https://e-taksh.blogspot.gr/ Ιστορία Ε΄ 4.19. ΄΄Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
Ιστορία Ε΄ Τάξης – Ενότητα 4 – Κεφάλαιο 19:
΄΄ Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες ΄΄
 Σχεδιαγράμματα
 Θεωρία
 Παρουσιάσεις
http://e-taksh.blogspot.gr/

2. Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»
Ενότητα Δ΄: Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί – Κεφάλαιο 19ο
Σαμούχος Πέτρος©
Οι Άραβες εκμεταλλεύονται τους μακροχρόνιους πολέμους
Περσών και Βυζαντινών.
Αποτέλεσμα:
 Καταλαμβάνουν περσικές και βυζαντινές περιοχές
 Πρωτεύουσά τους η Δαμασκός της Συρίας
 Μόνιμη απειλή για τους Βυζαντινούς
Σκοπός τους η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης
Πολιορκούν την Πόλη 2 φορές
673 μ. Χ. 717 μ. Χ.
διαρκεί 5 χρόνια Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος
«υγρό πυρ»
υποχώρηση Αράβων
Οι Άραβες στρέφονται στα δυτικά:
 Καταλαμβάνουν Αίγυπτο και Καρχηδόνα
 Περνούν στην Ισπανία – Πυρηναία (αρχές 8ου
αιώνα μ.Χ.)
 Οι Φράγκοι τους νικούν στο Πουατιέ της Γαλλίας (732 μ.Χ.)
(Κάρολος Μαρτέλος)
 Επιστρέφουν στην Ισπανία
Οι Άραβες μετά τις ήττες σε Κωνσταντινούπολη και Πουατιέ
δεν απειλούν πλέον την Ευρώπη.
Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος
http://samouchos.weebly.com/

3. Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»
Ενότητα Δ΄: Το βυζαντινό κράτος και οι γειτονικοί λαοί – Κεφάλαιο 19ο
Σαμούχος Πέτρος©
Περίληψη μαθήματος
Ερωτήσεις
 Ποιο γεγονός εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες και εξαπλώθηκαν τόσο
γρήγορα;
 Ποια τα αποτελέσματα των κατακτήσεών τους και ποιος ήταν ο
τελικός τους στόχος;
 Πώς αντιμετώπισαν οι Βυζαντινοί τους Άραβες στη δεύτερη πολιορκία
της Πόλης το 717 μ.Χ.; Ποιος ήταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας
εκείνη την περίοδο;
 Τι ήταν το «υγρό πυρ» και τι γνωρίζεις γι’ αυτό το υπερόπλο των
Βυζαντινών;
 Πώς νομίζεις ότι ένιωθαν οι εχθροί των Βυζαντινών όταν έβλεπαν
τους αντιπάλους τους να χρησιμοποιούν το «υγρό πυρ»;
 Όταν ηττήθηκαν οι Άραβες στην Κωνσταντινούπολη προς τα πού
στράφηκαν και τι συνέβη στο Πουατιέ της Γαλλίας;
 Οι Φράγκοι εκείνη την περίοδο ήταν χωρισμένοι σε διάφορες φυλές.
Πιστεύεις ότι η συμμαχία τους για να αντιμετωπίσουν τους Άραβες
έπαιξε ρόλο στην τελική τους νίκη;
 Γιατί οι ιστορικοί θεωρούν τόσο σημαντικές τις ήττες των Αράβων
στη Κωνσταντινούπολη το717 μ.Χ. και στο Πουατιέ της Γαλλίας το
732 μ.Χ.;
Οι Άραβες προσπαθούν να καταλάβουν εδάφη της Μικράς Ασίας
και να εγκατασταθούν στην Ευρώπη. Συναντούν την αντίσταση
των Βυζαντινών και αλλάζοντας πορεία περνούν από τη βόρεια
Αφρική στην Ισπανία.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος
http://samouchos.weebly.com/

4. Ι΢ΣΟΡΙΑ Ε’
– ΚΕΦ. 19 “ΟΙ ΒΤΖΑΝΣΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΒΕ΢”
27Ο
ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΢ΧΟΛΕΙΟ ΣΡΙΚΑΛΩΝ
ΔΑ΢ΚΑΛΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΗ΢ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ΢
Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι εξάντλθςαν
Πζρςεσ και Βυηαντινοφσ
Οι Άραβεσ επεκτείνονται
 Πρωτεφουςα θ Δαμαςκόσ
 Καταλαμβάνουν τθν Κφπρο, τθ
Ρόδο, τα νθςιά του Αιγαίου
Αποτζλεςμα
 Ανοίγει ο δρόμοσ προσ τθν
Κωνςταντινοφπολθ
Άραβεσ απειλοφν τθν
Κωνςταντινοφπολθ 2 φορζσ
Πρώτθ φορά (673 μ.Χ.)
Η πολιορκία κράτθςε 5 χρόνια
Οι Βυηαντινοί τουσ νικοφν
Οι Άραβεσ υποχωροφν και ςτρζφονται δυτικά
 Κατζλαβαν τθν Αίγυπτο, τθν Καρχθδόνα
 ςτισ αρχζσ του 8ου αιϊνα, πζραςαν ςτθν Ιςπανία.
Από εκεί διάβθκαν τα Πυρθναία
Αίγσπηο, ηην Καρτηδόνα και, ζτεδόν τωρίς
ανηίζηαζη, ζηις αρτές ηοσ 8οσ αιώνα, πέραζαν
ζηην Ιζπανία. Από εκεί, αθού οργανώθηκαν
καλύηερα, διάβηκαν ηα Πσρηναία
Οι ςυναςπιςμζνοι Φράγκοι όμωσ, με αρχθγό τον
Κάρολο Μαρτζλο, τουσ νίκθςαν ςτο Πουατιζ τθσ
Γαλλίασ και τουσ ανάγκαςαν να επιςτρζψουν
ςτθν Ιςπανία (732 μ.Χ).
Δεφτερθ φορά (717 μ.Χ.)
 Ο Λζων Γ’ ο Ίςαυροσ και οι
Βυηαντινοί αντιςτάκθκαν γενναία
 Μυςτικό όπλο τουσ το «υγρό
πυρ»
 Μ’ αυτό κατζςτρεψαν τον ςτόλο
των Αράβων και να τουσ διϊξουν
από τθν Κωνςταντινοφπολθ
Μετά τισ ιττεσ από Βυηαντινοφσ και
Φράγκουσ οι δρόμοι των Αράβων προσ
τθν Ευρϊπθ κλείνουν οριςτικά
Δημιουργός: Βασίλης Παπαγιάννης http://blogs.sch.gr/vpapagiann/

5. 18/01/11
19. ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ
Οι Άραβες:
 Οι Άραβες εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία των Βυζαντινών και των Περσών και
μέσα σε λίγα χρόνια επεκτάθηκαν από την άγονη Αραβία σε πολλές περσικές και
βυζαντινές περιοχές.
 Έκαναν πρωτεύουσά τους τη Δαμασκό της Συρίας και έγιναν διαρκής κίνδυνος για
τους Βυζαντινούς.
Η πορεία των Αράβων προς το Βυζάντιο:
 Οι Άραβες πέρασαν από την Κύπρο και τα νησιά του Αιγαίου και έφτασαν από τη
θάλασσα στην Κωνσταντινούπολη.
 Ταυτόχρονα έφτασε στην Κωνσταντινούπολη και ο στρατός τους και την
περικύκλωσαν από στεριά και θάλασσα.
 Ο Λέων Γ’ ο Ίσαυρος (Λέων τρίτος ο Ίσαυρος) και οι Βυζαντινοί πολέμησαν
γενναία καίγοντας τα πλοία των Αράβων με το «υγρό πυρ».
Η πορεία των Αράβων προς την Ευρώπη:
 Οι Άραβες κατέλαβαν χωρίς αντίσταση την Αίγυπτο και την Καρχηδόνα και
πέρασαν στην Ισπανία.
 Προσπάθησαν να περάσουν τα Πυρηναία για να κατακτήσουν την Ευρώπη.
 Οι Φράγκοι, με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο, τους νίκησαν στο Πουατιέ της Γαλλίας
και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στην Ισπανία.
Σκάρπα Ηλέκτρα

