ωκεανοι
- 2. Αηλανηικός ωκεανός
Ο Αηιαληηθφο Ωθεαλφο είλαη ν δεχηεξνο κεγαιχηεξνο
σθεαλφο ηεο γεο, κεηά ηνλ Δηξεληθφ θαη θαιχπηεη ην έλα
πέκπην ηεο επηθάλεηάο ηεο. Σν φλνκά ηνπ πξνέξρεηαη
απφ ηνλ Άηιαληα πνπ έπεζε ζηνλ σθεαλφ απηφλ θαζψο
γιίζηξεζε απφ ην κεγάιν βνπλφ ηεο Αθξηθήο. ηα δπηηθά
ηνπ Αηιαληηθνχ Ωθεαλνχ βξίζθεηαη ε Ακεξηθή, ζηα
βνξεηναλαηνιηθά ε Δπξψπε θαη λνηηναλαηνιηθά ε Αθξηθή
Έρεη έθηαζε 106.400.000 ρκ² θαη φγθν 354.700.000 ρκ³. Σν κέζν βάζνο
ηνπ είλαη 3.338 κ. πεξίπνπ θαη ην κεγαιχηεξφ ηνπ βάζνο 8.605 κ. θνληά
ζην Πνπέξην Ρίθν. Σν άλνηγκα ηνπ σθεαλνχ θπκαίλεηαη κεηαμχ 2.848 ρικ,
ζην ζεκείν κεηαμχ Βξαδηιίαο θαη Ληβεξίαο, θαη 4.830 ρικ ζην ζεκείν κεηαμχ
Βφξεηαο Ακεξηθήο θαη Βνξείνπ Αθξηθήο.
- 3. Ο Βφξεηνο Αηιαληηθφο Ωθεαλφο ραξαθηεξίδεηαη απφ έλα ξεχκα δεζηνχ
λεξνχ, ην Ρεχκα ηνπ Κφιπνπ ηνπ Μεμηθνχ (Gulf stream), ην νπνίν
επεξεάδεη ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο θπξίσο ζην βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηεο
Δπξψπεο (Βξεηαληθέο λήζνη θαη αθηέο Ννξβεγίαο).
Σα λεξά ηνπ Αηιαληηθνχ είλαη θαηά κέζν φξν ηα πιένλ αικπξά απφ
φινπο ηνπο θχξηνπο πδάηηλνπο φγθνπο ζηνλ πιαλήηε. Η ζεξκνθξαζία
ησλ λεξψλ θπκαίλεηαη κεηαμχ -2 °C θαη 29 °C. Οη κεγαιχηεξεο
ζεξκνθξαζίεο παξαηεξνχληαη ακέζσο βφξεηα ηνπ ηζεκεξηλνχ, ελψ νη
ρακειφηεξεο θνληά ζηνπο πφινπο. ην ππφινηπν θνκκάηη νη
ζεξκνθξαζίεο βξίζθνληαη κεηαμχ 7 °C - 8 °C.
- 4. Θάιαζζεο θαη κεγάινη θφιπνη
Θάιαζζα Λακπξαληφξ, (Labrador Sea)
Κφιπνο ηνπ Αγίνπ Λαπξεληίνπ, (Gulf of St. Lawrence)
Κφιπνο ηνπ Μεμηθνχ, (Gulf of Mexico)
Καξατβηθή ζάιαζζα, (Caribbean Sea)
Θάιαζζα ησλ αξγαζζψλ, (Sargasso Sea)
Θάιαζζα ηεο θνηίαο, (Scotia Sea)
Κφιπνο ηεο Γνπηλέαο, (Gulf of Guinea)
• Μεζφγεηνο ζάιαζζα, (Mediterranean Sea)
• Θάιαζζα ηνπ Αικπνξάλ, (Alboran Sea)
• Θάιαζζα Βαιεαξίδσλ, (Balearic Sea)
• Θάιαζζα ηεο Ληγνπξίαο, (Ligurian Sea)
• Σπξξεληθφ πέιαγνο, (Tyrrhenian Sea)
• Αδξηαηηθή ζάιαζζα, (Adriatic Sea)
• Ιφλην πέιαγνο, (Ionian Sea)
