1. Naar een geïntegreerd beleid van
Gents Universitair Erfgoed
Danny Segers
Gentse Universitaire Musea
15/5/2013

2. 21 september 1815:
Willem I wordt koning
der Nederlanden
Installatieplechtigheid
van de Universiteit in de
troonzaal van het Gentse
Stadhuis (9 oktober
1817)
Schilderij van M. Van
Bree – Rijksmuseum
A’dam

3. Onderwijs en onderzoek
als bron van
academisch erfgoed
onderwijs
onderzoek
demonstratie
collecties
Academisch erfgoed

4. Erfgoed collecties
COLLECTIES MET
BEHEER
“MUSEUM”
“BEWAARPLAATSEN”
DOELGROEP:
‐ breed publiek
‐ studenten
‐ onderzoekers
HERGEBRUIK VAN DE
STATISCHE COLLECTIE:
‐ tonen
‐ studie van de
statische
collecties
VALORISATIE
OPGESLAGEN IN
KELDERS
‐ Bewaard voor
reservestukken
‐ Objecten worden
ontmanteld
AFVOER
Schemerzone
bedreigde collecties
zwerfgoed
Nog actief gebruikte
collecties
SUPERVISIE:
‐ vakgroep
‐ faculteit
DOELGROEP:
‐ studenten
‐ onderzoekers
GEBRUIK:
‐ onderzoek
‐ onderwijs
‐ Tentoonstel-
lingen
Indeling van de collecties

5. Indeling van de collecties
Bron: “Balans en perspectief, Academisch erfgoed in Vlaanderen” – studie 2011-2012
30%
27%
43% actieve collecties
erfgoed
zwerfgoed
41%
32%
27%
actieve collecties
erfgoed
zwerfgoed
Situatie in Vlaanderen 2012
Situatie aan de UGent 2012
43%
36%
21%
actieve collecties
erfgoed
zwerfgoed
Situatie aan de UGent 2014

6. Beheerde collecties aan de UGent in musea
1. Museum voor de Geschiedenis van de
Geneeskunde
2. Het Archeologisch Museum
3. Etnografische Verzamelingen
4. Museum Morfologie
5. Museum voor Dierkunde
6. Plantentuin
7. Museum voor de Geschiedenis
van de Wetenschappen








Afstanden:
1-4: 9 km
1-3: 2,5 km
1-4: 4,5 km
3-4: 3 km
4-2: 7,5 km
Samenwerkingsverband Gentse Universitaire Musea (GUM)

7. Naar een geïntegreerd museumbeleid
Project: “Gentse Universitaire Musea”
• Stuurgroep (collecties):
neemt beslissingen
• Vier werkgroepen:
I. Concept (vaste opstelling?)
II. Integratie (onderlinge
samenwerking)
III. Publiekswerking
IV. Collectiebeleid &
inventarisering
• Directe link met bestuur Universiteit Gent – beheerder
Jeroen Vanden Berghe → beleid wordt actief uitgewerkt

8. Huidige plannen

9. Een museum over de wetenschappelijke praktijk
Kernboodschap:
• Introductie in wetenschappelijk denken en
wetenschappelijke praktijk (alfa, bèta, gamma)
• Reflectie over de betekenis van wetenschap (+ ethiek en
maatschappelijk debat op gang brengen)

10. Uitwerking rond vier thema’s (story boards)
Hoofdthema Sub thema’s
“Nature of Science” -methodiek: wat definieert wetenschap
-menselijke drijfveer
-grenzen van wetenschap
Ontstaan van wetenschap met
markante personaliteiten
Evolutie en trends verteld aan de hand van
personages van de disciplines
vertegenwoordigd in collecties
Wisselwerking tussen wetenschap
en maatschappij
-waar zien we concrete resultaten van
wetenschap in de maatschappij?
-hoe en in welke mate heeft een
maatschappelijke context invloed op
wettenschappelijke bedrijvigheid
Uitdagingen voor en toekomst van
wetenschap
(reflectieruimte, audiovisueel en inspelend op
actualiteit, met beperkt aantal objecten of
wisselende objecten in de spotlight plaatsen
waarrond kan gereflecteerd worden)

11. (Inter)Nationale betrokkenheid van het GUM
GUM
deelname aan International conferenties
UMAC
SIC
Universeum
UMIS
…
Internationale museum
contacten
Boerhaave
Utrecht
Gustavianum
Hunterian
Göttingen
Groningen
…
eUniverCities
SAE - Nederland
U4

12. Collecties in onderwijs en onderzoek
• Vroeger: didactisch en onderzoeksmateriaal
• En nu (actieve collecties, maar ook statische collecties):
– Bachelor- en masterproeven
– Practica, stages
– Publicaties (uit onderzoek op en met de collecties)

13. Academisch erfgoed
als bron van
Onderwijs en onderzoek
Onderwijs
(bachelorprojecten, s
tages, praktische
oefeningen bij
lessen, …)
Onderzoek
(masterthesissen, onderz
oek op
collecties, …, doctoraten,
…)
Academisch erfgoed
(naast de actieve collecties ook de erfgoedcollecties)
Hoe de studenten bereiken??

14. Hoe de studenten bereiken??
• In structuur van museum moet een ZAP lid aanwezig
zijn
i. onderwijsopdrachten vanuit het museum zelf
zijn belangrijk;
→ dit is een bron om studenten aan te trekken
ii. Aanwezigheid van een ZAP lid opent
mogelijkheden van (co-)promotorschap van
onderzoeksprojecten (binnen en buiten
universiteit)
Pijnpunt: financiering van onderzoek langs klassieke
onderzoekskanalen is zeer moeilijk

15. Hoe de studenten bereiken??
• Collecties moeten opengesteld worden voor taken
verbonden aan onderwijs en onderzoek
i. Voor de actieve collecties: geen probleem voor
zowel onderzoek als onderwijs
ii. Erfgoedcollecties: kunnen en moeten ook
gebruikt worden voor onderwijs en onderzoek
→ begeleiden van
bachelorprojecten, masterthesissen, …
Pijnpunt: er is geen universitair personeel in het
kader van onderwijs aanwezig
(assistent, praktijkassistent, …)
→ veel taken worden gedragen door conservatoren en
vrijwilligers.