6. eimet08
19. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
1. Ποιες συνέπειες είχαν οι μακροχρόνιοι πόλεμοι Βυζαντινών και
περσών, ποιος το εκμεταλλεύτηκε και πώς;
Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους Βυζαντινούς
εξάντλησαν και τα δύο κράτη. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες,
οι οποίοι κατέλαβαν πολλές περσικές και βυζαντινές περιοχές. Έκαναν
πρωτεύουσά τους τη Δαμασκό της Συρίας και αποτελούσαν απειλή για το
Βυζάντιο.
2. Ποιος ήταν ο στόχος τους και πώς προσπάθησαν να τον πετύχουν;
Κύριος στόχος τους ήταν η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Με στόλο,
κατέλαβαν την Κύπρο, τη Ρόδο και άλλα νησιά του Αιγαίου και πολιόρκησαν
δύο φορές (673 & 717μ.Χ.) την Πόλη από στεριά και θάλασσα.
3. Πώς αντιμετώπισαν την απειλή οι Βυζαντινοί;
Ο αυτοκράτορας Λέων Γ’ ο Ίσαυρος και οι πολιορκημένοι Βυζαντινοί
πέρασαν δύσκολες ώρες, αλλά νίκησαν χάρη στο «υγρό πυρ», με το οποίο
έκαψαν μεγάλο μέρος του στόλου των Αράβων και τους ανάγκασαν να λύσουν
την πολιορκία.
4. Τι έκαναν οι Άραβες μετά τη λύση της πολιορκίας της Πόλης;
Οι Άραβες στράφηκαν δυτικά, κατέλαβαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και,
σχεδόν χωρίς αντίσταση, στις αρχές του 8ου
αιώνα, πέρασαν στην Ισπανία.
5. Τι προσπάθησαν να κάνουν και ποιος τους αντιμετώπισε και πώς;
Διάβηκαν τα Πυρηναία και προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη. Οι
συνασπισμένοι Φράγκοι, με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο, τους νίκησαν στο
Πουατιέ της Γαλλίας και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στην Ισπανία
(732μ.Χ.). Έτσι έκλεισαν οριστικά οι δρόμοι των Αράβων προς την Ευρώπη.

7. eva -edu
19. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Οι Άραβες μετά από χρόνια έγιναν πολύ δυνατοί και έκαναν δικές τους πολλές περιοχές
στην Αραβία, το Αιγαίο πέλαγος και το Βυζάντιο.
Όμως η πόλη που ήθελαν να πάρουν οι Άραβες ήταν η Κωνσταντινούπολη.
Οι Βυζαντινοί και ο Λέων ο ΄Γ ο Ίσαυρος με το υγρό πύρ τη φωτιά έκαψαν τα καράβια των
Αράβων και δεν τους άφησαν να μπούνε στην Κωνσταντινούπολη
Ερώτηση για το σχολείο Με τι νίκησαν οι βυζαντιν
οί τους Άραβες;
Με τα όπλα ή με το υγρό πυρ;
Ερώτηση για το σχολείο Ποια πόλη ήθελαν να πάρουν οι Άραβες;

8. 19. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Πόλεμοι με Πέρσες εξάντλησαν τα κράτη
↓
Οι Άραβες επεκτείνονται
↓
Πρωτεύουσα: Δαμασκός Συρίας
Καταλαμβάνουν Κύπρο, Ρόδο, νησιά Αιγαίου
↓
Ανοίγει δρόμος προς Κωνσταντινούπολη
Άραβες απειλούν την Κωνσταντινούπολη 2 φορές
673 μ.Χ.
(5 χρόνια)
717 μ.Χ.
↓
Λέων Γ' ο Ίσαυρος
+
Υγρό πυρ
↓
Οι Άραβες υποχωρούν
↓
Καταλαμβάνουν: Αίγυπτο, Καρχηδόνα
Περνούν: Ισπανία → Πυρηναία
↓
Φράγκοι – Κάρολος Μαρτέλος
νικούν Άραβες → Πουατιέ Γαλλίας 732 μ.Χ.
▼
Οι δρόμοι των Αράβων στην
Ευρώπη έκλεισαν.
Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος

9. Πολιορκούν την Κωνσταντινούπολη 2 φορές
673-678 µ.Χ. 717 µ.Χ.
Λέων Γ΄ Ίσαυρος
«υγρό πυρ»
Οι Άραβες υποχωρούν.
Καταλαµβάνουν Αίγυπτο, Καρχηδόνα
Περνούν στην Ισπανία Πυρηναία
Ηττώνται από τους Φράγκους
(Κάρολος Μαρτέλος)
στο Πουατιέ της Γαλλίας
υποχωρούν στην Ισπανία
Απελευθέρωση Κρήτης 9ο αιώνα από τον Νικηφόρο Φωκά.
Πόλεµοι µεταξύ Βυζαντινών και Περσών.
Εξασθένιση και των δύο κρατών.
Οι Άραβες καταφέρνουν να επεκταθούν.
Καταλαµβάνουν περιοχές βυζαντινές και περσικές.
Πρωτεύουσα: ∆αµασκός Συρίας
Καταλαµβάνουν: Κύπρο, Κρήτη, νησιά Αιγαίου.
Παιδίον Τόπος

10. Μάθημα 19ο
Χαράλαμπος Δ. Δημόπουλος
ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ
Επιτίθενται στο Βυζάντιο και καταλαμβάνουν ανατολικές επαρχίες και νησιά
Τον 7ο
αι. μ.Χ. οι Άραβες Πολιορκούν την Κων/πολη με ισχυρό στρατό και στόλο (πενταετής πολιορκία)
Οι Βυζαντινοί νικούν  Καίνε τα καράβια των Αράβων  Υγρό πυρ (εύφλεκτο μίγμα)
Οι Άραβες επιχειρούν πάλι να καταλάβουν την Κων/πολη αλλά και πάλι δεν μπορούν
Τον 8ο
αι. μ.Χ. οι Άραβες
Οι Βυζαντινοί με αυτοκράτορα τον Λέων Γ΄ τον Ίσαυρο νικούν πάλι με το υγρό πυρ
Κατακτούν τη Βόρεια Αφρική  Περνούν εύκολα στην Ισπανία
Τα επόμενα χρόνια οι Άραβες Επιχειρούν να μπουν στην Ευρώπη με σκοπό να την κατακτήσουν
Οι Φράγκοι (με τον Κάρολο Μαρτέλο) τους νικούν στο Πουατιέ της Γαλλίας
Ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος σώζει οριστικά
το Βυζάντιο και την Ευρώπη από
τους Άραβες.

