2. Х т лб рө ө ө
Байгууллагын худалдан авалтын зан т л в: ндсэнө ө ү
шинж чанарууд
Аж йлдвэрийн худалдан авалтын зан т л вийнү ө ө
загварууд
Худалдан авалтын процесс
Тодорхойлох е шатү
Нийл лэгчийн сонголт ба нийл лэгчийн нэлгээүү үү ү
Хэлэлцээр хийх ба гэрээ байгуулах нь
Захиалга г х процессө ө
Худалдан авалтын процессийн нэлгээү
E-худалдан авалт
Гол саад бэрхшээл дүү
3. Байгууллагын худалдан авалтын зан
т л в:ө ө
Мэргэжлийн худалдан авалт: рэг хариуцлагаа мэддэгүү
боловсролтой, туршлагатай мэргэжлийн худалдан авагчид
смэл эрэлт:Үү аж йлдвэрийн зах зээлийн х гжил нь нэ цэнийнү ө ү
гинжин хэлхээний эхэн дэх эцсийн хэрэглэгчийн зах зээлийн
рчл лттэй ихэвчлэн холбоотой байдагөө ө
Мэдрэмжг й, уян хатан бус эрэлт:ү смэл эрэлтээр бол ажүү
йлдвэрийн зах зээлийн нийн мэдрэмж нь хэрэглэгчийн захү ү
зээлийнхээс харьцангуй бага байдаг
Газар з йн т вл р л:ү ө ө ө олон аж йлдвэрийн зах зээл газар з йн хувьдү ү
т вл рч байна (жишээ нь, Silicon Valley)ө ө
Их хэмжээний захиалга ба их хэмжээний м нгө ө
Хязгаарлагдмал тооны йлчл лэгчид:ү үү аж йлдвэрийнү
нийл лэгчид ихэвчлэн шууд хэрэглэгчдэд х ргэдэг компаниудтайүү ү
харьцуулахад ц н байдагөө
4. Байгууллагын худалдан авалтын зан
т л в:ө ө
Аспектууд Аж йлдвэрийн зах зээлү Хэрэглэгчийн зах зээл
Худалдан авах зорилго йлдвэрлэл явуулахҮ Хувийн хэрэгцээг хангах
Худалдан авах мотив Рациональ Сэтгэл х дл лд автдагө ө
Худалдан авалтын функц Мэргэжлийн худалдан авалт Хэрэглэгчид
Шийдвэр гаргалт
Олон х н оролцдог, маш ихү
хэлэлцдэг
Ихэвчлэн бусадтай
з вл лг йгээр, д лт рө ө ү ө өө өө
Шинж чанарууд
Хэлэлцээр, х чтэй харилцанү
йлчлэлү
Ихэвчлэн хэлэлцээр
хийдэгг й, харилцанү
йлчлэл багаү
Б тээгдэх н ба захү үү
зээлийн мэдлэг
Их Хязгаарлагдмал
Захиалгын хэмжээ Ихэвчлэн их Ихэвчлэн бага
Эрэлт смэл, хэлбэлзэлтэйҮү
Хараат бус, харьцангуй
тогтвортой
нийн мэдрэмжҮ Мэдрэмжг йү Мэдрэмжтэй
йлчл лэгчдийн тооҮ үү Ихэвчлэн хязгаарлагдмал Маш их
йлчл лэгчдийн тархалтҮ үү
Заримдаа газар з йнү
т вл р л ихтэй байдагө ө ө
Ихээхэн тархмал
5. Аж йлдвэрийн худалдан авалтын занү
т л вийн загваруудө ө
Худалдан авалтын процесст н л л х хувьсагчид:ө өө ө
Б тээгдэх ний шинж чанарү үү
Стратегийн ач холбогдол
Ашиглаж буй м нг ний нийт хэмжээө ө
Худалдан авалтын зах зээлийн шинж чанарууд
Эрсдлийн зэрэг
Байгууллага дахь худалдан авалтын хэлтсийн рэгүү
Одоогийн д рэм журамд худалдан авалтын з лэхү ү үү
н лө өө
6. Аж йлдвэрийн худалдан авалтын занү
т л вийн загваруудө ө
Худалдан авалтын шийдвэрт н л лд г х чин з йлс:ө өө ө ү ү
рэг даалгаврын хувьсагчидҮү
Шийдвэр гаргаж буй х нд олгосон эрх, рэг, хариуцлагатайү үү
холбоотой
рэг даалгаврын бус хувьсагчидҮү
Мэргэжилтний зан чанартай холбоотой
7. Худалдан авалтын процесс
- Establish
expediting
routine
- Expediting
- 'Trouble-
shooting'
- Vendor rating
- Vendor
- Establish
Order routine
- Develop
order routines
- Order handling
Order
Proc. Role
Elements
Documents
- Prepare
contract
- Contracting
expertise
- Negotiating
expertise
Contract
- Assure adequate
supplier selection
- Prequalification
of suppliers
- Request for
quotation
Supplier selection
proposal
Get
specification
-
Functional
specification
Technical
changes
Bring supplier
knowledge to
engineering
-
-
-
-
-
Functional
specification
Norm/spec.
