่อมน้้าลายข้างกกหู (Parotid Gland) 1 คู่
ต่อมน้้าลายทั้ง 3 คู่นี้
ท้าหน้าที่สร้างน้้าลาย
ที่มีน้้าย่อย อะไมเลส
ซึ่งเป็นน้้าย่อยสารอาหาร
จ้าพวกแป้งอยู่ด้วย

11.  2. คอหอย เป็นทางผ่าน
ของอาหาร ไม่มีการย่อยใด
ๆ ทั้งสิ้น
 3. หลอดอาหาร มี
ลักษณะเป็นกล้ามเนื้อเรียบ
มีการย่อยเชิงกลโดยการบีบ
ตัวของกล้ามเนื้อ ทางเดิน
อาหารเป็นช่วง ๆ เพื่อให้
อาหารเคลื่อนก่อนที่ลงสู่
กระเพาะอาหาร

12. 4. กระเพาะอาหาร
 มีขนาดประมาณ 50 ลูกบาศก์เซนติเมตร แต่สามารถ
ขยายได้อีก 10-40 เท่า เมื่อมีอาหารอยู่
 มีการย่อยเชิงกล โดยการบีบตัวของกล้ามเนื้อ
ทางเดินอาหาร
 และมีการย่อยเชิงเคมี โดยเอนไซม์เปปซิน (Pepsin)
เปปซินจะท้างานได้ดีในสภาพเป็นกรด ซึ่งกระเพาะ จะ
สร้าง กรดไฮโดรคลอริก ( HCl ) ขึ้นมา และเปปซิน
จะย่อยโปรตีนให้เป็นเปปไตด์ (Peptide)
โปรตีน ------- เปปซิน -------> เปปไทด์
 เอนไซม์เรนนิน (renin) ท้าหน้าที่ย่อยโปรตีนในน้้านม

16. เป็นอวัยวะที่ยาวที่สุด มีลักษณะเป็นท่อขดไปมาอยู่ในช่อง
ท้อง ยาวประมาณ 7-8 เมตร แบ่งเป็น 3 ตอน
ล้าไส้ตอนต้น (Duodenum) ยาวประมาณ 30 ซม.
มีรูปร่างเหมือนตัวยูคลุมอยู่รอบๆบริเวณส่วนหัวของตับอ่อน
(Pancreas) ภายในดูโอดีนัมมีต่อมสร้างน้้าย่อยและเป็น
ต้าแหน่งที่ของเหลวจากตับอ่อนและน้้าดีจากตับมาเปิดเข้า จึง
เป็นต้าแหน่งที่มีการย่อยเกิดขึ้นมากที่สุด
ล้าไส้ส่วนกลาง (Jejunum) ยาวประมาณ 2 ใน 6
ของล้าไส้เล็กหรือประมาณ 3-4 เมตร
ล้าไส้ส่วนท้าย (Ileum) เป็นล้าไส้เล็กส่วนสุดท้ายปลายสุด
ของไอเลียมต่อกับล้าไส้ใหญ่

17.  ที่ผนังด้านในของล้าไส้เล็ก มีลักษณะ ไม่เรียบ เป็นปุ่มปมเล็ก
ๆ จ้านวนมากมายยื่นออกมาเรียกว่า วิลลัส (Villus)
 วิลลัส (Villus) ช่วยเพิ่มพื้นที่ ในการดูดซึมอาหาร
 ท้าหน้าที่สร้างเอนไซม์หลายชนิด แต่ละชนิดมีหน้าที่ย่อย
อาหารต่างกัน ได้แก่
 มอลเตส ย่อยน้้าตาลมอลโตส ได้กลูโคส
 ซูเครส ย่อยน้้าตาลทรายหรือน้้าตาลซูโครส ได้น้้าตาล
กลูโคส
 แลกเทส ย่อยน้้าตาลแลกโตส ได้กลูโคสกับกาแลกโตส
 อิเรฟซิน ย่อยเปปไทด์ ได้กรดอะมิโน

20. ตับอ่อน
ท้าหน้าที่สร้างเอนไซม์หลายชนิดแล้วส่งไปยังล้าไส้เล็ก
 ไลเปส ท้าหน้าที่ย่อยไขมัน ได้กรดไขมันและกลีเซอรอล
 อะไมเลส ท้าหน้าที่ย่อยแป้ง ได้น้้าตาลมอลโตส
 ทริปซิน ท้าหน้าที่ย่อยโปรตีนโมเลกุลย่อยให้เป็นกรดอะ
มิโน
ตับ
ท้าหน้าที่สร้างน้้าดีแล้วไปเก็บไว้ที่ถุงน้้าดี
 น้าดี จะช่วยให้ไขมันแตกตัวออกเป็นเม็ดเล็ก ๆ เพื่อให้
เอนไซม์ไลเปสที่สร้างจากตับอ่อนท้าหน้าที่ย่อยไขมันได้
ง่ายขึ้น

22. น้าดี (bile or gall) เป็นของเหลวสีเหลืองหรือ
เขียว มีรสขม หลั่งออกมาจากเซลล์ตับ
(hepatocyte) ที่อยู่ในตับของสัตว์มีกระดูกสัน
หลังเกือบทุกชนิด ในสัตว์หลายชนิด น้าดีจะถูก
เก็บไว้ที่ถุงน้าดีในระหว่างมื้ออาหาร และเมื่อมี
การรับประทานอาหารน้าดีจะถูกปล่อยออกมา
เข้าสู่ลาไส้เล็กส่วนต้น (duodenum) ที่ซึ่งน้าดีจะ
ไปทาหน้าที่ช่วยในการย่อยอาหารจาพวกลิพิด

26. 6. ลาไส้ใหญ่
 มีความยาวประมาณ 1.5 เมตร
 ที่ผนังล้าไส้ใหญ่จะไม่มีการย่อย
อาหาร แต่จะมีการดูดซึมน้า
แร่ธาตุ วิตามิน ออกจากกาก
อาหาร กลับเข้าสู่กระแสเลือด
ท้าให้กากอาหารเหนียว ข้น
และเป็นก้อน จากนั้นก็จะ
เคลื่อนที่ไปรวมกันที่ล้าไส้ใหญ่
ส่วนที่เรียกว่า ล้าไส้ตรง ซึ่งอยู่
เหนือทวารหนักและถูกขับถ่าย
ออกมาทางทวารหนักเป็น
อุจจาระ

27. สรุปได้ว่า
สารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต โปรตีน
และไขมัน จะถูกย่อยอย่างสมบูรณ์ที่ลาไส้
เล็ก จนได้อนุภาคที่เล็กที่สุด และสามารถซึม
ผ่านผนังลาไส้เล็กเข้าสู่หลอดเลือด จากนั้น
จะถูกส่งไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้
ส่วนกากอาหารที่เหลือจากการย่อยและ
ย่อยไม่ได้เช่น เซลลูโลส จะถูกส่งต่อไปยัง
ลาไส้ใหญ่