11. ΚΕΦ. 19
ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ
1) Τι εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες;
Οι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους Βυζαντινούς
εξάντλησαν τα κράτη αυτά κι έτσι οι Άραβες
επεκτάθηκαν από την Αραβία σε περσικές και
βυζαντινές περιοχές.
2) Ποια ήταν η πρωτεύουσα των Αράβων;
Η Δαμασκός της Συρίας.
3) Ποιες περιοχές κατέλαβαν με το στόλο τους;
Την Κύπρο, τη Ρόδο και άλλα νησιά του Αιγαίου κι έτσι
άνοιξε ο δρόμος για την πολιορκία της Πόλης που την
περικύκλωσαν από στεριά και θάλασσα. Δύο φορές
απείλησαν την Κωνσταντινούπολη.
4) Πως αντέδρασαν οι Βυζαντινοί;
Οι Βυζαντινοί με αρχηγό τον αυτοκράτορα Λέων Γ’ τον
Ίσαυρο αντιστάθηκαν γενναία. Νίκησαν όμως χάρη στο
«υγρό πυρ» ένα ανίκητο όπλο με το οποίο έκαψαν πολλά
καράβια των Αράβων οι οποίοι αναγκάστηκαν να
λύσουν την πολιορκία νικημένοι.
5) Που στράφηκαν οι Άραβες μετά την αποτυχία
τους να καταλάβουν την Πόλη;
Κατέλαβαν την Αίγυπτο, την Συρία και πέρασαν στην
Ισπανία. Από εκεί ήθελαν να περάσουν στην Ευρώπη.
Τότε οι Φράγκοι ενωμένοι με αρχηγό τον Κάρολο
Μαρτέλο τους νίκησαν στο Πουατιέ της Γαλλίας και
τους ανάγκασαν να γυρίσουν πίσω.
Δημήτρης Βογιατζάκης

12. Κεφ. 19. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
1. Ποιες συνέπειες είχαν οι μακροχρόνιοι πόλεμοι Βυζαντινών και περσών, ποιος το
εκμεταλλεύτηκε και πώς;
Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους Βυζαντινούς εξάντλησαν και τα δύο
κράτη. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες, οι οποίοι κατέλαβαν πολλές περσικές και
βυζαντινές περιοχές. Έκαναν πρωτεύουσά τους τη Δαμασκό της Συρίας και αποτελούσαν απειλή
για το Βυζάντιο.
2. Ποιος ήταν ο στόχος τους και πώς προσπάθησαν να τον πετύχουν;
Κύριος στόχος τους ήταν η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Με στόλο, κατέλαβαν την Κύπρο,
τη Ρόδο και άλλα νησιά του Αιγαίου και πολιόρκησαν δύο φορές (673 & 717μ.Χ.) την Πόλη από
στεριά και θάλασσα.
3. Πώς αντιμετώπισαν την απειλή οι Βυζαντινοί;
Ο αυτοκράτορας Λέων Γ’ ο Ίσαυρος και οι πολιορκημένοι Βυζαντινοί πέρασαν δύσκολες ώρες,
αλλά νίκησαν χάρη στο «υγρό πυρ», με το οποίο έκαψαν μεγάλο μέρος του στόλου των Αράβων
και τους ανάγκασαν να λύσουν την πολιορκία.
4. Τι έκαναν οι Άραβες μετά τη λύση της πολιορκίας της Πόλης;
Οι Άραβες στράφηκαν δυτικά, κατέλαβαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και, σχεδόν χωρίς
αντίσταση, στις αρχές του 8ου
αιώνα, πέρασαν στην Ισπανία.
5. Τι προσπάθησαν να κάνουν και ποιος τους αντιμετώπισε και πώς;
Διάβηκαν τα Πυρηναία και προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη. Οι συνασπισμένοι
Φράγκοι, με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο, τους νίκησαν στο Πουατιέ της Γαλλίας και τους
ανάγκασαν να επιστρέψουν στην Ισπανία (732μ.Χ.). Έτσι έκλεισαν οριστικά οι δρόμοι των
Αράβων προς την Ευρώπη.
‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐
Πηγή: http://ioannaprangiou.weebly.com/

13. sainia.gr
Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες (09/01)
Οι πόλεμοι μεταξύ Βυζαντινών και Περσών εξασθένησαν και τους δύο λαούς.

14. Η βυζαντινή αυτοκρατορία τον 7ο αιώνα

15. Εμφανίζονται τότε στο προσκήνιο οι Άραβες που καταλαμβάνουν περσικά και βυζαντινά εδάφη. Φτάνουν μέχρι τη
Συρία και κάνουν πρωτεύουσά τους τη Δαμασκό.
Καταλαμβάνουν την Κύπρο και τη Ρόδο και από τότε μόνιμος στόχος τους είναι η Κωνσταντινούπολη.
Γίνονται δύο πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης.
Κωνσταντίνος Δ΄
ο Πωγωνάτος
Λέων Γ΄ο Ίσαυρος με τον γιο του
Κωνσταντίνο

16. Η πρώτη θα διαρκέσει πέντε χρόνια 673 – 678 (αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Δ΄ ο Πωγωνάτος) και η
δεύτερη το 717 (αυτοκράτορας ο Λέοντας Γ΄ ο Ίσαυρος).
Στην εποχή του Λέοντα του Γ΄ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το Υγρό Πυρ κατά του αραβικού στόλου.
Το Υγρό Πυρ που αλλιώς λέγονταν «Ελληνικό Πυρ» το ανακάλυψε ο μηχανικός Καλλίνικος που καταγόταν από τη
Συρία. Έσωσε το Βυζάντιο πολλές φορές μέχρι τον 12ο αιώνα που εμφανίστηκε η πυρίτιδα και τα πυροβόλα όπλα.
Καταστροφή εχθρικών πλοίων έξω
από την Κωνσταντινούπολη με το
υγρό πυρ
Καταστροφή εχθρικού πλοίου
με το υγρό πυρ

17. Βαλλίστρα εκτόξευσης
υγρού πυρός
Βυζαντινός Δρόμωνας
Η σύσταση του «υγρού πυρός» κρατούνταν μυστική. Το εξακόντιζαν με μακριούς σωλήνες, τα σιφώνια, ή το
πετούσαν, μέσα σε πήλινα δοχεία, με βαλλίστρες και καταπέλτες από τα πολεμικά πλοία, τους δρόμωνες.

18. Η επέκταση των Αράβων προς τα
δυτικά
Οι Άραβες μετά την αποτυχία τους επέστρεψαν στα εδάφη τους και επεκτάθηκαν προς τα Δυτικά καταλαμβάνοντας
όλη τη Βόρεια Αφρική και την Ιβηρική Χερσόνησο.
Μετά την Ιβηρική Χερσόνησο προσπάθησαν να επεκταθούν στην Ευρώπη αλλά στη μάχη του Πουατιέ (732)
τους σταμάτησαν οι Φράγκοι με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο.

19. Χάρτης της σημερινής Γαλλίας
με το Πουατιέ
Η μάχη του Πουατιέ και ο
Κάρολος Μαρτέλος
Κάρολος Μαρτέλος
Μετά τις ήττες αυτές, στην Κωνσταντινούπολη και στο Πουατιέ, οι δρόμοι των Αράβων προς την Ευρώπη
έκλεισαν οριστικά.
Οι Άραβες στις περιοχές που κατέλαβαν σεβάστηκαν τον πολιτισμό που βρήκαν επηρεάστηκαν από αυτόν και τον
συνέχισαν προσθέτοντας και τα δικά τους στοιχεία. Σημαντική εξέλιξη ήταν η αντιγραφή και μετάφραση στα αραβικά
από χριστιανούς μοναχούς έργων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων (κυρίως του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη).