control
Define
specification
Select
supplier
Contract
agreement
Ordering Expediting
Evaluation
Follow up
Overdue list
- Vendor
performance
evaluation
- Settling contract
problems
evaluation
- Vendor
balanced score
card
- Vendor profile
- Vendor ranking
8. Худалдан авалтын процессын аспектууд
Бизнесийн хэрэгцээ тэрг лж байна:үү бизнесийн хэрэгцээ, шаардлага
нь худалдан авалтын загварын орц юм
Процессийн хандлага: загвар дахь янз б рийн алхмууд хоорондоо нягтү
холбоотой ба мн х алхамуудын гарцын чанар дараа дараагийн алхмуудынө ө
чанарыг тодорхойлдог
Интерфэйсийг тодорхойлох: е шат тус б рийн р д нг тодорхойү ү ү ү
болгохын тулд баримт бичиг ашиглах хэрэгтэй
Хариуцлагыг тодорхойлох: худалдан авалтыг кросс функциональ
хариуцлагатай гэж здэг. Иймээс оролцогч талуудын эрх, рэг, хариуцлагыгү үү
е шат б рт тодорхой заасан байх ёстойү ү
Янз б рийн ур чадвар, мэдлэг ба туршлагыг хослуулах нь:ү гол
асуулт нь б х оролцогч талууд компаний хувьд оновчтой шийдэлд х рэхийнү ү
тулд янз б рийн мэдлэг, чадвар, туршлагыг хэрхэн хослуулах вэ?ү
9. Худалдан авалтын процесс
Мэргэжлийн худалдан авагчийн нэм рт г ньүү ө ө
нийл лэлтийн процессийг зохицуулах чадварт оршино:үү
Компаний рчл гд н буй бизнесийн хэрэгцээндөө ө ө шинэ, боломжит
нийл лэгчидүү ба бизнесийн т нш дийг тодорхойлохү үү
Шинэ б тээгдэх ний х гж лэлтү үү ө үү болон х р нг оруулалтын т сл дэдө ө ө ө үү
оролцох
Худалдан авалтын техникийн н хцлийг тодорхойлоходө дотоод
хэрэглэгчдийг дэмжих
Гэрээ хэлэлцээрийг т л вл ж, хэрэгж лэх,ө ө ө үү хэрэглэгчид рсдөө өө
захиалж болохоор захиалгын журмыг бий болгох (жишээ нь, цахим
худалдан авах каталог болон e-худалдан авалтаар дамжуулан)
Нийл лэгчдэд захиалга г х ба нийл лэгчдийн файлууд, гэрээ,үү ө ө үү
захиалгыг хадгалж, хянах
Т л гд г й захиалгаө ө өө ү болон санх гийн рг дийг хянахүү үү үү
Бэлтгэн нийл лэгчийн г йцэтгэлийг нэлэхүү ү ү ба холбогдох бэлтгэн
нийл лэгчийн бичиг баримтыг хадгалахүү
10. Худалдан авалтын н хцл дө үү
New task situation
л мэдэх нийл лэгчдээс цоо шинэ б тээгдэх н авахҮ үү ү үү
р д нгийн тодорхойг й байдал нд рҮ ү ү ө ө
(жишээ нь, капитал барааг худалдан авах)
Modified Rebuy
Мэддэг нийл лэгчээсээ шинэ б тээгдэх н авахүү ү үү
Одоо байгаа б тээгдэх н, шинэ нийл лэгчү үү үү
р д нгийн тодорхойг й байдал дунд зэрэгҮ ү ү
Straight rebuy
Мэддэг нийл лэгчээсээ мэддэг б тээгдэх нээ авахүү ү үү
р д нгийн тодорхойг й байдал багаҮ ү ү
(жишээ нь, MRO зэрэг хэрэглээний з йлс)ү
Гурван т рлийн худалдан авалтын н хц л байдаг:ө ө ө
11. Худалдан авалтын н хцл дийн жишээө үү
Routine task
Low risk
Gas,water,electricity
Cleaningmaterials
Bulkchemicals
O
ffice
suppliesSpare
parts
Electronic
com
ponentsCom
puterterm
inals
Telephone
system
Production
equipm
ent
Officefurniture
Courierservices
Businesscars
Computers
Buildings
New task
High risk
Straight rebuy Modified rebuy New task
12. Тодорхойлох е шатү
Худалдан авах захиалгын
тодорхойлолт нь
Чанарын тодорхойлолт
Логистикийн тодорхойлолт
Засварын тодорхойлолт
Хууль эрх з й болон орчны шаардлагаү
Зорилтот т с вө ө
Функциональ тодорхойлолт
Техникийн тодорхойлолт
дараахыг агуулна