1. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ:Α) ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
Β) << ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ, ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ, ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ >>
ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Φέτος στο σχολείο μας εκπονήθηκαν δυο πολιτιστικά προγράμματα Α)
προϊστορικοί οικισμοί του Αιγαίου και Β) << Σαντορίνη: παραδόσεις, ήθη – έθιμα,
οικιστική διαμόρφωση >> που ως στόχο τους έθεσαν την εξοικείωση μας με τον
πολιτισμό , την ιστορική εξέλιξη και τη γεωλογική ιδιαιτερότητα του νησιού της
Σαντορίνης. Επιπλέον και την αντιμετώπιση του νησιού όχι ως οποιουδήποτε
τουριστικού προορισμού αλλά ως ένα μοναδικό κομμάτι της παράδοσης με προκλητικό
ενδιαφέρον!
Οργανωθήκαμε σε ομάδες , συγκεντρώσαμε υλικό, δημιουργήσαμε παρουσιάσεις και
οδηγηθήκαμε στα ακόλουθα συμπεράσματα:
ΑΙΤΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Τρεις είναι οι λόγοι που συνέτειναν στη γένεση και στην ανάπτυξη πολιτισμού στις
Κυκλάδες κατά τους αρχαιότατους αυτούς χρόνους.
 η στρατηγική γεωγραφική τους θέση
 οι περιορισμοί του φυσικού τους περιβάλλοντος οι οποίοι ανάγκασαν τους
νησιώτες να στραφούν εξαρχής στη θάλασσα προκειμένου να προσποριστούν τα
απαραίτητα για την επιβίωσή τους
 ο ορυκτός τους πλούτος, συγκεκριμένα ο οψιανός της Μήλου, η σμύριδα της
Νάξου, ο μόλυβδος της Σίφνου, ο χαλκός της Κύθνου και της Σέριφου και, τέλος,
η κατεξοχήν πρώτη ύλη των νησιών, το μάρμαρο.
ΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣ
Ο αρχαιολογικός χώρος στο Ακρωτήρι είναι ένας από τους καλύτερα σωζόμενους
προϊστορικούς οικισμούς που συναντάμε στον Ελλαδικό χώρο.
Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού σε απόσταση 14 χλμ. από τα Φηρά.
Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον αρχαιολόγο Σπύρο Μαρινάτο, οποίος έκανε
ανασκαφές στην περιοχή. Στη συνέχεια τον διαδέχθηκε στις ανασκαφές ο καθηγητής
Χ. Ντούμας

2.  Πρόκειται για έναν οικισμό που για αιώνες έμεινε - σχεδόν ανέγγιχτος - θαμμένος
κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου.
 Κατοικήθηκε την Ύστερη Νεολιθική Εποχή και άκμασε την Πρώιμη Εποχή του
Χαλκού. Η έκτασή του ξεπερνούσε τα 200 στρέμματα.
 Είχε άριστη πολεοδομική οργάνωση, εξαίρετο αποχετευτικό σύστημα και τα
περίτεχνα διώροφα και τριώροφα κτήρια. Πολλά από αυτά είχαν αξιόλογες
τοιχογραφίες, ενώ η επίπλωση και η οικοσκευές που βρέθηκαν σε συνδυασμό με
όλα τα προηγούμενα μαρτυρούν το ανώτερο για την εποχή πολιτισμικό επίπεδο.
 Το μεγάλο πλήθος από τοιχογραφίες που βρέθηκε κατά την διάρκεια των
ανασκαφών είναι πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την καθημερινή ζωή στο
Ακρωτήρι, την θρησκεία και την φύση του νησιού. Έχουν φιλοτεχνηθεί κατά βάση
με την τεχνική της νωπογραφίας (buon fresco), δηλαδή η απόδοση του έργου
γινόταν πάνω στο νωπό ακόμα ασβεστολιθικό κονίαμα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα
τα χρώματά τους να παραμένουν ανεξίτηλα. Αρχικά ο καλλιτέχνης αποτύπωνε το
προσχέδιο της παράστασης με νήμα και με αιχμηρό εργαλείο και αργότερα
προστίθενται και άλλες λεπτομέρειες.Υπήρχαν δύο τύποι χρωμάτων: τα ορυκτά,
όπως ήταν το σκούρο κόκκινο, το οποίο ήταν υλικό με μεγάλη περιεκτικότητα σε
σίδηρο και τα τεχνητά, όπως το γαλάζιο το οποίο ήταν πυρίτιο με οξείδια χαλκού
και ασβεστίου.
 Επίσης, από τα ευρήματα φαίνεται ότι διατηρούσε στενές σχέσεις τη Μινωική
Κρήτη και βρισκόταν σε επικοινωνία και με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τα
Δωδεκάνησα, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο.
Η ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΚΡΗΞΗ
Η ζωή στον οικισμό διακόπηκε απότομα. Στα τέλη του 17ου π.Χ. αιώνα οι κάτοικοι
εγκατέλειψαν την πόλη λόγω των ισχυρών σεισμών. Ακολούθησε η έκρηξη του
ηφαιστείου που άλλαξε τη μορφή του νησιού. Η Σαντορίνη καθώς και τα
νησιά Θηρασία και Ασπρονήσι είναι απομεινάρια του ηφαιστειογενούς
νησιού Στρογγύλη. Η Στρογγύλη ήταν ένας ηφαιστειακός κώνος. Το κεντρικό τμήμα
της ανατινάχτηκε στον αέρα μαζί με τον κρατήρα του ηφαιστείου από τη Μινωική
έκρηξη που έγινε το 1613 π.Χ και είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αυτού που
σήμερα ονομάζουμε καλδέρα (Ισπανικά caldera : «καζάνι») ονομασία που δηλώνει
την εδαφική κοιλότητα που σχηματίζεται όταν υποχωρεί το τμήμα ενός ηφαιστειακού
κώνου ή όταν διαβρώνονται βαθμιαία τα εσωτερικά τοιχώματά του.
Στο θαλάσσιο χάσμα που σχηματίστηκε μεταξύ Θήρας και Θηρασίας, που έχει βάθος
1.500 μέτρα, κατά καιρούς βγήκαν στην επιφάνεια ηφαιστειακοί κώνοι που σχημάτισαν
τα εξής νησιά: την Παλαιά, τη Μικρή και τη Νέα Καμένη, την Καμένη Γεωργίου του