20. Δείγματα αραβικής τέχνης στο παλάτι της Αλάμπρα στην Ισπανία
Στον καιρό της ειρήνης ερχόντουσαν σε επαφή με βυζαντινούς δασκάλους, τεχνίτες και εμπόρους ενώ αραβικές
διπλωματικές αντιπροσωπείες επισκέπτονταν την Κωνσταντινούπολη, όπου γίνονταν δεκτές με τιμές.

27. Εγκύκλιος Παιδεία
ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ
Τους μακροχρόνιους πολέμους Βυζαντινών και Περσών
εκμεταλλεύτηκαν οιΆραβες, που επεκτάθηκαν σε βυζαντινά και
περσικά εδάφη, έκαναν πρωτεύουσα τους τη Δαμασκό και έγιναν
μόνιμη απειλή για το Βυζάντιο.
Αφού κατέλαβαν την Κύπρο, τη Ρόδο, και άλλα νησιά του Αιγαίου,
προσπάθησαν να καταλάβουν και την Κων/πολη, πολιορκώντας
την από στεριά και θάλασσα.
Ο αυτοκράτορας Λέων Γ' ο Ίσαυρος και οι πολιορκημένοι
αντιστάθηκαν γενναία και τελικά νίκησαν, χρησιμοποιώντας το
"υγρό πυρ", όπλο που έφερνε πανικό στους Άραβες εκείνη την
εποχή

28. το "υγρό πυρ" σε γραμματόσημο της κυπριακής δημοκρατίας. Εικονίζεται και ο
Νικηφόρος Φωκάς, αυτοκράτορας του Βυζαντίου στα επόμενα χρόνια, ο οποίος
χρησιμοποίησε και αυτός το "υγρό πυρ" για να αντιμετωπίσει τους Άραβες
Όμως οι Άραβες δεν απογοητεύτηκαν. Στράφηκαν δυτικά και
κατέλαβαν τηνΑίγυπτο, την Καρχηδόνα και την Ισπανία και από τα
Πυρηναία προσπάθησαν να περάσουν στην υπόλοιπη Ευρώπη.

29. Τους σταμάτησαν όμως οι Φράγκοι, που τους νίκησαν
στο Πουατιέ της Γαλλίας, με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο(732 μ.
Χ.)

31. Απεικόνιση της μάχης του Πουατιέ. (πινακας του Charles de Steuben , Λούβρο)
από τον τάφο του Καρόλου Μαρτέλου
Μετά τις παραπάνω ήττες των Αράβων, έκλεισαν οριστικά γι'
αυτούς οι δρόμοι προς την Ευρώπη

32. Άραβας πολεμιστής. Χαρακτηριστικό του το μαύρο τουρμπάνι, δηλωτικό του επίλεκτου
σώματος που ανήκε

33. Βυζαντινοί ιππείς καταδιώκουν νικημένους Άραβες. (Μικρογραφία από βυζαντινό
χειρόγραφο του 11ου αι.)
ΤΟ ΥΓΡΟ ΠΥΡ
Το "υγρο πυρ" ή "θαλάσσιο" ή "ελληνικό πυρ" αποτελούσε ένα
από τα ισχυρότερα αλλά και πιο μυστηριώδη όπλα του Βυζαντίου.
Ήταν εφεύρεση του Έλληνα μηχανικού Καλλίνικου, από την
Ηλιούπολη της Συρίας. Η σύνθεση του υγρού πυρός ήταν κρατικό
μυστικό και δεν ξέρουμε ακριβώς από τι και πώς φτιαχνόταν.
Φαίνεται όμως πως ήταν ένα μίγμα από θειάφι, πίσσα, νίτρο,
φώσφορο και άλλα εύφλεκτα υλικά.
Οι τρόποι χρήσης του υγρού πυρός, είναι οι εξής:
α) Τοποθετούνταν στην πλώρη των πλοίων σε χάλκινους
σωλήνες(σιφώνια), απ' όπου εκτοξευόταν.

34. β) Χρησιμοποιούνταν και χύτρες πήλινες γεμάτες υγρό πυρ, που
εκτοξεύονταν και συντρίβονταν στο εχθρικό πλοίο και έτσι
προκαλούσαν πυρκαγιά.
γ) Χρησιμοποιούνταν και βαλλίστρες ή και καταπέλτες από όπου
εκσφενδόνιζαν οι στρατιώτες το υγρό πυρ την στιγμή που έπρεπε
κατά των εχθρών. Με το υγρό πυρ οι Βυζαντινοί κατάφεραν σε
κρίσιμες στιγμές να αναχαιτίσουν τους εχθρούς τους.

35. ΤΟ ΥΓΡΟ ΠΥΡ
Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ

36. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Τι θα μάθουμε:
 Πώς οι Άραβες επεκτάθηκαν και έγιναν ένας διαρκής κίνδυνος
για το Βυζάντιο.
 Πώς οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκρούσουν τους Άραβες.
 Πώς οι Άραβες προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη από
τη Δύση και πώς ηττήθηκαν από τους Φράγκους.
Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους
Βυζαντινούς εξάντλησαν οικονομικά και στρατιωτικά και τα δύο
κράτη. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες που κατάφεραν
μέσα σε λίγα χρόνια να επεκταθούν και να καταλάβουν πολλές
περσικές και βυζαντινές περιοχές. Πρωτεύουσα του κράτους τους
έγινε ηΔαμασκό της Συρίας. Οι Άραβες αποτέλεσαν ένα διαρκή
κίνδυνο για το Βυζάντιο.

37. Με το στόλο τους κατέλαβαν την Κύπρο, τη Ρόδο και άλλα νησιά του
Αιγαίου. Στη συνέχεια προσπάθησαν να καταλάβουν τη βασιλεύουσα
την οποία πολιόρκησαν δύο φορές από στεριά και θάλασσα (673-678
μ.Χ. και 717 μ.Χ.).
Βυζαντινοί νικούν Άραβες σε μικρογραφία χειρογράφου, 12ος-13ος αι.
Οι Βυζαντινοί με αυτοκράτορα το Λέων Γ΄ τον Ίσαυρο κατάφεραν να
αποκρούσουν τους Άραβες.

38. Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος
Το όπλο που εξασφάλισε στους Βυζαντινούς τη νίκη ήταν το «υγρό
πυρ» («ελληνικόν πυρ»). Μ’ αυτό έκαψαν μεγάλο μέρος από το
στόλο των Αράβων, τους ανάγκασαν να λύσουν την πολιορκία και
να επιστρέψουν νικημένοι στα εδάφη τους.
Κάνε κλικ εδώ ή στην εικόνα
για να μάθεις περισσότερα για το "υγρό πυρ".
Παράσταση από χειρόγραφο που εικονίζει πυρπόληση εχθρικού πλοίου με το «υγρόν πυρ».
Μετά την αποτυχία τους αυτή οι Άραβες στράφηκαν προς τη Δύση.

39. Κατέκτησαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και πέρασαν
στην Ισπανία στις αρχές του 8ου
αι.Διάβηκαν
τα Πυρηναία* προσπάθησαν να εισέλθουν στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι Φράγκοι όμως με αρχηγό το Κάρολο Μαρτέλοκατάφεραν να τους
σταματήσουν νικώντας τους στοΠουατιέ της Γαλλίας το 732
μ.Χ. Έτσι, οι Άραβες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Ισπανία.
Ο Κάρολος Μαρτέλος.
*Πυρηναία: Μία από τις μεγαλύτερες οροσειρές της Ευρώπης. Βρίσκεται ανάμεσα στην
Ισπανία και Γαλλία και αποτελεί φυσικό σύνορο των δύο χωρών.

