Presentación para Bioloxía de 2º de bacharelato.

1. Tema 14 CICLO CELULAR E DIVISIÓN CELULAR Dpto. de Bioloxía IES de Melide

4. INTRODUCIÓN Nos organismos pluricelulares, a división celular é un mecanismo para poder medrar , para repoñer células mortas , para reconstruír tecidos e para poder reproducirse asexual ou sexualmente . A división celular permite obter células (2 ou 4 por cada ciclo de división) a partir dunha célula proxenitora. Este proceso supón para a célula proxenitora : 1º.- Duplicar previamente o seu material xenético (ADN) 2º.- Repartilo o ADN entre as células fillas, para o que precisa: + Primeiramente, dividir o seu núcleo (normalmente por mitose, ou por meiose si se trata de formar gametos) + E, a continuación, dividir o seu citoplasma.

6. Evolución da cantidade de ADN ó longo do ciclo celular

10. ANAFASE SEPÁRANSE AS CROMÁTIDAS IRMÁNS e desprázanse cara os centriolos, ao tempo que van desaparecendo as fibras do fuso. Neste momento xá sestá repartido o material hereditario (as cadeas de ADN) de forma idéntica en dúas partes .

11. TELOFASE Reconstrúese a envoltura nuclear dos núcleos fillos, a partir do RER. Descondensación dos cromosomas e formación da cromatina. Desaparece o fuso mitótico. Reaparece o nucleolo.

12. MEIOSE (do grego “meios” = metade) + Proceso de división do núcleo que conduce á formación de 4 núcleos fillos diferentes entre si e diferentes do proxenitor . ( normalmente vai seguida da citocinese, polo que se forman 4 células fillas) + Propia das células da liña xerminal (células nai dos gametos). Hai excepcións. + Implicada en procesos de reprodución sexual.

16. MEIOSE I: PROFASE I Os cromosomas homólogos aparéllanse (tétradas), recombinando parte dos seus alelos (A,a,B, b, ...) MEIOSE I: METAFASE I As parellas de cromosomas migran cara o ecuador celular formando a placa ecuatorial MEIOSE I: ANAFASE I TELOFASE I Sepáranse os cromosomas homólogos MEIOSE II É como unha mitose, polo que o feito a destacar é a separación de cromátidas irmáns durante a anafase II

17. PRINCIPAIS ASPECTOS DA MEIOSE CANDO ACONTECEN SIGNIFICACIÓN BIOLÓXICA A NIVEL CELULAR SIGNIFICACIÓN BIOLÓXICA A NIVEL DE ESPECIE RECOMBINACIÓN xénica entre cromosomas homólogos (*) Profase I Si partimos das seguintes combinación alélicas ou xenotipos paternos AB e ab, para dous caracteres dados: AUMENTA A VARIABILIDADE XENÉTICA, pois aparecen novas combinación alélicas (os xenotipos recombinantes Ab, aB) que antes non existían (só había os tipos paternos AB,ab) As MUTACIÓNS, xunto coa fecundación ó chou, tamén aumentan a variabilidade xenética. AUMENTA A BIODIVERSIDADE ESPECÍFICA , o que favorece a SELECIÓN NATURAL dos xenotipos mellor adaptados ó medio. É dicir, favorece o proceso da EVOLUCIÓN. DISPOSICIÓN Ó CHOU DAS PARELLAS DE CROMOSOMAS HOMÓLOGOS (**) Metafase I SEPARACIÓN (=SEGRAGACIÓN) DOS CROMOSOMAS HOMÓLOGOS Anafase I Permite a formación de células haploides (n) a partires doutras con estirpe diploide (2n). 2n -> n Permite a CONSTANCIA CROMOSÓMICA DA ESPECIE XERACIÓN TRAS XERACIÓN, mediante a formación de células especiais (GAMETOS) DURANTE O PROCESO DA REPRODUCIÓN SEXUAL.

18. (*) Entrecruzamento e recombinación xénica durante a profase I da meiose (Crossing Over) Fonte: M. Cid Manzano. IES Otero Pedraio. Ourense

19. (**) Fonte: M. Cid Manzano. IES Otero Pedraio. Ourense

20. MITOSE MEIOSE Permite a constancia do nº de cromosomas xeración tras xeración. Por esta razón, en individuos pluricelulares, está ligada a procesos de: + Rexeneración de tecidos danados. + Renovación constante dos tecidos. + Crecemento do individuo. + Reprodución asexual ou vexetativa. Diminúe o nº de cromosomas á metade. De células diploides pasamos a haploides, como acontece na formación dos gametos (óvulos, oosfera e espermatozoides, núcleos espermáticos) Por esta razón, en individuos pluricelulares, está ligada a procesos de: + Reprodución sexual. Propia das células da liña somática Propia das células da liña xerminal ( células nai de gametos). Garantiza que as células fillas sexan xeneticamente idénticas ás proxenitoras Non, pois as 4 células fillas diferentes entre si e diferentes á proxenitora, debido ós procesos de recombinación (na profase I) e á disposición ó chou dos cromosomas homólogos (na metafase I). Máis simple Máis complexa, pois son dúas divisións consecutivas sen mediar Sepáranse cromátidas irmas Sepáranse cromosomas homólogos na meiose I e cromátidas irmáns na meiose II. Non Permite a constancia do nº de cromosomas da especie, xeración tras xeración Non Aumenta a variabilidade xenética e, en consecuencia, a BIODIVERSIDADE, polo que a SELECCIÖN NATURAL pode seleccionar os xenotipos mellor adaptados. Mantén a estirpe celular (haploide ou diploide) ( 2n -> 2n , ou n -> n ). Non mantén a estirpe celular, pois dunha estirpe diploide pasa a unha haploide (2n -> n). Isto é debido á separación dos cromosomas homólogos durante a metafase I Só se dá unha vez ó longo da vida do individuo (durante a formación dos gametos nos individuos superiores; durante a formación das esporas no caso de moitas plantas inferiores e na primeira división cigótica no caso de certas algas e fungos). Comeza na etapa de cigoto e continúa ó longo da vida do individuo, polo que acontece millóns de veces (ver ciclo biolóxico)