3. Α‘, την Καμένη του Φουκέ, την Αφρόσσα και τη Δάφνη. Όλα αυτά τα νησιά
μεγάλωναν σιγά-σιγά και ενώθηκαν, εκτός από την Παλαιά Καμένη.
Από την έκρηξη προκλήθηκε τσουνάμι που έπληξε τα γειτονικά νησιά, σε ακτίνα 50
με 60 χιλιομέτρων, και τις βόρειες ακτές της Κρήτης. Υπολογίζεται ότι έφτασε στις
ακτές της Κρήτης 30 με 45 λεπτά μετά την δημιουργία του και είχε ύψος μεταξύ 15 με
30 μέτρα. Αποθέσεις θηραϊκής γής (ελαφρόπετρα) από την έκρηξη έχουν βρεθεί στην
Κρήτη, τη νοτιοδυτική Τουρκία, ακόμα και στο δέλτα του Νείλου. Η μεταφορά της
τέφρας προς την ανατολή μας δείχνει ότι οι άνεμοι έπνεεαν κατά την διάρκεια της
έκρηξης από τα δυτικά. Μετά την έκρηξη και τον ενταφιασμό του προϊστορικού
οικισμού ακολούθησε καταρρακτώδης βροχή.
Οι ποσότητες των ηφαιστειακών αερίων που συγκεντρώθηκαν στην ατμόσφαιρα
προκάλεσαν πτώση στην μέση ετήσια θερμοκρασία του πλανήτη έως και 3οC για
τουλάχιστον τρία χρόνια. Η τέφρα και η ελαφρόπετρα που τινάχτηκαν από το
ηφαίστειο σκέπασαν τα απομεινάρια της Στρογγύλης, δηλαδή την Σαντορίνη,
την Θηρασία και το Ασπρονήσι και η απόθεση αυτή φτάνει σε ορισμένα σημεία των
νησιών μέχρι και τα 80 μέτρα.
Τα ηφαιστειακά υλικά όμως που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί
προστάτευσαν ως σήμερα τα κτήρια και το περιεχόμενό τους, όπως έγινε και στην
Πομπηία. Έτσι, ανακαλύφθηκε ο αρχαίος οικισμός που πολλοί τον αποκαλούν
Πομπηία της Ελλάδας και εντυπωσιάζει τους επισκέπτες του.
ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
Εκτός από την προιστορία του νησιού ασχοληθήκαμε και με τα ήθη και έθιμα της
Θήρας.
Όπως κάθε γωνιά του τόπου μας, η Σαντορίνη έχει πλήθος από έθιμα και
παραδόσεις τα οποία έμειναν ανεξίτηλα στο πέρασμα των αιώνων. Τα περισσότερα
από αυτά διατηρούνται μέχρι τις μέρες μας και κρατούνται από τους κατοίκους,
αποτελώντας κομμάτι της καθημερινής ζωής στο νησί. Έτσι συγκεντρώθηκαν
πληροφορίες για το την ενδυμασία, τα πανηγύρια, τις Απόκριες, το Πάσχα και το
γάμο!
ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ

4. Ακόμα το ενδιαφέρον μας κέρδισε η οικιστική διαμόρφωση του νησιού. Η παραδοσιακή
αρχιτεκτονική της Σαντορίνης, εκμεταλλεύεται παράλληλα τις ιδιαίτερες
τοπογραφικές και κατασκευαστικές συνθήκες του νησιού για να δημιουργήσει ένα
χτισμένο περιβάλλον με ασυνήθιστες ελευθερίες έκφρασης. Η ιδιομορφία του εδάφους
επιτρέπει να υπάρχουν κτίσματα υπόγεια ενώ από πάνω τους καλλιεργείται η γη,
κτίσματα κρεμασμένα πάνω από τον γκρεμό της καλντέρας, κτίσματα σε τόσο στενή
συνύπαρξη ώστε δε διακρίνεται που σταματάει η μια ιδιοκτησία και που αρχίζει η
άλλη. Τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αρχιτεκτονικής στη Σαντορίνη, δεν
είναι αλλά από την αυστηρή μορφή των όγκων, οι παχιοί τοίχοι με τα μικρά ανοίγματα,
η χαρακτηριστική λευκότητα που περικλείει σχεδόν τα πάντα με μια περιεκτική
δύναμη & η σύνθεση των κατοικιών μέσω μιας συνεχούς επανάληψης. Η άρρηκτη
σχέση του νησιού με τη θάλασσα, είναι κάτι παραπάνω από προφανής στα σπίτια.
Είδη κτισμάτων της Σαντορίνης.
Ως προς την κατασκευή, μια χρήσιμη διάκριση μπορεί να γίνει ανάμεσα σε
κτίσματα υπόσκαφα (λαξεμένα στο κάθετο μέτωπο του στρώματος της άσπας), σε
κτίσματα χτιστά (χτισμένα κανονικά πάνω στο έδαφος) και σε ημίχτιστα (όπου μέρος
της κατασκευής είναι χτιστό, συνήθως από την πλευρά της προσπέλασης, και το
υπόλοιπο είναι υπόσκαφο).
ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΑΣ
Στα πλαίσια των προγραμμάτων πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες δράσεις και
συγκεκριμένα:
1. Στις 16 Μαρτίου πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο , για να δούμε από κοντά τα εκθέματα που σχετίζονται με την
Προϊστορική Θήρα. Την επίσκεψη πρότεινε και οργάνωσε η "ομάδα των
μουσειολόγων" που στη συνέχεια πρότεινε και την επίσκεψη του μουσείου
προϊστορικής Θήρας στη Σαντορίνη που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλη.
2. Δημοσιεύσαμε τις εργασίες μας στο μαθητικό blog ΦΙΛΟΠΑΙΓΜΟΝΕΣ
και προσπαθήσαμε να τις μοιραστούμε με τους αναγνώστες μας.
3. Από τις 15-18 Απριλίου πραγματοποιήσαμε εκδρομή στο όμορφο κυκλαδονήσι
όπου απολαύσαμε τα όμορφα τοπία, την ιδιαίτερη γεωλογία του, αλλά και απλές
καθημερινές στιγμές που μας απομάκρυναν από τη ρουτίνα της σχολικής ζωής!
Επίσης ύστερα από γνωριμία με μόνιμη κάτοικο του νησιού αντλήσαμε

5. μοναδικές πληροφορίες για ήθη, έθιμα ,παραδοσιακές συνταγές και γευθήκαμε
τη θηραϊκή φιλοξενία.
ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ
Α.Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ «100
ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ»
Το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων οργάνωσε
πανελλαδικό μαθητικό διαγωνισμό διαδικτυακά, με τίτλο «100 χρόνια μετά».
Ένα διαγωνισμό αφιερωμένο σε τέσσερις μεγάλους λογοτέχνες, τα λόγια των
οποίων ακόμη αντηχούν στην καθημερινότητά μας, τον Ελύτη , τον Γκάτσο, τον
Τσίρκα και τον Παπαδιαμάντη . Τέσσερις μαθήτριες του Α2 παρέσυραν
δημιουργικά τη φιλόλογό τους και τόλμησαν να καταθέσουν διαδικτυακά την
πρότασή τους.
Σας καλούν όλους να τις στηρίξετε με την ψήφο σας ,αφού «η γνώμη σας
μετράει,,,,»

6. Β.ΟΜΑΔΕΣ ΧΟΡΟΥ
Τη φετινή χρονιά στο σχολείο μας δραστηριοποιήθηκαν δυο χορευτικές ομάδες
Hip Hop:
1. Οι foggy stages που στο δεύτερο διαγωνισμό χορού της Δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης της Ανατολικής Αττικής , στις 6 Απρίλη κατέλαβαν την πρώτη
θέση και
2. οι black wasps που φιλοδοξούν να πάρουν μέρος σε μελλοντικούς
διαγωνισμούς
Στη συνέχεια θα παρακολουθήσουμε τις δυο ομάδες να χορεύουν…