• Αηγαίν πέιαγνο, (Aegean Sea)
• Θάιαζζα ηνπ Μαξκαξά ή Πξνπνληίδα, (Sea of Marmara)
• Ληβπθφ πέιαγνο, (Libyan Sea}
• Κφιπνο ηεο χξηεο, (Gulf of Sidra)
- 5. • Μαχξε ζάιαζζα ή Δχμεηλνο Πφληνο, (Black Sea)
• Αδνθηθή ζάιαζζα, (Sea of Azov)
• Βηζθατθφο θφιπνο, (Bay of Biscay)
• Κειηηθή ζάιαζζα, (Celtic Sea)
• Ιξιαλδηθή ζάιαζζα, (Irish Sea)
• Καλάιη ηεο Μάγρεο, (English Channel)
• Βφξεηα ζάιαζζα, (North Sea)
• Βαιηηθή ζάιαζζα, (Baltic Sea)
• Ννξβεγηθή ζάιαζζα, (Norwegian Sea)
- 6. Τα νηζιά ηοσ Αηλανηικού
Οη Αδφξεο απέλαληη ζηελ Ιβεξηθή ρεξζφλεζν, ε αλ Πάνπιν θαη ε αλ
Πέδξν βνξεηναλαηνιηθά ηνπ αθξσηεξίνπ αλ Ρφθνπε (Βξαδηιία), ηα
λεζηά Αζελζηφλ (Αλαιήςεσο) θαη Σξηζηάλ ληα Κνχληα κεηαμχ Αθξηθήο
θαη Νφηηαο Ακεξηθήο. Σα άιια λεζηά ηνπ Αηιαληηθνχ σθεαλνχ
ζηεξίδνληαη αληίζεηα πάλσ ζηελ επεηξσηηθή πθαινθξεπίδα. Απέλαληη
ζηελ Ακεξηθή βξίζθνληαη, κε θαηεχζπλζε απφ ηα βφξεηα πξνο ηα λφηηα,
ηα λεζηά ηνπ Καλαδηθνχ Αξθηηθνχ αξρηπειάγνπο, ε Γξνηιαλδία, ε Νέα
Γε, νη Μεγάιεο θαη νη Μηθξέο Αληίιιεο, ηα Φφθιαλη, ε Νφηηα Γεσξγία θαη
νη Νφηηεο άληνπηηο απέλαληη ζηελ Δπξψπε βξίζθνληαη ε Ιζιαλδία, νη
Φεξφεο, νη Βξεηαληθέο λήζνη απέλαληη ζηελ Αθξηθή νη Καλάξηνη λήζνη,
ηα λεζηά ηνπ Πξάζηλνπ Αθξσηεξίνπ θαη ηα λεζηά ηνπ θφιπνπ ηεο
Γνπηλέαο.
- 7. Ειρηνικός ωκεανός
Ο Δηξεληθφο Ωθεαλφο πήξε ην φλνκά ηνπ uαπφ ηνλ Πνξηνγάιν
ζαιαζζνπφξν Μαγγειάλν θαη είλαη ε κεγαιχηεξε κάδα λεξνχ ζηε γε.
Δθηείλεηαη ζην έλα ηξίην ηεο επηθάλεηαο ηεο γεο κε 179.700.000 ρκ² απφ
ηε Βεξίγγεην ζάιαζζα ζηελ Αξθηηθή, κέρξη ηελ Θάιαζζα ηνπ Ρνο ζηελ
Αληαξθηηθή. ηα δπηηθά δηαβξέρεη ηελ Αζία θαη ηελ Απζηξαιία θαη ζηα
αλαηνιηθά ηελ Ακεξηθή. ηνλ Δηξεληθφ βξίζθεηαη ην βαζχηεξν ζεκείν
φισλ ησλ ζαιαζζψλ θαη σθεαλψλ ηεο γεο, 10.911 κέηξα θάησ απφ ηελ
επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο, ζηελ ηάθξν ησλ Μαξηαλψλ ηνλ Δηξεληθφ
βξίζθνληαη 25.000 λεζηά (πεξηζζφηεξα απφ φια ηα ππφινηπα λεζηά ηνπ
θφζκνπ), ε πιεηνλφηεηα ησλ νπνίσλ βξίζθεηαη θάησ απφ ηνλ Ιζεκεξηλφ.