40. Η Κρήτη στα χέρια των Σαρακηνών
Οι Άραβες που εγκαταστάθηκαν στην Ισπανία για πολλά χρόνια
επιδόθηκαν σε έργα ειρήνης. Τον 9ο αιώνα όμως, μια μεγάλη ομάδα
απ’ αυτούς, γνωστοί ως Σαρακηνοί, κυριάρχησαν στη Μεσόγειο ως
πειρατές.
Σαρακηνοί εναντίον της Κρήτης.
Σε μια από τις επιδρομές αυτές επιτέθηκαν στην Κρήτη και, παρά την
αντίσταση των κατοίκων της, την κατέλαβαν και την έκαναν
ορμητήριο των πειρατικών επιδρομών τους.

41. Η Κρήτη έμεινε υπόδουλη εκατό περίπου χρόνια, ώσπου ο
στρατηγός Νικηφόρος Φωκάς πολεμώντας σκληρά εναντίον των
Σαρακηνών απελευθέρωσε το νησί και απάλλαξε τη Μεσόγειο από
την πειρατεία.
Ο Νικηφόρος Φωκάς επιστρέφει θριαμβευτής στην Κωνσταντινούπολη μετά τις νίκες τους
κατά των Αράβων.
Κάνε κλικ στην παρακάτω εικόνα για να γνωρίσεις το πλοίο
του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού¨Νικηφόρος Φωκάς¨.

42. Κάνε κλικ εδώ για να μάθεις
για την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Άραβες.
Η «άλλη πλευρά» των Αράβων
Οι Άραβες στις βυζαντινές περιοχές που κατέλαβαν, ήρθαν σε επαφή
με το ελληνικό πολιτισμό που ανθούσε εκεί από τα χρόνια του
Μεγαλέξανδρου. Στην Αντιόχεια, τη Δαμασκό και
την Αλεξάνδρειαυπήρχαν σχολές, μουσεία, έργα τέχνης και
πνευματική παράδοση, που έγιναν δικά τους. Οι Άραβες δέχτηκαν
την επίδρασή τους, τα σεβάστηκαν και πήραν πολλά στοιχεία για το
δικό τους πολιτισμό.
Το γειτόνεμά τους με το Βυζάντιο δεν ήταν διαρκής
πόλεμος. Ανάμεσά τους υπήρχαν περίοδοι μακράς ειρήνης και
συνεργασίας. Βυζαντινοί τεχνίτες διακόσμησαν αραβικούς ναούς και
παλάτια. Βυζαντινοί έμποροι πήγαιναν σε αραβικές χώρες και Άραβες
επισκέπτονται συχνά τις αγορές της Πόλης και της Τραπεζούντας.
Χριστιανοί μοναχοί στα μοναστήρια της Συρίας μετέφρασαν στα
αραβικά έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, ιδιαίτερα του
Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη. Πολλά από αυτά τα έργα τα
γνωρίζουμε σήμερα μόνο από τις αραβικές μεταφράσεις τους.
Αραβικό χειρόγραφο ιατρικής (Βιβλίο του Διοσκουρίδη)

43. Βυζαντινοί δάσκαλοι, ακόμη, διδάξαν ελληνικά σε αραβικά σχολεία.
Τα δύο κράτη τέλος αντάλλασσαν συχνά διπλωματικές
αντιπροσωπείες, οι οποίες γίνονταν δεκτές με εντυπωσιακές τελετές
στις αυλές της Κωνσταντινούπολης και της Βαγδάτης.
Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος
Το «υγρό πυρ» («ελληνικόν πυρ»)
Ένα από ισχυρότερα όπλα των Βυζαντινών ήταν το«υγρό
πυρ» ή «ελληνικόν πυρ». Η χρήση του αναφέρεται για πρώτη φορά
τον 7ο
αι. μ.Χ. εναντίον του αραβικού στόλου που πολιορκούσε την
Κωνσταντινούπολη το 673 μ.Χ.
Στρατιώτης που εκτοξεύει υγρό πυρ εναντίον εχθρικού κάστρου.

44. Το «υγρό πυρ» είχε την ιδιότητα να μην σβήνει ούτε με νερό.
Αναφλέγονταν αμέσως μόλις ερχόταν σε επαφή με το νερό και
έκαιγε τόσο στην επιφάνεια του όσο και λίγο κάτω από
αυτή. Εφευρέτης του ήταν ο Σύρος μηχανικός Καλλίνικος.
Χειροβομβίδες του 10ου-11ου αιώνα, από το φρούριο των Χανίων, στην Κρήτη (Εθνικό
Ιστορικό Μουσείο).
Αποτελούσε κρατικό μυστικό των Βυζαντινών. Ελάχιστοι ήταν αυτοί
που γνώριζαν τα υλικά και τον τρόπο κατασκευής του ώστε να μην
πέσει σε εχθρικά χέρια. Στην αυτοκρατορία υπήρχε απαγόρευση
κατασκευής του οπουδήποτε και από οποιονδήποτε.

45. Κατασκευάζονταν αποκλειστικά σε ορισμένα σημεία κοντά στην
Κωνσταντινούπολη. Υπεύθυνοι για την κατασκευή του ήταν
αυτοκρατορικοί αξιωματούχοι που αναφέρονταν απευθείας στον
αυτοκράτορα. Φαίνεται ότι ήταν ένα εύφλεκτο μείγμα από θειάφι,
πίσσα, νίτρο, φώσφορο κ.ά.

46. Οι τρόποι εκτόξευσής του ήταν πολλοί. Ο πιο απλός ήταν να γεμίζουν
με αυτό ειδικά πήλινα δοχεία. Υπήρχαν και ειδικές μηχανές για να
εκτοξεύουν μεγαλύτερη ποσότητα. Οι μηχανές αυτές τοποθετούνταν
στα πλοία ή στις επάλξεις των τειχών και εκτόξευαν το υγρό πυρ
στους επιτιθέμενους. Ακόμη εκτοξεύονταν με βαλλίστρες και
καταπέλτες.

47. Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος
Η άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Άραβες (904
μ.Χ.)
Πληροφορίες για την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Άραβες
έχουμε χάρη στο έργο Θεσσαλονικέως κληρικού του Ιωάννη
Καμινιάτη. Ο Καμινιάτης έζησε την πολιορκία και την άλωση της
πόλης, αιχμαλωτίσθηκε και επέστρεψε τελικά στην πόλη του, όταν
οι πειρατές τον αντάλλαξαν με Άραβες που είχαν αιχμαλωτίσει οι
Βυζαντινοί.
Στις αρχές του 10ου
αιώνα αυτοκράτορας του Βυζαντίου είναι ο Λέων
ο ΣΤ΄ (886-912). Η μεγαλύτερη απειλή για τις παραθαλάσσιες
περιοχές του βυζαντινού κράτους είναι οι Σαρακηνοί πειρατές που
έχοντας ως ορμητήριά τους λιμάνια της Κρήτης και της Συρίας
λεηλατούν τα νησιά και τα παράλια του Αιγαίου.

48. Λέων ο ΣΤ΄
Το καλοκαίρι του 904 μία μεγάλη ναυτική δύναμη Σαρακηνών
πειρατών αποπλέει από το λιμάνι τηςΤαρσού*. Αποτελείται από 54
μεγάλα πολεμικάπλοία με αρχηγό τον εξωμότη* Λέοντα
Τριπολίτη και κατευθύνεται προς το Αιγαίο όπου και δεν συναντάει
κάποια αντίσταση από το βυζαντινό στόλο. Στη συνέχεια πλέει προς
τη Θεσσαλονίκη.
Μόλις οι Θεσσαλονικείς πληροφορούνται τον κίνδυνο προσπαθούν
να προετοιμάσουν την άμυνα της πόλης τους. Επισκευάζουν
πρόχειρα τα μισοκατεστραμμένα τμήματα του θαλασσίου τείχους και
κατασκευάζουν πάνω σ' αυτό μερικούς ξύλινους πύργους. Κλείνουν
επίσης την είσοδο του λιμανιού με σιδερένια αλυσίδα. Τα χρόνια
αυτά η Θεσσαλονίκη δε διαθέτει σημαντική στρατιωτική φρουρά και
οι κάτοικοί της είναι άπειροι στον πόλεμο.
Οι Σαρακηνοί εμφανίζονται μπροστά από τα θαλάσσια τείχη της
πόλης το πρωί της Κυριακής 29 Ιουλίου 904. Στα 54 πλοία των
πειρατών βρίσκονται10.000 άντρες.

49. Η άλωση της Θεσσαλονίκης από άραβες πειρατές το 904, σε μικρογραφία από το
χειρόγραφο «Χρονικό του Σκυλίτζη»,
12ος-13ος αι. (Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη)
Ακολουθεί τριήμερη πολιορκία και εισβολή των πειρατών στην πόλη
αφού πρώτα στήσουν πάνω στα πλοία τους ξύλινους πύργους που
ήταν ψηλότερη από τα θαλάσσια τείχη της πόλης. Μένουν στην πόλη
για δέκα μέρες σφάζοντας και ψάχνοντας για κρυμμένους
θησαυρούς. Παραλίγο να κάψουν την πόλη, κάτι που αποτράπηκε
μόνο αφού τους δόθηκαν από τους βυζαντινούς αξιωματούχους
μεγάλες ποσότητες χρυσού. Φεύγοντας παίρνουν μαζί τους πάνω
από 20.000 ανθρώπους για να τους πουλήσουν σε σκλαβοπάζαρα
της Συρίας.
*Ταρσός: πόλη της Μ. Ασίας
*εξομώτης: αυτός που αρνήθηκε τη θρησκεία του και ασπάστηκε άλλη
Πηγή: Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα

50. Κεφάλαιο 19ο
Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες.ζ ρ β ς
Η παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο ΣαμούχοΗ παρουσίαση διαμορφώθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο.

51. Οι μακροχρόνιοι πόλεμοιΟι μακροχρόνιοι πόλεμοι
ανάμεσα στους Πέρσες
και τους Βυζαντινούςκαι τους Βυζαντινούς
εξάντλησαν τα δύο κράτη.
Το γεγονός αυτόο γεγο ός αυτό
εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

52. Οι Άραβες μέσα σεΟι Άραβες μέσα σε
λίγα χρόνια
επεκτάθηκαν από την
ά Α βίάγονη Αραβία και
κατέλαβαν πολλές
περσικές καιπερσικές και
βυζαντινές περιοχές.
Έκαναν πρωτεύουσά
Δ
ρ
τους τη Δαμασκό της
Συρίας και απειλούσαν
το Βυζάντιοτο Βυζάντιο.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

53. Με στόλο κατέλαβανΜε στόλο κατέλαβαν
την Κύπρο, τη Ρόδο καιτην Κύπρο, τη Ρόδο καιη ρ , ηη ρ , η
άλλα νησιά του Αιγαίου.άλλα νησιά του Αιγαίου.
Στόχος τους ήταν ηΣτόχος τους ήταν ηχ ς ς ή ηχ ς ς ή η
κατάκτηση τηςκατάκτηση της
Κωνσταντινούπολης, γι’Κωνσταντινούπολης, γι’ης, γης, γ
αυτό την πολιόρκησαναυτό την πολιόρκησαν
δυο φορές.δυο φορές.φ ρ ςφ ρ ς
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

54. Άραβες πολιόρκησαν τηνΆραβες πολιόρκησαν την
ωνσταντινούπολη γιαωνσταντινούπολη γιαη γη γ
έντε ολόκληρα χρόνια.έντε ολόκληρα χρόνια.
το τέλος οι Βυζαντινοίτο τέλος οι Βυζαντινοίς ζς ζ
κατάφεραν να τουςκατάφεραν να τους
αποκρούσουν.αποκρούσουν.ρρ
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

55. Ο αυτοκράτοραςΟ αυτοκράτοραςΟ αυτοκράτοραςΟ αυτοκράτορας
Λέων Γ΄ο ΊσαυροςΛέων Γ΄ο Ίσαυρος
και οι κάτοικοι τηςκαι οι κάτοικοι τηςκαι οι κάτοικοι τηςκαι οι κάτοικοι της
Πόλης αντιστάθηκανΠόλης αντιστάθηκαν
γενναίαγενναίαγενναία.γενναία.
Με το «Με το «υγρό πυρυγρό πυρ»»
έκαψαν τα καράβιαέκαψαν τα καράβιαέκαψαν τα καράβιαέκαψαν τα καράβια
των Αράβων καιτων Αράβων και
τους ανάγκασαν νατους ανάγκασαν νατους ανάγκασαν νατους ανάγκασαν να
επιστρέψουν σταεπιστρέψουν σταΔημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

56. Ο Ά β όΟ Ά β όΟι Άραβες τότεΟι Άραβες τότε
στράφηκαν δυτικάστράφηκαν δυτικά
έλ β Αίέλ β Αίατέλαβαν την Αίγυπτο,ατέλαβαν την Αίγυπτο,
την Καρχηδόνα καιτην Καρχηδόνα και
έ Ι ίέ Ι ίέρασαν στην Ισπανία.έρασαν στην Ισπανία.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

57. Αφού οργανώθηκαν,
διάβηκαν τα Πυρηναία
και προσπάθησαν να
καταλάβουν την
Ευρώπη.
Οι Φράγκοι όμως με
αρχηγό τον Κάρολο
Μαρτέλο τους νίκησαν
στο Πουατιέ της
Γαλλίας και τους
ανάγκασαν να● Πουατιέ
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

58. Μετά τις ήττες στην
ωνσταντινούπολη (717 μ Χ )ωνσταντινούπολη (717 μ.Χ.)
και στο Πουατιέ της
λλίας (732 μ Χ ) οι δρόμοιλλίας (732 μ.Χ.), οι δρόμοι
ων Αράβων προς την
ρώπη έκλεισαν οριστικάρώπη έκλεισαν οριστικά.
Δημιουργός: Πέτρος Σαμούχος http://samouchos.weebly.com/

59. 18. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Πηγή: http://slideplayer.gr/slide/2686289/#

60. Ιστορική γραμμή
Πρώτη πολιορκία
Κωνσταντινούπολης
Δεύτερη πολιορκία
Κωνσταντινούπολης
Ήττα των
Αράβων στο
Πουατιέ της
Γαλλίας

61. Ποιοι εκμεταλλεύτηκαν τους μακροχρόνιους πολέμους Περσών και
Βυζαντινών;
Οι μακροχρόνιοι πόλεμοι ανάμεσα στους Πέρσες και τους Βυζαντινούς
εξάντλησαν και τα δυο κράτη. To γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκαν οι Άραβες. Μέσα
σε λίγα χρόνια επεκτάθηκαν από την άγονη Αραβία και κατέλαβαν πολλές
περσικές και βυζαντινές περιοχές. Έκαναν πρωτεύουσά τους τη Δαμασκό της
Συρίας κι έγιναν διαρκής κίνδυνος για το Βυζάντιο.