- 8. Θάλαζζες και μεγάλοι κόλποι ηοσ Ειρηνικού Ωκεανού:
• Βεξίγγεηνο ζάιαζζα,
• Κφιπνο ηεο Αιάζθαο,
• Κφιπνο ηεο Καιηθφξληαο ή Θάιαζζα ηνπ Κνξηέο,
• Ορνηζθηθή ζάιαζζα,
• Iαπσληθή Θάιαζζα ή Αλαηνιηθή ζάιαζζα,
• Κφκπνο ηνπ Σνλθίλνπ
• Δζσηεξηθή Θάιαζζν ηεο έην,
• Κφιπνο ηεο Σατιάλδεο,
• Κίηξηλε Θάιαζζα,
• Θάιαζζα νχινπ,
• Θάιαζζα Μπνράη,
• Θάιαζζα Μπνρφι, ή
• Αλαηνιηθή Κηλεδηθή ζάιαζζαο, Θάιαζζα Μηληαλάν,
• Νφηηα Κηλεδηθή ζάιαζζα, • Θάιαζζα Βηζαγηάλ,
- 9. • Θάιαζζα ηκπνπγηάλ, • Κφιπνο ηεο Καξπεληάξηα,
• Θάιαζζα Φηιηππίλσλ, • Θάιαζζα ηνπ Βίζκαξθ,
• Θάιαζζα Κειέκπεο, • Θάιαζζα ηνπ νινκψληα,
• Θάιαζζα Μνινχθθσλ, • Θάιαζζα ησλ Κνξαιιηψλ,
• Θάιαζζα έξακ, • Θάιαζζα ηεο Σαζκαλίαο,
• Θάιαζζα Μπάληα, • Μεγάινο Απζηξαιηαλφο θφιπνο,
• Θάιαζζα Αξαθνχξα, • Θάιαζζα ηνπ Κφξν.
- 10. Ινδικός Ωκεανός
Ο Ιλδηθφο Ωθεαλφο είλαη ν ηξίηνο κεγαιχηεξνο σθεαλφο ηεο
γεο θαη θαιχπηεη ζρεδφλ ην 20% ηεο επηθάλεηάο ηεο. ην
βνξξά δηαβξέρεη ηε λφηηα Αζία (κέξνο ηεο νπνίαο είλαη ε
Ιλδηθή ρεξζφλεζνο), ζηε δχζε ηελ Αξαβία θαη ηελ Αθξηθή θαη
ζηελ αλαηνιή ηε ρεξζφλεζν ηεο Μαιαηζίαο, ηα λεζηά νχληα
θαη ηελ Απζηξαιία. Νφηηα ηνπ Ιλδηθνχ Ωθεαλνχ βξίζθεηαη ν
Νφηηνο Ωθεαλφο. Η έθηαζή ηνπ είλαη 73.556.000 ρκ²
(πεξηιακβαλνκέλσλ ηεο Δξπζξάο ζάιαζζαο θαη ηνπ Πεξζηθνχ
Κφιπνπ).
Ο φγθνο ηνπ λεξνχ πνπ πεξηέρεη εθηηκάηαη ζε 292.131.000 ρκ³. Μεγάια λεζηά
ηνπ Ιλδηθνχ Ωθεαλνχ είλαη ε Μαδαγαζθάξε, ηα Κνκφξεο, νη ευρέιιεο, νη
Μαιδίβεο, ν Μαπξίθηνο θαη ε ξη Λάλθα (πξψελ Κευιάλε). Η Ιλδνλεζία
βξίζθεηαη αλάκεζα ζηνλ Ιλδηθφ θαη ζηνλ Δηξεληθφ Ωθεαλφ.
- 11. Βόρειος παγωμένος Ωκεανός
Ο Αξθηηθφο Ωθεαλφο, γλσζηφο, θπξίσο παιαηφηεξα, θαη σο Βφξεηνο
Παγσκέλνο Ωθεαλφο βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηνπ Βφξεηνπ πφινπ.
Δίλαη ν κηθξφηεξνο θαη ν πην ξερφο απφ ηνπο πέληε σθεαλνχο ηεο
γεο. Η επηθάλεηα ηνπ Αξθηηθνχ Ωθεαλνχ είλαη 14.090.000 ηεηξ. ρικ,
θάπσο ιηγφηεξν απφ 1,5 θνξέο ε έθηαζε ησλ ΗΠΑ. Πεξηβάιιεηαη
απφ ηελ Δπξψπε, ηελ Αζία, ηελ Ακεξηθή θαη ηε Γξνηιαλδία. Σν
βαζχηεξφ ηνπ ζεκείν απέρεη 4.665 κ. απφ ηελ επηθάλεηα ηεο
ζάιαζζαο. Μεγάιν κέξνο ηεο επηθάλεηαο ηνπ Αξθηηθνχ Ωθεαλνχ
είλαη παγσκέλν. Καηά ηελ πεξίνδν ηνπ ρεηκψλα νη πάγνη ηνλ
θαιχπηνπλ απ' άθξε ζ' άθξε, ελψ θαηά ηελ πεξίνδν ηνπ θαινθαηξηνχ
νη πάγνη ππνρσξνχλ.
Πεγέο:
http://el.wikipedia.org
http://micro-kosmos.uoa.gr/gr/magazine/ergasies_foititon/ettap/2009-
10/oceans/atlantikos.htm