62. Ποιος ήταν ο μόνιμος σκοπός των Αράβων;
• Με στόλο, κατέλαβαν την Κύπρο, τη Ρόδο και άλλα
νησιά του Αιγαίου ανοίγοντας θαλάσσιο δρόμο για την
Κωνσταντινούπολη.
• Η κατάκτησή της, άλλωστε, ήταν ο μόνιμος σκοπός τους.
Με πολύ στρατό και στόλο προσπάθησαν να
καταλάβουν τη βασιλεύουσα η οποία δύο φορές βρέθηκε
ζωσμένη από στεριά και θάλασσα.
• Η πρώτη έγινε το 673 μ.Χ. και κράτησε πέντε χρόνια.
• Η δεύτερη έγινε το 717 μ.Χ

63. Το «υγρό πυρ»,
• Μ’ αυτό έκαψαν μεγάλο μέρος από το στόλο των
Αράβων, τους ανάγκασαν να λύσουν την πολιορκία και
να επιστρέψουν νικημένοι στα εδάφη τους.
• 0 αυτοκράτορας
Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος και οι
πολιορκημένοι Βυζαντινοί
πέρασαν δύσκολες ώρες
και αντιστάθηκαν γενναία.
Τη νίκη όμως τους έδωσε
το «υγρό πυρ», το οποίο
αποδείχθηκε ανίκητο
όπλο στα χέρια τους

64. Τι έκαναν στη συνέχεια οι Άραβες;
• Παρά την αποτυχία τους αυτή, όμως, οι Άραβες δεν
απογοητεύτηκαν. Στράφηκαν δυτικά, κατέλαβαν την
Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και, σχεδόν χωρίς αντίσταση,
στις αρχές του 8ου αιώνα, πέρασαν στην Ισπανία.
• Από εκεί, αφού οργανώθηκαν καλύτερα, διάβηκαν τα
Πυρηναία και προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη
από το δρόμο της Δύσης.

65. Η πορεία τους προς την Ευρώπη
πώς διακόπηκε;
• Οι συνασπισμένοι Φράγκοι όμως,
με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο, τους
νίκησαν στο Πουατιέ της Γαλλίας και
τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στην
Ισπανία (732 μ.Χ).
• Μετά τις ήττες αυτές, στην
Κωνσταντινούπολη και στο Πουατιέ, οι
δρόμοι των Αράβων προς την Ευρώπη
έκλεισαν οριστικά.

66. Υγρό πυρ
• To υγρό πυρ ήταν εφεύρεση του
Σύρου μηχανικού Καλλίνικου. Η
παρασκευή του ήταν κρατικό
μυστικό κι ακόμη δεν ξέρουμε
ακριβώς από τι και πώς
φτιαχνόταν. Φαίνεται πως ήταν
ένα εύφλεκτο μίγμα από θειάφι,
πίσσα, νίτρο, φώσφορο κ.ά.
Όταν αναφλεγόταν δεν έσβηνε
ούτε στο νερό.
• To εξακόντιζαν με μακριούς σωλήνες, τα σιφώνια, ή το
πετούσαν, μέσα σε πήλινα δοχεία, με βαλλίστρες και
καταπέλτες από τα πολεμικά πλοία, τους δρόμωνες. Για
πολλούς αιώνες το «ελληνικό πυρ», όπως αλλιώς το
έλεγαν, ήταν ακαταμάχητο όπλο στα χέρια των Βυζαντινών.
• Η παντοδυναμία του κράτησε ως τον 12ο αιώνα, που
ανακαλύφτηκε η πυρίτιδα και τα πυροβόλα όπλα».

67. Η Κρήτη στα χέρια των Σαρακηνών
• Οι Άραβες που εγκαταστάθηκαν
στην Ισπανία για πολλά χρόνια
επιδόθηκαν σε έργα ειρήνης. Τον 9ο
αιώνα όμως, μια μεγάλη ομάδα απ'
αυτούς, γνωστοί ως Σαρακηνοί,
κυριάρχησαν στη Μεσόγειο ως
πειρατές. Σε μια από τις επιδρομές
αυτές επιτέθηκαν στην Κρήτη και,
παρά την αντίσταση των κατοίκων της,
την κατέλαβαν και την έκαναν
ορμητήριο των πειρατικών επιδρομών
τους.
• Η Κρήτη έμεινε υπόδουλη εκατό
περίπου χρόνια, ώσπου ο στρατηγός
Νικηφόρος Φωκάς, πολεμώντας
σκληρά εναντίον των Σαρακηνών
απελευθέρωσε το νησί και απάλλαξε
τη Μεσόγειο από την πειρατεία.

68. Παρατηρήστε στο χάρτη τα βέλη που δείχνουν τις κινήσεις επέκτασης των
Αράβων και τις περιοχές που, τελικά, αυτοί κατέκτησαν. Εντοπίστε στο
χάρτη της τάξης τα σημερινά κράτη στα οποία ανήκουν οι περιοχές
αυτές.
• Ανατολικά: Δαμασκός (πρωτεύουσα), Ρόδος Κύπρος και άλλα νησιά,
Κων/πολη.
Δυτικά: Βόρεια Αφρική (Αίγυπτο, Καρχηδόνα) Γιβραλτάρ, Ισπανία, διάβαση
Πυρηναίων, Πουατιέ Γαλλίας.
Τα σημερινά κράτη είναι: Η Συρία, η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Τυνησία, η
Αλγερία, το Μαρόκο, η Ισπανία και η Γαλλία

69. Η «άλλη πλευρά» των Αράβων
• Οι Άραβες στις βυζαντινές περιοχές που κατέλαβαν, ήρθαν σε επαφή με τον
ελληνικό πολιτισμό, που ανθούσε εκεί από τα χρόνια του Μεγαλέξανδρου.
Στην Αντιόχεια, τη Δαμασκό και την Αλεξάνδρεια υπήρχαν σχολές, μουσεία,
έργα τέχνης και πνευματική παράδοση, που έγιναν δικά τους. Οι Άραβες
δέχτηκαν την επίδρασή τους, τα σεβάστηκαν και πήραν πολλά στοιχεία τους
για το δικό τους πολιτισμό.
• To γειτόνεμά τους με το Βυζάντιο δεν ήταν διαρκής πόλεμος. Ανάμεσά τους
υπήρξαν περίοδοι μακράς ειρήνης και συνεργασίας. Βυζαντινοί τεχνίτες
διακόσμησαν αραβικούς ναούς και παλάτια. Βυζαντινοί έμποροι πήγαιναν
σε αραβικές χώρες και Άραβες επισκέπτονται συχνά τις αγορές της Πόλης
και της Τραπεζούντας.
• Χριστιανοί μοναχοί στα μοναστήρια της Συρίας μετέφρασαν στα αραβικά
έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, ιδιαίτερα του Αριστοτέλη και του
Ιπποκράτη. Πολλά από αυτά τα έργα τα γνωρίζουμε σήμερα μόνο από τις
αραβικές μεταφράσεις τους. Βυζαντινοί δάσκαλοι, ακόμη, διδάξαν ελληνικά
σε αραβικά σχολεία. Τα δύο κράτη τέλος αντάλλασσαν συχνά διπλωματικές
αντιπροσωπείες, οι οποίες γίνονταν δεκτές με εντυπωσιακές τελετές στις
αυλές της Κωνσταντινούπολης και της Βαγδάτης.

70. Για να συμβάλει στην προστασία του απορρήτου σας, το PowerPoint απέτρεψε την αυτόματη λήψη αυτής της εξωτερικής εικόνας. Για να κάνετε λήψη και να εμφανίσετε αυτή την εικόνα, κάντε κλικ στο στοιχείο "Επιλογές" στη γραμμή μηνυμάτων και, στη συνέχεια, κάντε κλικ στην επιλογή "Ενεργοποίηση εξωτερικού περιεχομένου".

71. Για να συμβάλει στην προστασία του απορρήτου σας, το PowerPoint απέτρεψε την αυτόματη λήψη αυτής της εξωτερικής εικόνας. Για να κάνετε λήψη και να εμφανίσετε αυτή την εικόνα, κάντε κλικ στο στοιχείο "Επιλογές" στη γραμμή μηνυμάτων και, στη συνέχεια, κάντε κλικ στην επιλογή "Ενεργοποίηση εξωτερικού περιεχομένου".

72. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
κεφ.19

73. Στο προηγούμενο κεφάλαιο με ποιο μεγάλο
εχθρό πολεμούσαν οι Βυζαντινοί; Ας
θυμηθούμε τους αρχηγούς των δυο δυνάμεων.
Πέρσες ------------ Χοσρόης
Βυζαντινοί -----------------Ηράκλειος
Οι πόλεμοι με τους Πέρσες κράτησαν πολλά χρόνια.
Το Βυζαντινό κράτος, αλλά και το κράτος των
Περσών έχασαν μεγάλο μέρος της δύναμής τους.

74. Παρατηρώντας τους
δυο χάρτες μπορείτε
να βρείτε ποια κράτη
υπάρχουν σήμερα
στις περιοχές που
είχαν καταλάβει οι
Άραβες το 717 μ.Χ.

75. Έκαναν πρωτεύουσα του κράτους τους τη Δαμασκό της Συρίας. Κατέλαβαν
την Κύπρο, τη Ρόδο και την Κρήτη. Έτσι μπορούσαν εύκολα με το στόλο
τους να φτάσουν στην Κωνσταντινούπολη. Ο κρυφός τους πόθος, όπως και
όλων των λαών που συναντήσαμε μέχρι τώρα, ήταν η κατάληψη της
Βασιλεύουσας.

76. Βρίσκω πληροφορίες στο παράθεμα.
Ποιοι κατέλαβαν την Κρήτη.
Πόσα χρόνια έμεινε υπόδουλη.
Ποιος την απελευθέρωσε.
Σχολιάστε τον όρο πειρατεία. Τι εννοούμε. Έχετε ακούσει αν υπάρχει το
φαινόμενο σήμερα; Πειρατεία στη Σομαλία

77. Οι Άραβες πολιόρκησαν την Πόλη
δυο φορές, το 637 και το 717 μ.χ.

78. Ο Λέων ο Γ΄ ο Ίσαυρος και οι
κάτοικοι της πόλης πέρασαν
δύσκολες ώρες ,αντιστάθηκαν όμως
γενναία. Κατάφεραν να νικήσουν
χρησιμοποιώντας το υγρό πυρ.
Έκαψαν μεγάλο μέρος από το στόλο
των Αράβων και τους ανάγκασαν να
λύσουν την πολιορκία και νικημένοι
να επιστρέψουν στα εδάφη τους.
Διαβάζω το παράθεμα στην επόμενη διαφάνεια.

79. Βρίσκω πληροφορίες
Το όνομα του δημιουργού.
Τα συστατικά του.
Τις ιδιότητές του.
Το όπλο ήταν μυστικό πιστεύετε ότι σήμερα υπάρχουν μυστικά όπλα ; Υπερόπλα;
Μυστικά όπλα1 / μυστικά όπλα 2

80. Πουατιέ
•Παρά την αποτυχία τους αυτή όμως, οι Άραβες δεν απογοητεύτηκαν.
• Στράφηκαν δυτικά, κατέλαβαν την Αίγυπτο, την Καρχηδόνα και, σχεδόν
χωρίς αντίσταση, στις αρχές του 8ου αιώνα, πέρασαν στην Ισπανία.
• Από εκεί, αφού οργανώθηκαν καλύτερα, διάβηκαν τα Πυρηναία και
προσπάθησαν να περάσουν στην Ευρώπη από το δρόμο της Δύσης

81. • Οι συνασπισμένοι Φράγκοι όμως,
με αρχηγό τον Κάρολο Μαρτέλο,
τους νίκησαν στο Πουατιέ της
Γαλλίας και τους ανάγκασαν να
επιστρέψουν στην Ισπανία (732
μ.Χ).
• Μετά τις ήττες αυτές, στην
Κωνσταντινούπολη και στο
Πουατιέ, οι δρόμοι των Αράβων
προς την Ευρώπη έκλεισαν
οριστικά.

82. Βυζαντινοί εγκαταλείπουν την περιοχή που ζούσαν. Πρόσφυγες. Υπάρχουν
σήμερα πρόσφυγες;. Συζητήστε στην ομάδα σας και γράψτε τις απόψεις σας.

83. Διαβάστε το παρακάτω παράθεμα και βρείτε
πληροφορίες για τους Άραβες.
Ή άλλη πλευρά των Αράβων.12
1. Με ποιο πολιτισμό ήρθαν σε επαφή.
2. Πώς συμπεριφέρθηκαν στα μνημεία;
3. Τι γινόταν στις περιόδους ειρήνης;
4. Ποια έργα ελλήνων συγγραφέων μεταφράστηκαν;

85. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
http://www.akida.info/

86. Πόλεμοι με Πέρσες εξάντλησαν τα κράτη
Οι Άραβες επεκτείνονται
Πρωτεύουσα: Δαμασκός Συρίας
Καταλαμβάνουν Κύπρο, Ρόδο, νησιά Αιγαίου
Ανοίγει δρόμος προς Κωνσταντινούπολη

88. Άραβες απειλούν την Κωνσταντινούπολη 2 φορές
673 μ.Χ.
(5 χρόνια)
717 μ.Χ.
↓
Λέων Γ' ο Ίσαυρος
+
Υγρό πυρ
↓
Οι Άραβες υποχωρούν
↓
Καταλαμβάνουν: Αίγυπτο,
Καρχηδόνα
Περνούν: Ισπανία →
Πυρηναία
↓
Φράγκοι – Κάρολος
Μαρτέλος
νικούν Άραβες → Πουατιέ
Γαλλίας 732 μ.Χ.

91. Οι δρόμοι των Αράβων στην
Ευρώπη έκλεισαν

92. Τα μυστικό όπλο που χρησιμοποίησε ο Λέων Γ’ ο
Ίσαυρος
Υγρό Πυρ
Η σύνθεση του υγρού πυρός ήταν κρατικό μυστικό και δεν ξέρουμε
ακριβώς από τι και πώς φτιαχνόταν. Φαίνεται όμως πως ήταν ένα
μίγμα από θειάφι, πίσσα, νίτρο, φώσφορο και άλλα εύφλεκτα υλικά.
Τρόποι χρήσης του υγρού πυρός :
 χάλκινους σωλήνες
 χύτρες πήλινες
 βαλλίστρες ή και καταπέλτες

96. Τουλιόπουλος Φώτης

97. Οι κατακτήσεις των Αράβων σε Ασία, Αφρική και Ευρώπη. Με μπλε οι αποτυχημένες προσπάθειες στην Κωνσταντινούπολη και στο Πουατιέ της
Γαλλίας
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

98. Μάχες μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

99. Άραβας πολεμιστής
Η μάχη στο Πουατιέ
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

100. Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

101. Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

102. Έντεκα μηνών
Ημερομηνία:
Βάρος: [Βάρος[ Ύψος: [Ύψος]
Σημειώσεις:
[Τοποθετήστε φωτογραφίες εδώ]